Ρέντα (rent) είναι οποιαδήποτε πληρωμή που υπερβαίνει το κόστος παραγωγής ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας, ενώ η αναζήτηση ρέντας είναι η προσπάθεια κάποιου/κάποιων να αυξηθεί ο πλούτος του/τους χωρίς να δημιουργηθεί νέος πλούτος.
Ραντιέρης (1) είναι αυτός που επωφελείται από ρέντες, δηλαδή από εισόδημα για το οποίο αυτός/αυτοί δεν έχει/έχουν εργασθεί, που ισοδυναμεί με μη δεδουλευμένο εισόδημα (unearned income).
Μανώλης Χαιρετάκης*
Οι «πάγιες» δαπάνες στους λογαριασμούς υπηρεσιών (λ.χ. ΔΕΗ, ΟΤΕ κ.ά.), τα νοίκια που εισπράττει ο κάτοχος ακινήτων (για τα οποία κατέχει συμβόλαια ιδιοκτησίας), οι πατέντες των εφευρέσεων των μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών (όπως έγινε τώρα με τις πατέντες για το Covid-19) που είναι νομικά κατοχυρωμένες, όπως και οι ιδιωτικές ψηφιακές πλατφόρμες.
Γενικά, το όποιο εισόδημα προέρχεται από νοίκια, πατέντες ή από όποια άλλη πηγή εκτός από την απολύτως προσωπική εργασία.
Η ρέντα είναι κληρονομιά της φεουδαρχίας, δηλαδή των γαιοκτημόνων, των τραπεζιτών και των οπαδών των μονοπωλίων, που αντλούν οικονομική ρέντα χωρίς να παράγουν απολύτως τίποτα με πραγματική αξία.
Στις μέρες μας, ο χρηματοπιστωτικός τομέας (finance), οι ασφάλειες (insurance) και ο τομέας των κτηματαγορών (real estate) διαμορφώνουν τον τομέα FIRE κατά τον παγκόσμιας φήμης οικονομολόγο καθηγητή Michael Hudson και υποστυλώνουν τον μεταβιομηχανικό χρηματοπιστωτικό καπιταλισμό (το κατ’ εξοχήν παράσιτο των ημερών μας) που αναζητά πλούτο μέσω της απόσπασης της οικονομικής ρέντας, και όχι μέσω του σχηματισμού βιομηχανικών κεφαλαίων.
Η φορολογική ευνοιοκρατία στις κτηματαγορές, η ιδιωτικοποίηση του πετρελαίου, της ενέργειας, της απόσπασης ορυκτού πλούτου, τα τραπεζικά μονοπώλια και τα μονοπώλια των υποδομών αυξάνουν σημαντικά το κόστος ζωής και του ανταγωνισμού.
Ετσι αυξάνονται τα πρόσθετα κόστη και καθιστούν εκείνες τις οικονομίες που έχουν ιδιωτικοποιηθεί μη ανταγωνιστικές στον παγκόσμιο συσχετισμό των εξαγωγών. Λ.χ. το φυσικό αέριο από τον Nord Stream 2 είναι κατά 30%-40% φθηνότερο από το αντίστοιχο αέριο LNG από υδρογονάνθρακες που οι ΗΠΑ προσπαθούν να πουλήσουν στη Γερμανία (μέσω εκβιασμών και πιέσεων).
Αν οι Γερμανοί βιομήχανοι αγόραζαν από τις ΗΠΑ LNG, αυτό το επιπλέον κόστος μετακυλίεται στο τελικά παραγόμενο προϊόν, πράγμα που σημαίνει ότι η μοναδική περίπτωση να προτιμηθεί το LNG είναι όταν οι βιομήχανοι αυτοί είναι τρελοί ή θεοπάλαβοι. Μα τότε δεν θα ήταν βιομήχανοι, αλλά κάτι άλλο.
Ο σημερινός νέος Ψυχρός Πόλεμος είναι μια πάλη για την διεθνοποίηση του ραντιέρικου καπιταλισμού (βλέπε FIRE) μέσω της παγκόσμιας ιδιωτικοποίησης και της χρηματιστικοποίησης των μεταφορών, της παιδείας, της φροντίδας για την υγεία, των φυλακών και της αστυνόμευσης, των ταχυδρομείων και των επικοινωνιών, καθώς και άλλων τομέων που παλαιότερα ανήκαν στον δήμο (δηλαδή στον λαό), στη δημόσια σφαίρα.
(1) Για ραντιέρηδες βλέπε https://www.youtube.com/watch?v=TQZkBkAIFfw
*oμότιμος καθηγητής Τμήματος ΕΜΜΕ Πανεπιστημίου Αθηνών
efsyn.gr/
