Η νομοτελειακή αναβίωση του Κρότωνα

Στον Κρότωνα ο Πυθαγόρας τιμήθηκε και λατρεύτηκε σαν θεότητα. Δεν επεδίωξε κάτι τέτοιο στον βίο του επ’ ουδενί κατά την διάρκεια του οποίου δίδασκε την αυστηρή εγκράτεια και το μέτρο. Ασφαλώς η αναμφισβήτητη απήχηση και επιρροή που άσκησε στην Κάτω Ιταλία τον κατέστησαν αποδέκτη κακεντρεχούς κριτικής αλλά και θύμα μηχανορραφιών. Η συνωμοσία του Κύλωνα, είναι μία από τις πολλές απόπειρες συκοφάντησης του Πυθαγόρα και των κηρυγμάτων του. Ο ίδιος, παρά το ευγενές της καταγωγής του, υστερούσε σημαντικά σε αρετές και σαν άνθρωπος ήταν φορτικός, βίαιος και τυραννικός. Κάποτε λοιπόν αποφάσισε πως έπρεπε να καταστεί κοινωνός των φιλοσοφικών ιδεών του Πυθαγόρα, μαθητεύοντας στο πλευρό του. Προσήλθε συνεπώς στον Πυθαγόρα αλλά η αλαζονεία του έγινε αντιληπτή από τον φιλόσοφο, ο οποίος τον προέτρεψε να αποχωρήσει. Ο Κύλων, οργίλος καθώς ήταν, εξέλαβε την υπόδειξη του Πυθαγόρα ως προσβολή και προχώρησε, σε συνεργασία με τον ρήτορα Νίνονα, στον σχεδιασμό μίας συνωμοσίας προκειμένου να υποκινήσει το μίσος για τους Πυθαγόρειους, οι οποίοι εκείνη την περίοδο εμπλέκονταν στα δημόσια πράγματα εξαιτίας του θαυμασμού και της εμπιστοσύνης που ενέπνεαν τα φιλοσοφικά διδάγματα του Πυθαγόρα. Ενδεχομένως οι λόγοι της δίωξης να ήταν αμιγώς πολιτικοί, καθώς ο Κύλων προσδοκούσε στην κατάλυση του κροτωνιακού πολιτεύματος, το οποίο αναγνώριζε σε μόλις χίλιους πολίτες το δικαίωμα συμμετοχής στο πολιτικό, όπως είχε καταστεί, όργανο της Εκκλησίας του Δήμου. Ο Κύλων όντας ευκατάστατος, επιθυμούσε ευρεία συμμετοχή με σκοπό να εξαγοράζει πολιτική ισχύ και να αποτελεί τον αποκλειστικό εκφραστή της πολιτικής εξουσίας. Σε κάθε περίπτωση ο Κύλωνας διέδωσε την φήμη πως οι Πυθαγόρειοι ήταν έτοιμοι να προχωρήσουν στην εγκατάσταση τυραννίδας στην πόλη, εξέλιξη που οδήγησε σε εκτεταμένες διώξεις και εκτελέσεις Πυθαγορείων. Ο Πυθαγόρας σύμφωνα με πηγές της εποχής βρισκόταν στη Σύρο προκειμένου να περιποιηθεί τον άρρωστο παιδαγωγό του, τον Φερεκύδη. Σύμφωνα με άλλες πηγές ο Πυθαγόρας διέφυγε στον Τάραντα και από εκεί στο Μεταπόντιο πριν αποβιώσει από ασιτία στο ιερό των Μουσών. Ο Πυθαγόρας ήταν ένας πραγματικός πολιτικός άνδρας, ενώ σε δημόσιες διαλέξεις του, προήγαγε την ενασχόληση με τα πολιτικά πράγματα, εντούτοις ο ίδιος δεν βρήκε ποτέ χρόνο να ασχοληθεί καθότι προτιμούσε να αφιερώνεται απερίσπαστος στις φιλοσοφικές του αναζητήσεις. Οι Πυθαγόρειοι θεωρούνταν για μεγάλο διάστημα τα πλέον κατάλληλα άτομα να αναλάβουν την διακυβέρνηση των πόλεων. Μάλιστα πολλοί ήταν εκείνοι που αναρριχήθηκαν στα ανώτερα αξιώματα των πόλεων της Κάτω Ιταλίας, γρήγορα ωστόσο έπαυσαν, εξαιτίας της αδιαφορίας που έδειξαν οι πόλεις για την φρικτή καταστροφή που έλαβε χώρα στον Κρότωνα. Γνωστοί Πυθαγόρειοι υπήρξαν ο Αρισταίος ο Κροτωνιάτης, ο διάδοχος του Πυθαγόρα, ο Αρχύτας ο Ταραντίνος αλλά και ο υπερολυμπιονίκης της αρχαιότητας, Μίλων ο Κροτωνιάτης. Μετά την εκδίωξη και την δολοφονία πολλών Πυθαγορείων, η πόλη περιέπεσε σε καθεστώς αναρχίας και το 389 π.Χ. κυριεύθηκε από τον τύραννο των Συρακουσών, Διονύσιο, κάτω από την κυριαρχία του οποίου παρέμεινε για δύο έτη. Κατόπιν ήταν η σειρά του τυράννου Αγαθοκλή το 296 π.Χ. να καταλάβει την πόλη. Κατακτήθηκε επίσης από τον Ρωμαίο ύπατο Ρουφίνο το 277 π.Χ. ενώ χρησιμοποιήθηκε και ως ορμητήριο του Καρχηδόνιου στρατηγού, Αννίβα Βάρκα κατά την περίοδο των Καρχηδονιακών Πολέμων. Αργότερα ήταν η σειρά των Βυζαντινών να καταλάβουν την ελληνική πόλη, ενώ έσχατοι οι Νορμανδοί επισφράγισαν την μοίρα της, ως περιφερειακή οικονομική δύναμη, πριν αυτή περιέλθει σε οριστική παρακμή τον 17ο αιώνα.

Στην θέση του αρχαίου Κρότωνα, δεσπόζει σήμερα το σύγχρονο ιταλικό Κροτόνε. Η πρωτεύουσα της Μεγάλης Ελλάδας σήμερα είναι γνωστή για τις βιομηχανίες αμμωνίας και τις εγκαταστάσεις μεταλλουργίας που συντηρούν την ασθμαίνουσα οικονομία και τους κατοίκους της μικρής πόλης. Εσχάτως, ο Κρότωνας έγινε γνωστός και για το ποδοσφαιρικό του στολίδι, το οποίο από το επόμενο έτος θα κοσμεί τα γήπεδα της ιταλικής Serie A. Για να το πετύχει αυτό η Κροτόνε, στηρίχθηκε σε έναν πρωτάρη προπονητή, τον Ιβάν Τζούριτς, ο οποίος επιχείρησε να εμφυσήσει στους παίκτες του το δόγμα του ομαδικού πνεύματος. O προπονητής της ομάδας παρά το γεγονός πως παραδέχτηκε στο ξεκίνημα της σεζόν την αγωνιστική ανωτερότητα των Μπάρι, Τσεζένα, Κάλιαρι και Πεσκάρα, εντούτοις δεν δίστασε να παρατάσσει την ομάδα του με επιθετικό σχηματισμό κατά το μεγαλύτερο διάστημα της χρονιάς. Και τα αποτελέσματα κάθε άλλο παρά απογοήτευσαν. Η Κροτόνε ξεκίνησε να χτίζει ένα ασυνήθιστο σερί για ομάδα που προσδοκά σε απλή παραμονή στην κατηγορία. Ο ίδιος ο Τζούριτς, τον Φεβρουάριο έκανε λόγο για ιστορική ευκαιρία που δεν πρόκειται να παρουσιαστεί ξανά. Μεσολάβησαν αποφασιστικής σημασίας νίκες απέναντι στην Μπάρι και την Πεσκάρα με 2 – 3 και 4 – 2 αντίστοιχα. Ώσπου το όνειρο της ανόδου έγινε πραγματικότητα ύστερα από μία τρελή και ανεπανάληπτη χρονιά. Οι Pitagorici, προσωνύμιο που έχει αποδοθεί στους φιλάθλους της ομάδας προς τιμήν του Πυθαγόρα, συνήθιζαν πριν τους αγώνες να κατακλύζουν, επικαλούμενοι ασθένεια, το παρακείμενο νοσοκομείο, το οποίο έχει θέα τον αγωνιστικό χώρο του Ezio Scida, προκειμένου να παρακολουθήσουν τα παιχνίδια της αγαπημένης τους ομάδας. Η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για ένα μικρό ποδοσφαιρικό θαύμα. Μικρότερης εμβέλειας και ακτινοβολίας ασφαλώς από την ιστορική κατάκτηση της Premier League από την τρομερή Λέστερ του Ρανιέρι, αλλά διόλου ευκαταφρόνητο και αμελητέο. Εξάλλου ο φτωχοποιημένος Ιταλικός νότος δεν μπορεί να συναγωνιστεί σε εμπορικό και οικονομικό επίπεδο τον βιομηχανοποιημένο και εύρωστο Ιταλικό βορρά. Οι Κροτωνιάτες με πείσμα και πρωτοφανή εγωισμό κατάφεραν κάτι πραγματικά σπουδαίο. Η Μεγάλη Ελλάδα έχει να επιδείξει ακόμη ένα απόκοσμο ποδοσφαιρικό στολίδι. Εκείνο της Πανόρμου, όπου με ιδιοκτήτη τον θεότρελο Μαουρίτσιο Ζαμπαρίνι καταφέρνει καλώς ή λιγότερο καλώς να σώζει έστω οριακά την κατηγορία. Το Παλέρμο είναι ίσως η μοναδική πόλη, στην οποία επιτεύχθηκε η συγχώνευση τριών αρχιτεκτονικών ρυθμών. Ελληνικός, αραβικός, γοτθικός. Οι τρεις αυτοί πολιτισμοί αντιπροσωπεύουν και τις ιστορικές φάσεις κατοχής της πόλης. Από τους Έλληνες και τους Βυζαντινούς, στους Άραβες και από εκεί σε νορμανδικά χέρια. Πάνορμος στα ελληνικά σημαίνει όρμος ή λιμένας που παρέχει ασφάλεια επί παντός καιρού. Ετυμολογικά προέρχεται από την λέξηορμίζομαι και το πρόσφυμα παν. Είναι χαρακτηριστικό το απόσπασμα της ομηρικής Οδύσσειας, όπου η λέξη απαντάται ως επίθετο και όχι ως ουσιαστικό: ‘ατραπιτοί τε διηνεκέες λιμένες τε πάνορμοι πέτραι τ’ ηλίβατοι και δένδρεα τηλεθόωντα‘. Στη νεοελληνική, αφορά τοπωνύμια και δη, κοσμεί λιμένες, παραλίες, ορμίσκους και γενικά ο,τιδήποτε μπορεί να παράσχει ασφάλεια σε πλεούμενα. Ενδεχομένως, να συντρέχουν και τουριστικοί λόγοι στρέβλωσης αυτής της αρκετά εύηχης, είναι η αλήθεια, λέξης. Ας επανέλθουμε. Η Κάτω Ιταλία αναντίρρητα συγκαταλέγεται μεταξύ των θυμάτων της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης. Πάραυτα το πείσμα, η μαχητικότητα και το πάθος αρκούν ή τουλάχιστον σαν μεμονωμένα συστατικά αποτελούν αποφασιστικής σημασίας για την σύνθεση ενός ελπιδοφόρου μέλλοντος. Σε μία περιοχή όπου τα πάντα έμοιαζαν μέχρι πρότινος νωχελικά και μονότονα ήρθε η ώρα να αναβιώσει το όνειρο. Στο Ezio Scida από το ερχόμενο καλοκαίρι θα ‘χτυπάει η καρδιά’ του ελληνισμού της Μεγάλης Ελλάδας. Το στοίχημα του Ιταλικού νότου τη νέα σεζόν είναι η παραμονή στην μεγάλη κατηγορία των τριών ομάδων που διαθέτει. Η απρόβλεπτη Πάνορμος, ο ενθουσιώδης αλλά νεόκοπος Κρότωνας και η πάντοτε υπολογίσιμη Κάλιαρι. Το στοίχημα μοιάζει ανεδαφικό, ειδικά από την στιγμή που οι τρεις αυτές ομάδες αποτελούν τις βασικές υποψήφιες για τον υποβιβασμό. Πιθανότερο σενάριο μοιάζει η από κοινού είσοδός τους στην αρένα της Ρώμης και η μάχη επιβίωσης μέχρι και την τελευταία σταγόνα αίματος. Εικόνα το δίχως άλλο βγαλμένη από τις σελίδες της Ιλιάδας του Ομήρου. Κλείνοντας δανείζομαι την θέση του Ιταλού γλωσσολόγου Παρνατζέλι, ο οποίος αναφορικά με την αδιάλειπτη παρουσία του ελληνικού πνεύματος στην περιοχή έγραψε τα εξής: Δεν πρόκειται μόνο για ένα γλωσσικό φαινόμενο αλλά για ένα θρησκευτικό, λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό θησαυρό που κρατήθηκε ζωντανός γιατί ήταν στην μητρική γλώσσα. Είναι η γλώσσα που οδηγεί από τον Όμηρο στους τελευταίους ραψωδούς της Μεγάλης Ελλάδας.

---