Το μέτωπο δεξιού Brexit, το μπλοκ “Παραμονής” και οι Εργατικοί

Εκλογές στη Βρετανία

Η προ­ε­κλο­γι­κή πε­ρί­ο­δος έχει ξε­κι­νή­σει στη Βρε­τα­νία με τα­κτι­κές συμ­μα­χί­ες και δια­μόρ­φω­ση «στρα­το­πέ­δων». Το εκλο­γι­κό σύ­στη­μα (όλες οι εκλο­γι­κές πε­ρι­φέ­ρειες είναι μο­νο­ε­δρι­κές) δια­μορ­φώ­νει ένα απο­λύ­τως «εκλο­γο­κε­ντρι­κό» τοπίο, όπου όλη η συ­ζή­τη­ση (και οι κομ­μα­τι­κές τα­κτι­κές και οι εκλο­γι­κές συ­μπε­ρι­φο­ρές) στρέ­φε­ται γύρω από «παι­ζό­με­νες» έδρες κι όχι από πο­σο­στά-ψή­φους σε πα­νε­θνι­κό επί­πε­δο.

Πάνος Πέτρου

Η με­γά­λη εί­δη­ση αφορά τη συμ­μα­χία του κόμ­μα­τος Brexit του ακρο­δε­ξιού Φά­ρατζ με τους Τό­ρη­δες. Λίγες μέρες αφό­του ο Ντό­ναλντ Τραμπ «ευ­χή­θη­κε» να συ­γκρο­τη­θεί ένα τέ­τοιο μέ­τω­πο, ο Φά­ρατζ ανα­κοί­νω­σε ότι δεν θα κα­τε­βά­σει υπο­ψή­φιους σε καμιά από τις πε­ρι­φέ­ρειες όπου οι Τό­ρη­δες έχουν εκλεγ­μέ­νους βου­λευ­τές, για να διευ­κο­λύ­νει την επα­νε­κλο­γή τους. Αντί­θε­τα δή­λω­σε ότι το κόμμα του θα επι­χει­ρή­σει να προ­κα­λέ­σει με­γά­λη ζημιά «στους Ερ­γα­τι­κούς του Κόρ­μπιν». Η δια­μόρ­φω­ση του με­τώ­που «δε­ξιού Μπρέ­ξιτ ενά­ντια στον Κόρ­μπιν» είναι γε­γο­νός.

Όσον αφορά τους Συ­ντη­ρη­τι­κούς, έχουν ξε­κι­νή­σει την προ­ε­κλο­γι­κή εκ­στρα­τεία «σιω­πη­λά». Το κόμμα των πλού­σιων (ένας όρος που στη Βρε­τα­νία είναι πολύ πιο κυ­ριο­λε­κτι­κός από κάθε άλλο κε­ντρο­δε­ξιό κόμμα στην Ευ­ρώ­πη) πότε δη­μα­γω­γεί για δη­μό­σιες επεν­δύ­σεις, πότε αφή­νει να δια­φα­νεί η αλή­θεια για τη βαθιά αντερ­γα­τι­κή Βρε­τα­νία που επι­διώ­κει «εκτός ΕΕ», πότε απευ­θύ­νε­ται στο αντι­δρα­στι­κό κοινό (ρα­τσι­σμός, υπό­σχε­ση ατι­μω­ρη­σί­ας για τα εγκλή­μα­τα του βρε­τα­νι­κού στρα­τού στη Βό­ρεια Ιρ­λαν­δία που ερευ­νώ­νται κ.ο.κ.) και πότε στην άρ­χου­σα τάξη (η εναλ­λα­κτι­κή είναι ο «κόκ­κι­νος» Κόρ­μπιν και μια  ανε­ξάρ­τη­τη Σκο­τία). Αλλά σε γε­νι­κές γραμ­μές προ­τι­μά να μην εκτί­θε­ται (στε­λέ­χη του απο­φεύ­γουν ντι­μπέιτ), ελ­πί­ζο­ντας να αρ­κέ­σει το απλου­στευ­τι­κό «θα ολο­κλη­ρώ­σου­με το Brexit!» για να πε­τύ­χει τη νίκη.

Αντί­στοι­χες διερ­γα­σί­ες εξε­λίσ­σο­νται και στο στρα­τό­πε­δο του Bremain. Οι Φι­λε­λεύ­θε­ροι Δη­μο­κρά­τες ανα­κοί­νω­σαν μια τα­κτι­κή συμ­φω­νία με το ουα­λι­κό Plaid Cymru και τους Πρά­σι­νους. Με όνομα «Ενω­μέ­νοι για την Πα­ρα­μο­νή», τα τρία κόμ­μα­τα συμ­φώ­νη­σαν πού θα κα­τέ­βει ποιος, με το βα­σι­κό στοι­χείο της συμ­φω­νί­ας να είναι η προ­σπά­θεια να βελ­τιω­θούν οι πι­θα­νό­τη­τες των Φι­λε­λεύ­θε­ρων να εκλέ­ξουν βου­λευ­τές. Οι Φι­λε­λεύ­θε­ροι  διεκ­δι­κούν το ρόλο του «σο­βα­ρού αστι­κού κόμ­μα­τος», τώρα που ο Τζόν­σον κα­θο­δη­γεί το πα­ρα­δο­σια­κό αστι­κό κόμμα σε μια πο­ρεία με την οποία δια­φω­νεί η πλειο­ψη­φία της αστι­κής τάξης. Υπο­τί­θε­ται ότι θέ­λουν να φρά­ξουν το δρόμο στους Τό­ρη­δες και το Brexit, αλλά είναι κοινό μυ­στι­κό ότι πρό­κει­ται για μια συμ­μα­χία που στρέ­φε­ται ενά­ντια στους Ερ­γα­τι­κούς και φι­λο­δο­ξεί να «ψα­λι­δί­σει» τη δύ­να­μή τους. Άλ­λω­στε τα πιο ει­λι­κρι­νή στε­λέ­χη του κόμ­μα­τος δη­λώ­νουν ανοι­χτά ότι, παρά τον ακραιφ­νή ευ­ρω­παϊ­σμό τους, θε­ω­ρούν το Brexit μι­κρό­τε­ρο κακό από ό,τι τον Κόρ­μπιν πρω­θυ­πουρ­γό. Οι «Ενω­μέ­νοι για την Πα­ρα­μο­νή» δη­μα­γω­γούν προς κάθε κα­τεύ­θυν­ση, λέ­γο­ντας στους δε­ξιούς ευ­ρω­παϊ­στές «ψη­φί­στε εμάς για να μην ενι­σχυ­θεί ο Κόρ­μπιν» και στους κε­ντρο­α­ρι­στε­ρούς ευ­ρω­παϊ­στές «ψη­φί­στε εμάς για να στα­μα­τή­σου­με τον Τζόν­σον».

Με την εξαί­ρε­ση του SNP, που ανα­μέ­νε­ται να σα­ρώ­σει στη Σκο­τία, καθώς η ηγέ­της του ανα­κι­νεί το ζή­τη­μα νέου δη­μο­ψη­φί­σμα­τος για ανε­ξαρ­τη­σία και ανα­σύ­ρει τις αρι­στε­ρές-σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κές πτυ­χές του προ­γράμ­μα­τος του κόμ­μα­τός της, ο τρί­τος πόλος είναι οι Ερ­γα­τι­κοί που αντι­με­τω­πί­ζουν εσω­τε­ρι­κά ζη­τή­μα­τα (γύρω από το Brexit κι όχι μόνο), αλλά και την ανοι­χτή εχθρό­τη­τα των δύο άλλων «πόλων» (και της πλειο­ψη­φί­ας των ΜΜΕ).

Στο πρό­σφα­το συ­νέ­δριο, η από­πει­ρα της μπλε­ρι­κής πτέ­ρυ­γας να με­τα­τρέ­ψει τους Ερ­γα­τι­κούς σε «κόμμα της Πα­ρα­μο­νής» ητ­τή­θη­κε, καθώς έγινε αντι­λη­πτή (σωστά) ως επί­θε­ση στην ηγε­σία Κόρ­μπιν. Αλλά η φόρ­μου­λα στην οποία κα­τέ­λη­ξε είναι μια με­σο­βέ­ζι­κη γραμ­μή που –ανε­ξάρ­τη­τα από κρί­σεις για το πε­ριε­χό­με­νό της– θα είναι δύ­σκο­λο να στα­θεί στο πο­λω­μέ­νο κλίμα. Οι Ερ­γα­τι­κοί δε­σμεύ­τη­καν ότι ως κυ­βέρ­νη­ση θα επι­διώ­ξουν και θα πε­τύ­χουν ένα συμ­φω­νη­μέ­νο Brexit. Κι έπει­τα θα ορ­γα­νώ­σουν δη­μο­ψή­φι­σμα, όπου θα τί­θε­ται η επι­λο­γή ανά­με­σα στο «δια­θέ­σι­μο» Brexit και την πα­ρα­μο­νή στην ΕΕ. Έμει­νε ανοι­χτό για το μέλ­λον το… τι θα υπο­στη­ρί­ξει το κόμμα σε αυτό το πι­θα­νό δη­μο­ψή­φι­σμα, χωρίς να απο­κλεί­ε­ται δη­λα­δή μια κα­μπά­νια ενά­ντια σε μια… δική του συμ­φω­νία!

Η επι­λο­γή της ηγε­σί­ας είναι να με­τα­φέ­ρει την προ­ε­κλο­γι­κή συ­ζή­τη­ση στο κοι­νω­νι­κό ζή­τη­μα. Θα είναι εξαι­ρε­τι­κά δύ­σκο­λο σε μια εκλο­γι­κή μάχη που από πα­ντού εμ­φα­νί­ζε­ται ως «μάχη του Brexit», καθώς θα δη­μιουρ­γή­σει δυ­σκο­λί­ες η αμ­φι­ση­μία και τα λάθη όλου του προη­γού­με­νου δια­στή­μα­τος. Αλλά ως προ­σα­να­το­λι­σμός είναι σω­στός και μο­νό­δρο­μος. Αρκεί να γίνει πει­στι­κά, ξα­να­ζω­ντα­νεύ­ο­ντας την «ορμή για κοι­νω­νι­κή αλ­λα­γή» που είχε χα­ρα­κτη­ρί­σει τις εκλο­γές του 2017.

Στο συ­νέ­δριο του κόμ­μα­τος αυτή η «ορμή» απο­δεί­χθη­κε ζω­ντα­νή όσον αφορά τα μέλη. Που επε­δί­ω­ξαν και πέ­τυ­χαν την υιο­θέ­τη­ση πολ­λών ρι­ζο­σπα­στι­κών θέ­σε­ων (επί­θε­ση στην ιδιω­τι­κή παι­δεία, εθνι­κο­ποι­ή­σεις επι­χει­ρή­σε­ων, δια­γρα­φές φοι­τη­τι­κών χρεών, υπε­ρά­σπι­ση και διεύ­ρυν­ση της ελευ­θε­ρί­ας με­τα­κί­νη­σης, πρό­γραμ­μα εκ­μη­δε­νι­σμού των εκ­πο­μπών διο­ξει­δί­ου του άν­θρα­κα κ.ο.κ.). Αλλά στην πα­ρά­δο­ση των Ερ­γα­τι­κών είναι άλλο πράγ­μα το «κομ­μα­τι­κό πρό­γραμ­μα» και άλλο το «εκλο­γι­κό μα­νι­φέ­στο». Το δεύ­τε­ρο είναι αυτό που δε­σμεύ­σει την κυ­βερ­νη­τι­κή πο­λι­τι­κή και γί­νε­ται αντι­κεί­με­νο δια­βου­λεύ­σε­ων με­τα­ξύ επι­τε­λεί­ων (κοι­νο­βου­λευ­τι­κών, συν­δι­κα­λι­στι­κών κλπ) που πα­ρα­δο­σια­κά «νε­ρώ­νουν» τις συ­νε­δρια­κές απο­φά­σεις.

Καθώς γρά­φο­νταν αυτές οι γραμ­μές, οι συ­ζη­τή­σεις για το «μα­νι­φέ­στο» ήταν σε εξέ­λι­ξη. Ο Κόρ­μπιν έκανε λόγο για «το πιο ρι­ζο­σπα­στι­κό μα­νι­φέ­στο που έχει πα­ρου­σια­στεί στο εκλο­γι­κό κοινό στην ιστο­ρία». Αλλά την ίδια ώρα στε­λέ­χη της «σκιώ­δους κυ­βέρ­νη­σης» (δη­λα­δή μελ­λο­ντι­κοί υπουρ­γοί) φρό­ντι­ζαν ήδη να «νε­ρώ­νουν» (ή και να δια­φω­νούν ανοι­χτά με) το συ­νε­δρια­κό πρό­γραμ­μα στις προ­ε­κλο­γι­κές τους δη­λώ­σεις. Από την άλλη πλευ­ρά, η μπλε­ρι­κή δεξιά πτέ­ρυ­γα πα­νη­γύ­ρι­ζε που ενό­ψει των εκλο­γών ητ­τή­θη­κε η από­πει­ρα της κομ­μα­τι­κής βάσης να επι­λέ­ξει υπο­ψή­φιους βου­λευ­τές (και άρα να εκ­κα­θα­ρί­σει δε­ξιούς), με απο­τέ­λε­σμα το λε­γό­με­νο Κοι­νο­βου­λευ­τι­κό Ερ­γα­τι­κό Κόμμα (δη­λα­δή η ΚΟ, η οποία όμως είναι τόσο αυ­το­νο­μη­μέ­νη που έχει τον συ­γκε­κρι­μέ­νο τίτλο) να πα­ρα­μέ­νει πα­νί­σχυ­ρο.

Αυτά τα ζη­τή­μα­τα λένε πολλά και για τις προ­ο­πτι­κές μιας κυ­βέρ­νη­σης Κόρ­μπιν, ακόμα κι αν πράγ­μα­τι εκλε­γεί με το πιο ρι­ζο­σπα­στι­κό πρό­γραμ­μα.

Οι πε­ρισ­σό­τε­ρες (αν όχι όλες) ορ­γα­νώ­σεις της αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς κα­λούν σε ψή­φι­ση του Κόρ­μπιν και το­νί­ζουν την ανά­γκη μιας «ρι­ζο­σπα­στι­κής, εξε­γερ­σια­κής κα­μπά­νιας» ως μο­να­δι­κό τρόπο να ητ­τη­θεί ο Τζόν­σον και η Δεξιά. Αυτή η προ­ο­πτι­κή δεν αφορά μόνο το προ­ε­κλο­γι­κό πρό­γραμ­μα, αλλά και τη «μέ­θο­δο» και την προ­ο­πτι­κή να χτι­στεί μια κοι­νω­νι­κή δύ­να­μη έτοι­μη να πα­λέ­ψει στους δρό­μους. Κάτι που θα είναι ανα­ντι­κα­τά­στα­το και για τις προ­κλή­σεις που θα αντι­με­τω­πί­σει μια πι­θα­νή κυ­βέρ­νη­ση Κόρ­μπιν, αλλά και για την εποχή που θα ανοί­ξει μια κυ­βέρ­νη­ση Τζόν­σον. Η στή­ρι­ξη των κλα­δι­κών απερ­γιών που προ­γραμ­μα­τί­ζο­νται τις ερ­χό­με­νες βδο­μά­δες και αντι­με­τω­πί­ζουν τη διπλή πίεση «εκλο­γών-χρι­στου­γέν­νων» για να μην προ­χω­ρή­σουν (με πιο εμ­βλη­μα­τι­κή αυτή στα τα­χυ­δρο­μεία που οδη­γεί­ται στα δι­κα­στή­ρια από τη διοί­κη­ση), οι δια­δη­λώ­σεις ενά­ντια στην επί­σκε­ψη Τραμπ και οι προ­γραμ­μα­τι­σμέ­νες κι­νη­το­ποι­ή­σεις για το κλίμα είναι ένα πα­ρά­δειγ­μα του τι μπο­ρεί να ση­μαί­νει «ρι­ζο­σπα­στι­κή κα­μπά­νια». Αλ­λιώς, σε όποια εκλο­γι­κή έκ­βα­ση, υπάρ­χει ο κίν­δυ­νος η ζω­τι­κό­τη­τα των εκα­το­ντά­δων χι­λιά­δων «κορ­μπι­νί­στας» να πάει χα­μέ­νη…

rproject.gr