Το κλασικό μοτίβο όσων κυβέρνησαν στο όνομα της Αριστεράς μεταξύ 2015 -2019 είναι πως οι επιλογές τους είχαν ως γνώμονα την ευθύνη. Έκαναν ό,τι έκαναν γιατί ήταν άνθρωποι υπεύθυνοι και όχι ανεύθυνοι. Η θεμελιώδης διαφορά τους από όσους δεν ακολούθησαν το δικό τους δρόμο ήταν αυτή τους η προσήλωση στην ευθύνη.
Το έχει γράψει ο Μπαλτάς, ο Δουζίνας, ο Τσακαλώτος -πρόσφατα, στις Νησίδες της ΕφΣυν (30 Μαρτίου) ο Νίκος Ξυδάκης.
Συνεπώς, οι διαφορές από τους «άλλους» δεν ήταν πολιτικές ή ιδεολογικές, αλλά αφορούσαν το καθηκοντολόγιο.
Η επίκληση της ευθύνης απέναντι στην πεποίθηση, δηλαδή την «ιδεολογία», παραπέμπει ρητά στον Μαξ Βέμπερ και στο βιβλίο του «Η πολιτική ως κάλεσμα και ως επάγγελμα».
Απορώ, καταρχήν, πώς οι επικαλούμενοι τον μεγάλο κοινωνιολόγο δεν βλέπουν πως, απέναντι στο «κάλεσμα», την «ιδεολογία», δηλαδή, ο Βέμπερ βάζει το «επάγγελμα». Συνδέει, δηλαδή, άμεσα την «ευθύνη» με την πολιτική ως «επάγγελμα».
Ο Βέμπερ ήταν συνειδητά αντικομμουνιστής. Έτσι, για να θυμηθούμε τον Χίρσμαν, ήταν εύλογο να κάνει χρήση της αντιδραστικής ρητορικής, σύμφωνα με την οποία αυτά που λένε οι ριζοσπάστες, παντού και πάντοτε, είναι «ανεύθυνα» -και επικίνδυνα, μάλιστα.
Χρήστος Λάσκος
Από αυτήν την άποψη, δεν είναι και η καλύτερη αναφορά για έναν αριστερό προβληματισμό. Πολύ περισσότερο, που η Δεξιά πάντοτε χρησιμοποιούσε αυτό το επιχείρημα εναντίον της Αριστεράς, που ήταν ανεύθυνη και «έξω από τον χορό» κι έτσι πολλά τραγούδια έλεγε -όλα, μάλιστα, «διαμαρτυρίας».
Από την άλλη, η σύνδεση, από μέρους του Βέμπερ, της «ευθύνης» με το «επάγγελμα» θα έπρεπε να ψυλλιάζει λίγο περισσότερο τους αριστερούς της ευθύνης -και όχι της πεποίθησης. Το χειραφετητικό κίνημα πάντοτε απεχθάνονταν τους επαγγελματίες της πολιτικής.
Αν μας έκανε περισσότερο ο Μαρξ από τον Βέμπερ, θα ξέραμε πως η απελευθέρωση της εργατικής τάξης, μερική ή ολική, είναι έργο της ίδιας της τάξης -ή δεν υπάρχει. Από επαγγελματίες, πάντως, δεν έχουμε να περιμένουμε τίποτε καλό. Και μην προστρέξει κανείς στο Λένιν -δεν είναι πρέπον, στην περίπτωσή μας.
Αυτή η εμμονή με την ευθύνη συνδέεται και με ένα άλλο σύνδρομο της τότε κυβερνώσας. Πολύ συχνά, ως επιχείρημα, για όσα έγιναν και όσα δεν έγιναν, παρουσιάστηκε το πόσα πολλά έμαθαν οι αριστεροί κυβερνήσαντες από την εμπειρία της διακυβέρνησης. Μαθήματα, που, μην έχοντάς τα, οι ανεύθυνοι, επέμεναν στα «τραγούδια εκτός χορού».
Ο εξευτελισμός του κόμματος του Τσίπρα, βασικότατα στελέχη του οποίου και κατεξοχήν κυβερνήσαντες ήταν οι σημερινοί ΝεΑρινοί, δεν θα ήταν εύλογο να αποδοθεί και στην «ευθύνη»; Η πλήρης απαξίωση του «ηγέτη», ακόμη και από το ίδιο του το κόμμα, πώς εξηγείται, άραγε, από τους οπαδούς της «ευθύνης»;
Είναι τέτοια η συντριβή, η εξαέρωση, η εξάχνωση, καλύτερα, της τότε κυβερνώσας, που χρειάζεται μια αιτία εξίσου συντριπτική. Και δεν βλέπω καμιά τέτοια εκτός από την ανατροπή του 62% του ’15.
Είναι χαρακτηριστικό το lapsus του Ξυδάκη, στο άρθρο που ανέφερα: «Κι όμως ο συμβιβασμός δεν ήταν απλώς η κωλοτούμπα ενός δημαγωγού…». Δεν ήταν «απλώς». Ήταν, δηλαδή, η κωλοτούμπα, αλλά δεν ήταν «απλώς».
Η ιστορία με τη «διαμαρτυρία» και την «ευθύνη» είναι παλιά.
Σε μια άλλη εκδοχή της, το Ιταλικό ΚΚ επέμενε να δηλώνει «κόμμα αγώνα και διακυβέρνησης». Η δυστυχία του υπήρξε πως μάλλον κατάφερε περισσότερα ως κόμμα αγώνα, χωρίς να είναι «διακυβέρνησης». Όταν έγινε τέτοιο, ελάχιστα πράγματα είχε να επικαλεστεί πως πέτυχε προς όφελος των κατώτερων τάξεων. Και να κυβερνούσε κιόλας! Τού’ τυχε να γίνει κόμμα διακυβέρνησης, για να κυβερνάει η Χριστιανική Δημοκρατία εφαρμόζοντας λιτότητα!
Δεν έχουμε, νομίζω, να περιμένουμε τίποτε από την υπεύθυνη Αριστερά. Είτε την «κυβερνητιστική» είτε την ακούνητη συστημική του ΚΚΕ -που δεν πειράζει κανένα αρκεί να μην την πειράζουν.
Η ανεύθυνη είναι, μάλλον, πιο ελπιδοφόρα. Αρκεί να καταλάβει πως αυτά που χωρίζουν τα κομμάτια της, προγραμματικά και ιδεολογικά, είναι πολύ λιγότερα από αυτά που την ενώνουν. Αν οι χαρακτηρισμοί μετατρέπονταν σε έλλογη αντιπαράθεση, πολλά θα μπορούσαν να αλλάξουν. Η διαμόρφωση ενός δημόσιου χώρου της άλλης Αριστεράς είναι τόσο αναγκαίος, που απορώ πως δεν είναι προφανής η αναγκαιότητά του.
Τις μέρες αυτές ΜΕΡΑ25, ΛΑΕ, Αναμέτρηση, ένα μεγάλο φάσμα ανένταχτων της κοινωνικής και πολιτικής Αριστεράς κάνουν το βήμα για κοινή εκλογική κάθοδο -κι άλλες οργανώσεις στηρίζουν κριτικά το εγχείρημα. Είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα. Ας φροντίσουμε να μην είναι το τελευταίο.
Οι δυνάμεις της άλλης Αριστεράς έχουν σύνδεση με την κινητοποιημένη νεολαία, η οποία έχει μετατραπεί στον πυρήνα της σημερινής εργατικής τάξης, το πιο εκμεταλλευόμενο και καταπιεζόμενο τμήμα της. Είναι στην κινηματική «πρωτοπορία» πάντοτε. Η ιδεολογική τους επάρκεια είναι σαφώς μεγαλύτερη από της καθεστωτικής Αριστεράς.
Αυτά είναι περισσότερο από αρκετά. Ας μην σπαταλούνται άλλο.
https://thepressproject.gr/aristera-ypefthyni-ki-anefthyni/
Σχόλια (0)