Τον τελευταίο καιρό διατυπώνεται συχνά η εκτίμηση ότι οι διαφωνίες και οι διαφορετικές στάσεις στο πλαίσιο της Αριστεράς είναι σαν να συζητάμε για το φύλο των αγγέλων. Ή, ίσως, θα πρόσθετα, για το πόσα σεραφείμ χωρούν στην κεφαλή μια βελόνας. Για ψύλλου πήδημα, δηλαδή. Νομίζω πως αυτή η προσέγγιση είναι εσφαλμένη.
Πρώτα πρώτα, πρέπει να επισημάνω ότι τα προαναφερθέντα σχετικά με τους αγγέλους, αν δεν ληφθούν κυριολεκτικά, ήταν μέρος μιας συζήτησης, η οποία, εν τέλει, αποδείχτηκε γόνιμη στη διαμόρφωση της μετα-μεσαιωνικής, της σπουδαίας νεότερης, δηλαδή, φιλοσοφίας. Ο Ντεκάρτ, ο Σπινόζα, ο Λάιμπνιτς, ακόμα και ο Νεύτων ήταν μέρος αυτής της παράδοσης. Και το θέμα, τελικά, δεν ήταν το φύλο των αγγέλων, αλλά η φύση των υποστάσεων, η δομή του κόσμου ως Εν ή ως άπειρες μονάδες κι άλλα αντίστοιχα και πολύ σημαντικά ζητήματα.
Χρήστος Λάσκος
Αρκετά, όμως, με τις «μεταφυσικές» εισαγωγές. Ας πάμε στις αριστερές διαφωνίες.
Εχει ή όχι σημασία αν ο στόχος είναι ο σοσιαλισμός ή ο δημοκρατικός (sic) καπιταλισμός;
Εχει ή όχι σημασία η αβυσσαλέα διαφορά στις επιδιώξεις – αν θεωρείς πως τα πράγματα στον σύγχρονο καπιταλισμό έχουν φτάσει στο μη περαιτέρω ή νομίζεις πως επιδέχεται ακόμη διορθωτικές παρεμβάσεις;
Εχει ή όχι σημασία η κατανόηση ότι τα μείζονα σημερινά προβλήματα, όπως, μεταξύ πολλών άλλων, η κλιματική κατάρρευση ή η διαρκής υποβάθμιση της ζωής των εργαζομένων και των φτωχών, δεν επιδέχονται «μετριοπαθείς» ή κεντρώες λύσεις, αλλά η αντιμετώπισή τους εξαρτάται από τον ριζικό κοινωνικό μετασχηματισμό;
Μπορούμε, άραγε, με «μεταρρυθμίσεις» να φτάσουμε σε μια κατάσταση που να μοιάζει με αυτήν της μεταπολεμικής συναίνεσης με τα οφέλη που είχε για τις εργατικές τάξεις – στη Δύση πάντα; Ακόμα κι αν θέσουμε εντός παρενθέσεως το γεγονός ότι η μεγάλη επιτάχυνση, που οδήγησε στην ακραία σημερινή οικολογική κρίση, είναι γέννημα αυτής της περιόδου, είναι εντελώς άτοπο, νομίζω, να μη συνυπολογίζουμε πως τα πλεονεκτήματα της μακρινής εκείνης εποχής ήταν αποτέλεσμα περισσότερο του φόβου της επανάστασης παρά της σοσιαλδημοκρατικής διακυβέρνησης – γι’ αυτό, άλλωστε, εφαρμόστηκε και από τους κεντροδεξιούς.
Ούτως ή άλλως, πάντως, μετά την κατίσχυση του νεοφιλελευθερισμού, ο σημερινός μεταρρυθμισμός είναι ένας μεταρρυθμισμός χωρίς μεταρρυθμίσεις. Οι μόνες εφικτές μεταρρυθμίσεις, επί μισό αιώνα σχεδόν, είναι οι νεοφιλελεύθερες. Ο δε «δημοκρατικός» καπιταλισμός είναι το μότο των ακροκεντρώων. Η γνώμη μου είναι πως όποιος θεωρεί ότι αυτά είναι για ψύλλου πήδημα κάνει λάθος. Αυτά είναι τα πιο σημαντικά από όλα, χωρίς σύγκριση. Και αν κυριαρχούν άλλα ζητήματα, αυτό είναι δείκτης μεγάλης εκπτώχευσης του στρατηγικού προβληματισμού στο πλαίσιο της Αριστεράς.
Ακόμα, όμως, και στα πιο άμεσα, ο βασικός πυρήνας των οριοθετήσεων παραμένει. Ας πάρουμε, για παράδειγμα, το ερώτημα σχετικά με το πώς θα γίνει να πάει στα τσακίδια το σύστημα Μητσοτάκη. Νομίζω, λοιπόν, πως η ιδέα ότι θα τα καταφέρουμε με την, ηγετική μάλιστα, παρουσία όσων ομνύουν στον «δημοκρατικό» καπιταλισμό είναι αλλού γι’ αλλού.
Η όλη προσέγγιση του πολιτικού ζητήματος με όρους κέντρου και μικρομεσαίων νοικοκυραίων είναι τετριμμένα παρωχημένη. Δεν πρόκειται να επιτύχει το επιδιωκόμενο, αλλά κι αν το επιτύχει, στο εκλογικό έστω πεδίο, γρήγορα θα μας φέρει στα ίδια. Ενας ανανεωμένος συστημικός –τι άλλο;– δικομματισμός θα είναι μεγάλη νίκη για την άρχουσα τάξη στην Ελλάδα, άλλη μια μεγάλη ήττα για την εργατική τάξη, τους φτωχούς και τη νεολαία. Γι’ αυτό, κιόλας, όλο και περισσότερα μέλη της άρχουσας τάξης ευνοούν μια τέτοια προοπτική. Αλλωστε, έχουμε πλείστα όσα παραδείγματα – σε ευνοϊκότερες, μάλιστα, συνθήκες. Χαρακτηριστική είναι η πανστρατιά στην Ιταλία, για «να πέσει ο Μπερλουσκόνι», στα μέσα της δεκαετίας του 2000, που διέλυσε την Αριστερά. Γενικότερα, κεντρώες, ό,τι κι αν σημαίνει αυτό, λύσεις είναι βούτυρο στο ψωμί της Ακροδεξιάς. Τεκμαίρεται από παντού.
Από την άλλη, σε ό,τι αφορά τα δικά μας, φαίνεται όλο και περισσότερο πως ο κυβερνητισμός, στο πλαίσιο ακόμα και μετριοπαθών αριστερών κομμάτων, απορρίπτεται. Η Κεντρική Επιτροπή της Νέας Αριστεράς το έδειξε πρόσφατα. Η συντριπτική ήττα της «υπουργικής πτέρυγας» το υπογραμμίζει ιδιαίτερα.
Θεωρώ ότι είναι πραγματικά αστείο, σε αυτές τις συνθήκες, να προσφεύγουν απαξάπαντες στο παράδειγμα της Νέας Υόρκης. Ενώ είναι ηλίου φαεινότερο ότι η Αριστερά –και όχι η Κεντροαριστερά, όπως γράφτηκε, κάποιες φορές– κέρδισε ως Αριστερά.
Μιλώντας διαρκώς για εργατική τάξη –working class, working class, working class…– και καθόλου –μα καθόλου– για τη δική μας πολύφερνη «μεσαία τάξη». Διατυπώνοντας έναν λόγο, θέλω να πω, διάφανα ταξικό, χωρίς δυνατότητα παρερμηνείας.
Λέγεται πως έχουμε να μάθουμε, κατεξοχήν, από τη μορφή κινητοποίησης στη Νέα Υόρκη. Νομίζω, όμως, πως έχουμε περισσότερα να μάθουμε από το «Eat the Rich» των απλών ανθρώπων, που στρατεύθηκαν στην υπόθεση.
Είναι όλα αυτά, είναι οι αριστερές διαφωνίες για ψύλλου πήδημα; Ε, λοιπόν, διαφωνώ…
Σχόλια (0)