Ποιό φάντασμα πλανιέται πάνω στην Ευρώπη;

Η ιτα­λι­κή πε­ρί­πτω­ση των κοι­νο­βου­λευ­τι­κών εκλο­γών των αρχών του Μαρ­τί­ου 2018 υπήρ­ξε η τε­λευ­ταία όπου κα­τα­γρά­φη­κε μια ισχυ­ρή άνο­δος των δυ­νά­με­ων του εθνι­κι­σμού, του ρα­τσι­σμού και του νε­ο­να­ζι­στι­κού φαι­νο­μέ­νου, με το 18% που απέ­σπα­σε η Λέγκα του Βορρά, στα πλαί­σια της συμ­μα­χί­ας της με την Φόρ­στα Ιτα­λία του Μπερ­λου­σκό­νι (14%) και τα Αδέλ­φια της Ιτα­λί­ας (6%).

Αυτό το γε­γο­νός τεί­νει πλέον να κα­τα­στή­σει αυτές τις δυ­νά­μεις μια βα­σι­κή πο­λι­τι­κή πα­ρά­με­τρο του ευ­ρω­παϊ­κού πο­λι­τι­κού φά­σμα­τος, σε μια πο­ρεία γε­νί­κευ­σης στο σύ­νο­λο σχε­δόν των ευ­ρω­παϊ­κών χωρών και συ­νε­χό­με­νης σχε­τι­κής διεύ­ρυν­σης της επιρ­ρο­ής τους. Άλ­λω­στε είναι πολύ μικρό το χρο­νι­κό διά­στη­μα που μας χω­ρί­ζει από τις τε­λευ­ταί­ες αυ­στρια­κές εκλο­γές του 2017 όπου το αντί­στοι­χο ακρο­δε­ξιό «Κόμμα της Ελευ­θε­ρί­ας της Αυ­στρί­ας» απέ­σπα­σε ήδη 26%, και συμ­μα­χώ­ντας με το συ­ντη­ρη­τι­κό χρι­στια­νο­δη­μο­κρα­τι­κό κόμμα του Σ. Κούρτζ που είχε έρθει πρώτο (31,5%), σχη­μά­τι­σε από κοι­νού κυ­βέρ­νη­ση. Κι’ εί­χα­με εξί­σου προη­γού­με­να το ακρο­δε­ξιό «Κόμμα της Προ­ό­δου» της Νορ­βη­γί­ας να απο­σπά το 15% της λαϊ­κής ετυ­μη­γο­ρί­ας και να σχη­μα­τί­ζει από κοι­νού κυ­βέρ­νη­ση με το δεξιό φι­λο­ευ­ρω­παϊ­κό «Συ­ντη­ρη­τι­κό Κόμμα» που είχε απο­σπά­σει το 25% των ψήφων.

Ανέστης Ταρπάγκος

Βέ­βαια αυτό το φαι­νό­με­νο δεν πε­ριο­ρί­ζε­ται σ’ αυτές τις τρεις ευ­ρω­παϊ­κές χώρες, αλλά έχει ανα­πτυ­χθεί εξί­σου τόσο υπό­λοι­πη Δυ­τι­κή όσο και Ανα­το­λι­κή Ευ­ρώ­πη με χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό­τε­ρες πε­ρι­πτώ­σεις : Στην Σκαν­δι­να­βία, πέραν της νορ­βη­γι­κής πε­ρί­πτω­σης, πρό­κει­ται για το κόμμα των «Σου­η­δών Δη­μο­κρα­τών», που έχει εθνι­κι­στι­κά και ρα­τσι­στι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά και φτά­νει το 13% της λαϊ­κής ετυ­μη­γο­ρί­ας. Και αντί­στοι­χα η λαϊ­κι­στι­κή άκρα δεξιά του «Κόμ­μα­τος των Φιλ­λαν­δών» με το 17,5% των ψήφων, που πα­ρου­σιά­ζε­ται ως κόμμα «ερ­γα­τι­κό χωρίς σο­σια­λι­σμό».

Στον ίδιο τον πυ­ρή­να της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης, στην πε­ρί­πτω­ση της γαλ­λι­κής κοι­νω­νί­ας, είναι πλέον εμπε­δω­μέ­νη η υπό­στα­ση του Εθνι­κού Με­τώ­που (σή­με­ρα Εθνι­κού Συ­να­γερ­μού) της Μ. Λεπέν, της οποί­ας η εκλο­γι­κή επιρ­ροή ξε­κι­νά­ει από το 13% των βου­λευ­τι­κών εκλο­γών, έφτα­σε στο 21% του πρώ­του γύρου των προ­ε­δρι­κών εκλο­γών για να κα­τα­λή­ξει στο 35% του δευ­τέ­ρου γύρου των προ­ε­δρι­κών εκλο­γών, με σύγ­χρο­νο προ­σα­να­το­λι­σμό την συμ­μα­χι­κή προ­σέγ­γι­ση με την γαλ­λι­κή ρε­που­μπλι­κα­νι­κή δεξιά.

Αντί­στοι­χες οι πε­ρι­πτώ­σεις στην Κε­ντρι­κή Ευ­ρώ­πη του «Κόμ­μα­τος για την Ανε­ξαρ­τη­σία της Βρε­τα­νί­ας» (UKIP) του Ν. Φά­ρατζ, σχη­μα­τι­σμός εθνι­κι­στι­κός, αντι­με­τα­να­στευ­τι­κός και ευ­ρω­σκε­πτι­κι­στι­κός, που μπο­ρεί στις τε­λευ­ταί­ες βου­λευ­τι­κές εκλο­γές να έπεσε στο 2%, δεν παύει όμως να είναι ο σχη­μα­τι­σμός που στις τε­λευ­ταί­ες Ευ­ρω­ε­κλο­γές είχε κα­τα­κτή­σει την πρώτη θέση με το 26,5%, αφή­νο­ντας πίσω τους Συ­ντη­ρη­τι­κούς και τους Ερ­γα­τι­κούς. Και πα­ράλ­λη­λα η «Εναλ­λα­κτι­κή για τη Γερ­μα­νία» (AfD), που κέρ­δι­σε την τρίτη θέση στο γερ­μα­νι­κό πο­λι­τι­κό σύ­στη­μα με το 12,5% που πέ­τυ­χε, αφή­νο­ντας πίσω της τους «Φι­λε­λευ­θέ­ρους», τους «Πρά­σι­νους» και την «Αρι­στε­ρά».

Πα­ράλ­λη­λα στις Κάτω Χώρες, κα­τα­γρά­φε­ται η πα­ρου­σία του ολ­λαν­δι­κού «Κόμ­μα­τος της Ελευ­θε­ρί­ας» του Γκ. Βίλ­ντερς με το 13% των ψήφων, με φυ­σιο­γνω­μία αντι­μου­σουλ­μα­νι­κή και ενα­ντί­ω­ση στην ευ­ρω­παϊ­κή ενο­ποί­η­ση. Τέλος στην πε­ρί­πτω­ση της Δα­νί­ας, το «Λαϊκό Κόμμα», χωρίς να φτά­νει στον ανοι­χτό νε­ο­να­ζι­σμό, είναι εθνι­κι­στι­κό και ξε­νο­φο­βι­κό, συ­γκε­ντρώ­νο­ντας μά­λι­στα το 21% του εκλο­γι­κού σώ­μα­τος.

Στην πε­ρί­πτω­ση της Ανα­το­λι­κής Ευ­ρώ­πης, στην ουγ­γρι­κή πε­ρί­πτω­ση, και πα­ρό­λη την ύπαρ­ξη μιας ισχυ­ρής συ­ντη­ρη­τι­κής δε­ξιάς, ση­μα­ντι­κή είναι η πα­ρου­σία του “Jobbik” του Γκ. Βόνα με 20% της λαϊ­κής επιρ­ρο­ής, και χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά ακρο­δε­ξιά, αντιευ­ρω­παϊ­κά και ρα­τσι­στι­κά. Ακόμη πε­ρισ­σό­τε­ρο στην Σλο­βα­κία όπου λει­τουρ­γούν δύο πο­λι­τι­κοί σχη­μα­τι­σμοί ακρο­δε­ξιάς έμπνευ­σης και πρα­κτι­κής : Το «Εθνι­κό Κόμμα Σλο­βα­κί­ας» υπό τον Α. Ντάν­κο με 8,5% των ψήφων, και το «Λαϊκό Κόμμα Σλο­βα­κί­ας» του Μ. Κο­τλέ­μπα με εκλο­γι­κή επιρ­ροή 8% επί­σης.

Η Τσε­χία δεν θα μπο­ρού­σε να απο­τε­λέ­σει εξαί­ρε­ση εφό­σον πε­ρι­λαμ­βά­νει τον σχη­μα­τι­σμό «Ελευ­θε­ρία και Άμεση Δη­μο­κρα­τία» του Τ. Οκα­μού­ρα με το 10,5% των εκλο­γι­κών εκ­προ­σω­πή­σε­ων, όπως και η Πο­λω­νία με το εθνι­κι­στι­κό και ακρο­δε­ξιό «Εθνι­κό Κί­νη­μα» με την μορφή της συμ­μα­χί­ας “Kukiz 15”.Τέλος, σε βαλ­κα­νι­κό επί­πε­δο, δρα­στη­ριο­ποιεί­ται το ακρο­δε­ξιό εθνι­κι­στι­κό σχήμα του Β. Σέ­σε­λι «Ρι­ζο­σπα­στι­κό Κόμμα Σερ­βί­ας» που φτά­νει το 8% των εκ­προ­σω­πή­σε­ων.

Πα­ράλ­λη­λα στη βουλ­γα­ρι­κή πε­ρί­πτω­ση πρό­κει­ται για το συ­ντη­ρη­τι­κό εθνι­κι­στι­κό σχήμα «Ενω­μέ­νοι Πα­τριώ­τες» του Β. Σι­ντε­ρόφ με το 9% των ψήφων. Στην ελ­λη­νι­κή πε­ρί­πτω­ση η Χρυσή Αυγή με την στα­θε­ρο­ποι­η­μέ­νη κοι­νο­βου­λευ­τι­κή πα­ρου­σία του 7%, ενώ εντάσ­σε­ται στο νε­ο­να­ζι­στι­κό ρεύμα,  αντι­προ­σω­πεύ­ει μια δια­φο­ρε­τι­κή πε­ρί­πτω­ση στο μέτρο που συ­νι­στά μια εγκλη­μα­τι­κή συμ­μο­ρία ανοι­χτά νε­ο­φα­σι­στι­κής μορ­φής, και δια­φο­ρο­ποιεί­ται από όλο το νε­ο­συ­ντη­ρη­τι­κό και ευ­ρω­σκε­πτι­κι­στι­κό ρεύμα στο οποίο ανα­φε­ρό­μα­στε.

Πα­ραλ­λη­λία «δη­μο­κρα­τι­κών» και ακρο­δε­ξιών δυ­νά­με­ων

Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, και πα­ράλ­λη­λα με μια ιστο­ρι­κή δια­δι­κα­σία στα­σι­μό­τη­τας ή και συρ­ρί­κνω­σης της Αρι­στε­ράς (η πρό­σφα­τη πε­ρί­πτω­ση του ιτα­λι­κού Potere al popolo είναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κή), το αστι­κό μπλοκ πο­λι­τι­κών δυ­νά­με­ων δεν συ­γκρο­τεί­ται πλέον μόνον από τους δύο κλα­σι­κούς πό­λους της συ­ντη­ρη­τι­κής και σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κής πο­λι­τι­κής, αλλά πε­ρι­λαμ­βά­νει πλέον στα­θε­ρά μια τρίτη συ­νι­στώ­σα της εθνι­κι­στι­κής, ρα­τσι­στι­κής, ευ­ρω­σκε­πτι­κι­στι­κής ακρο­δε­ξιάς, η οποία δια­δρα­μα­τί­ζει πλέον και αυτή ση­μα­ντι­κό ρόλο στην δια­μόρ­φω­ση των πο­λι­τι­κών πραγ­μά­των.

Αυτή δεν απο­τε­λεί ένα πο­λι­τι­κό ρεύμα εκτός του αστι­κού συ­νταγ­μα­τι­κού ρε­που­μπλι­κα­νι­κού τόξου, όπως αρέ­σκο­νται ορι­σμέ­νοι να την εμ­φα­νί­ζουν, αλλά μία βα­ρύ­νου­σα πλέον διά­στα­ση της ευ­ρω­παϊ­κής αστι­κής πο­λι­τι­κής. Μά­λι­στα εμ­φα­νί­ζε­ται και λει­τουρ­γεί με τρεις δια­κρι­τές μορ­φές που δεί­χνουν και την αντί­στοι­χη ση­μα­σία της. Στην πρώτη πε­ρί­πτω­ση αυτές οι δυ­νά­μεις δεν πα­ρου­σιά­ζο­νται αυ­το­τε­λώς, αλλά λει­τουρ­γούν εν­σω­μα­τω­μέ­νες εντός των κοι­νο­βου­λευ­τι­κών συ­ντη­ρη­τι­κών κομ­μά­των, όπως συμ­βαί­νει με την ισπα­νι­κή και πορ­το­γα­λι­κή δεξιά («Λαϊκό Κόμμα» και «Η Πορ­το­γα­λία Μπρο­στά»), εξ αι­τί­ας της ίδιας της δι­κτα­το­ρι­κής εμπει­ρί­ας των δύο αυτών χωρών της ιβη­ρι­κής χερ­σο­νή­σου.

Και αντί­στοι­χα λει­τουρ­γούν αυτές οι δυ­νά­μεις με τη ελ­λη­νι­κή «Νέα Δη­μο­κρα­τία», εντός της οποί­ας βρί­σκουν κα­τα­φύ­γιο και παί­ζουν κα­θο­ρι­στι­κό ρόλο. Χα­ρα­κτη­ρι­στι­κή τέλος είναι η πε­ρί­πτω­ση των βρε­τα­νών συ­ντη­ρη­τι­κών, στους οποί­ους εν­σω­μα­τώ­νε­ται ένα πολύ ση­μα­ντι­κό μέρος αυτών των δυ­νά­με­ων, εφό­σον Τό­ρυ­δες και UKIP, απο­τε­λούν κατά κά­ποιον τρόπο συ­γκοι­νω­νού­ντα δο­χεία.

Σε μια δεύ­τε­ρη πε­ρί­πτω­ση πρό­κει­ται ανοι­κτά για την συμ­μα­χία των σχη­μα­τι­σμών του εθνι­κι­σμού και της ακρο­δε­ξιάς με τα κλα­σι­κά συ­ντη­ρη­τι­κά κόμ­μα­τα, όπως συμ­βαί­νει ήδη στην Αυ­στρία, στη Νορ­βη­γία, και με εκλο­γι­κούς μέχρι σή­με­ρα όρους στην Ιτα­λία.

Και μά­λι­στα πρό­κει­ται για κυ­βερ­νη­τι­κές συμ­μα­χί­ες όπου συ­νυ­πάρ­χουν οι κα­τευ­θύν­σεις του ευ­ρω­παϊ­σμού με τις το­πο­θε­τή­σεις του ευ­ρω­σκε­πτι­κι­σμού. Τέλος στην τρίτη πε­ρί­πτω­ση έχου­με να κά­νου­με με την αυ­το­τε­λή μορφή υπό­στα­σης και δρά­σης αυτών των σχη­μά­των, όπως συμ­βαί­νει στις πε­ρισ­σό­τε­ρες πε­ρι­πτώ­σεις ευ­ρω­παϊ­κών χωρών.

Σ’ αυτή την πε­ρί­πτω­ση τα κόμ­μα­τα αυτά ασκούν επιρ­ροή στην αντι­με­τώ­πι­ση των κοι­νω­νι­κών και οι­κο­νο­μι­κών ζη­τη­μά­των και σε κάθε πε­ρί­πτω­ση λει­τουρ­γούν ενι­σχυ­τι­κά στην εφαρ­μο­γή των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων ανα­διαρ­θρώ­σε­ων που εφαρ­μό­ζο­νται σε πα­νευ­ρω­παϊ­κό επί­πε­δο.

Η γέ­νε­ση αυτού του τρί­του αστι­κού πο­λι­τι­κού ρεύ­μα­τος και η ανά­πτυ­ξή του στο ευ­ρω­παϊ­κό προ­σκή­νιο έχει να κάνει πρω­τί­στως με τις δυ­σμε­νείς κοι­νω­νι­κές συ­νέ­πειες που έχουν προ­κλη­θεί στις ευ­ρω­παϊ­κές κοι­νω­νί­ες από την εφαρ­μο­γή των  νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων πο­λι­τι­κών, τα φαι­νό­με­να της κα­πι­τα­λι­στι­κής κρί­σης και τις πο­λι­τι­κές ανα­διαρ­θρώ­σε­ων που συ­ντο­νί­ζο­νται και υλο­ποιού­νται στα όρ­γα­να της ευ­ρω­παϊ­κής κα­πι­τα­λι­στι­κής ολο­κλή­ρω­σης.

Ταυ­τό­χρο­να συν­δέ­ε­ται με την ιστο­ρι­κή πα­ρακ­μή ση­μα­ντι­κών ρευ­μά­των του ευ­ρω­παϊ­κού αρι­στε­ρού κι­νή­μα­τος, το οποίο ως εκ­φρα­στής των πλη­βεια­κών στρω­μά­των δεν κα­τόρ­θω­σε να συ­σπει­ρώ­σει και να κι­νη­το­ποι­ή­σει απο­τε­λε­σμα­τι­κά αυτό τον πλητ­τό­με­νο λαϊκό κόσμο, ιδιαί­τε­ρα στη γαλ­λι­κή, ιτα­λι­κή και ελ­λη­νι­κή πε­ρί­πτω­ση : Με­τάλ­λα­ξη του ΚΚΙ σε κε­ντρώο Δη­μο­κρα­τι­κό Κόμμα, δύο φορές συ­νε­χό­με­να συμ­με­το­χή της Κομ­μου­νι­στι­κής Επα­νί­δρυ­σης στις κε­ντρο­α­ρι­στε­ρές κυ­βερ­νή­σεις του Ρ. Πρό­ντι, οι­κο­νο­μι­σμός, και­ρο­σκο­πι­σμός και σε­χτα­ρι­σμός του ΓΚΚ που το οδή­γη­σε από το ιστο­ρι­κό 20% στο 3%, εκ­κω­φα­ντι­κή χρε­ο­κο­πία και νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη με­τάλ­λα­ξη του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στην ελ­λη­νι­κή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα.

Απε­να­ντί­ας στις πε­ρι­πτώ­σεις της εμ­φά­νι­σης και γό­νι­μης πα­ρέμ­βα­σης της «Ανυ­πό­τα­κτης Γαλ­λί­ας», της γερ­μα­νι­κής «Αρι­στε­ράς», των ισπα­νι­κών Unidos Podemos,  του βρε­τα­νι­κού Ερ­γα­τι­κού Κόμ­μα­τος και της πορ­το­γα­λι­κής Αρι­στε­ράς (Μπλό­κο + Πορ­το­γα­λι­κό ΚΚ), και ανε­ξάρ­τη­τα προς ώρας από τα σύγ­χρο­να χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά αυτών των σχη­μα­τι­σμών (=συν­δυα­σμός ρι­ζο­σπα­στι­σμού και με­ταρ­ρυθ­μι­σμού), συ­γκρα­τή­θη­κε σε έναν ορι­σμέ­νο βαθμό η με­τα­στρο­φή των πλητ­το­μέ­νων λαϊ­κών τά­ξε­ων προς την ακρο­δε­ξιά.

Στο ίδιο το επί­πε­δο της πο­λι­τι­κής γραμ­μής, τα ευ­ρω­παϊ­κά σχή­μα­τα του ακρο­δε­ξιού εθνι­κι­σμού δεν το­πο­θε­τού­νται ου­σια­στι­κά εκτός κά­ποιου «δη­μο­κρα­τι­κού συ­νταγ­μα­τι­κού τόξου», γιατί συμ­με­τέ­χουν κα­νο­νι­κά στο κοι­νο­βου­λευ­τι­κό και εκλο­γι­κό πο­λι­τι­κό παι­χνί­δι, βρί­σκο­νται μα­κράν εγκλη­μα­τι­κών συμ­μο­ρί­τι­κων πρα­κτι­κών (εν αντι­θέ­σει με την ελ­λη­νι­κή Χρυσή Αυγή), και κυ­ρί­ως υπο­στη­ρί­ζουν ένα με­γά­λο μέρος των πο­λι­τι­κών θέ­σε­ων των κλα­σι­κών αστι­κών δυ­νά­με­ων (συ­ντη­ρη­τι­κών και σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κών), χωρίς ου­σια­στι­κές δια­φο­ρο­ποι­ή­σεις.

Δεν ήταν μόνον ο γαλ­λι­κός «Εθνι­κός Συ­να­γερ­μός» που είναι ο πλέον ακραιφ­νής υπο­στη­ρι­κτής της πο­λι­τι­κής του Medef (γαλ­λι­κού ΣΕΒ), αλλά οι ίδιες οι κυ­βερ­νή­σεις των Φ. Ολάντ και Ε. Μα­κρόν που με αλ­λε­πάλ­λη­λα νο­μο­θε­τή­μα­τα επέ­φε­ραν συ­ντρι­πτι­κά πλήγ­μα­τα στον γαλ­λι­κό Κώ­δι­κα Ερ­γα­σί­ας : Με­ταρ­ρύθ­μι­ση Ε. Μα­κρόν το 2015, νόμος Μυ­ριάμ Ελ Κομρί το 2016, δια­τάγ­μα­τα Ε. Μα­κρόν 2017. Και αντί­στοι­χα δεν χρειά­στη­κε η «Εναλ­λα­κτι­κή για τη Γερ­μα­νία» για να απο­δο­μή­σει τις προ­στα­τευ­τι­κές δια­τά­ξεις της ερ­γα­σί­ας στην γερ­μα­νι­κή βιο­μη­χα­νία και υπη­ρε­σί­ες : Δεν ήταν παρά η γερ­μα­νι­κή σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τία του Γκ. Σρέ­ντερ που επέ­βα­λε την Ατζέ­ντα 2010 στο πρώτο μισό της δε­κα­ε­τί­ας του 2000 με τις αλ­λε­πάλ­λη­λες νο­μο­θε­τι­κές ρυθ­μί­σεις Χάρτζ.

Αλλά και στο επί­πε­δο των δη­μο­κρα­τι­κών ελευ­θε­ριών είναι οι ίδιες οι κυ­βερ­νή­σεις των σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τών στη Γαλ­λία που πα­ρα­βιά­ζουν την δη­μο­κρα­τι­κή κοι­νο­βου­λευ­τι­κή δια­δι­κα­σία, εφό­σον όλες οι νο­μο­θε­τι­κές ρυθ­μί­σεις απο­δό­μη­σης των ερ­γα­τι­κών δι­καιω­μά­των της τε­λευ­ταί­ας τριε­τί­ας πα­ρέ­καμ­ψαν την ψη­φο­φο­ρία της Εθνο­συ­νέ­λευ­σης (πα­ρέκ­κλι­ση άρ­θρου 49 του γαλ­λι­κού Συ­ντάγ­μα­τος) και εγκρί­θη­καν με προ­ε­δρι­κά δια­τάγ­μα­τα.

Και δεν ήταν παρά το ισπα­νι­κό «Λαϊκό Κόμμα», με την πλήρη συ­νέρ­γεια του PSOE, που πα­ρα­βί­α­σαν κάθε δη­μο­κρα­τι­κό δι­καί­ω­μα του κα­τα­λα­νι­κού πλη­θυ­σμού (ανε­ξάρ­τη­τα από την αντί­λη­ψη που μπο­ρεί να έχει κα­νείς για την αυ­το­διά­θε­ση της Κα­τα­λω­νί­ας), κατά τον πλέον αστυ­νο­μι­κό και αυ­ταρ­χι­κό τρόπο. Και δεν ήταν η εγκλη­μα­τι­κή συμ­μο­ρία της Χρυ­σής Αυγής που επε­νέ­βη βίαια για την ακύ­ρω­ση του δη­μο­ψη­φί­σμα­τος του 62% του «όχι» στα μνη­μό­νια του λαϊ­κού κό­σμου στην ελ­λη­νι­κή πε­ρί­πτω­ση, αλλά ήταν η ίδια η με­γά­λη κοι­νο­βου­λευ­τι­κή πλειο­ψη­φία του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, από κοι­νού με τα άλλα αστι­κά μνη­μο­νια­κά κόμ­μα­τα, που κα­τα­πά­τη­σαν βά­ναυ­σα και πρα­ξι­κο­πη­μα­τι­κά την ελεύ­θε­ρη έκ­φρα­ση της βού­λη­σης των λαϊ­κών τά­ξε­ων.

Τα τρία αυτά, με­τα­ξύ πολ­λών άλλων, πα­ρα­δείγ­μα­τα κα­τα­δει­κνύ­ουν το γε­γο­νός ότι η κλα­σι­κή αστι­κή πο­λι­τι­κή κι­νεί­ται σε πλήρη πα­ραλ­λη­λία με τις πο­λι­τι­κές των ακρο­δε­ξιών αστι­κών κομ­μά­των, που είναι η πλέον ακραιφ­νής και χωρίς προ­σχή­μα­τα έκ­φρα­ση της πο­λι­τι­κής του σύγ­χρο­νου ακραί­ου νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού. Άλ­λω­στε, και στο επί­πε­δο της εφαρ­μο­γής δρα­κό­ντειων αντι­με­τα­να­στευ­τι­κών πο­λι­τι­κών, δεν είναι βέ­βαια μόνον η «Εναλ­λα­κτι­κή για τη Γερ­μα­νία» ή ο «Εθνι­κός Συ­να­γερ­μός» κλπ. που έχουν ως ση­μαία τους την «φυ­λε­τι­κή κα­θα­ρό­τη­τα» και την ενο­χο­ποί­η­ση των «ξένων προ­σφύ­γων», αλλά ολό­κλη­ρο το φάσμα των ευ­ρω­παϊ­κών αστι­κών δυ­νά­με­ων που ορ­θώ­νει ανυ­πέρ­βλη­τους φραγ­μούς στα εθνι­κά τους σύ­νο­ρα.

Εν­δο­α­στι­κή ευ­ρω­παϊ­κή αντί­θε­ση και αρι­στε­ρή της υπέρ­βα­ση

Το μο­να­δι­κό και υπαρ­κτό ζή­τη­μα που δη­μιουρ­γεί την αντι­πα­λό­τη­τα με­τα­ξύ των δύο πόλων της αστι­κής πο­λι­τι­κής, δη­λα­δή συ­ντη­ρη­τι­κών – σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τών και εθνι­κι­στών ακρο­δε­ξιών, είναι το ζή­τη­μα της στά­σης απέ­να­ντι στη λει­τουρ­γία της ευ­ρω­ζώ­νης και της ευ­ρω­παϊ­κής ενο­ποί­η­σης συ­νο­λι­κό­τε­ρα.

Ο μεν πρώ­τος πόλος υπε­ρα­μύ­νε­ται όλων των μορ­φών νο­μι­σμα­τι­κής, οι­κο­νο­μι­κής και  πο­λι­τι­κής ολο­κλή­ρω­σης, πα­ρό­λες τις μέχρι σή­με­ρα συ­νέ­πειές τους (από τη Λευκή Βίβλο μέχρι τη Συν­θή­κη της Λι­σα­βό­νας και από το Ευ­ρω­σύ­νταγ­μα μέχρι την Συν­θή­κη Στα­θε­ρό­τη­τας κλπ.) και τις δυ­σμε­νέ­στα­τες κοι­νω­νι­κές συ­νέ­πειες ολό­κλη­ρου του συ­νε­χούς φά­σμα­τος των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων ανα­διαρ­θρώ­σε­ων, ο δε δεύ­τε­ρος υπο­στη­ρί­ζει την απο­δέ­σμευ­ση από τους ευ­ρω­παϊ­κούς μη­χα­νι­σμούς, στη λο­γι­κή της επα­νό­δου στο πεδίο της αυ­τό­νο­μης εθνι­κής πο­λι­τι­κής, της ανε­ξαρ­τη­σί­ας και της αυ­το­τε­λούς οι­κο­νο­μι­κής και νο­μι­σμα­τι­κής πο­λι­τι­κής. Μπο­ρεί η ιστο­ρι­κή τάση της ολο­κλη­ρω­τι­κής εν­σω­μά­τω­σης των εθνι­κών κα­πι­τα­λι­σμών στην ενιαία αγορά και στο κοινό νό­μι­σμα να είναι η κυ­ρί­αρ­χη πο­λι­τι­κή των ευ­ρω­παϊ­κών αστι­κών τά­ξε­ων, ωστό­σο όμως είναι πλέον εμ­φα­νής μέσα από την πο­λι­τι­κή πα­ρου­σία του ρεύ­μα­τος του εθνι­κι­σμού, του ακραί­ου συ­ντη­ρη­τι­σμού και της ξε­νο­φο­βί­ας η τάση αμ­φι­σβή­τη­σης της ευ­ρω­παϊ­κής οι­κο­νο­μι­κής ολο­κλή­ρω­σης.

Προ­φα­νέ­στα­τα οι ευ­ρω­παϊ­κές ρυθ­μί­σεις στο επί­πε­δο των ερ­γα­σια­κών σχέ­σε­ων, των δη­μο­σιο­νο­μι­κών πο­λι­τι­κών, των νο­μι­σμα­τι­κών συ­ναλ­λα­γών, που έχουν την στή­ρι­ξη της πλειο­νό­τη­τας των ευ­ρω­παϊ­κών αστι­κών δυ­νά­με­ων, έχουν προ­κα­λέ­σει κα­τε­δα­φί­σεις ερ­γα­τι­κών δι­καιω­μά­των, πε­ριο­ρι­στι­κές επεν­δυ­τι­κές πο­λι­τι­κές, επι­κρά­τη­ση των πλέον αντα­γω­νι­στι­κών οι­κο­νο­μιών ένα­ντι των υπο­λοί­πων κλπ. Ο ευ­ρω­σκε­πτι­κι­σμός άρα της εθνι­κι­στι­κής ακρο­δε­ξιάς έχει έδα­φος ανά­πτυ­ξης της επι­χει­ρη­μα­το­λο­γί­ας του, ωστό­σο όμως δεν γί­νε­ται πάνω στο έδα­φος αυτών των δια­πι­στώ­σε­ων, στο μέτρο που ένα με­γά­λο φάσμα νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων ανα­διαρ­θρώ­σε­ων των ευ­ρω­παϊ­κών ορ­γά­νων είναι απο­δε­κτό ούτως ή άλλως και υπο­στη­ρί­ζε­ται από αυτό το πο­λι­τι­κό ρεύμα.

Από την άλλη πλευ­ρά, οι κα­τα­στρε­πτι­κές συ­νέ­πειες της με­γά­λης και πα­ρα­τε­τα­μέ­νης κρί­σης υπερ­συσ­σώ­ρευ­σης του κε­φα­λαί­ου, που είναι εμ­φα­νείς στο με­γα­λύ­τε­ρο μέρος των ευ­ρω­παϊ­κών χωρών τί­θε­νται στο απυ­ρό­βλη­το από τους εκ­προ­σώ­πους της ακραί­ας συ­ντη­ρη­τι­κής και εθνι­κι­στι­κής πα­ρά­τα­ξης, ακρι­βώς γιατί είναι οι πλέον ακραιφ­νείς υπο­στη­ρι­κτές της.

Γι’ αυτό και πραγ­μα­το­ποιούν σε ση­μα­ντι­κό βαθμό την «με­τά­θε­ση» των αι­τιών της κοι­νω­νι­κής πα­ρα­φθο­ράς στους «ξέ­νους» (είτε πρό­κει­ται για τους με­τα­νά­στες είτε πρό­κει­ται για τους υπε­ρε­θνι­κούς ευ­ρω­παϊ­κούς θε­σμούς), προ­βάλ­λο­ντας έτσι την απο­κα­τά­στα­ση του πα­τριω­τι­κού με­γα­λεί­ου, της ιδιαι­τε­ρό­τη­τας του έθνους και της φυλής, την απο­κα­τά­στα­ση της εθνι­κής ανε­ξαρ­τη­σί­ας, προ­σπα­θώ­ντας να ανα­δεί­ξουν μια εθνι­κι­στι­κή διέ­ξο­δο ικα­νο­ποί­η­σης των επι­μέ­ρους «εθνι­κών δι­καί­ων».

Αυτός ο ευ­ρω­σκε­πτι­κι­σμός έχει βα­θύ­τα­τα αστι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά, επι­χει­ρεί να θέσει το ζή­τη­μα του αντα­γω­νι­σμού των εθνι­κών κα­πι­τα­λι­σμών σε νέα «ανε­ξαρ­τη­σια­κά» πλαί­σια, και προ­φα­νέ­στα­τα οι εθνι­κές επι­κλή­σεις του έχουν να κά­νουν και με την στή­ρι­ξη τμη­μά­των των εθνι­κών κε­φα­λαί­ων στο ενιαίο ευ­ρω­παϊ­κό οι­κο­νο­μι­κό πεδίο. Πρό­κει­ται τε­λι­κά για μια εν­δο­α­στι­κή αντι­πα­ρά­θε­ση που εκ­φρά­στη­κε με τον πλέον ανά­γλυ­φο τρόπο στην πε­ρί­πτω­ση του βρε­τα­νι­κού Brexit, που δεν αναι­ρεί σε καμία πε­ρί­πτω­ση την  εφαρ­μο­γή των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων ανα­διαρ­θρώ­σε­ων είτε από την φι­λο­ευ­ρω­παϊ­κή σκο­πιά, είτε από την ευ­ρω­σκε­πτι­κι­στι­κή.

Η αντι­πα­ρά­θε­ση για την κα­τάρ­γη­ση της ευ­ρω­ζώ­νης και την διά­λυ­ση της ευ­ρω­παϊ­κής ολο­κλή­ρω­σης με­τα­ξύ κλα­σι­κών αστι­κών δυ­νά­με­ων (συ­ντη­ρη­τι­κών και σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κών και ακρο­δε­ξιών εθνι­κι­στι­κών) γί­νε­ται μέσα στα πλαί­σια των εν­δο­α­στι­κών ευ­ρω­παϊ­κών πλαι­σί­ων, θέ­το­ντας στο απυ­ρό­βλη­το τις πο­λι­τι­κές του ακραί­ου νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού που συ­νο­λι­κά υπο­στη­ρί­ζουν και τα δύο αστι­κά ρεύ­μα­τα. Κατά τούτο είναι άγονη από την άποψη των λαϊ­κών ευ­ρω­παϊ­κών συμ­φε­ρό­ντων, και σε κάθε πε­ρί­πτω­ση δεν μπο­ρεί να κα­τέ­χει την πρω­ταρ­χι­κή θέση στην πο­λι­τι­κή της Αρι­στε­ράς.

Κι’ αυτό γιατί τα ση­με­ρι­νά φαι­νό­με­να οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης και υπο­βάθ­μι­σης των ερ­γα­τι­κών τά­ξε­ων έχουν πρω­τί­στως στην αφε­τη­ρία τους την πα­ρα­τε­τα­μέ­νη κρίση κα­πι­τα­λι­στι­κής υπερ­συσ­σώ­ρευ­σης. Ση­μα­ντι­κός από αυτή την άποψη ο ρόλος των ορ­γά­νων της ευ­ρω­παϊ­κής ενο­ποί­η­σης ως κέ­ντρων συ­ντο­νι­σμού της ενιαί­ας επι­βο­λής των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων ανα­διαρ­θρώ­σε­ων και των νο­μι­σμα­τι­κών και πε­ριο­ρι­στι­κών δη­μο­σιο­νο­μι­κών πο­λι­τι­κών, κυ­ρί­ως όμως ως συ­νε­πα­γό­με­να φαι­νό­με­να της πρω­ταρ­χι­κής αι­τί­ας της κα­πι­τα­λι­στι­κής κρί­σης και των όρων δια­χεί­ρι­σής της προς όφε­λος των ερ­γο­δο­τι­κών δυ­νά­με­ων.

Σ’ αυτό το επί­πε­δο πα­ρεμ­βάλ­λε­ται η στάση των πο­λι­τι­κών σχη­μα­τι­σμών της Αρι­στε­ράς σε κε­ντρι­κές ευ­ρω­παϊ­κές χώρες και συ­γκε­κρι­μέ­να : Γι’ αυτές το ανα­ντι­κα­τά­στα­το πεδίο της τα­ξι­κής, κοι­νω­νι­κής και πο­λι­τι­κής δια­πά­λης, είναι η ολό­πλευ­ρη αντι­πα­λό­τη­τα σ’ αυτές τις νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες ανα­διαρ­θρώ­σεις (π.χ. απο­δό­μη­ση ερ­γα­σια­κών σχέ­σε­ων, ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις, κα­τάρ­γη­ση ασφα­λι­στι­κών συ­στη­μά­των κλπ.) και τις συ­να­κό­λου­θες δη­μο­σιο­νο­μι­κές και νο­μι­σμα­τι­κές ρυθ­μί­σεις, που επι­τεί­νουν τους όρους της κοι­νω­νι­κής εξα­θλί­ω­σης, πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο εξ αι­τί­ας των με­γά­λων δια­φο­ρών πα­ρα­γω­γι­κό­τη­τας – αντα­γω­νι­στι­κό­τη­τας ορι­σμέ­νων ευ­ρω­παϊ­κών οι­κο­νο­μιών ένα­ντι όλων των άλλων.

Αυτή η δια­πά­λη, που διε­ξά­γε­ται στο εθνι­κό τα­ξι­κό επί­πε­δο απέ­να­ντι στις ακραία νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες πο­λι­τι­κές των εθνι­κών αστι­κών τά­ξε­ων, δεν είναι παρά μια αντι­πα­ρά­θε­ση που γί­νε­ται ταυ­τό­χρο­να προς τις συ­ντο­νι­σμέ­νες πο­λι­τι­κές της Ιερής Ευ­ρω­παϊ­κής Συμ­μα­χί­ας. Μόνον η προ­ώ­θη­ση αυτών των στό­χων, η αλ­λα­γή του κοι­νω­νι­κού συ­σχε­τι­σμού των δυ­νά­με­ων, η διεκ­δί­κη­ση ανα­τρο­πής και μα­ταί­ω­σής του, είναι σε θέση να κλο­νί­σει, απο­δο­μή­σει και οδη­γή­σει στην κα­τάρ­ρευ­ση τις θε­σμι­κές και οι­κο­νο­μι­κές ρυθ­μί­σεις του ευ­ρω­παϊ­κού κα­τε­στη­μέ­νου.

Η έξαρ­ση των λαϊ­κών αγω­νι­στι­κών κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων σε μια κε­ντρι­κή ευ­ρω­παϊ­κή χώρα όπως η γαλ­λι­κή γί­νε­ται υλικά και συ­γκε­κρι­μέ­να απέ­να­ντι στην κα­τε­δά­φι­ση του Ερ­γα­τι­κού Κώ­δι­κα από την κυ­βερ­νη­τι­κή πο­λι­τι­κή των σο­σια­λι­στών, απέ­να­ντι στο εγ­χεί­ρη­μα επι­βο­λής του επαί­σχυ­ντου numerus clausus στο σύ­στη­μα ει­σα­γω­γής στην πα­νε­πι­στη­μια­κή εκ­παί­δευ­ση, μιας πλη­γής που ισχύ­ει στο ελ­λη­νι­κό εκ­παι­δευ­τι­κό σύ­στη­μα επί δε­κα­ε­τί­ες και ου­δό­λως αμ­φι­σβη­τεί­ται από τις δυ­νά­μεις της ελ­λη­νι­κής Αρι­στε­ράς, που έχουν περί πολ­λού τον μορ­φω­τι­κό αντα­γω­νι­σμό, την κα­πι­τα­λι­στι­κή αξιο­κρα­τία και τον ιε­ραρ­χι­κό κα­τα­με­ρι­σμό ερ­γα­σί­ας.

Εντού­τοις σ’ αυτές τις σχε­τι­κά ευ­ρεί­ες κι­νη­το­ποι­ή­σεις το ερ­γα­τι­κό και νε­ο­λαι­ί­στι­κο κί­νη­μα επι­μέ­νει στους συ­γκε­κρι­μέ­νους στό­χους, δεν τους εγκα­τα­λεί­πει προ­κει­μέ­νου να διεκ­δι­κή­σει την έξοδο από την ευ­ρω­ζώ­νη και την Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση : Αυτά εκ των πραγ­μά­των θα προ­κύ­ψουν ως συ­νέ­πειες της αγω­νι­στι­κής υλο­ποί­η­σης αυτών των στό­χων, και μά­λι­στα σε μια κα­τεύ­θυν­ση με αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά και σο­σια­λι­στι­κό ορί­ζο­ντα, και όχι σε μια προ­ο­πτι­κή εθνι­κο­πα­τριω­τι­κής ανε­ξαρ­τη­σί­ας, τρο­φο­δό­τη­σης της εθνι­κής κα­πι­τα­λι­στι­κής ανά­πτυ­ξης και έντα­σης των εν­δο­κα­πι­τα­λι­στι­κών εθνι­κι­στι­κών και οι­κο­νο­μι­κών αντα­γω­νι­σμών.

Επι­τέ­λους ο πρω­ταρ­χι­κός μας αντί­πα­λος είναι οι ακραία νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες πο­λι­τι­κές στο έδα­φος της κρί­σης κε­φα­λαια­κής υπερ­συσ­σώ­ρευ­σης, στα γή­πε­δα των εθνι­κών τα­ξι­κών αντα­γω­νι­σμών και απέ­να­ντι στις αντί­στοι­χες εθνι­κές αστι­κές τά­ξεις. Ο συ­ντο­νι­σμός τους στο επί­πε­δο της ευ­ρω­παϊ­κής διε­θνο­ποί­η­σης λει­τουρ­γεί εξί­σου σε αντι­πα­λό­τη­τα με τα ερ­γα­τι­κά συμ­φέ­ρο­ντα, στο μέτρο που συ­ντο­νί­ζει και ολο­κλη­ρώ­νει τις επι­μέ­ρους εθνι­κές αστι­κές στρα­τη­γι­κές.

Ο αγώ­νας μας άρα έχει πρω­τί­στως αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κά (στην ελ­λη­νι­κή πε­ρί­πτω­ση αντι­μνη­μο­νια­κά) χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά, που η ανά­δει­ξή τους φέρ­νει στην επι­και­ρό­τη­τα το ζή­τη­μα του σο­σια­λι­σμού στην ευ­ρω­παϊ­κή ήπει­ρο. Αυτό είναι επό­με­νο να συ­μπα­ρα­σύ­ρει τις μορ­φές της ευ­ρω­παϊ­κής κα­πι­τα­λι­στι­κής διε­θνο­ποί­η­σης προς την απο­διάρ­θρω­ση και την ανα­τρο­πή. Σε κάθε πε­ρί­πτω­ση όμως πά­ντο­τε στη βάση της προ­α­γω­γής των λαϊ­κών συμ­φε­ρό­ντων χει­ρα­φέ­τη­σης, της ερ­γα­τι­κής διε­θνο­ποί­η­σης και μα­κράν των σχε­δια­σμών εθνι­κών και πα­τριω­τι­κών κα­τευ­θύν­σε­ων, που έλ­κο­νται από τα ορά­μα­τα της εθνι­κής κα­πι­τα­λι­στι­κής ανά­πτυ­ξης και του «πα­τριω­τι­κού με­γα­λεί­ου».

/rproject.gr