Ουδέν νεότερον από το ανατολικό µέτωπο;

Η ειρηνευτική διάσκεψη στην Ελβετία στα µέσα Ιούνη αποδείχθηκε πολύ πιο υποβαθµισµένη από την «διαφήµιση» που της είχαν κάνει οι διοργανωτές της.

Η Σύ­νο­δος δεν πα­ρου­σί­α­σε κα­νέ­να «οδικό χάρτη» προς τον τε­ρµα­τι­σµό του πο­λέ­µου. Το ίδιο το κοινό ανα­κοι­νω­θέν χα­µή­λω­νε τον πήχη του πε­ριε­χο­µέ­νου µιας συ­µφω­νί­ας, επι­λέ­γο­ντας να επι­κε­ντρώ­σει σε κά­ποια άµεσα ζη­τή­µα­τα (πυ­ρη­νι­κή ασφά­λεια, ανε­µπό­δι­στη µε­τα­φο­ρά σι­τη­ρών, απε­λευ­θέ­ρω­ση όλων των αι­χµα­λώ­των πο­λέ­µου και επι­στρο­φή των απα­χθέ­ντων παι­διών στην Ου­κρα­νία), πέρα από µια ανα­φο­ρά γε­νι­κώς στην προ­σή­λω­ση στις αρχές της εδα­φι­κής ακε­ραιό­τη­τας και ανε­ξαρ­τη­σί­ας των κρα­τών. Πα­ρό­λα αυτά, ακόµα κι αυτό το σκό­πι­µα «χα­µη­λω­µέ­νο» κοινό ανα­κοι­νω­θέν δεν το υπέ­γρα­ψαν ση­µα­ντι­κές δυ­νά­µεις που ήταν πα­ρού­σες (Σα­ου­δι­κή Αρα­βία, Ινδία, Βρα­ζι­λία κ.ά.), επι­κα­λού­µε­νες την απου­σία της ρω­σι­κής πλευ­ράς. Αλλά το κύριο πλή­γµα στην αίγλη, το κύρος και την απο­τε­λε­σµα­τι­κό­τη­τα της Συ­νό­δου είχε δοθεί από πριν, όταν ανα­κοι­νώ­θη­κε τε­λι­κά η άρ­νη­ση του Πε­κί­νου να συ­µµε­τέ­χει.

Πάνος Πέτρου

Έτσι, µια πρω­το­βου­λία που ισχυ­ρι­ζό­ταν ότι θα πα­τή­σει στην εµπει­ρία των προη­γού­µε­νων αντί­στοι­χων διε­θνών δια­σκέ­ψε­ων για να προ­χω­ρή­σει ένα βήµα πα­ρα­πέ­ρα από αυτές, κα­τέ­λη­ξε πολύ πιο αδύ­να­µη και πολύ πιο «στενή» (εκ­προ­σω­πώ­ντας κυ­ρί­ως φι­λο-ου­κρα­νι­κές δυ­νά­µεις) από τις προη­γού­µε­νες: Πέρσι, στη Σα­ου­δι­κή Αρα­βία, η Κίνα συ­µµε­τεί­χε κα­νο­νι­κά ενώ η απου­σία της ρω­σι­κής πλευ­ράς δεν είχε αντι­µε­τω­πι­στεί ως µεί­ζων πρό­βλη­µα από τα φι­λι­κά προς τη Μόσχα ή τα εν­διά­µε­σα κράτη.

Φέτος το κλίµα διέ­φε­ρε. Θα µπο­ρού­σε να απο­δο­θεί σε νίκη της ρω­σι­κής δι­πλω­µα­τί­ας, που εξαρ­χής αντι­µε­τώ­πι­σε αδιά­φο­ρα ως και εχθρι­κά την ελ­βε­τι­κή πρω­το­βου­λία και ερ­γά­στη­κε για την απο­νο­µι­µο­ποί­η­σή της (ζη­τώ­ντας από τον Ξι να µην πα­ρα­στεί κ.ο.κ.). Στη µάχη της δι­πλω­µα­τί­ας, ο Ζε­λέν­σκι επι­χει­ρεί να συ­γκρο­τή­σει ένα διε­θνές «ενιαίο µέ­τω­πο» που ως τέ­τοιο θα κα­λέ­σει τη Μόσχα να προ­σέλ­θει σε δια­πρα­γµα­τεύ­σεις. Ο Πού­τιν ερ­γά­ζε­ται για την απο­τρο­πή µιας τέ­τοιας εξέ­λι­ξης που θα τον φέρει σε θέση αδυ­να­µί­ας στο «τρα­πέ­ζι».

Αλλά µπο­ρεί και να αντα­να­κλά µια γε­νι­κό­τε­ρη διεύ­ρυν­ση του χά­σµα­τος µε­τα­ξύ των διά­φο­ρων κρα­τι­κών ηγε­σιών. Στο πλευ­ρό των προ­σπα­θειών του Ζε­λέν­σκι, στέ­κο­νται οι ΗΠΑ, που επι­διώ­κουν να διευ­ρύ­νουν γε­νι­κό­τε­ρα την επιρ­ροή και τις συ­µµα­χί­ες του ευ­ρω­α­τλα­ντι­κού µπλοκ απέ­να­ντι στους αντα­γω­νι­στές του. Στο πλευ­ρό των προ­σπα­θειών του Πού­τιν, στέ­κε­ται η Κίνα, που επι­χει­ρεί να διευ­ρύ­νει τη δική της επιρ­ροή και να πα­ρου­σια­στεί ως εναλ­λα­κτι­κή ηγε­σία (ήδη το Πε­κί­νο διαρ­ρέ­ει ότι ερ­γά­ζε­ται για µια δική του ει­ρη­νευ­τι­κή πρω­το­βου­λία). Αν στις δι­µε­ρείς δια­πρα­γµα­τεύ­σεις υπάρ­χει η τε­ρά­στια δυ­σπι­στία ανά­µε­σα στα εµπό­λε­µα µέρη, στις διε­θνείς δια­πρα­γµα­τεύ­σεις προ­κύ­πτει η τε­ρά­στια δυ­σπι­στία ανά­µε­σα στις δύο Με­γά­λες Δυ­νά­µεις. Όπως το έθεσε ένας πρώην Ταϊ­λαν­δός πρω­θυ­πουρ­γός: «Εξαι­τί­ας αυτού, είναι δύ­σκο­λο να δούµε πώς οποια­δή­πο­τε πλευ­ρά µπο­ρεί να διεκ­δι­κή­σει τη νο­µι­µο­ποί­η­ση για να εκ­κι­νή­σει κά­ποιου εί­δους σύ­νο­δο ει­ρή­νης… Η άλλη πλευ­ρά απλώς δεν πρό­κει­ται να το δε­χτεί».

Στα πεδία των µαχών, η πρω­το­βου­λία κι­νή­σε­ων πα­ρα­µέ­νει στη ρω­σι­κή πλευ­ρά που κα­τα­γρά­φει εδα­φι­κές προ­ό­δους, αλλά δεν έχει ανα­τρα­πεί θε­α­µα­τι­κά η γνώ­ρι­µη µορφή ενός πο­λέ­µου που εξε­λίσ­σε­ται µε βα­σα­νι­στι­κά αργές κι­νή­σεις.

Μετά την αρ­χι­κή αιφ­νι­δια­στι­κή ορµή, η ρω­σι­κή επί­θε­ση στην πε­ρι­φέ­ρεια του Χαρ­κό­βου (για πρώτη φορά µετά την άνοι­ξη του 2022), επι­βρα­δύν­θη­κε αι­σθη­τά και κα­τέ­λη­ξε σε «πό­λε­µο χα­ρα­κω­µά­των». Η έντα­ση των ρω­σι­κών επι­χει­ρή­σε­ων αυ­ξή­θη­κε στο Ντο­νιέ­τσκ, τόσο στην προ­σπά­θεια να προ­σεγ­γι­στεί η Τσά­σιβ Γιαρ (που εδώ και καιρό προ­α­ναγ­γέ­λε­ται η επό­µε­νη κρί­σι­µη µάχη), όσο και σε άλλα τµή­µα­τα του µε­τώ­που σε αυτήν την ανα­το­λι­κή επαρ­χία.

Αυτή η εξέ­λι­ξη έδει­χνε να δι­καιώ­νει όσους εκτι­µού­σαν ότι οι ρω­σι­κές επι­χει­ρή­σεις στο Χάρ­κο­βο δεν είχαν στόχο την κα­τά­λη­ψή του (του­λά­χι­στον ως άµεση από­πει­ρα), αλλά να αυ­ξή­σουν την πίεση σε διά­φο­ρα ση­µεία του µε­τώ­που για να δη­µιουρ­γή­σουν δυ­σκο­λί­ες στην ου­κρα­νι­κή στρα­τιω­τι­κή ηγε­σία που πα­σχί­ζει να κα­τα­νεί­µει τις (ανε­παρ­κείς) δυ­νά­µεις της, ώστε να βελ­τιω­θούν έτσι οι προ­ο­πτι­κές της ρω­σι­κής επί­θε­σης στο Ντο­νιέ­τσκ.

Σε κάθε πε­ρί­πτω­ση, καθώς φτά­να­µε στα τέλη Ιούνη, η αργή πρό­ο­δος των ρω­σι­κών επι­θέ­σε­ων δη­µιουρ­γού­σε το ερώ­τη­µα αν η πε­ρί­φη­µη «θε­ρι­νή επί­θε­ση» της Μό­σχας δεν έχει ξε­κι­νή­σει ακόµα ή αν έχει ήδη ξε­κι­νή­σει αλλά απο­δει­κνύ­ε­ται κα­τώ­τε­ρη των θε­α­µα­τι­κών εκτι­µή­σε­ων. Μέσα στο κα­λο­καί­ρι θα φανεί αν ο ρω­σι­κός στρα­τός είναι σε θέση να εκµε­ταλ­λευ­τεί την εξά­ντλη­ση της ου­κρα­νι­κής άµυ­νας, ή αν συ­νε­χί­ζε­ται η κα­τά­στα­ση αµοι­βαί­ας αδυ­να­µί­ας να προ­κλη­θεί ένα «ση­µείο κα­µπής» στον πό­λε­µο.

Ο ρω­σι­κός στρα­τός συ­νε­χί­ζει να στο­χο­ποιεί συ­στη­µα­τι­κά τις ενερ­γεια­κές υπο­δο­µές της Ου­κρα­νί­ας, βυ­θί­ζο­ντας συχνά πε­ριο­χές της χώρας στο σκο­τά­δι, ενώ η ου­κρα­νι­κή πλευ­ρά απα­ντά µε επι­θέ­σεις drones σε ρω­σι­κές πε­τρε­λαϊ­κές εγκα­τα­στά­σεις και µε αξιο­ποί­η­ση των αµε­ρι­κα­νι­κών πυ­ραύ­λων για να πλήτ­τει την Κρι­µαία. Αυτά παί­ζουν ση­µα­ντι­κό ρόλο στον «Μα­ρα­θώ­νιο Αντο­χής», αλλά δεν αλ­λά­ζουν άµεσα την ει­κό­να «στο έδα­φος».

Η τε­λευ­ταία πρό­τα­ση του Πού­τιν, πα­ρα­µο­νές της ελ­βε­τι­κής συ­νό­δου, επα­να­λά­µβα­νε τις άµε­σες βλέ­ψεις της Ρω­σί­ας, δη­λώ­νο­ντας ότι η από­συρ­ση του ου­κρα­νι­κού στρα­τού από Λου­γκάνσκ, Ντο­νιέ­τσκ, Ζα­πο­ρί­ζια και Χερ­σώ­να είναι το προ­α­παι­τού­µε­νο για έναρ­ξη δια­πρα­γµα­τεύ­σε­ων. Είναι στό­χοι που απορ­ρί­πτει ο Ζε­λέν­σκι ως «τε­λε­σί­γρα­φο» και στό­χοι από τους οποί­ους η Μόσχα δεν κάνει πίσω και θα συ­νε­χί­σει να διεκ­δι­κεί µε στρα­τιω­τι­κά µέσα. Ενώ θα υπο­νο­εί ότι όσο δεν γί­νο­νται δε­κτοί, θα αυ­ξά­νε­ται το τί­µη­µα (Με­ντ­βέ­ντεφ: «ήταν η τε­λευ­ταία ευ­και­ρία των Ου­κρα­νών να κρα­τή­σουν έστω το Χάρ­κο­βο και την Οδησ­σό… ίσως η απο­στρα­τιω­τι­κο­ποι­η­µέ­νη ζώνη να χρεια­στεί να φτά­σει στα σύ­νο­ρα µε την Πο­λω­νία»). Στις δυ­τι­κές πρω­τεύ­ου­σες, οι τε­λευ­ταί­ες εβδο­µά­δες χα­ρα­κτη­ρί­στη­καν από διά­θε­ση απο­φα­σι­στι­κής επι­βε­βαί­ω­σης ότι θα συ­νε­χί­σουν να επεν­δύ­ουν στην πο­λε­µι­κή προ­σπά­θεια της Ου­κρα­νί­ας: ανα­ζή­τη­ση πυ­ραύ­λων Patriot, ετοι­µα­σί­ες για αε­ρο­σκά­φη F-16, «πρά­σι­νο φως» για -υπό όρους- χτυ­πή­µα­τα σε ρω­σι­κό έδα­φος, αξιο­ποί­η­ση των τόκων/κερ­δών των πα­γω­µέ­νων ρω­σι­κών πε­ριου­σια­κών στοι­χεί­ων για δα­νει­σµό της Ου­κρα­νί­ας.

Τί­πο­τα δεν δεί­χνει ότι υπάρ­χουν σκέ­ψεις τε­ρµα­τι­σµού των εχθρο­πρα­ξιών στο ορατό µέλ­λον. Και τί­πο­τα δεν απο­κλεί­ει τη διο­λί­σθη­ση σε µια γε­νί­κευ­ση των συ­γκρού­σε­ων. Η ΕΕ επα­νε­ξο­πλί­ζε­ται και δη­λώ­νει ανοι­χτά ότι «πρέ­πει να εί­µα­στε έτοι­µοι για πό­λε­µο τα επό­µε­να χρό­νια». Ο διο­ρι­σµός ενός οι­κο­νο­µο­λό­γου τε­χνο­κρά­τη στο ρω­σι­κό υπουρ­γείο Άµυ­νας δεί­χνει διά­θε­ση µε­θο­δι­κό­τε­ρης (κι άρα µε­σο­πρό­θε­σµης) ορ­γά­νω­σης της «πο­λε­µι­κής οι­κο­νο­µί­ας» στη Ρωσία, όπως και το πρό­σφα­το σύ­µφω­νο του Πού­τιν µε τη Β. Κορέα.

Σε πα­λιό­τε­ρο άρθρο του, ο Μπό­ρις Κα­γκαρ­λί­τσκι (κρα­τού­µε­νος πλέον στα κελιά του Πού­τιν), υπεν­θύ­µι­ζε µια άποψη που απο­δί­δε­ται (σωστά ή λάθος) στον Τσέ­χοφ: Αν στην πρώτη σκηνή ενός έργου κρέ­µε­ται ένα όπλο στον τοίχο, είναι θε­µι­τή η πρό­βλε­ψη ότι για να βρέ­θη­κε εκεί, σε επό­µε­νες σκη­νές θα χρη­σι­µο­ποι­η­θεί. Ο πρα­γµα­τι­κός -γε­µά­τος αντι­φά­σεις κι ανα­τρο­πές- κό­σµος ασφα­λώς δεν έχει τέ­τοιες «νο­µο­τέ­λειες», αλλά η προει­δο­ποί­η­ση έχει την αξία της…

https://rproject.gr/article/oyden-neoteron-apo-anatoliko-uetopo