Eίναι η ιστορία ενός ποδοσφαιρικού αγώνα διαφορετικού από τους άλλους, ενός αγώνα ζωής ή θανάτου – κυριολεκτικά.
Το 1942, στην κατεχόμενη Ουκρανία, η τοπική κυβέρνηση των ναζί οργάνωσε ένα ματς ανάμεσα στους εργάτες του Αρτοποιείου Νο 1 του Κιέβου και τη «Φλακέλφ», ομάδα της Luftwaffe. Αλλά ας πάμε λίγο πιο πίσω…
Το ποδόσφαιρο ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές στη Σοβιετική Ενωση στη δεκαετία του ’30, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί η Σοβιετική Τοπ Λίγκα το 1936.
Κάποιοι σύλλογοι αναδιοργανώθηκαν εκ βάθρων και το πρωτάθλημα απέκτησε έναν νέο αέρα επαγγελματισμού.
Η Ντιναμό Κιέβου και η Λοκομοτίβ Κιέβου ήταν μεταξύ των πρωταγωνιστριών της νέας Λίγκας και κοντράρονταν με τις δύο μοσχοβίτικες ομάδες, τη Σπαρτάκ και την Ντιναμό, που τότε θεωρούνταν οι καλύτερες σοβιετικές ομάδες.
Η Ντιναμό Κιέβου στηριζόταν οικονομικά -και- από τo NKVD, το Λαϊκό Κομισαριάτο Εσωτερικών Υποθέσεων.
Επρόκειτο για κρατική υπηρεσία της Σοβιετικής Ενωσης, που περιελάμβανε τις αρμοδιότητες ενός υπουργείου Εσωτερικών συν τη δημόσια αστυνομία, συνοροφυλακή και τη μυστική αστυνομία.
Μια υπηρεσία που έμελλε να γίνει το πιο καίριο όργανο διοίκησης της ΕΣΣΔ στα χρόνια του Ιωσήφ Στάλιν.
Τα μέλη του NKVD, λοιπόν, ενδιαφέρονταν ιδιαίτερα για το ποδόσφαιρο. Οπότε η Ντιναμό Κιέβου ιδεολογικά χαρακτηρίστηκε ως «κομμουνιστική» όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν την Ουκρανία και πρώτη δουλειά των ναζί ήταν να διαλύσουν τον σύλλογο.
Αρκετοί από τους παίκτες της, μαζί με αυτούς της Λοκομοτίβ Κιέβου, έγιναν μέλη του Κόκκινου Στρατού ή προσχώρησαν στις δυνάμεις της Αντίστασης.
Οσοι έμειναν πίσω έπιασαν δουλειά στο μεγάλο Αρτοποιείο του Κιέβου, ο ιδιοκτήτης του οποίου ήταν φανατικός οπαδός της Ντιναμό.
Ο αρχηγός των κατοχικών δυνάμεων, στρατηγός Φρίντριχ Γκέοργκ Εμπερχαρντ, επίσης τρελός για το ποδόσφαιρο, πρότεινε να διεξάγονται αναμετρήσεις μεταξύ του ντόπιου πληθυσμού και των δυνάμεων του Αξονα.
Οταν το άκουσε ο ιδιοκτήτης του Αρτοποιείου, στήριξε τη δημιουργία μιας ομάδας από εργάτες του ώστε να πάρουν μέρος στους αγώνες αυτούς.
Τους πρόσφερε παραπάνω φαγητό και τους παρείχε άδεια από τη δουλειά προκειμένου να προπονηθούν. Η ομάδα ονομάστηκε Σταρτ και αποτελούνταν από επαγγελματίες παίκτες της Ντιναμό και της Λοκομοτίβ.
Οι κατακτητές, αντίθετα, είχαν δημιουργήσει ομάδες ερασιτεχνών με Ούγγρους, Ρουμάνους και Γερμανούς στρατιώτες – που όμως ήταν σίγουροι ότι θα νικούσαν τους «κατώτερους» Ουκρανούς.
Οι Γερμανοί δεν ήταν ενήμεροι για την ιστορία της Σταρτ και αιφνιδιάστηκαν. Στον πρώτο τους αγώνα, οι «αρτοποιοί» νίκησαν τα μέλη του ουγγρικού τάγματος με 6-2. Μερικές μέρες αργότερα, διέλυσαν τη ρουμανική ομάδα με 11-0! Ηταν μόλις η αρχή.
Οι ντόπιες εφημερίδες άρχισαν να γράφουν για την ντόπια ομάδα που ρεζίλευε τις δυνάμεις κατοχής στο γήπεδο.
Τότε οι Γερμανοί κατάλαβαν ότι η ιδέα τους για ποδοσφαιρικούς αγώνες είχε αποδειχθεί μπούμερανγκ, οπότε προσπάθησαν να… προσγειώσουν το κοινό και να υποβιβάσουν την επιτυχία της Σταρτ.
Αρχικά, κατάργησαν την ελεύθερη είσοδο στους αγώνες – τα εισιτήρια πλέον θα κόστιζαν 5 ρούβλια, ποσό διόλου ευκαταφρόνητο την εποχή της κατοχής.
Ομως το κοινό δεν σταμάτησε να γεμίζει το Στάδιο Ζενίτ του Κιέβου όπου διεξάγονταν οι αναμετρήσεις. Επίσης σταμάτησε η δημοσιογραφική κάλυψη των αγώνων.
Ομως οι επιτυχίες του αουτσάιντερ γίνονταν γνωστές από στόμα σε στόμα… Να σημειωθεί επίσης ότι η Σταρτ φορούσε κόκκινες φανέλες, που στα μάτια πολλών θεωρούνταν ευθεία προσβολή κατά των ναζί, καθώς το κόκκινο είναι το χρώμα του κομμουνισμού.
Και οι νίκες συνεχίζονταν: 6-0 επί μιας ομάδας Γερμανών στρατιωτών, 5-1 επί μιας ουγγρικής που θεωρούνταν η καλύτερη μεταξύ των κατοχικών δυνάμεων. Τα πράγματα είχαν πλέον σοβαρέψει. Οχι μόνο ήταν αήττητοι οι Ουκρανοί, αλλά ρεζίλευαν όποια ομάδα έβρισκαν μπροστά τους.
Τότε οι Γερμανοί αποφάσισαν να δημιουργήσουν τη Φλακέλφ. Επρόκειτο για επίσημη ομάδα της Luftwaffe (γερμανική πολεμική αεροπορία), αποτελούμενη μόνο από «Αρίους» – με καθαρά χιτλερικά κριτήρια για τη δήθεν ανώτερη φυλή.
Ομως η ομάδα του αρτοποιείου δεν καταλάβαινε από αντιπάλους. Μολονότι αρκετοί τους έλεγαν πως δεν είναι ό,τι καλύτερο να συνεχίσουν να νικούν τους Γερμανούς, αυτοί αρνούνταν να ακούσουν.
Το πρώτο ματς μεταξύ Σταρτ και Φλακέλφ έληξε 5-1. Η «ανωτερότητα της γερμανικής φυλής» αμφισβητούνταν μέσα στο γήπεδο από μια παρέα Ουκρανών!
Οι Γερμανοί κατακτητές βρίσκονταν σε δύσκολη θέση. Δεν μπορούσαν να ενδώσουν στην επιθυμία τους να σκοτώσουν τα μέλη της Σταρτ, καθώς θα τους καθιστούσαν μάρτυρες και θα έθεταν εν αμφιβόλω το πνεύμα του «ευ αγωνίζεσθαι» που υποστήριζαν ότι τους διακατείχε. Ομως έπρεπε με κάθε τρόπο να νικήσουν την αήττητη ομάδα, καθώς μόνο έτσι θα αποκαθίστατο το κύρος τους.
Στις 9 Αυγούστου 1942 έγινε λοιπόν επαναληπτικός αγώνας μεταξύ των δύο ομάδων, μπροστά σε 2.000 θεατές, στο γήπεδο Ζενίτ του Κιέβου.
Στα 76 χρόνια που έχουν περάσει από το παιχνίδι εκείνο, τα όσα έγιναν στον αγωνιστικό χώρο και η τύχη των ποδοσφαιριστών της ουκρανικής ομάδας έχουν γίνει αντικείμενο διαμάχης μεταξύ ιστορικών.
Και αυτό, επειδή μετά την απελευθέρωση του Κιέβου, το 1943, οι Σοβιετικοί φοβήθηκαν ότι ίσως οι Ουκρανοί ποδοσφαιριστές είχαν συναινέσει στη διεξαγωγή των αγώνων εκείνων επειδή συνεργάζονταν με τις δυνάμεις κατοχής. Οπότε θέλησαν να… ελέγξουν το αφήγημα, κάνοντάς το πιο ρομαντικό.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, το στάδιο ήταν περιτριγυρισμένο από Γερμανούς στρατιώτες με εκπαιδευμένα σκυλιά. Ο διαιτητής ήταν Γερμανός αξιωματικός και έκανε τα στραβά μάτια στο βίαιο παιχνίδι της Φλακέλφ.
Αποτέλεσμα ήταν να πέσει αναίσθητος στον αγωνιστικό χώρο από χτύπημα αντιπάλου ο τερματοφύλακας της Σταρτ.
Λέγεται ότι, όσο ακόμα δεν είχε ανακτήσει απόλυτα τις αισθήσεις του, ο διαιτητής έδειξε «παίζετε» και η Φλακέλφ σκόραρε τρεις φορές.
Ομως όταν ο γκολκίπερ συνήλθε, το ίδιο συνέβη και με την ομάδα του, που τελικά νίκησε 5-3! Υπάρχει βερσιόν σύμφωνα με την οποία, παρά τον τραυματισμό του τερματοφύλακα, η Σταρτ προηγήθηκε με 3-1 και τελικά νίκησε 5-3.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, το σίγουρο είναι ότι στο ημίχρονο της αναμέτρησης, η ουκρανική ομάδα δέχθηκε στα αποδυτήρια την επίσκεψη Γερμανού αξιωματικού της Γκεστάπο, που τους συνεχάρη για τα αγωνιστικά τους χαρίσματα, αλλά με ευγενικό τρόπο τους προειδοποίησε ότι ίσως θα έπρεπε να σκεφτούν τις συνέπειες πιθανής νίκης τους…
Πέπλο μυστηρίου καλύπτει το τι συνέβη μετά το παιχνίδι. Η επικρατούσα άποψη είναι ότι αρκετοί ποδοσφαιριστές της Σταρτ συνελήφθησαν για διάφορους λόγους τις επόμενες μέρες από την Γκεστάπο, οι άνδρες της οποίας κρατούσαν στα χέρια τους χαρτιά με τη σύνθεση της Σταρτ, αλλά και με το προ-κατοχικό ρόστερ της Ντιναμό Κιέβου.
Κατηγορήθηκαν ότι είναι μέλη του NKVD και συνεργάτες της μυστικής αστυνομίας της Σοβιετικής Ενωσης, ενώ τους «φόρτωσαν» και πιθανή ανάμειξη σε διάφορες επιχειρήσεις της Αντίστασης.
Τους μετέφεραν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Σιρέτς και τους βασάνιζαν για περισσότερες από τρεις εβδομάδες.
Πέντε ποδοσφαιριστές της Σταρτ βρήκαν τον θάνατο μέσα σε πέντε μήνες από τον αγώνα. Αρκετά αργότερα, ώστε ο πολύς κόσμος να μη συνδέσει τη μοίρα τους με την ποδοσφαιρική ήττα των Γερμανών.
Ομως είναι δεδομένο ότι οι Ολεξάντρ Τκατσένκο, Μίκολα Κόροτκιχ, Νικολάι Τρούσεβιτς, Ολέξι Κλιμένκο και Ιβάν Κουζμένκο πλήρωσαν με τη ζωή τους εκείνη τη νίκη…
efsyn.gr
