Αλήθεια, το cloud σκότωσε τον καπιταλισμό;

Σε ένα πρό­σφα­το άρθρο στη Monde Diplomatique (1), ο Εβγκέ­νι Μο­ρο­ζόφ, πα­ρα­φρά­ζο­ντας έξυ­πνα μια φράση του Κομ­μου­νι­στι­κού Μα­νι­φέ­στου, κα­τέ­λη­γε στη δια­πί­στω­ση ότι «ένα φά­ντα­σμα πλα­νιέ­ται πάνω από τη ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά στην Ευ­ρώ­πη»: η θέση περί Τε­χνο-Φε­ου­δαρ­χί­ας. Πρό­κει­ται για την άποψη ότι η γι­γά­ντω­ση της «ψη­φια­κής οι­κο­νο­μί­ας», με τους Big Tech που κυ­ριαρ­χούν στις πλατ­φόρ­μες και τα δί­κτυα της Τε­χνη­τής Νοη­μο­σύ­νης (ΑΙ), «σκό­τω­σε τον κα­πι­τα­λι­σμό», ανοί­γο­ντας μια νέα εποχή (την Τε­χνο-Φε­ου­δαρ­χία), όπου ο στό­χος του κέρ­δους (που συν­δέ­ε­ται με την επέν­δυ­ση, τον αντα­γω­νι­σμό και την εκ­με­τάλ­λευ­ση) αντι­κα­θί­στα­ται από τις κο­λοσ­σιαί­ες προ­σό­δους που είναι εφι­κτό να «συλ­λέ­γο­νται» μέσω του ελέγ­χου των πλατ­φορ­μών συ­γκέ­ντρω­σης και επε­ξερ­γα­σί­ας δε­δο­μέ­νων πάσης φύ­σε­ως, όπως και των συ­να­κό­λου­θων αλ­γο­ρίθ­μων. Η σύγ­χρο­νη κυ­ρί­αρ­χη τάξη δεν είναι πλέον οι κα­πι­τα­λι­στές, αλλά μια νέα Ολι­γαρ­χία, οι Άρ­χο­ντες της Α.Ι., οι κο­λοσ­σιαί­οι «ρα­ντιέ­ρη­δες» της ψη­φια­κής οι­κο­νο­μί­ας. Και απέ­να­ντί τους δεν είναι πλέον ο λαός, με την έν­νοια που του έδωσε η μαρ­ξι­στι­κή Αρι­στε­ρά κατά τον 20ό αιώνα (η ερ­γα­τι­κή τάξη και οι σύμ­μα­χοί της), αλλά ένα χύμα πλή­θος, οι ψη­φια­κοί «δου­λο­πά­ροι­κοι». Που με κάθε πράξη της κα­θη­με­ρι­νής ζωής τους, με κάθε κλικ σε οποια­δή­πο­τε πλατ­φόρ­μα, ενι­σχύ­ουν το θηρίο που τους κα­τα­πιέ­ζει, δί­νο­ντας στη «μη­χα­νή» πρό­σθε­τη δυ­να­μι­κή.

Αντώνης Νταβανέλος

Είναι γνω­στό ότι η Γαλ­λία είναι ένα με­γά­λο πο­λι­τι­κό-ιδε­ο­λο­γι­κό ερ­γα­στή­ριο. Η προ­σχώ­ρη­ση του ρι­ζο­σπά­στη μαρ­ξι­στή Σε­ντρίκ Ντου­ράν (2) στην άποψη περί Τε­χνο-Φε­ου­δαρ­χί­ας, έδωσε στη σχε­τι­κή συ­ζή­τη­ση ορμή και βάθος. Πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο που η Ανυ­πό­τα­κτη Γαλ­λία (F.I.) και ο ίδιος ο Ζαν Λικ Με­λαν­σόν, άρ­χι­σαν στα­δια­κά να «τσι­μπο­λο­γούν» επι­χει­ρή­μα­τα από αυτό το οπλο­στά­σιο. Αυτό προ­κά­λε­σε μια «με­τω­πι­κή» κρι­τι­κή στη θέση περί Τε­χνο-Φε­ου­δαρ­χί­ας, με­τα­ξύ άλλων, από τον γνω­στό μαρ­ξι­στή Φρε­ντε­ρίκ Λορ­ντόν. Ένα από τα εύ­στο­χα επι­χει­ρή­μα­τα του Λορ­ντόν ήταν ότι η ανά­λυ­ση αυτή ανα­πα­ρά­γει, απρό­σμε­να, μια βα­σι­κή ιδέα του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού: η έμ­φα­ση και η προ­σο­χή κα­τευ­θύ­νε­ται στον χρή­στη, και απο­μα­κρύ­νε­ται από τον πα­ρα­γω­γό-ερ­γά­τη, που κα­τα­λή­γει να γί­νε­ται όλο και πιο «αό­ρα­τος». Σε αυτό το επι­χεί­ρη­μα συ­γκε­ντρώ­θη­κε η απά­ντη­ση του Ιν­στι­τού­του της F.I. (3): η νέα στρα­τη­γι­κή του Με­λαν­σόν αφορά, λέει, την ανα­γκαία απο­σύν­δε­ση των εκτι­μή­σε­ων για το σύγ­χρο­νο επα­να­στα­τι­κό υπο­κεί­με­νο από την «πα­ρα­δο­σια­κή» κε­ντρι­κό­τη­τα της φι­γού­ρας του λευ­κού-αν­δρι­κού-«ερ­γο­στα­σια­κού προ­λε­τα­ριά­του». Η απο­δο­χή των κα­θη­κό­ντων πάλης ενά­ντια στις πολ­λα­πλές κα­τα­πιέ­σεις που υφί­στα­νται τμή­μα­τα της ερ­γα­τι­κής τάξης και των λαϊ­κών δυ­νά­με­ων (γυ­ναί­κες, ομο­φυ­λό­φι­λοι, τρανς, μαύ­ροι, μου­σουλ­μά­νοι κ.ο.κ.) είναι απο­λύ­τως θε­τι­κή και κα­λο­δε­χού­με­νη. Όμως η «απο­σύν­δε­ση» αυτών των κα­θη­κό­ντων από την ενο­ποι­η­τι­κή ιδιό­τη­τα του «προ­λε­τα­ριά­του» στην πάλη ενά­ντια στην εκ­με­τάλ­λευ­ση, υπο­σκά­πτει καί­ρια κάθε εκ­δο­χή επα­να­στα­τι­κής σο­σια­λι­στι­κής στρα­τη­γι­κής, αλλά και κάθε στρα­τη­γι­κή νι­κη­φό­ρου αγώνα.

Μια βα­σι­κή αδυ­να­μία αυτής της ανά­λυ­σης είναι το ερώ­τη­μα: αν η Τε­χνο-Φε­ου­δαρ­χία «γκρέ­μι­σε» πράγ­μα­τι τον κα­πι­τα­λι­σμό, τότε αλή­θεια τι απέ­γι­ναν τα «μπάζα»; Τι έχει συμ­βεί στους «πα­ρα­δο­σια­κούς» κα­πι­τα­λι­στές, στις με­γά­λες επι­χει­ρή­σεις και τους Ομί­λους που κα­θο­δή­γη­σαν το σύ­στη­μα κατά τα «30 έν­δο­ξα χρό­νια» (1945-73), ή κατά το διε­θνές boom της δε­κα­ε­τί­ας του 1990 που άνοι­ξε το δρόμο στους Big Tech; Αυτές οι τε­ρά­στιες δυ­νά­μεις έχουν, πράγ­μα­τι, σή­με­ρα με­τα­τρα­πεί σε αδρα­νή υλικά; Εδώ το «ερ­γα­στή­ρι» των ιδεών είναι οι εξε­λί­ξεις στην οι­κο­νο­μία των ΗΠΑ. Πράγ­μα­τι, στη λίστα των 10 κο­ρυ­φαί­ων επι­χει­ρή­σε­ων στις ΗΠΑ ξε­χω­ρί­ζουν οι 7 Big Tech. Το φαι­νό­με­νο έχει συμ­βεί ξανά και ξανά στην ιστο­ρία-εξέ­λι­ξη του κα­πι­τα­λι­σμού. Όμως στη λίστα των 100 κο­ρυ­φαί­ων αμε­ρι­κα­νι­κών επι­χει­ρή­σε­ων, η ει­κό­να είναι δια­φο­ρε­τι­κή. Με­τα­ξύ τους, οι 38 έχουν ιδρυ­θεί πριν το 1900 (!!). Πα­ρό­τι η οι­κο­νο­μι­κή εξέ­λι­ξη οδή­γη­σε πράγ­μα­τι στην πα­ρακ­μή, ακόμα και στην εξα­φά­νι­ση, κά­ποιους κα­πι­τα­λι­στι­κούς δει­νό­σαυ­ρους ταυ­τι­σμέ­νους με προη­γού­με­να μακρά «κύ­μα­τα» ανά­πτυ­ξης του κα­πι­τα­λι­σμού, η αν­θε­κτι­κό­τη­τα και η «συ­νέ­χεια» της αστι­κής τάξης δεν μπο­ρεί να υπο­τι­μη­θεί. Όποιος νο­μί­ζει ότι οι πε­τρε­λαιά­δες, οι βιο­μή­χα­νοι, οι τρα­πε­ζί­τες, οι εφο­πλι­στές κ.ο.κ. είναι δύ­να­μη σε απο­δρο­μή μπρο­στά στον Έλον Μασκ και στην παρέα του, πλα­νιέ­ται πλάνη βαριά. Και ας προ­σθέ­σου­με μια πι­νε­λιά που αφορά έναν πιο «επι­κίν­δυ­νο» τομέα: στη λίστα των 100 κο­ρυ­φαί­ων πο­λε­μι­κών βιο­μη­χα­νιών στον κόσμο, οι 39 έχουν έδρα στις ΗΠΑ, οι 17 στην Κίνα, οι 11 στην Ευ­ρω­ζώ­νη και πολ­λές άλλες στις χώρες «φί­λους» της συλ­λο­γι­κής Δύσης (Βρε­τα­νία, Αυ­στρα­λία, Ια­πω­νία, Νότια Κορέα, Τουρ­κία κ.ά.)…

Ζώ­ντας στην Ελ­λά­δα, έχου­με την τύχη της συ­νύ­παρ­ξης με τον πιο γνω­στό εκ­πρό­σω­πο της ανά­λυ­σης περί Τε­χνο-Φε­ου­δαρ­χί­ας. Το σχε­τι­κό βι­βλίο του Γιάνη Βα­ρου­φά­κη (4) ήταν κομ­βι­κό στο ξε­δί­πλω­μα αυτής της συ­ζή­τη­σης διε­θνώς. Ο Γ. Βα­ρου­φά­κης δεν μα­σά­ει τα λόγια του: το cloud (το «νέφος», όπου φω­λιά­ζουν οι αλ­γό­ριθ­μοι και οι επε­ξερ­γα­σί­ες των δε­δο­μέ­νων), σκό­τω­σε τον κα­πι­τα­λι­σμό και οδή­γη­σε στην Τε­χνο-Φε­ου­δαρ­χία, στην εποχή όπου πλέον συ­γκρού­ο­νται οι ψη­φια­κοί Άρ­χο­ντες με τους «τε­χνο-δου­λο­πά­ροι­κους».

Μόνο που το cloud δεν είναι αι­θέ­ρας κο­πα­νι­στός. Συ­γκρο­τεί­ται από εκα­τομ­μύ­ρια χι­λιό­με­τρα οπτι­κών ινών και κα­λω­δί­ων, από γι­γά­ντιες «σκλη­ρές» μη­χα­νι­κές εγκα­τα­στά­σεις σε θη­ριώ­δη ερ­γο­στά­σια, ενώ η λει­τουρ­γία αυτή προ­ϋ­πο­θέ­τει ως δια­θέ­σι­μες τε­ρά­στιες πο­σό­τη­τες ενέρ­γειας και νερού. Όλα αυτά, κά­ποιοι (δου­λεύ­ο­ντας!) τα δη­μιούρ­γη­σαν, τα συ­ντη­ρούν, τα κρα­τούν σε λει­τουρ­γί­ας, αλλά και μπο­ρούν (υπό πο­λι­τι­κές και συν­δι­κα­λι­στι­κές προ­ϋ­πο­θέ­σεις…) να τα στα­μα­τή­σουν. Οι «πλατ­φόρ­μες» απο­δί­δουν στους ιδιο­κτή­τες τους τε­ρά­στια κέρδη, όχι ως προ­σό­δους από τα κλικ των χρη­στών, αλλά ως το οι­κο­νο­μι­κό απο­τέ­λε­σμα μιας υπερ­σύν­θε­της λει­τουρ­γί­ας που πε­ρι­λαμ­βά­νει τε­ρά­στιες εγκα­τα­στά­σεις logistics, ορ­γα­νω­μέ­νες πο­λύ­πλο­κες με­τα­φο­ρές, υπε­ρε­ξε­λιγ­μέ­νες τη­λε­πι­κοι­νω­νί­ες και την απα­σχό­λη­ση εκα­το­ντά­δων χι­λιά­δων ερ­γα­τών, όπως πχ στις απο­θή­κες της Amazon. Και η Amazon, που δεν φο­βά­ται ούτε τις «ρυθ­μι­στι­κές» πα­ρεμ­βά­σεις κυ­βερ­νή­σε­ων, ούτε τις εξα­το­μι­κευ­μέ­νες αντι­δρά­σεις των χρη­στών-«δου­λο­πά­ροι­κων», μπήκε κυ­ριο­λε­κτι­κά σε πα­νι­κό, όταν μια νέα ερ­γα­τι­κή αγω­νι­στι­κό­τη­τα στις ΗΠΑ άγ­γι­ξε απει­λη­τι­κά την «καρ­διά» αυτού του πυ­ρη­νι­κού μη­χα­νι­σμού εκ­με­τάλ­λευ­σης, χτί­ζο­ντας σω­μα­τεία στις απο­θή­κες-κά­τερ­γα του Μπέ­ζος και απει­λώ­ντας με το πιο «πα­ρα­δο­σια­κό» όπλο: την απερ­γία. Μπρο­στά σε αυτήν την απει­λή, τα αφε­ντι­κά της Amazon όπως και όλοι οι ομό­λο­γοί τους στη Σί­λι­κον Βάλεϊ, εγκα­τέ­λει­ψαν τους «φι­λε­λευ­θε­ρι­σμούς» του πα­ρελ­θό­ντος και ρί­χτη­καν στην αγκα­λιά του Ντό­ναλντ Τραμπ και του «κι­νή­μα­τος» MAGA.

Οι Big Tech πα­ρέ­χουν, δη­λα­δή πω­λούν, υπη­ρε­σί­ες στους κα­πι­τα­λι­στές όλων των κλά­δων. Η Amazon Web Services, η cloud «πλατ­φόρ­μα» του Τζεφ Μπέ­ζος, «εξυ­πη­ρε­τεί» πε­ρί­που 2 εκα­τομ­μύ­ρια επι­χει­ρή­σεις σε όλο τον κόσμο. Το 2024, η αξία των πα­ραγ­γε­λιών που εκτέ­λε­σε ξε­πέ­ρα­σε το φράγ­μα των 100 δισ. δο­λα­ρί­ων. Όταν η κάθε μια από αυτές τις επι­χει­ρή­σεις πλη­ρώ­νει το λο­γα­ρια­σμό στον Μπέ­ζος, δεν πλη­ρώ­νει κά­ποιο φε­ου­δα­λι­κό φόρο, αλλά αγο­ρά­ζει ψη­φια­κές υπη­ρε­σί­ες για να λει­τουρ­γή­σει κα­λύ­τε­ρα, με στόχο με­γα­λύ­τε­ρη κερ­δο­φο­ρία. Αυτή η σχέση δεν είναι πα­ρά­δειγ­μα μιας με­τα­κα­πι­τα­λι­στι­κής «νέας επο­χής», αλλά πα­ρά­δειγ­μα του κα­πι­τα­λι­σμού στο ανώ­τα­το στά­διο ανά­πτυ­ξής του.

Στη φε­ου­δαρ­χία, οι Άρ­χο­ντες εξα­σφά­λι­ζαν την κυ­ριαρ­χία τους «ελέω Θεού». Ήταν ένα μάλ­λον τε­μπέ­λι­κο «επάγ­γελ­μα». Τα πράγ­μα­τα είναι δια­φο­ρε­τι­κά για τους Big Tech. Για να δια­τη­ρούν τη θέση τους, οφεί­λουν να πα­λεύ­ουν με νύχια και με δό­ντια, με βάση τα κρι­τή­ρια και τους νό­μους του κα­πι­τα­λι­στι­κού αντα­γω­νι­σμού. Το 2025, η Amazon υπο­χρε­ώ­θη­κε να επεν­δύ­σει 125 δισ. δο­λά­ρια, κυ­ρί­ως στις υπο­δο­μές της, προ­κει­μέ­νου να δια­τη­ρή­σει τις θέ­σεις της στην Α.Ι. Και εδώ προ­κύ­πτει η ακόμα πιο πα­ρα­δο­σια­κή σχέση των Big Tech με το κρά­τος: στο πρό­σφα­το τα­ξί­δι του Τραμπ στις μο­ναρ­χί­ες του Κόλ­που, ο «πλα­νη­τάρ­χης» έκλει­σε κο­λοσ­σιαί­ες συμ­φω­νί­ες επέν­δυ­σης πολ­λών εκα­το­ντά­δων δι­σε­κα­τομ­μυ­ρί­ων πε­τρο­δο­λα­ρί­ων στις ΗΠΑ, προ­κει­μέ­νου να δια­σφα­λι­στεί η «αμε­ρι­κα­νι­κή υπε­ρο­χή» (δη­λα­δή η υπε­ρο­χή των 7 Big Tech) στον τομέα της Α.Ι.

Η θέση για την Τε­χνο-Φε­ου­δαρ­χία, αυτή η με­τα­μο­ντέρ­να ανά­λυ­ση του σύγ­χρο­νου κα­πι­τα­λι­σμού απο­τε­λεί, κατά τη γνώμη μου, τη βα­σι­κή πο­λι­τι­κή αδυ­να­μία του Γ. Βα­ρου­φά­κη. Και δυ­στυ­χώς, πα­ρό­τι στο ΜΕ­ΡΑ­25 έχουν συ­γκε­ντρω­θεί αρι­στε­ροί άν­θρω­ποι που δεν μπο­ρεί και δεν πρέ­πει να υπο­τι­μή­σει κα­νείς, η επι­μο­νή του Γ. Βα­ρου­φά­κη σε αυτήν την ομι­χλώ­δη ανά­λυ­ση μπο­ρεί να οδη­γή­σει σε δια­δο­χι­κές πο­λι­τι­κές απο­τυ­χί­ες.

Ας δούμε πώς με­τα­φρά­ζε­ται αυτή η ανά­λυ­ση, μέ­νο­ντας στο πολύ πιο στέ­ρεο έδα­φος της συ­γκε­κρι­μέ­νης πο­λι­τι­κής.

Ο Γ. Βα­ρου­φά­κης έδωσε πρό­σφα­τα μια ση­μα­ντι­κή ομι­λία στην ΚΕ του ΜΕ­ΡΑ­25 για να πα­ρου­σιά­σει την πο­λι­τι­κή στρα­τη­γι­κή του μέχρι τις εκλο­γές (5). Ολο­κλή­ρω­σε ένα μακρύ λόγο, μπρο­στά σε ένα ση­μα­ντι­κό και πο­λι­τι­κο­ποι­η­μέ­νο ακρο­α­τή­ριο, κα­τορ­θώ­νο­ντας (γιατί περί κα­τορ­θώ­μα­τος πρό­κει­ται) να μην έχει την πα­ρα­μι­κρή ανα­φο­ρά ούτε στην ντό­πια κυ­ρί­αρ­χη τάξη, ούτε στις δυ­νά­μεις του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος. Οι λέ­ξεις ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα, ερ­γα­ζό­με­νος, ερ­γά­της και όλα τα πι­θα­νά πα­ρά­γω­γά τους, απου­σιά­ζουν απο­λύ­τως από το κεί­με­νο. Υπάρ­χει μια μόνο ανα­φο­ρά στους μι­σθούς, απλώς για να ση­μειώ­σει ότι μειώ­θη­καν με­τα­ξύ του 2021 και του 2025. Ο Γ. Βα­ρου­φά­κης αυ­το­προσ­διο­ρί­ζε­ται ως «απρό­βλε­πτος μαρ­ξι­στής». Αυτή η ομι­λία δεί­χνει με σα­φή­νεια ότι το πρώτο χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό του αυ­το­προσ­διο­ρι­σμού έχει γίνει πολύ πιο ισχυ­ρό από το δεύ­τε­ρο.

Έχο­ντας πάρει φόρα από την ανά­λυ­ση που κή­ρυ­ξε το «θά­να­το του κα­πι­τα­λι­σμού», ο Γ.Β. ισχυ­ρί­στη­κε ότι το 2025 είναι η χρο­νιά του «τέ­λους» της ΕΕ. Πρό­κει­ται για το απο­τέ­λε­σμα του «Τρι­γώ­νου των Με­γά­λων Ανα­τρο­πών»: Η Ρωσία κέρ­δι­σε τον πό­λε­μο στην Ου­κρα­νία, η Κίνα κέρ­δι­σε τον εμπο­ρι­κό πό­λε­μο με τις ΗΠΑ του Τραμπ, ο Τραμπ κέρ­δι­σε τον πό­λε­μο των δα­σμών με την Ευ­ρώ­πη. Εί­μα­στε σί­γου­ροι ότι σύ­ντο­μα ο Γ.Β. θα υπο­χρε­ω­θεί να τρο­πο­ποι­ή­σει ή και να αντι­στρέ­ψει τις εκτι­μή­σεις του για αυτές τις τρεις «Με­γά­λες Ανα­τρο­πές», που πε­ρι­γρά­φουν με γλα­φυ­ρές φρά­σεις υπερ­σύν­θε­τες και αντι­φα­τι­κές εξε­λί­ξεις. Όμως το να κη­ρύσ­σεις το «τέλος» μιας δύ­να­μης που απο­φά­σι­σε να δια­θέ­σει 1 τρι­σεκ. ευρώ για πο­λε­μι­κές προ­ε­τοι­μα­σί­ες μέσα στα επό­με­να 5 χρό­νια, δεν είναι και τόσο φρό­νι­μη πο­λι­τι­κή στάση.

Το ερώ­τη­μα που προ­κύ­πτει είναι: σε τι χρειά­ζε­ται στον Γ.Β. αυτή η (του­λά­χι­στον) αμ­φι­λε­γό­με­νη θέση; Η απά­ντη­ση είναι απλή και δί­νε­ται από τον ίδιο τον Γ.Β.: «Για να το πω απλά: Δεν τί­θε­ται πλέον θέμα βγαί­νου­με ή μέ­νου­με στο ευρώ, βγαί­νου­με ή μέ­νου­με στην ΕΕ. Είτε μέ­νου­με, είτε βγαί­νου­με, κον­δύ­λια γιοκ». Η πραγ­μα­τι­κή αξία χρή­σης της θέσης για το «τέλος» της ΕΕ, είναι για τον Γ.Β. το τέλος της συ­ζή­τη­σης για το αν «βγαί­νου­με ή μέ­νου­με», δη­λα­δή της συ­ζή­τη­σης που τα­λά­νι­σε το ΜΕ­ΡΑ­25 και ευ­ρύ­τε­ρα τμή­μα­τα της Αρι­στε­ράς όλα τα προη­γού­με­να χρό­νια.

Το κλεί­σι­μο μιας συ­ζή­τη­σης στρα­τη­γι­κής ση­μα­σί­ας με τε­χνη­τό τρόπο, έχει ως πα­ρε­νέρ­γεια την επι­βί­ω­ση των πιο προ­βλη­μα­τι­κών στοι­χεί­ων της πα­λιό­τε­ρης γραμ­μής. Ο Γ.Β. έχει πρό­τα­ση για το πώς η Ε.Ε. θα μπο­ρού­σε να αντι­με­τω­πί­σει τη συν­δυα­σμέ­νη επί­θε­ση των Τραμπ-Πού­τιν-Σι, των κρυ­πτο­νο­μι­σμά­των στα­θε­ρής δο­λα­ρι­κής αξίας και άλλων δαι­μό­νων: «Πώς μπο­ρού­σε η Ε.Ε. να απο­σο­βή­σει την άλωση; Με ψη­φια­κό σύ­στη­μα πλη­ρω­μών της ΕΚΤ, σαν εκεί­νο που προ­τεί­να­με στις ευ­ρω­ε­κλο­γές του 2019… -ναι, το εξαι­ρε­τι­κό ΔΗ­ΜΗ­ΤΡΑ για οποίο δαι­μο­νο­ποι­η­θή­κα­με… ενώ τώρα πα­σχί­ζει να το εφαρ­μό­σει η Λα­γκάρντ (σσ: !!!), αλλά δεν την αφή­νουν οι τρα­πε­ζί­τες που δαι­μο­νο­ποί­η­σαν το ΔΗ­ΜΗ­ΤΡΑ». Το να πα­ρου­σιά­ζει κα­νείς σαν απά­ντη­ση σε μια «επι­θα­νά­τια κρίση της ΕΕ», την πο­λι­τι­κή που προ­σπα­θεί να εφαρ­μό­σει η Λα­γκάρντ (αλλά δεν την αφή­νουν οι άτι­μοι οι τρα­πε­ζί­τες) δεν είναι μια στι­βα­ρή βάση που μπο­ρεί να οδη­γή­σει σε «ενό­τη­τα στη βάση αρχών και ρι­ζο­σπα­στι­κού οι­κο­σο­σια­λι­στι­κού προ­γράμ­μα­τος».

Η υπο­κα­τά­στα­ση της μαρ­ξι­στι­κής στρα­τη­γι­κής -και των βα­σι­κών γνω­ρι­σμά­των της, όπως ο αντι­κα­πι­τα­λι­σμός, η κε­ντρι­κό­τη­τα της τα­ξι­κής πάλης και του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος- μέσω ομι­χλω­δών «νέων ιδεών» όπως η θέση για την Τε­χνο-Φε­ου­δαρ­χία, έχει πο­λι­τι­κές συ­νέ­πειες. Το μόνο πεδίο συ­γκρό­τη­σης που μένει έτσι ανοι­χτό είναι η στρο­φή προς τον ρι­ζο­σπα­στι­κό-αρι­στε­ρό «λαϊ­κι­σμό». Που, ως γνω­στόν, χα­ρα­κτη­ρί­ζε­ται από την ισχυ­ρή ροπή προς τα αρ­χη­γο­κε­ντρι­κά κόμ­μα­τα, αλλά και την πλήρη υπο­κα­τά­στα­ση του πο­λι­τι­κού αγώνα από τις σκο­πι­μό­τη­τες της επι­δί­ω­ξης εκλο­γι­κής νίκης.

Η κα­τά­λη­ξη της ει­σή­γη­σης του Γιάνη Βα­ρου­φά­κη ήταν η δέ­σμευ­ση ότι σύ­ντο­μα θα απα­ντή­σει ένα πολ­λα­πλό ερώ­τη­μα: «Γιατί να ψη­φί­σει ΜΕ­ΡΑ­25 η νε­ο­λαία;… οι μι­σθω­τοί;… το νέο πρε­κα­ριά­το και οι εί­λω­τες των αλ­γο­ρίθ­μων;… οι αγρό­τες;… οι μι­κρο­με­σαί­οι;». Η απά­ντη­ση θα έχει εν­δια­φέ­ρον. Όμως με­γα­λύ­τε­ρο εν­δια­φέ­ρον θα έχει μια απά­ντη­ση του ΜΕ­ΡΑ­25 για το πώς θα μπο­ρού­σε να ορ­γα­νω­θεί κα­λύ­τε­ρα ο κα­θη­με­ρι­νός αγώ­νας όλων αυτών, με τι στό­χους και με ποια προ­ο­πτι­κή. Σε αυτήν τη βάση θα ήταν μια πολύ πιο χρή­σι­μη συμ­βο­λή και ένα βήμα προς ευ­ρύ­τε­ρη «ενό­τη­τα στη βάση αρχών». Και πα­ρε­μπι­πτό­ντως, θα ήταν και μια κα­λύ­τε­ρη εκλο­γι­κή στρα­τη­γι­κή, γιατί -ιδί­ως στ βάση της πεί­ρας του 2019- θα έπρε­πε να είναι γνω­στό ότι οι όμορ­φες δη­μο­σκο­πι­κές προ­βλέ­ψεις, ενί­ο­τε, όμορ­φα καί­γο­νται…

 

Ση­μειώ­σεις:

1.​Evgeny Morozov: Controverses sue la Techno-Feodalisme, Monde Diplomatique, Αύ­γου­στος 2025.

2.​Cedric Durand: Techno-Feodalisme, Critique de l’ economie numerique (2020)

3.​Antoine Salles Papou, υπεύ­θυ­νος του Ιν­στι­τού­του La Boetie, της F.I.: “La France Insoumise est-elle anticapitaliste?”.

4.Γ. Βα­ρου­φά­κης: Technofeoudalism. What killed Capitalism (Λον­δί­νο, 2023)

5.Γ. Βα­ρου­φά­κης: «Τους επό­με­νους μήνες, η ενω­τι­κή πρω­το­βου­λία του ΜΕ­ΡΑ­25 θα αν­θί­σει». Λόγος στην ΚΕ του ΜΕ­ΡΑ­25.

https://rproject.gr/article/alitheia-cloud-skotose-ton-kapitalismo