Τα αφορολόγητα μη πραγματοποιηθέντα κέρδη αποτελούν αυξανόμενα το μεγαλύτερο μέρος του πλούτου των δισεκατομμυριούχων και των εκατονταεκατομμυριούχων
Την ολοένα και μεγαλύτερη αποσύνδεση της οικονομικής κατάστασης των πλουσιότερων Αμερικανών από αυτήν των απλών εργαζομένων αναδεικνύει μια νέα σειρά στοιχείων της ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ. Ενώ οι περισσότεροι Αμερικανοί ζουν κυρίως με το εισόδημα που κερδίζουν από την εργασία τους –εισόδημα το οποίο φορολογείται για όλο τον χρόνο, κάθε χρόνο– τα πολύ πλουσιότερα νοικοκυριά των ΗΠΑ ζουν πλουσιοπάροχα, κυριολεκτικά σαν… πασάδες στα Γιάννενα, χάρη στα τεράστια μη πραγματοποιηθέντα κεφαλαιουχικά κέρδη τους που δεν φορολογούνται και ίσως να μη φορολογηθούν ποτέ για όσο ζουν.
Οι Americans for Tax Fairness (ATF) –ένας συνασπισμός 400 και πλέον οργανώσεων που μάχονται για τη δικαιότερη φορολόγηση πλουσίων και μεγάλων επιχειρήσεων στις ΗΠΑ– ανέλυσαν τα νέα στοιχεία της Fed για το εισόδημα και τον πλούτο των νοικοκυριών στην τριετία 2019-2022. Διαπίστωσαν ότι οι δισεκατομμυριούχοι και οι «εκατοντα-εκατομμυριούχοι» της Αμερικής (εκείνοι δηλαδή που έχουν περιουσία τουλάχιστον 100 εκατ. δολαρίων) κατείχαν συνολικά στα τέλη του 2022 σε μη πραγματοποιηθέντα κεφαλαιουχικά κέρδη το εκρηκτικό ποσό των 8,5 τρισ. δολαρίων.
Τα μη πραγματοποιηθέντα κέρδη (ή δυνητικά κέρδη ή λογιστικά κέρδη ή θεωρητικά κέρδη) αποτυπώνουν τη μεταβολή της αξίας ενός περιουσιακού στοιχείου (ακίνητο, μετοχή, αμοιβαίο κεφάλαιο, ομόλογο κ.λπ.) μετά την αγορά του. Υπολογίζονται ως η διαφορά μεταξύ της τρέχουσας τιμής αυτού του περιουσιακού στοιχείου στην αγορά και της τιμής απόκτησής του. Τα μη πραγματοποιηθέντα κέρδη γίνονται πραγματικά μόνο όταν το περιουσιακό στοιχείο πωληθεί από αυτόν που το κατέχει.
Η ανάλυση του ΑTF διαπίστωσε ότι περίπου 64.000 νοικοκυριά των ΗΠΑ με πλούτο τουλάχιστον 100 εκατ. δολαρίων έκαστο –λιγότερο από το 0,05% του πληθυσμού– είχαν υπό τον έλεγχό τους περισσότερο από ένα στα έξι δολάρια των συνολικών «μη πραγματοποιηθέντων κερδών» της χώρας.
Το μερίδιο αυτό είναι σχεδόν 3 φορές μεγαλύτερο από το αντίστοιχο που κατείχε όταν η Federal Reserve ξεκίνησε να παρακολουθεί τα μη πραγματοποιηθέντα κέρδη το 1989. Αυτή η μικρή μερίδα υπερ-πλουσίων κατέχει σήμερα τόσα μη πραγματοποιηθέντα κεφαλαιουχικά κέρδη όσο ολόκληρο το κατώτατο 84% της αμερικανικής κοινωνίας (110 εκατομμύρια νοικοκυριά). Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, αυτά τα κέρδη από τη μεταβολή της αξίας των μετοχών, των ομολόγων, επιχειρήσεων, ακινήτων και άλλων περιουσιακών στοιχείων δεν φορολογούνται παρά μόνο όταν πωληθούν.
Ζουν με… δανεικά
Ομως οι πολυεκατομμυριούχοι δεν χρειάζεται να πουλήσουν για να επωφεληθούν. Μπορούν να ζήσουν από δάνεια χαμηλού κόστους που εξασφαλίζουν από τράπεζες και άλλα ιδρύματα του χρηματοπιστωτικού τομέα έναντι της αυξανόμενης περιουσίας τους. Και όταν πεθάνουν, τα κέρδη αυτά διαγράφονται οριστικά εξασφαλίζοντας στα παιδιά τους και τους άλλους κληρονόμους τους διαιώνιση της φορολογικής ασυλίας, της οικονομικής τους ευμάρειας και της ανισότητας.
Η ανάλυση διαπιστώνει ότι κάθε μέλος της ελίτ των «εκατοντα-εκατομμυριούχων» κατείχε στα τέλη του 2022 κατά μέσο όρο 132 εκατ. δολάρια σε μη πραγματοποιηθέντα κεφαλαιακά κέρδη. Το ποσό είναι 3.000 φορές μεγαλύτερο από τα μη πραγματοποιηθέντα κέρδη 47.000 δολαρίων που κατείχε στην ίδια περίοδο ένα μέσο αμερικανικό νοικοκυριό.
Το μεγαλύτερο μέρος των μη πραγματοποιηθέντων κερδών (33.000 δολάρια ή 70%) ενός τυπικού νοικοκυριού των ΗΠΑ αφορά την εκτιμώμενη αξία του σπιτιού όπου κατοικεί, αξία η οποία αντικατοπτρίζεται στους πολιτειακούς και δημοτικούς φόρους περιουσίας που αυτό πληρώνει κάθε χρόνο. Για τους πλουσιότερους ωστόσο είναι διαφορετικά.
Μόλις το 2% των συνολικών μη πραγματοποιηθέντων κερδών τους προέρχεται από την άνοδο της αξίας της κύριας κατοικίας τους. Το 93% των μη πραγματοποιηθέντων κερδών τους είναι κεφαλαιουχικά και προέρχονται από τις θέσεις τους σε επιχειρήσεις, χαρτοφυλάκια μετοχών και αμοιβαία κεφάλαια. Τα στοιχεία της Fed δείχνουν ότι οι υπερ-πλούσιοι όχι μόνο έχουν αφάνταστα περισσότερα από αυτά τα αφορολόγητα μη πραγματοποιηθέντα κέρδη σε σχέση με ένα μέσο αμερικανικό νοικοκυριό, αλλά και ότι αυτά έχουν σημειώσει άνοδο μεγαλύτερη του 50% από το 2019 (κατά 3,5 τρισ. δολάρια) αντιπροσωπεύοντας πλέον πάνω από το 50% του συνολικού τους πλούτου.
Τελικό αποτέλεσμα αυτής της «μηχανής» είναι μεγιστάνες, όπως ο ιδρυτής της Tesla Ελον Μασκ –ο πλουσιότερος άνθρωπος στον πλανήτη–, να καταλήγουν να πληρώνουν ελάχιστα έως τίποτα σε ομοσπονδιακούς φόρους εισοδήματος. Παλαιότερη ανάλυση του ATF έδειξε ότι μεταξύ 2013 και 2018 οι κορυφαίοι δισεκατομμυριούχοι των ΗΠΑ φορολογήθηκαν με μέσο ομοσπονδιακό φορολογικό συντελεστή μόλις 4,8%.
Φόρος για πλούσιους
Η κατάντια αυτή αποτελεί για τον ATF και τον λόγο για τον οποίο χρειάζεται επειγόντως η θέσπιση ενός φόρου εισοδήματος για τους δισεκατομμυριούχους. Το Κογκρέσο πρέπει να «περιορίσει την οικονομική και πολιτική δύναμη των πλουσιότερων νοικοκυριών φορολογώντας ετησίως τα επενδυτικά τους κέρδη –είτε πραγματοποιούνται είτε όχι– ακριβώς όπως οι μισθοί των εργαζομένων φορολογούνται τώρα, κάθε χρόνο, όλο τον χρόνο», τονίζει. «Χωρίς αυτή την απαραίτητη μεταρρύθμιση στο φορολογικό μας σύστημα, η αύξηση του αφορολόγητου εισοδήματος στην κορυφή της οικονομίας θα συνεχίσει να επιταχύνεται, προς όφελος λίγων και εις βάρος όλων των άλλων». Ζητούμενο –και εδώ– η πολιτική βούληση.
https://www.efsyn.gr/oikonomia/diethnis-oikonomia/419356_pasades-stis-ipa
