Τηλεργασία: κάποιες σκέψεις για την εφαρμογή της στο δημόσιο τομέα και το ρόλο της στην ενδυνάμωση έμφυλων στερεοτύπων

Τηλεργασία: κάποιες σκέψεις για την εφαρμογή της στο δημόσιο τομέα και το ρόλο της στην ενδυνάμωση έμφυλων στερεοτύπων

  • |

Στη σημερινή συγκυρία της πανδημίας ζούμε την υπερπροβολή της τηλεργασίας ως λύσης για την προστασία της υγείας και την οικονομική ανάπτυξη.

Μα­κριά από κάθε λο­γι­κή τε­χνο­φο­βί­ας, ας ανα­λο­γι­στού­με ότι η τα­ξι­κή διά­στα­ση πα­ρα­μέ­νει κυ­ριάρ­χη και εκ­φρά­ζε­ται σε καθε πτυχή από το ποιες ερ­γα­σί­ες μπο­ρούν να γί­νο­νται εξ’ απο­στά­σε­ως, τις συν­θή­κες ερ­γα­σί­ας (ωρά­ριο, με­τα­κύ­λι­ση κό­στους για εξο­πλι­σμό κ.α) και κυ­ρί­ως τη με­τα­τρο­πή του συλ­λο­γι­κού ερ­γα­ζό­με­νου σε απο­μο­νω­μέ­νου ατό­μου που δου­λεύ­ει σε συν­θή­κες ιδρυ­μα­τι­σμού-κα­ρα­ντί­νας υπό το ρυθμό και την παντά πα­ρού­σα επι­τή­ρη­ση του αφε­ντι­κού.

Ράνια Παπαγεωργίου*

Ταυ­τό­χρο­να, πολ­λές κοι­νω­νι­κά ανα­γκαί­ες ερ­γα­σί­ες (πχ επι­σκευή/συ­ντή­ρη­ση δι­κτύ­ων ηλε­κτρο­δό­τη­σης, εφο­δια­στι­κή αλυ­σί­δα, κα­θα­ριό­τη­τα) που απαι­τούν φυ­σι­κή πα­ρου­σία υπο­βαθ­μί­ζο­νται ακόμη πε­ρισ­σό­τε­ρο από απόψη συν­θη­κών δου­λειάς και αμοι­βών Γί­νο­νται συχνά αό­ρα­τες καθώς κρύ­βο­νται από το λα­μπε­ρό κόσμο της δια­φή­μι­σης που στα­μα­τά στα χα­μο­γε­λα­στά πρό­σω­πα όσων εξυ­πη­ρε­τούν τους κα­τα­να­λω­τές.

Στον -σα­φώς πιο προ­στα­τευ­μέ­νο- κόσμο του δη­μό­σιου τομέα τι ακρι­βώς ση­μαί­νει τη­λερ­γα­σία;

Α φάση (στο πλαί­σιο της “πε­τυ­χη­μέ­νης” δια­χεί­ρι­σης της παν­δη­μί­ας

Δι­θυ­ραμ­βι­κές κυ­βερ­νη­τι­κές επι­κοι­νω­νια­κές κο­ρώ­νες για το ψη­φια­κό άλμα στη δη­μό­σια διοί­κη­ση καθώς το καλά πλη­ρω­μέ­νο, με δη­μό­σιο χρήμα, μι­ντια­κό σύ­στη­μα κρύ­βει ότι :

Το πε­λα­τεια­κό κα­θε­στώς ζει μέρες “ψη­φια­κής” δόξας μοι­ρά­ζο­ντας σε ημέ­τρους μέρες λού­φας με το μαν­δύα της εξ’ απο­στά­σε­ως ερ­γα­σί­ας, αφή­νω­ντας όλο και πε­ρισ­σό­τε­ρο υπο­στε­λε­χω­μέ­νες δη­μό­σιες υπη­ρε­σί­ες. Σε κρί­σι­μους το­μείς, όπως στα ασφα­λι­στι­κά τα­μεία, ξε­φυ­τρώ­νουν συ­νε­χώς θαυ­μα­τουρ­γές πλατ­φόρ­μες που χρυ­σο­πλη­ρώ­νο­νται με απευ­θεί­ας ανα­θέ­σεις στους ιδιώ­τες.
Καμία αξιο­ποί­η­ση των διευ­θύν­σε­ων πλη­ρο­φο­ρι­κής με το απο­δε­κα­τι­σμέ­νο αλλά συχνά έμπει­ρο προ­σω­πι­κό. Δεν γί­νο­νται προ­σλή­ψεις νέου εξει­δι­κευ­μέ­νου προ­σω­πι­κού που θα μπο­ρού­σε να χρη­σι­μο­ποιεί σωστά, να συ­ντη­ρεί και να ανα­βαθ­μί­ζει εξο­πλι­σμό λο­γι­σμι­κό.
Η σκό­πι­μη σύγ­χυ­ση της τη­λερ­γα­σί­ας στις δη­μό­σιες υπη­ρε­σί­ες  με τη θέ­σπι­ση ηλε­κτρο­νι­κών απλου­στευ­μέ­νων  δια­δι­κα­σί­ών για τον πο­λί­τη οδη­γούν στην επι­κοι­νω­νια­κή κα­ρα­μέ­λα της επι­λύ­σης ζη­τη­μά­των με το πά­τη­μα ενός κου­μπιού. Πρό­κει­ται για πα­ρα­μύ­θι χωρίς αίσιο τέλος όπως για πα­ρά­δειγ­μα την πε­ρί­πτω­ση του χρό­νου έκ­δο­σης των συ­ντά­ξε­ων.
Β φάση η θε­σμο­θέ­τη­ση της τη­λερ­γα­σί­ας στο δη­μό­σιο

Δια­βά­ζο­ντας και μόνο τους στό­χους του νο­μο­σχε­δί­ου του υπουρ­γού Εσω­τε­ρι­κών, κ. Βο­ρί­δη,  αντι­λαμ­βα­νό­μα­στε ότι η τη­λερ­γα­σία είναι το όχημα για την αντι­δρα­στι­κή με­ταρ­ρύθ­μι­ση κυ­ρί­ως σε ότι αφορά τους όρους απα­σχό­λη­σης και  στο δη­μό­σιο.

Το τυ­ρά­κι στη φάκα της κα­νο­νι­κο­ποί­η­σης της τη­λερ­γα­σί­ας είναι η εθε­λο­ντι­κή βάση «όποιος συμ­φω­νεί» για αρχή. Η εμπει­ρία και η γε­νι­κό­τε­ρη κυ­βερ­νη­τι­κή πο­λι­τι­κή δεν αφή­νουν πε­ρι­θώ­ριο για αυ­τα­πά­τες.

Είναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό ότι αντί του πο­λυ­δια­φη­μι­ζό­με­νου αρ­χι­κά στό­χου (προ­ώ­θη­ση του ψη­φια­κού με­τα­σχη­μα­τι­σμού του δη­μό­σιου τομέα) προ­τάσ­σο­νται με όρους κώ­δι­κα τε­χνο­λο­γι­κής ου­δε­τε­ρό­τη­τας:

η ευ­ε­λι­ξία του ωρα­ρί­ου τα πολ­λα­πλά κα­θή­κο­ντα  (ενί­σχυ­ση πα­ρα­γω­γι­κό­τη­τας, αυ­το­νο­μί­ας τους στην ορ­γά­νω­ση της ερ­γα­σί­ας, ρύθ­μι­ση χρό­νου ερ­γα­σί­ας ),
η μεί­ω­ση ή και κα­τάρ­γη­ση αναρ­ρω­τι­κών αδειών και μειω­μέ­νου ωρά­ριο για ΑμεΑ (Διευ­κό­λυν­ση ερ­γα­ζο­μέ­νων που αντι­με­τω­πί­ζουν μό­νι­μα ή πρό­σκαι­ρα προ­βλή­μα­τα υγεί­ας).
ο πε­ριο­ρι­σμός κι άλλων αδειών όπως γο­νι­κές, σπου­δών, επι­μόρ­φω­σης  ως αχρή­στων ισορ­ρο­πία επαγ­γελ­μα­τι­κής και κοι­νω­νι­κής ζωής)
η ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση των θέ­σε­ων ευ­θύ­νης στο δη­μό­σιο  (προ­σέλ­κυ­ση στε­λε­χών)
η κα­τάρ­γη­ση της υπο­χρέ­ω­σης για δη­μό­σια κτή­ρια με προ­δια­γρα­φές ασφά­λειας αφού υπάρ­χει η πα­νά­κεια της τη­λερ­γα­σί­ας που με­τα­βι­βά­ζει το λει­τουρ­γι­κό κό­στος στο άτομο και τον οι­κο­γε­νεια­κό προ­ϋ­πο­λο­γι­σμό (εξοι­κο­νό­μη­ση πόρων, μεί­ω­ση λει­τουρ­γι­κών εξό­δων των υπη­ρε­σιών) Ακόμη και των υπο­χρε­ώ­σε­ων για επαρ­κείς δη­μό­σιες συ­γκοι­νω­νί­ες, μέτρα προ­στα­σί­ας του πε­ρι­βάλ­λο­ντος αφού με την τη­λερ­γα­σία αντι­με­τω­πί­ζο­νται οι προ­κλή­σεις που απορ­ρέ­ουν από την κλι­μα­τι­κή αλ­λα­γή !
η ερ­γα­λειο­ποί­η­ση της για την πει­θάρ­χη­ση των ερ­γα­ζο­μέ­νων (δια­χεί­ρι­ση ερ­γα­σί­ας σε πε­ριό­δους κρί­σης όπως. covid-19) με τους αυ­θαί­ρε­τους κα­νό­νες των ατε­λεί­ω­των εγκυ­κλί­ων που αυ­ξο­μειώ­νουν πο­σο­στά. Αυ­ξά­νε­ται το φάσμα εφαρ­μο­γής του διευ­θυ­ντι­κού δι­καιώ­μα­τος και εντεί­νο­νται ανι­σό­τη­τες σε βάρος ερ­γα­ζο­μέ­νων που εκτε­λούν απαι­τη­τι­κές ερ­γα­σί­ες που απαι­τούν φυ­σι­κή πα­ρου­σία
η αξιο­λό­γη­ση του προ­σω­πι­κού με πα­ρά­καμ­ψη των συλ­λο­γι­κών αντι­στά­σε­ων των ερ­γα­ζο­μέ­νων με την απερ­γία –αποχή. Μόνος μπρο­στά στον ΗΥ στο σπίτι του ο τη­λερ­γα­ζό­με­νος βαθ­μο­λο­γεί­ται η επί­δο­σή του ( αξιο­λό­γη­ση από­δο­σης προ­σα­να­το­λι­σμέ­νη στα απο­τε­λέ­σμα­τα της ερ­γα­σί­ας)
Εκεί όμως που η κυ­βερ­νη­τι­κή προ­πα­γάν­δα απο­γειώ­νε­ται είναι τα πλε­ο­νε­κτή­μα­τα της τη­λερ­γα­σί­ας για τη γυ­ναί­κα. Σύμ­φω­να με τη βαθιά συ­ντη­ρη­τι­κή θε­ώ­ρη­σή της: η γυ­ναί­κα επι­στρέ­φει στο φυ­σι­κό της χώρο και η κοι­νω­νι­κή ανα­πα­ρα­γω­γή επα­νι­διω­τι­κο­πο­εί­ται σε από­λυ­το βαθμό.

Με επι­βο­λή της τη­λερ­γα­σί­ας από το σπίτι επι­χει­ρούν να κα­ταρ­γή­σουν τα δι­καιώ­μα­τα για άδειες γο­νι­κές ή ακόμη και λο­χεί­ας, παι­δι­κούς σταθ­μούς, κέ­ντρα δη­μιουρ­γι­κής απα­σχό­λη­σης παι­διών ή φρο­ντί­δας ηλι­κιω­μέ­νων.

Σε μια ψη­φια­κή εκ­δο­χή του φορ­ντι­σμού, η νέα ορ­γά­νω­ση ερ­γα­σί­ας επι­τρέ­πει στη γυ­ναί­κα να ασκεί ταυ­τό­χρο­να τους πολ­λα­πλούς της ρό­λους και επο­μέ­νως πολ­λα­πλα­σιά­ζε­ται ο βαθ­μός εκ­με­τάλ­λευ­σης της από του ερ­γο­δό­τες και  την πα­τριαρ­χι­κή οι­κο­γέ­νεια.Δεν θα δια­κο­πεί η ερ­γα­σία όταν αρ­ρω­στή­σει το παιδί της ερ­γα­ζό­με­νης, αντί­θε­τα κα­ταρ­γεί­ται στην πράξη η υπο­χρέ­ω­ση του ερ­γο­δό­τη ή και του κρά­τους να λαμ­βά­νει μέ­ρι­μνα για εναρ­μό­νι­ση του ωρα­ρί­ου ερ­γα­σί­ας των γο­νιών (πιο συχνά της μη­τέ­ρας) με αυτό του ολο­ή­με­ρου σχο­λεί­ου του παι­δι­κού σταθ­μού.

Οι πολ­λα­πλοί ρόλοι της γυ­ναί­κας δεν είναι καν δια­δο­χι­κοί χρο­νι­κά (9πμ-5μμ ερ­γα­σία  εκτός σπι­τιού και  μετά από τις 5μμ ερ­γα­σία για τις δου­λειές του σπι­τιού) είναι πια ταυ­τό­χρο­νοι, διεκ­πε­ραιώ­νο­νται πα­ράλ­λη­λα τα πολλά κα­θή­κο­ντα (πχ ερ­γα­σία στον ΗΥ και μα­γεί­ρε­μα).

Η γυ­ναί­κα επι­στρέ­φει στην απο­μό­νω­ση του σπι­τιού, του ιδιω­τι­κού χώρου όπου αντι­με­τω­πί­ζει με με­γα­λύ­τε­ρη οξύ­τη­τα το πρό­βλη­μα της διά­χυ­σης του χρό­νου ερ­γα­σί­ας . Είναι τε­χνι­κά δυ­να­τόν αλλά κυ­ρί­ως λόγω ανερ­γί­ας και τα­ξι­κού συ­σχε­τι­σμού η δια­θε­σι­μό­τη­τα της/του ερ­γα­ζό­με­νης/ου  24ώ­ρες 7 ημέ­ρες την εβδο­μά­δα.

Η απο­θέ­ω­ση της ερ­γα­σί­ας-λά­στι­χο μαζί τη βαθιά ιδε­ο­λο­γι­κή οπι­σθο­χώ­ρη­ση για τον πραγ­μα­τι­κό ρόλο της γυ­ναί­κας εν­δυ­να­μώ­νει τις ανι­σό­τη­τες και τα έμ­φυ­λα στε­ρε­ό­τυ­πα.

Ο ακραί­ος νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμός σα­ρώ­νει, ως πα­ρω­χη­μέ­να, ερ­γα­σια­κά δι­καιώ­μα­τα Η απο­μο­νω­μέ­νη ερ­γα­ζό­με­νη  χάνει ή δεν απο­κτά ποτέ τη συν­δι­κα­λι­στι­κή, συλ­λο­γι­κή  εμπει­ρία ιδρυ­μα­το­πο­εί­ται μέσα στους 4 τοί­χους του σπι­τιού της.

Επι­πλέ­ον η προ­σπά­θεια για ακραία συ­ντη­ρη­τι­κο­ποί­η­ση της ελ­λη­νι­κής κοι­νω­νί­ας απο­θε­ώ­νει την ατο­μι­κή γυ­ναι­κεία ευ­θύ­νη απέ­να­ντι στην οι­κο­γέ­νεια.

Όσα κα­τα­κτή­θη­καν με τους αγώ­νες του φε­μι­νι­στι­κού και του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος ως υπο­χρε­ώ­σεις του κοι­νω­νι­κού κρά­τους κα­ταρ­γού­νται ως άχρη­στα βα­ρί­δια για χάρη της κα­πι­τα­λι­στι­κής ανά­καμ­ψης.

Αντι­λαμ­βα­νό­μα­στε όλες κι όλοι τις ιδιαί­τε­ρα κα­τα­στρο­φι­κές συ­νέ­πειες σε μια κοι­νω­νία όπως η ελ­λη­νι­κή, όπου δεν είχαν λει­τουρ­γή­σει ποτέ οι κοι­νω­νι­κές υπη­ρε­σί­ες φρο­ντί­δας ηλι­κιω­μέ­νων, τα πραγ­μα­τι­κά ολο­ή­με­ρα σχο­λεία, δομές δη­μιουρ­γι­κής απα­σχό­λη­σης για παι­διά ούτε στις σχε­τι­κά κα­λύ­τε­ρες στιγ­μές του κοι­νω­νι­κού κρά­τους.

Από όλα τα πα­ρα­πά­νω συ­νει­δη­το­ποιού­με ότι ούτε η τε­χνο­λο­γία ούτε η τη­λερ­γα­σία μπο­ρούν να βελ­τιώ­σουν τη ζωή των ερ­γα­ζό­με­νων τά­ξε­ων και όσων υφί­στα­νται επι­πλέ­ον δια­κρί­σεις όπως οι γυ­ναί­κες, μόνο η συλ­λο­γι­κή δράση και οι αγώ­νες μας το μπο­ρούν.

* Ερ­γα­ζό­με­νη στο Υπ. Ανά­πτυ­ξης & Επεν­δύ­σε­ων

/rproject.gr

Εκτρωφείο Λαγων Καρφής Ευαγγελος