Πριν από λίγο καιρό είχαμε την ευκαιρία να διαβάσουμε την ποιητική ανθολογία: «Εξεγερμένοι ποιητές» από τη σειρά Ρωσική διανόηση, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Εκάτη». Η συγκεκριμένη ανθολογία αν και περιλαμβάνει μόνο πέντε ποιητές είναι σημαντική γιατί περιέχει ένα αρκετά αντιπροσωπευτικό ποίημα για τον καθένα και σύντομα βιογραφικά του κάθε ποιητή, ενώ δίπλα σε κάθε ποίημα υπάρχει και το πρωτότυπο στα ρωσικά.
- Θεοχάρης Παπαδόπουλος
Η ανθολογία «εξεγερμένοι ποιητές» χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος διαβάζουμε ποιήματα των Βλάντιμιρ Ραγέφκσι, Αλεξάντρ Πούσκιν, Νικολάι Νεκράσοφ, που ανήκουν στο κίνημα των Δεκεμβριστών, που ζητούσε δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις στη Ρωσία στηλιτεύοντας το τσαρικό καθεστώς. Κοινό στοιχείο και των τριών ποιητών είναι ότι κυνηγήθηκαν για τις ιδέες τους.
Στο δεύτερο μέρος διαβάζουμε ποιήματα των Αλεξάντρ Μπλοκ και Σεργκέι Γεσένιν. Και τα δυο αυτά ποιήματα γράφτηκαν λίγο μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917. Ο Γεσένιν είναι εξεγερμένος κατά της επανάστασης και το ποίημα του συγκρίνει τον Οκτώβρη του 1917 με έναν παλιότερο Οκτώβρη, που ιδρύθηκε το αυτοκρατορικό λύκειο, όπου σπούδαζαν μόνο ευγενείς. Ουσιαστικά ο Γεσένιν εξεγείρεται κατά της εξέγερσης! Ο Αλεξάντρ Μπλοκ, που είναι ένας από τους σημαντικότερους ρώσους ποιητές παρουσιάζεται μπερδεμένος στο ποίημα «Οι Δώδεκα». Δεν είναι κατά της επανάστασης. Υποστηρίζει, όμως, μια πιο ήπια εκδοχή της χωρίς τη χρήση βίας. Θα πρέπει βέβαια να σημειώσουμε, ότι βία θεωρεί το γκρέμισμα όλου του παλιού κόσμου, αλλά για να χτίσει κάποιος, θα πρέπει πρώτα να γκρεμίσει. Οι καταξιωμένοι ρώσοι λογοτέχνες αντιμετώπιζαν την εξέγερση του Φλεβάρη του 1917 και την ανατροπή του τσαρικού καθεστώτος θετικά και υποστήριζαν κάποιες δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις. Μετά τον Οκτώβρη του ’17, βρέθηκαν αντιμέτωποι με μια νέα πραγματικότητα. Μερικοί πέρασαν στο άλλο άκρο και έγραψαν εναντίον της επανάστασης, όπως η ομάδα «Γκόργκι».
Τα ποιήματα της ανθολογίας «εξεγερμένοι ποιητές» είναι γραμμένα σε απλή γλώσσα, διαβάζονται ευχάριστα και εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η μεταφράστρια Ελένη Κατσιώλη έχει καταφέρει να αποδώσει τα ποιήματα χωρίς να τους στερήσει τη λογοτεχνικότητά τους. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι και οι πέντε εξεγερμένοι ποιητές, ήταν πρώτα ποιητές και μετά εξεγερμένοι.
Δηλαδή, δεν έγραψαν ποίηση μόνο και μόνο για να υποστηρίξουν τις ιδέες τους, αλλά, επειδή ήταν ήδη ποιητές. Ένας ποιητής μπορεί να περνάει μηνύματα με την ποίησή του, που μπορεί να είναι κοινωνικά, συγκρουσιακά και επαναστατικά. Όμως, αν η γραφή του δεν προέρχεται από καθαρή έμπνευση, από καθαρή εσωτερική ανάγκη για δημιουργία, αλλά μόνο από την ιδέα, τότε δεν είναι ποιητής. Οι πέντε εξεγερμένοι ποιητές ήταν πραγματικά εμπνευσμένοι γι’ αυτό τα ποιήματα, που διαβάζουμε αρέσουν, είτε συμφωνούμε είτε όχι με την ιδεολογία του καθενός.
Συμπερασματικά, η ανθολογία «Εξεγερμένοι ποιητές» είναι ένα πολύ σημαντικό έργο, ωραία μεταφρασμένο και πολύ ενδιαφέρον για όσους θα ήθελαν να ασχοληθούν με τη ρώσικη ποίηση.
atexnos | Φωτογραφία: Πίνακας του Siegfried Zademack
