Πρώτον: ο καπιταλισμός σήμερα έχει εξαντλήσει κάθε περιθώριο για γεωγραφική επέκταση έχοντας μετατρέψει όλο τον πλανήτη σε μια ενιαία παγκόσμια παραγωγή για μια ενιαία παγκόσμια αγορά. Σήμερα, Ανεξάρτητες Χώρες όπου το εμπόριο δεν λειτουργεί με την σημερινή διεθνή χρηματοπιστωτική του μορφή ανήκουν στο παρελθών. Άρα η εξωτερική του επέκταση για την κατάκτηση νέων αγορών έχει λάβει τέλος.
Δεύτερον, η «εσωτερική» του επέκταση με την μορφή της κεϊνσιανής διόγκωσης της κατανάλωσης μετά την χρηματοπιστωτική κρίση το 2007, έβαλε τέλος στην περιβόητη «καταναλωτική κοινωνία», μια πολιτική, στηριγμένη στο ντοπάρισμα της κατανάλωσης μέσω της αύξησης του χρέους ιδιωτών, εταιριών και κρατών.
Και τρίτον οι δυνατότητες παραγωγής σήμερα οι οποίες στηρίζονται στις νέες τεχνολογίες, στον αυτοματισμό και την ρομποτική, είναι απεριόριστες, άρα και η υπερπαραγωγή είναι ταυτόσημη με τις αυτοματοποιημένες παραγωγικές δυνάμεις.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες κάνουν την κρίση σήμερα ανελαστική χωρίς να της δίνουν περιθώρια ξεπεράσματος. Οι παράγοντες αυτοί, σπρώχνουν σήμερα τον καπιταλισμό σε μια νέα άνευ προηγουμένου συγκεντροποίηση που δεν έχει γνωρίσει ποτέ στο παρελθόν, με αποτέλεσμα να οδηγείται αναγκαστικά, σε μια όλο ένα και μεγαλύτερη αναγκαστική καταστροφή πλεονασματικών παραγωγικών δυνάμεων και εργασίας.
Η υπερπαραγωγή σήμερα, έχει ξεπεράσει τα όρια αντοχής, η καλύτερα ανοχής του συστήματος. Η παραγωγή πλούτου είναι πια τόσο μεγάλη, που σαπίζει σαν καρκίνωμα πάνω στο σώμα της κοινωνίας για άλλη μια φορά στην ιστορία του καπιταλισμού. Σήμερα, το σύστημα έχει τόσο πολύ πλούτο, ακόμα καλύτερα, μπορεί να παράξει τόσο πολύ πλούτο, τόσα πολλά εμπορεύματα, σε τόσο λίγο χρονικό διάστημα, που είναι αδύνατο να μπορεί να τα καταναλώσει με το σύστημα της αγοράς. Οι παραγωγικές του δυνάμεις έγιναν ξανά για άλλη μια φορά στην ιστορία του, πάρα πολύ μεγάλες για να χωρέσουν μέσα στις ιδιωτικές αστικές παραγωγικές του σχέσεις.
Τι πιο απλό παράδειγμα από το γεγονός ότι όλοι οι οικονομολόγοι σήμερα αποδέχονται χωρίς να βγάζουν και τα αναγκαία συμπεράσματα, ότι, σήμερα, οι παραγωγικές δυνάμεις παγκόσμια, δουλεύουν κάτω από το 70% της δυναμικότητας τους, παράγοντας πλεονάσματα εμπορευμάτων που είναι αδύνατον να καταναλωθούν με το σύστημα της ανταλλαγής για την αγορά. Κατά συνέπεια, η υπερπαραγωγή είναι η αδυναμία ανάπτυξης παραπέρα των παραγωγικών δυνάμεων. Αυτό είναι το αίτιο, αυτή είναι και η αιτία της κρίσης. Κανένας «εχέφρων» κανένας «λογικός» καπιταλιστής δεν θα επενδύσει σε προϊόντα που δεν πωλούνται.
Στη φάση αυτή, οι παραγωγικές δυνάμεις δεν μπορούν πια να αναπτυχθούν άλλο, ασφυκτιούν μέσα στα δεσμά των αστικών παραγωγικών σχέσεων ιδιοκτησίας και έρχονται σε ευθεία και ανοιχτή σύγκρουση μαζί τους. Είναι αυτή η σύγκρουση, η οποία είναι ανεξάρτητη απ’ την θέληση των καπιταλιστών, που καθορίζει σήμερα, το μέγεθος, το χαρακτήρα και την μορφή της κρίσης.
Το παγκόσμιο εμπόριο έχει φρακάρει και η αγορά δεν μπορεί πια να αναπτυχθεί. Σ’ αυτή την φάση, οι σπασμοί της κρίσης ξεσπούν με σφοδρότητα για ένα και μόνο λόγο. Στην προσπάθεια να ελεγχθεί η πτωτική τάση του ποσοστού του κέρδους, ανελέητοι εμπορικοί πόλεμοι ξεσπούν, για τον έλεγχο μεριδίων των παγκόσμιων αγορών, ή πράγμα που είναι το ίδιο, για την εκμετάλλευση πιο βαθιά των παλιών αγορών. Με την διαφορά ότι σήμερα, η κρίση είναι τόσο μεγάλη και αξεπέραστη, που τείνει να πάρει για άλλη μια φορά, ένα γενικευμένο χαρακτήρα ανοικτής σύγκρουσης, όλων εναντίων όλων.
Μέσα σ’ αυτή τη δίνη των συγκρούσεων που παράγεται απ’ τον ανταγωνισμό για μεγαλύτερη εκμετάλλευση και το ξαναμοίρασα των διεθνών αγορών, η τύχη ολόκληρων κρατών παίζεται για άλλη μια φορά στα ζάρια, αμφισβητώντας ανοιχτά, ξανά και ξανά την ίδια τους την ύπαρξη. Η σύγκρουση αυτή έχει ένα πολύ μεγάλο βάθος ιστορικού χρόνου στο παρελθόν και όπως όλα δείχνουν θα έχει ένα μεγάλο βάθος ιστορικού χρόνου στο μέλλον. Η κυριαρχία των εθνών κρατών θα αμφισβητείται, τα εθνικά σύνορα θα καταπατούνται και θα καταργούνται, τα έθνη κράτη σαν κυρίαρχες και αυτοδύναμες οντότητες μιας παλιότερης ιστορικής περιόδου θα αμφισβητούνται, θα τεμαχίζονται και θα διαλύονται, αλλάζοντας για άλλη μια φορά τον παγκόσμιο χάρτη. Η Διάλυση και ο τεμαχισμός της Σοβιετικής Ένωσης, η διάλυση των ανατολικών χωρών και η αλλαγή συνόρων πολλών εξ αυτών, η καταστροφή ο τεμαχισμός και διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, του Ιράκ, της Λιβύης, οι καταστροφές και εμφύλιοι πόλεμοι σχεδόν σε όλη την Αφρική είναι τα δείγματα της τύχης και του μέλλοντος των εθνών κρατών στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και της παγκόσμιας διακυβέρνησης την οποία οι πολυκλαδικές πολυεθνικές τέρατα θα κάνουν τα πάντα για να τα επιβάλουν. Θα καταπιαστώ αργότερα αναλυτικότερα με όλα αυτά, όπως με την αλλαγή στην υλική βάση αλλά και στο ιδεολογικό εποικοδόμημα που κουβαλάει μαζί της η παγκοσμιοποίηση.
Η κρίση λοιπόν είναι εδώ. Είναι παρούσα και πολύπλευρη και όπως βλέπουμε, μια σειρά ζητήματα προκύπτουν στην προσπάθεια μας να αναγνώσουμε την κατάσταση που προκύπτει σήμερα απ’ αυτήν και πολλά ερωτήματα πρέπει να απαντηθούν. Πρωταρχικά όμως ένα κυρίαρχο ερώτημα ζητάει απάντηση; Η κρίση που βιώνουμε σήμερα έχει τέλος; Μπορεί ναι ξεπεραστεί;
Στο κομμουνιστικό μανιφέστο Μαρξ διατύπωνε τρείς βασικούς όρους σαν απαραίτητες προϋποθέσεις για το πως ξεπερνιούνται οι κρίσεις.
Βάζοντας το ερώτημα «Πώς ξεπερνά η αστική τάξη τις κρίσεις;», απαντούσε: «από τη μια μεριά καταστρέφοντας αναγκαστικά μάζες από παραγωγικές δυνάμεις. Από την άλλη, κατακτώντας καινούργιες αγορές και εκμεταλλευόμενη πιο βαθιά τις παλιές.»
Θα κάνουμε την «ιεροσυλία»: θα προσπαθήσουμε να ερμηνεύσουμε την σκέψη του Μαρξ.
Η αναφορά του στην αναγκαστική καταστροφή μαζών από παραγωγικές δυνάμεις, περιλαμβάνει χωρίς άλλο:
α) καταστροφή πρώτα απ’ όλα της βασικής παραγωγικής δύναμης, του βασικού εμπορεύματος, αυτού της εργατικής δύναμης με διάφορους τρόπους, όπως, με την αύξηση της ανεργίας, την μείωση του βιοτικού της επιπέδου με την μείωση των μισθών, φτάνοντας μέχρι και στην καταστροφή της δυνατότητας αναπαραγωγής της. Όλοι οι δείκτες φτώχιας συνδυασμένοι με τους δείκτες υπογεννητικότητας στον «δυτικό» καπιταλισμό είναι ενδεικτική.
β) Ακόμα περιλαμβάνει απαραίτητα, την καταστροφή από απλά εμπορεύματα, (μηχανήματα κτήρια) μέχρι, χρηματικά μέσα (χρηματιστηριακά κραχ) κεφαλαιουχικά αγαθά και πρώτες ύλες. Τα πάντα που αποτελούν με άλλα λόγια εν δυνάμει μέσα παραγωγής.
γ) την απαξίωση και το κλείσιμο παραγωγικών μονάδων χαμηλής παραγωγικής δυνατότητας και κερδοφορίας, μέσω του ανταγωνισμού, την φυσική καταστροφή προϊόντων και εμπορευμάτων, μέχρι και την φυσική καταστροφή ολόκληρων παραγωγικών μονάδων, εργατικού δυναμικού και κρατών μέσο του πολέμου.
Όσο τώρα για την δεύτερη πρόταση: την κατάκτηση καινούριων αγορών, εδώ φαίνεται να εννοεί την κατάκτηση αγορών μιας σειράς χωρών όπου εκεί δεν υπάρχουν συνθήκες αγοράς, αλλά ακόμα και την κατάκτηση–επέκταση άλλων, μετατρέποντας της από απομεινάρια φεουδαρχικών μορφωμάτων, σε χώρες εξαρτημένες από την παραγωγή εμπορευμάτων για την αγορά.
Πριν από 170 χρόνια που γράφονταν αυτά, είναι γνωστό ότι υπήρχαν ακόμα χώρες για καπιταλιστική μεταμόρφωση.
Και τέλος η Τρίτη πρόταση: για την εκμετάλλευση πιο βαθιά των παλιών αγορών, δεν εννοεί τίποτε περισσότερο απ’ την ανάπτυξη, επέκταση, συγκεντροποίηση και εκμετάλλευση με το μαστίγιο του ανταγωνισμού, των ήδη υπαρχόντων αγορών.
Σήμερα, πως μπορεί να συμβεί αυτό; Πως μπορεί η αστική τάξη να ξεπεράσει την κρίση όταν ο ένας από τους τρείς όρους έχει σχεδόν εξαλειφθεί και ο τρίτος έχει φρακάρει; Ενώ λοιπόν η αστική τάξη εξακολουθεί ακόμα σήμερα να έχει στα χέρια της το βασικό εργαλείο, άρα και την δυνατότητα «να καταστρέφει μάζες από παραγωγικές δυνάμεις», και αυτό το κάνει ξανά σήμερα με τον πιο βίαιο τρόπο. Το δεύτερο, η κατάκτηση νέων αγορών με την μορφή της εξωτερικής «κατάκτησης», ή πράγμα που είναι το ίδιο, γεωγραφικής επέκτασης, έχει σχεδόν εξαντληθεί οριστικά. Και τέλος το να «εκμεταλλεύεται πιο βαθιά τις παλιές αγορές», με την μορφή της εσωτερικής επέκτασης με το τέλος του κλασικού κενσιανισμού, σήμερα εξελίσσεται σε οξύτατη κρίση εμπορικού πολέμου.
Έτσι, όπως σημειώνουμε και παραπάνω, ένας απ’ τους παράγοντες: η προσπάθεια «κατάκτησης» επέκτασης, με την γεωγραφική έννοια «νέων αγορών», γιατί η αστική τάξη έχει μετατρέψει προ πολλού, κάθε γωνιά του πλανήτη σε καπιταλιστική αγορά, αλλά επιπρόσθετα και με την μορφή της εσωτερικής επέκτασης, της αύξησης της κατανάλωσης δηλαδή, μετά την κρίση χρέους, έχει σχεδόν εξαλειφτεί μαζί με την κατάργηση της Κεϊνσιανής πολιτικής.
Στην εποχή μας, ένας ακόμα επιπρόσθετος παράγοντας, έχει προστεθεί πάνω στις παραγωγικές δυνάμεις απ’ την εποχή που γράφτηκε το κομμουνιστικό μανιφέστο. Η τεχνολογική επανάσταση της εποχής μας, με την ηλεκτρονική, τον αυτοματισμό και την ρομποτική, έχει σήμερα «επαναστατικοποιήσει τα εργαλεία παραγωγής» τόσο, ώστε να «απειλούν την ύπαρξη» ολοκληρωτικά «της αστικής ιδιοκτησίας». Τα «μέσα παραγωγής αναπτύχθηκαν τόσο ώστε οι αστικές σχέσεις να γίνουν πάρα πολύ στενές για να περιλάβουν τα πλούτη που δημιουργήθηκαν απ’ αυτές».
Σχετικες Δημοσιευσεις
Σχόλια (0)