Όσοι συμμετέχουν στο αυριανό συλλαλητήριο ασφαλώς και δεν είναι φασίστες. Η συμμετοχή τους όμως σ΄αυτό συλλαλητήριο τους καθιστά εξ αντικειμένου φασίστες. Γιατί το πολιτικό αίτημα αυτής της εκδήλωσης είναι ολοκληρωτικό, καθώς εκφράζεται με το παραλήρημα του «γιγαντιαίου» και του «μαζικού», του Μοναδικού το οποίο επιβάλλεται στο πολλαπλό και το διαφορετικό. Γιατί πίσω από το όνομα κρύβεται ο μοναδικός λαός, η μοναδική φυλή και, φυσικά, η ανωτερότητά της. Γιατί πίσω από την εμμονή υπάρχει η βούληση της εξαφάνισης του Άλλου, κατευθύνοντας ένα μεγάλο μέρος της συλλογικής βίας προς τα έξω. Αυτό δεν είναι βέβαια αλυτρωτικό, είναι όμως το ίδιο φιλοπόλεμο.
Το δεύτερο, όπως και το πρώτο, συνοδεύεται ομοίως από έξαρση του «πατριωτισμού» και από αισθήματα «εθνικής υπερηφάνειας και δόξας». Και γι’ αυτό δεν ανέχεται κανένα διάλειμμα. Το ολοκληρωτικό καθεστώς αυτού του τύπου, παρασυρόμενο από τη φρενίτιδα της βίας εντείνει τον τρόμο με μια συνεχώς επιταχυνόμενη κίνηση που μοιάζει ότι τείνει προς την αποκάλυψη ή το χάος.
Πως μπορούμε, άραγε, να ξεφύγουμε από τον ολοκληρωτικό τρόπο σκέψης και πολιτικής και συνακόλουθα από τη βία τους; Κάποιοι, όπως ο Roger Dadum, διατείνονται ότι η ζωώδης ροπή του ανθρώπου στη βία μπορεί να εξομαλυνθεί μέσω της κουλτούρας. Αλλά ποιας κουλτούρας; Μήπως δεν υπήρχαν και δεν υπάρχουν άνθρωποι, για τους οποίους η κουλτούρα είναι ένα επιφανειακό, στείρο περίβλημα; Άνθρωποι που διαβάζουν Ουγκώ, Ντίκινσον, Γουίτμαν, Γκαίτε και Ρίλκε, ή που απολαμβάνουν την ακρόαση ενός κομματιού του Μπαχ ή του Σούμπερτ και ταυτοχρόνως οδηγούν τους ανθρώπους στο θάνατο; Δεν υπάρχουν θεσμοί που με το περίβλημα της Αγάπης σπέρνουν μίσος για όλους πλην των ομοίων (Ελλήνων εν προκειμένω); Ναι, λέει ο Στάινερ, αλλά πέρα από την επιφανειακή, την εικονική υπάρχει και η βιωμένη, η κυτταρική, η βαθιά κουλτούρα, αυτή που αντιστέκεται στις φαντασιώσεις καταστροφής, στις φαντασιώσεις εξουδετέρωσης και της επιστροφής στη βαρβαρότητα. Αλλά η κουλτούρα αυτή «είναι απαιτητική, ζητάει σκληρή δουλειά. Δεν είναι καθόλου αστείο πράγμα να μάθει κανείς μια ξένη γλώσσα, να μάθει κανείς να λύνει μια ελλειπτική συνάρτηση. Τα πράγματα αυτά μαθαίνονται με τον ιδρώτα της ψυχής». Αυτή, ακριβώς, η βαθιά κουλτούρα είναι εκείνη η αντίρροπη δύναμη που αντιπαρατίθεται στον πόλεμο. Διότι, σύμφωνα με τον Κλαούζεβιτς, όπως τον παραθέτει ο Π. Κονδύλης, «μέσα στον πολιτισμό υπάρχει τόσο ένα πρακτικά επαρκές ισοζύγιο των αντίρροπων τάσεων του ανθρώπου, έτσι ώστε να διατηρείται η ειρήνη, όσο και αρκετή ένταση, έτσι ώστε ένας πόλεμος δεν αποκλείεται, αλλά μάλλον προετοιμάζεται». Συνεπώς, ο πόλεμος ή η ειρήνη είναι το αποτέλεσμα του συσχετισμού αυτών των αντίρροπων δυνάμεων αλλά και της δημιουργίας «εχθρότητας» μέσω της χειραγώγησης των μίντια και των διαμορφωτών της κοινής γνώμης καθώς και των θεσμών κοινωνικής και πολιτικής κοινωνικοποίησης, όπως είναι το σχολείο και η Εκκλησία. Γι’ αυτό το λόγο, το κίνημα κατά του πολέμου και του ολοκληρωτισμού, το κίνημα ειρήνης και αγωνιστικής αλληλεγγύης έχει θεμελιώδη σημασία για την αλλαγή της κουλτούρας και του συσχετισμού των αισθημάτων ανθρώπων και θεσμών…
