Παραβλέποντας προς στιγμή το ιστορικό βάθος εμφάνισης, επέκτασης και εδραίωσης του καπιταλισμού στο ιστορικό προσκήνιο, (ίσως μας δοθεί η ευκαιρία να το κάνουμε αργότερα), εδώ ας ασχοληθούμε με τις οικονομικές εξελίξεις του εικοστού αιώνα.
Θεμης Δελβιζοπουλος
Με μια πρόχειρη ματιά στις οικονομικές εξελίξεις πριν και μετά από το ξέσπασμα των δύο παγκοσμίων πολέμων, μας επιβεβαιώνει τον παραπάνω κανόνα του διαφορετικού τρόπου προσέγγισης και ανάλυσης.
Όλες οι μεγάλες τεχνολογικές εφαρμογές που πραγματοποιήθηκαν στην παραγωγή τον εικοστό αιώνα, (ηλεκτρισμός, μηχανή εσωτερικής καύσης, πλαστικά. χημεία, ηλεκτρονικά και μια σειρά άλλες και οι οποίες γέννησαν μια σειρά νέα προϊόντα, διευρύνοντας τις δυνατότητες των παγίων παραγωγικών επενδύσεων και κατά συνέπεια, απορρόφησης του αργούντος πλεονάζοντος κεφαλαίου το οποίο συσσωρεύτηκε με το ξέσπασμα του μεγάλου κύματος ύφεσης του 1895), παρότι, πολλές απ’ αυτές είχαν αρχίσει να εμφανίζονται και να διαχέονται στην παραγωγή απ’ τον 19ο αιώνα, έγινε δυνατόν να βρουν πεδίο εφαρμογής σε ευρύτατη κλίμακα, μόνο μετά τις καταστροφές που επέφεραν στην ΠΑΛΙΑ δομή οργάνωσης των παραγωγικών δυνάμεων αυτοί οι δυο πόλεμοι. Και αυτό για τον απλούστατο λόγο. Όλες οι παραγωγικές επενδύσεις οι οποίες πραγματοποιήθηκαν για την ανασυγκρότηση των πολεμικών καταστροφών ιδιαίτερα αυτών του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, κατευθύνθηκαν κατά κανόνα στις νέες τεχνολογίες της εποχής. (ελπίζω να ασχοληθώ σε άλλη ανάρτηση για τον τρόπο και τον χρόνο διάχυσης των νέων τεχνολογιών στην παραγωγή)
Άρα το τεράστιο μπουμ της οικονομικής ανάπτυξης που γνώρισε ο καπιταλισμός μεταπολεμικά, μέσα στο οποίο έζησε και γνώρισε η γενιά μας και το οποίο επικαλούμαστε για να εξηγήσουμε τον σημερινό καπιταλισμό -ιμπεριαλισμό, οφείλετε στις αλλαγές στην οικονομική του δομής που επέφεραν οι νέες τεχνολογίες και όχι απ’ τον «ιδεαλισμό» και τα «οράματα» των «μεγάλων» μεταπολεμικών ηγετών. Οι παλιοί ηγέτες απλώς πάλευαν με τις παλιές τεχνολογίες οι οποίες είχαν κλείσει τον ιστορικό τους κύκλο.
Συμπερασματικά: ο πόλεμος που εξαπολύεται με κινητήρια δύναμη τον ανταγωνισμό και η καταστροφή της παλιάς παραγωγικής βάσης που αυτός επιφέρει είναι και το κλειδί για το ξεπέρασμα της γενικευμένης κρίσης, είναι ο μοχλός ώθησης, ώστε να βρεθεί χώρος στις νέες τεχνολογίες. Ο πόλεμος είναι η κινητήριος δύναμη της ιστορικής εξέλιξης στον καπιταλισμό και κατά συνέπεια της εξέλιξης της ταξικής πάλης. Το μέγεθος της κατανόησης αυτής της αντίφασης, από μέρους της τάξης και της πρωτοπορίας της, η οποία καλείται σε κάθε ιστορική περίοδο να δώσει ιδεολογική απάντηση και πρακτική λύση στα αδιέξοδα της ιστορίας, είναι που καθορίζει και τα πισωγυρίσματα, τα ζιγκ – ζαγκ και τα άλματα, που πραγματοποιούνται στην ταξική πάλη.
Η έρευνα επομένως, για την κατάσταση που επικρατεί στις παραγωγικές δυνάμεις σε κάθε ιστορική περίοδο, είναι αυτή που μπορεί να μας βοηθήσει να βρούμε τα εργαλεία για να εξηγήσουμε τις ιδιαιτερότητες της κάθε συγκεκριμένης κρίσης, στην κάθε συγκεκριμένη ιστορική περίοδο. Και αυτά τα εργαλεία, είναι που μπορούν να μας δώσουν και τις απαντήσεις στην δράση μας για τη λύση της κρίσης. Και αυτό λέγεται ιστορικός υλισμός.
Κατά συνέπεια, για άλλη μια φορά, όπως και στις αρχές του εικοστού αιώνα μια σειρά διανοητές όπως ο Λαφάργκ, ο Χίλφερντιγκ, ο Λένιν και άλλοι, κατάλαβαν ότι ο καπιταλισμός του ατομικού εθνικού εργοστασιάρχη για την παραγωγή ενός περιορισμένου αριθμού καταναλωτών είχε αρχίσει να διαφοροποιείται, ερεύνησαν μελέτησαν και ανακάλυψαν ότι ο καπιταλισμός είχε περάσει σένα νέο ανώτερο στάδιο, αυτό του ιμπεριαλισμού, έτσι και σήμερα ένα νέο πεδίο δόξης λαμπρό ξανοίγεται μπροστά μας για άλλη μια φορά σήμερα. Να προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε, να κατανοήσουμε να αναλύσουμε και να εξηγήσουμε σε βάθος την εποχή μας. Θα πρέπει να απαντήσουμε σε πάρα πολλά ερωτήματα που θα προκύπτουν το ένα μετά το άλλο, θα πηγάζουν το ένα μέσα απ’ το άλλο και τότε θα προκύψει ότι η απάντηση γίνεται αρκετά πιο σύνθετη και ότι πρέπει να απαντήσουμε σε πάνω από ένα ερωτήματα.
Μια πρώτη και πρόχειρη ματιά, θα μας δείξει ότι αυτό που συμβαίνει γύρω μας σήμερα, δεν είναι τίποτε άλλο, απ’ αυτό που συνέβαινε κάθε φορά που το καπιταλιστικό σύστημα έφτανε στο σημείο όπου οι εσωτερικές του δυνάμεις, -οι νόμοι- αναπαραγωγής της κερδοφορίας του κεφαλαίου, έφταναν στα όρια τους.
Και κάθε πότε συνέβαινε αυτό;
Κάθε φορά που η παραγωγή εμπορευμάτων ξεπερνούσε τη δυνατότητα κατανάλωσης τους.
Αυτό λοιπόν που προδιαγράφει το σημερινό σκηνικό των συγκρούσεων, δεν είναι τίποτε άλλο, απ’ το γεγονός ότι λόγω της υπερπαραγωγής, έχει αρχίσει να διεξάγεται ένας ανελέητος παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος, για την διατήρηση η την κατάκτηση από τους αντιπάλους, μεριδίων στην παγκόσμια αγορά και η σύγκρουση αυτή δεν μπορεί να λυθεί παρά μόνο με πολεμικά μέσα.
Μόνο που σήμερα, μια ειδοποιός διαφορά σε σχέση με το παρελθόν κάνει την κρίση αυτή αξεπέραστη. Λείπουν τρία βασικά συστατικά στοιχεία τα οποία σε όλες τις προηγούμενες παγκόσμιες οικονομικές κρίσεις ήταν παράγοντες για το ξεπέρασμα τους.
συνεχιζεται
Σχόλια (0)