Η χαµένη ευκαιρία και η ήττα του 2015 // του Αντώνη Νταβανέλου

Δέκα χρόνια µετά…

Η ιλα­ρο­τρα­γω­δία Στέ­φα­νος Κασ­σε­λά­κης απο­δει­κνύ­ει για µια ακόµα φορά ότι στη ζωή, και πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο στην πο­λι­τι­κή ζωή, κα­νέ­νας «µε­γά­λος λο­γα­ρια­σµός» δεν µένει τε­λι­κά απλή­ρω­τος. Στην πε­ρί­πτω­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ο «λο­γα­ρια­σµός» ήταν ιδιαί­τε­ρα µε­γά­λος και ση­µα­ντι­κός. Αφο­ρού­σε την ιστο­ρι­κή στι­γµή «2015», δη­λα­δή το ξε­πού­λη­µα από τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ του Αλέξη Τσί­πρα µιας ιστο­ρι­κής ευ­και­ρί­ας να ανα­τρα­πεί από τη σκο­πιά των ερ­γα­ζο­µέ­νων και των λαϊ­κών τά­ξε­ων η νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη επί­θε­ση του κε­φα­λαί­ου στη βάρ­βα­ρη µορφή που αυτή πήρε στην Ελ­λά­δα µετά το ξέ­σπα­σµα της διε­θνούς κρί­σης του 2008, µε τις µνη­µο­νια­κές πο­λι­τι­κές.

Η προϊ­στο­ρία

Στα χρό­νια που ακο­λού­θη­σαν, ακού­σα­µε ή δια­βά­σα­µε δε­κά­δες φορές τον ισχυ­ρι­σµό ότι ο Αλέ­ξης Τσί­πρας υπήρ­ξε η «ηγε­τι­κή µορφή» που πήρε από το χέρι ένα κόµµα του 3-4% και το οδή­γη­σε στην κυ­βερ­νη­τι­κή εξου­σία. Ο ισχυ­ρι­σµός δεν έχει καµιά σχέση µε την πρα­γµα­τι­κό­τη­τα και δια­θέ­τει ελά­χι­στη πει­στι­κό­τη­τα απέ­να­ντι σε όλες και όλους που έχουν µια αυ­θε­ντι­κή εµπει­ρία σχε­τι­κά µε τις πρα­γµα­τι­κό­τη­τες στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ της προ του 2015 πε­ριό­δου.

Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ιδρύ­θη­κε και στα­δια­κά ενι­σχύ­θη­κε πο­λι­τι­κά µέσω της σύν­δε­σης µε το διε­θνές κί­νη­µα ενά­ντια στη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη κα­πι­τα­λι­στι­κή πα­γκο­σµιο­ποί­η­ση, ενά­ντια στον πό­λε­µο και τον ρα­τσι­σµό. Ανα­πτύ­χθη­κε σαν ένα υβρι­δι­κό «κόµµα», πε­ρισ­σό­τε­ρο σαν ένα ενιαίο µέ­τω­πο στο πο­λι­τι­κό πεδίο, που προ­σπα­θού­σε να εκ­φρά­σει συ­στη­µα­τι­κά και ορ­γα­νω­µέ­να στον κα­θη­µε­ρι­νό πο­λι­τι­κό αγώνα της επο­χής τις δε­κά­δες χι­λιά­δες των αν­θρώ­πων που στή­ρι­ξαν τις επι­τυ­χη­µέ­νες δρά­σεις του Ελ­λη­νι­κού Κοι­νω­νι­κού Φό­ρουµ. Η επι­λο­γή δεν ήταν ενιαία: οι οπα­δοί της σύ­γκλι­σης µε τη σο­σιαλ­δη­µο­κρα­τία, οι λά­τρεις της απο­λύ­τως εκλο­γο­κε­ντρι­κής στρα­τη­γι­κής, οι πρό­θυ­µοι των δια­δο­χι­κών «διευ­ρύν­σε­ων» προς το Κέ­ντρο, που από τότε δεν ήταν και λίγοι µέσα στον Συ­να­σπι­σµό, θε­ω­ρού­σαν τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ένα «ολέ­θριο αρι­στε­ρί­στι­κο λάθος» και πά­λε­ψαν µε νύχια και µε δό­ντια για να τον δια­λύ­σουν. Η ίδρυ­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, η στα­θε­ρο­ποί­η­σή του και η συ­γκέ­ντρω­ση πο­λι­τι­κής δύ­να­µης που στα­δια­κά επι­τεύ­χθη­κε στα χρό­νια του Αλέ­κου Αλα­βά­νου, είχαν ως προ­ϋ­πό­θε­ση την αρι­στε­ρή στρο­φή και την απόρ­ρι­ψη της διά­χυ­σης µέσα στη σο­σιαλ­δη­µο­κρα­τία. Η υπεν­θύ­µι­ση αυτή έχει ει­δι­κή πο­λι­τι­κή ση­µα­σία σή­µε­ρα, γιατί το κα­θε­στώς και οι ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κοί µη­χα­νι­σµοί στην υπη­ρε­σία του, προ­σπα­θούν να επι­βά­λουν ως κοινή λο­γι­κή την άποψη ότι µόνο οι δε­ξιό­στρο­φες πο­λι­τι­κές έχουν προ­ο­πτι­κές, ότι µόνο ο συ­ντη­ρη­τι­σµός απο­δί­δει πο­λι­τι­κή δύ­να­µη.

Η εσω­τε­ρι­κή δυ­να­µι­κή στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ εκεί­νης της ανο­δι­κής και ρι­ζο­σπα­στι­κής πε­ριό­δου έδει­χνε ότι ήταν εφι­κτή µια ου­σια­στι­κή αλ­λα­γή στον πο­λι­τι­κό χάρτη, µε στόχο τη δη­µιουρ­γία µιας πλα­τιάς αντι­πο­λι­τευ­τι­κής δύ­να­µης της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς. Όταν, µετά το Δε­κέ­µβρη του 2008, ο Αλέ­κος Αλα­βά­νος άνοι­ξε για πρώτη φορά τη συ­ζή­τη­ση σχε­τι­κά µε το σύν­θη­µα «κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς», αντι­µε­τω­πί­στη­κε µε απορ­ρι­πτι­κό σκε­πτι­κι­σµό από πολ­λές πλευ­ρές (συ­µπε­ρι­λα­µβα­νο­µέ­νων των µε­τέ­πει­τα βα­σι­κών «συ­µβού­λων» του Αλέξη Τσί­πρα). Σε ό,τι µας αφορά, εί­χα­µε δη­λώ­σει ότι δεν µας εν­δια­φέ­ρει µια στρο­φή προς ένα αρι­στε­ρό εκλο­γι­κί­στι­κο «λαϊ­κι­σµό», µε µο­ντέ­λο το PT του Λούλα στη Βρα­ζι­λία, µιας και αυτή ήταν η µο­να­δι­κή «οδός» διεκ­δί­κη­σης της κυ­βερ­νη­τι­κής εξου­σί­ας στις, τότε, συ­γκε­κρι­µέ­νες συν­θή­κες.

Όλα αυτά άλ­λα­ξαν δρα­µα­τι­κά µε την κρίση. Η διε­θνής κρίση του ’08 συ­ντά­ρα­ξε συ­θέ­µε­λα τον ελ­λη­νι­κό κα­πι­τα­λι­σµό, ακυ­ρώ­νο­ντας όλες τις ως τότε συ­ντα­γές ανά­πτυ­ξής του. Η από­φα­ση του Γ. Πα­παν­δρέ­ου να απο­δε­χθεί το πα­κέ­το δρα­κό­ντειας λι­τό­τη­τας που υπα­γό­ρευ­σαν οι δα­νει­στές και να κη­ρύ­ξει από το Κα­στε­λό­ρι­ζο το µνη­µό­νιο 1, είχε ως συ­νέ­πεια την ορµη­τι­κή εί­σο­δο των ερ­γα­τι­κών και λαϊ­κών µαζών στις πο­λι­τι­κές εξε­λί­ξεις, µε στόχο να ανα­τρέ­ψουν την αντι­δρα­στι­κή επι­λο­γή που ολο­φά­νε­ρα πλέον έκανε η ντό­πια κυ­ρί­αρ­χη τάξη σε συ­µφω­νία µε την ΕΕ, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ. Οι δια­δο­χι­κές µα­ζι­κές γε­νι­κές απερ­γί­ες, τα ογκώ­δη συλ­λα­λη­τή­ρια σε όλες τις πό­λεις της χώρας, το κί­νη­µα των πλα­τειών, η αν­θε­κτι­κό­τη­τα απέ­να­ντι στην κτη­νω­δία των µη­χα­νι­σµών κα­τα­στο­λής κ.ά. έδει­χναν την απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα του κό­σµου να σπά­σει το «τεί­χος» της µνη­µο­νια­κής συ­µφω­νί­ας µε­τα­ξύ των ντό­πιων κα­πι­τα­λι­στών και της τρόι­κας. Σε αυτή τη µακρά πε­ρί­ο­δο ανο­δι­κών αγώ­νων, ο κό­σµος συν­δύ­α­ζε τις µε­θό­δους του «δρό­µου» (µε τις πο­λύ­ω­ρες πο­λιορ­κί­ες της Βου­λής από εκα­το­ντά­δες χι­λιά­δες απο­φα­σι­σµέ­νους δια­δη­λω­τές) µε τις µε­θό­δους της «κάλ­πης», εξα­ε­ρώ­νο­ντας µε πρω­το­φα­νή τα­χύ­τη­τα την εκλο­γι­κή επιρ­ροή της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ και στρέ­φο­ντας τις ανα­ζη­τή­σεις του κυ­ρί­ως προς τα αρι­στε­ρά.

Η ποιο­τι­κή άνο­δος του κι­νή­µα­τος αντί­στα­σης στην Ελ­λά­δα είχε, ταυ­τό­χρο­να, µια κρί­σι­µη διε­θνή διά­στα­ση. Οι αγώ­νες εδώ έγι­ναν ση­µείο ανα­φο­ράς αρ­χι­κά σε όλες τις χώρες του κλαµπ των PIGS (Πορ­το­γα­λία, Ιρ­λαν­δία, Ελ­λά­δα, Ισπα­νία) αλλά και της Ευ­ρώ­πης γε­νι­κό­τε­ρα. Ο Σόι­µπλε και η Μέρ­κελ απο­δεί­χθη­καν πιο οξυ­δερ­κείς από τις ντό­πιες πο­λι­τι­κές ηγε­σί­ες (συ­µπε­ρι­λα­µβα­νο­µέ­νου του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ) όταν ανα­κή­ρυ­ξαν την από­κρου­ση της «µε­τά­δο­σης» (του ελ­λη­νι­κού «µι­κρο­βί­ου» αντί­στα­σης) ως βα­σι­κό κρι­τή­ριο της πο­λι­τι­κής τους σε εκεί­να τα κρί­σι­µα χρό­νια. Οι ευ­ρω­η­γε­σί­ες κα­τα­νο­ού­σαν ότι αν το κί­νη­µα και η Αρι­στε­ρά στην Ελ­λά­δα κα­τόρ­θω­ναν να σπά­σουν τη µνη­µο­νια­κή επί­θε­ση, τότε αυτή η «ρήξη» δεν θα έµενε απο­µο­νω­µέ­νη σε µια µικρή χώ­ρα-µέ­λος της ΕΕ, αλλά θα απει­λού­σε άµεσα τις κοι­νω­νι­κο­πο­λι­τι­κές ισορ­ρο­πί­ες σε όλη την Ευ­ρώ­πη.

Όποιος υπο­τι­µά τη δύ­να­µη του µα­ζι­κού κι­νή­µα­τος της «αντι­µνη­µο­νια­κής» πε­ριό­δου, είναι κα­τα­δι­κα­σµέ­νος να µην κα­τα­λά­βει τί­πο­τα από τις εκρη­κτι­κές πο­λι­τι­κές εξε­λί­ξεις της επο­χής. Όµως είναι απα­ραί­τη­το να διευ­κρι­νί­σου­µε και το άλλο «όριο» εκεί­νης της καυ­τής συ­γκυ­ρί­ας. Παρά την ποιο­τι­κή άνοδο του κι­νή­µα­τος, αυτή δεν έφτα­σε στη δη­µιουρ­γία συν­θη­κών άµε­σης επα­να­στα­τι­κής κρί­σης. Στην Ελ­λά­δα του 2010-15 δεν εµφα­νί­στη­καν µορ­φές ορ­γά­νω­σης της ερ­γα­τι­κής τάξης που θα µπο­ρού­σαν να στη­ρί­ξουν µια επα­να­στα­τι­κή απά­ντη­ση στο ζή­τη­µα της εξου­σί­ας. Δεν εµφα­νί­στη­καν µορ­φές «ερ­γα­τι­κών συ­µβου­λί­ων», ούτε (προ­φα­νώς) ανά­λο­γες µε την κλασ­σι­κή ιστο­ρι­κή πε­ρί­ο­δου του επα­να­στα­τι­κού κι­νή­µα­τος (σο­βιέτ), αλλά ούτε ακόµα συ­γκρί­σι­µες µε τις «εµβρυα­κές» µορ­φές που ανα­πτύ­χθη­καν πχ στη Χιλή του 1970-73 ή στην Πορ­το­γα­λία του 1974-75.

Η κα­τά­στα­ση στην καυτή διε­τία 2010-12 έµοια­ζε λες και ήταν άµεσα βγα­λµέ­νη από τα εγ­χει­ρί­δια και τις συ­ζη­τή­σεις του 4ου συ­νε­δρί­ου της 3ης Διε­θνούς: µια οξύ­τα­τη κοι­νω­νι­κή κρίση, µια εν εξε­λί­ξει οξύ­τα­τη πο­λι­τι­κή κρίση, µε την αδυ­να­µία των κα­θε­στω­τι­κών πο­λι­τι­κών δυ­νά­µε­ων να στη­ρί­ξουν µια «κοινά απο­δε­κτή» κυ­βερ­νη­τι­κή στα­θε­ρό­τη­τα, και την έντο­να ανο­δι­κή τάση των ερ­γα­τι­κών και κοι­νω­νι­κών αγώ­νων, που δεν είχαν φτά­σει (ή δεν είχαν φτά­σει ακόµα…) στο επί­πε­δο να στη­ρί­ξουν µια λύση επα­να­στα­τι­κής σο­σια­λι­στι­κής αλ­λα­γής. Δεν είναι τυ­χαίο ότι η Κο­µι­ντέρν της επο­χής του Λένιν µας κλη­ρο­δό­τη­σε ως απά­ντη­ση για ανά­λο­γες συν­θή­κες την πο­λι­τι­κή που στο κέ­ντρο της έχει το Ενιαίο Μέ­τω­πο, τη µε­τα­βα­τι­κή πο­λι­τι­κή και την πάλη για µια κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς.

Είναι κοινό µυ­στι­κό ότι πάνω στα κρί­σι­µα ερω­τή­µα­τα αυτού του προ­σα­να­το­λι­σµού, στο εσω­τε­ρι­κό του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ υπήρ­ξε εξαρ­χής οξύ­τα­τη πο­λι­τι­κή δια­µά­χη και σύ­γκρου­ση. Το 2010, µε το Μέ­τω­πο Αλ­λη­λεγ­γύ­ης και Ανα­τρο­πής (ΜΑΑ) µε επι­κε­φα­λής τον Αλ. Αλα­βά­νο, η αρι­στε­ρή πτέ­ρυ­γα του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δια­χω­ρί­στη­κε ανοι­χτά και δη­µό­σια από την ηγε­τι­κή πλειο­ψη­φία γύρω από τον Αλ. Τσί­πρα. Το 2013, στο πρώτο συ­νέ­δριο του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ η Αρι­στε­ρή Πλατ­φό­ρµα είχε την υπο­στή­ρι­ξη πε­ρισ­σό­τε­ρων από το 30% των συ­νέ­δρων.

Όσοι αρέ­σκο­νται να κα­τα­νο­ούν την ιστο­ρία «εκ του απο­τε­λέ­σµα­τος» θα πρέ­πει να θυ­µη­θούν ότι τα πο­λι­τι­κά ερω­τή­µα­τα που τε­λι­κά απά­ντη­σε ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ο κό­σµος δεν τα απεύ­θυ­νε ούτε πρώτα στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ούτε µόνο στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ.

Ο πρώ­τος απο­δέ­κτης του ερω­τή­µα­τος της πο­λι­τι­κής έκ­φρα­σης του πλα­τιού αγω­νι­στι­κού ρεύ­µα­τος της επο­χής ήταν, φυ­σιο­λο­γι­κά, το ΚΚΕ. Στις πε­ρι­φε­ρεια­κές εκλο­γές του Νο­έ­µβρη του 2010 το ΚΚΕ είχε συ­γκε­ντρώ­σει στην Ατ­τι­κή το 14,44% των ψήφων, σε από­στα­ση µπρο­στά από τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ που αντι­µε­τώ­πι­ζε επι­πρό­σθε­τα µια ανοι­χτή ηγε­τι­κή κρίση. Στις εθνι­κές εκλο­γές του Μάη του 2012, όταν άρ­χι­ζε ο πο­λι­τι­κός σει­σµός, το ΚΚΕ πήρε 540.000 ψή­φους και 8,48%, το µε­γα­λύ­τε­ρο πο­σο­στό του µετά την κρίση του 1989. Όµως το ΚΚΕ υπο­τί­µη­σε ξε­κά­θα­ρα τη ση­µα­σία των αντι­µνη­µο­νια­κών αγώ­νων, αρ­νή­θη­κε να ανα­λά­βει το πο­λι­τι­κό βάρος που του ανα­λο­γού­σε, αρ­νή­θη­κε να επε­ξερ­γα­στεί µια γρα­µµή που θα απα­ντού­σε συ­γκε­κρι­µέ­να στην απαί­τη­ση του κό­σµου για την ανα­τρο­πή της µνη­µο­νια­κής κυ­βέρ­νη­σης. Στις εκλο­γές του Ιούνη του ’12, έπεσε στις 272.000 ψή­φους και στο 4,5%, χά­νο­ντας τη µισή εκλο­γι­κή επιρ­ροή του. Στο δη­µο­ψή­φι­σµα του 2015, οι 6 στους 10 ψη­φο­φό­ρους του ΚΚΕ ψή­φι­σαν ΟΧΙ, απορ­ρί­πτο­ντας την κο­µµα­τι­κή έκ­κλη­ση για άκυρο. Σε αυτό το υπό­βα­θρο, όταν εκ­δη­λώ­θη­κε ανοι­χτά η κρίση και η ήττα της κυ­βέρ­νη­σης Τσί­πρα, στις εκλο­γές του 2019, το ΚΚΕ πε­ριο­ρί­στη­κε στις 299.000 ψή­φους και 5,3%, µέ­νο­ντας πολύ πίσω από τη δύ­να­µη που είχε στην αρχή µιας πε­ριό­δου µε­γά­λων αγώ­νων και πρω­το­φα­νούς κρί­σης. Πρό­κει­ται κυ­ρί­ως για µια πο­λι­τι­κή και όχι µόνο για µια εκλο­γι­κή απο­τυ­χία.

Ανά­λο­γα συ­µπε­ρά­σµα­τα, ασφα­λώς σε δια­φο­ρε­τι­κή κλί­µα­κα ευ­θύ­νης, προ­κύ­πτουν και για την ΑΝΤΑΡ­ΣΥΑ. Μέσα στο κλίµα γε­νι­κό­τε­ρης στρο­φής προς τα αρι­στε­ρά, τον Μάη του ’12 κα­τέ­γρα­ψε το ιστο­ρι­κό υψηλό εκλο­γι­κής επιρ­ρο­ής της µε 75.428 ψή­φους και 1,19%. Όµως δεν άντε­ξε την πο­λι­τι­κή πίεση. Τον Ιούνη του ’12 συρ­ρι­κνώ­θη­κε στις 20.000 ψή­φους και 0,3%, χά­νο­ντας µέσα σε ένα µήνα τα 2/3 ενός µειο­ψη­φι­κού και εξ ορι­σµού «σκλη­ρού» εκλο­γι­κού ακρο­α­τη­ρί­ου, το οποίο δεν ξα­να­κέρ­δι­σε ποτέ. Στην στι­γµή της ήττας του Τσί­πρα, το 2019, η ΑΝΤΑΡ­ΣΥΑ πε­ριο­ρί­στη­κε σε πο­σο­στό απλής «κα­τα­γρα­φής», µε 23.000 ψή­φους και 0,41%.

Τα εκλο­γι­κά πο­σο­στά λένε µόνο ένα µέρος της αλή­θειας. Η άρ­νη­ση του ΚΚΕ να µπει σε οποια­δή­πο­τε σο­βα­ρή διερ­γα­σία για την εναλ­λα­κτι­κή λύση απέ­να­ντι στην κυ­βέρ­νη­ση Σα­µα­ρά-Βε­νι­ζέ­λου ήταν ένα από τα βα­σι­κά «επι­χει­ρή­µα­τα» της ηγε­τι­κής οµά­δας Τσί­πρα για τα τυ­χο­διω­κτι­κά ανοί­γµα­τά της προς τους ΑΝΕΛ και, ταυ­τό­χρο­να, δη­µιουρ­γού­σε µια από τις βα­σι­κές αδυ­να­µί­ες της αρι­στε­ρής πτέ­ρυ­γας στο εσω­τε­ρι­κό του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ σχε­τι­κά µε τις πο­λι­τι­κές συ­µµα­χί­ες.

Η ΑΝΤΑΡ­ΣΥΑ το 2010 απέρ­ρι­ψε, µε συ­νο­πτι­κές δια­δι­κα­σί­ες, την πρό­τα­ση του ΜΑΑ (όπου εκτός από µε­γά­λο τµήµα του Αρι­στε­ρού Ρεύ­µα­τος του Συ­να­σπι­σµού, συ­µµε­τεί­χαν οι ΚΟΕ, ΔΕΑ, ΚΕΔΑ κ.ά.) για µια νέα ενω­τι­κή πρω­το­βου­λία στο πο­λι­τι­κό πεδίο. Δεν θα µά­θου­µε ποτέ τι θα είχε συ­µβεί αν τις προ­κλή­σεις της πε­ριό­δου που ακο­λού­θη­σε είχε κλη­θεί να αντι­µε­τω­πί­σει µια «σύν­θε­ση» της αρι­στε­ρής πτέ­ρυ­γας του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και των δυ­νά­µε­ων της ΑΝΤΑΡ­ΣΥΑ.

Έτσι, η µάχη του 2015 δό­θη­κε κυ­ρί­ως στο εσω­τε­ρι­κό του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ.

Κυ­βέρ­νη­ση Αρι­στε­ράς ή Εθνι­κής Σω­τη­ρί­ας

Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ κέρ­δι­σε πο­λι­τι­κά, πριν κερ­δί­σει εκλο­γι­κά, το «δι­καί­ω­µα» να δια­χει­ρι­στεί τις ελ­πί­δες του κό­σµου για ανα­τρο­πή της δρα­κό­ντειας µνη­µο­νια­κής λι­τό­τη­τας, ανα­γνω­ρί­ζο­ντας ως προ­ϋ­πό­θε­ση την ανα­τρο­πή της µνη­µο­νια­κής κυ­βέρ­νη­σης Σα­µα­ρά-Βε­νι­ζέ­λου, και υπο­σχό­µε­νος µια «ρήξη» µε την τρόι­κα.

Αυτό έγινε εφι­κτό στη βάση µιας ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κής «πλατ­φό­ρµας» που πε­ριέ­γρα­φαν οι απο­φά­σεις του 1ου συ­νε­δρί­ου του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και το Πρό­γρα­µµα της Θεσ­σα­λο­νί­κης. Η ΔΕΑ, όπως και η µε­γά­λη πλειο­ψη­φία της Αρι­στε­ρής Πλατ­φό­ρµας, δεν είχαν υπερ­ψη­φί­σει τις απο­φά­σεις του συ­νε­δρί­ου του 2013, χα­ρα­κτη­ρί­ζο­ντάς τις ως ανε­παρ­κείς, ενώ είχαν δη­µό­σια χα­ρα­κτη­ρί­σει το Πρό­γρα­µµα της Θεσ­σα­λο­νί­κης ως µε­τριο­πα­θές και κα­τώ­τε­ρο των πε­ρι­στά­σε­ων. Πα­ρό­λα αυτά, η συλ­λο­γι­κά εγκε­κρι­µέ­νη «πλατ­φό­ρµα» του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ εξα­κο­λου­θού­σε να πα­ρέ­χει µια βάση για πλα­τιά ενό­τη­τα δρά­σης, για συ­γκέ­ντρω­σης πο­λι­τι­κής δύ­να­µης που έπαιρ­νε απει­λη­τι­κές δια­στά­σεις προς τις κα­θε­στω­τι­κές δυ­νά­µεις. Χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά του πα­νι­κού που αυ­γά­τι­ζε µέσα στην «καλή κοι­νω­νία» καθώς προ­σεγ­γί­ζα­µε το 2015, ήταν η µα­ζι­κή δρα­πέ­τευ­ση κε­φα­λαί­ων προς το εξω­τε­ρι­κό, όπως και οι συ­χνές δη­λώ­σεις των Σα­µα­ρά, Μεϊ­µα­ρά­κη κ.ά. που υπεν­θύ­µι­ζαν ότι η αστι­κή τάξη δια­θέ­τει και άλλα µέσα για να υπε­ρα­σπί­σει τον εαυτό της, πέρα από αυτά του κοι­νο­βου­λευ­τι­κού δρό­µου. Στο διε­θνές πεδίο, ήταν σαφές ότι η ΕΕ και η ΕΚΤ προ­ε­τοι­µά­ζο­νταν για να αντι­µε­τω­πί­σουν µε «πο­λε­µι­κό τρόπο» µια νέα κυ­βέρ­νη­ση στην Ελ­λά­δα, εάν και εφό­σον αυτή θα επι­χει­ρού­σε να κι­νη­θεί µε την πο­λι­τι­κή που είχε προ­α­ναγ­γελ­θεί από τον «συλ­λο­γι­κό» ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ.

Δεν συ­νέ­βη. Γιατί σε αντί­θε­ση µε τα πα­ρα­µύ­θια των πα­πα­γά­λων του συ­στη­µι­κού Τύπου, η ηγε­τι­κή πλειο­ψη­φία του Αλέξη Τσί­πρα «δρα­πέ­τευ­σε» από όλες τις δε­σµεύ­σεις, τις συ­νε­δρια­κές απο­φά­σεις, το Πρό­γρα­µµα της Θεσ­σα­λο­νί­κης κ.ά., εγκα­τα­λεί­πο­ντας πα­νι­κό­βλη­τη όλη την πο­λι­τι­κή πάνω στην οποία χτί­στη­κε η δύ­να­µη και η εκλο­γι­κή επιρ­ροή του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Το σχέ­διο «Κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς» δεν δο­κι­µά­στη­κε στην πράξη, δεν επι­χει­ρή­θη­κε καν. Αντι­κα­τα­στά­θη­κε εξαρ­χής µε το σχέ­διο «Κυ­βέρ­νη­ση Εθνι­κής Σω­τη­ρί­ας» που είχε ως κρυφό πο­λι­τι­κό όριο την επι­δί­ω­ξη της συ­ναί­νε­σης µε την ντό­πια κυ­ρί­αρ­χη τάξη, αλλά και µε την Τρόι­κα. Αυτή η «στρο­φή», που κυο­φο­ρού­νταν από νω­ρί­τε­ρα (από το 2013 και πιο φα­νε­ρά από το 2014…) στη­ρί­χθη­κε στις επε­ξερ­γα­σί­ες ενός πε­ρί­κλει­στου «κό­µµα­τος µέσα στο κόµµα», της ηγε­τι­κής πλειο­ψη­φί­ας που προ­ερ­χό­ταν από τον Συ­να­σπι­σµό και που έντρο­µη µπρο­στά στις ευ­θύ­νες εγκα­τέ­λει­πε όλα τα γνω­ρί­σµα­τα της προη­γού­µε­νης «αρι­στε­ρής στρο­φής» για να επι­στρέ­ψει µε τα­χύ­τη­τα στις πιο απο­τυ­χη­µέ­νες πα­ρα­δό­σεις του Ευ­ρω­κο­µµου­νι­σµού. Ο Αλ. Τσί­πρας και η παρέα του επι­χεί­ρη­σαν να κυ­βερ­νή­σουν µε βάση την πο­λι­τι­κή του… Φώτη Κου­βέ­λη που, δια­θέ­το­ντας µια ιδε­ο­λο­γι­κή συ­νέ­πεια πάνω στις «αρχές» του Λ. Κύρ­κου και της ΕΑΔΕ, είχε νω­ρί­τε­ρα εγκα­τα­λεί­ψει τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και είχε στρα­φεί προς τη στή­ρι­ξη του Μνη­µο­νί­ου 2, αγκα­λιά µε τον Σα­µα­ρά, τον Βε­νι­ζέ­λο και τον Κα­ρα­τζα­φέ­ρη.

Η πο­λι­τι­κή των συ­µµα­χιών είναι αδιά­ψευ­στο κρι­τή­ριο για κάθε πο­λι­τι­κή κα­τεύ­θυν­ση. Το συ­νέ­δριο του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ είχε θέσει µε σα­φή­νεια τα όρια: «από την Αρι­στε­ρά της Αρι­στε­ράς, ως την αντι­µνη­µο­νια­κή σο­σιαλ­δη­µο­κρα­τία». Ο Τσί­πρας σχη­µά­τι­σε κυ­βέρ­νη­ση µαζί µε τους ΑΝΕΛ και έκανε Πρό­ε­δρο της Δη­µο­κρα­τί­ας τον Προ­κό­πη Παυ­λό­που­λο, το στέ­λε­χος της Δε­ξιάς που είχε κρα­τή­σει «το τι­µό­νι του κρά­τους» κατά τη δο­κι­µα­σία του Δε­κέ­µβρη του ’08. Η ΔΕΑ είχε δη­µό­σια προει­δο­ποι­ή­σει για τη ση­µα­σία αυτών των επι­λο­γών, αλλά δεν ήµα­σταν κα­θό­λου ευ­τυ­χείς που σε αυτήν την κα­ταγ­γε­λία εί­χα­µε µεί­νει µόνοι.

Το πρό­γρα­µµα του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στη­ρι­ζό­ταν στην υπό­σχε­ση για «µο­νο­µε­ρείς ενέρ­γειες» ρήξης µε τη λι­τό­τη­τα (13ος και 14ος µι­σθός και σύ­ντα­ξη, επα­να­φο­ρά Συλ­λο­γι­κών Συ­µβά­σε­ων Ερ­γα­σί­ας, κα­τάρ­γη­ση του ΕΝΦΙΑ, δρα­στι­κή µεί­ω­ση του ΦΠΑ κ.ά). Η κυ­βέρ­νη­ση Τσί­πρα ανέ­στει­λε την εφα­ρµο­γή των «µο­νο­µε­ρών ενερ­γειών» µέ­χρις ότου (και εάν…) θα  προ­έ­κυ­πτε ευ­ρύ­τε­ρη συ­ναί­νε­ση επ’ αυτών µε… τους δα­νει­στές! Η απαί­τη­ση για να εκ­πλη­ρω­θούν αυτές οι δε­σµεύ­σεις ήταν ένα ισχυ­ρό ση­µείο της Αρι­στε­ρής Πλατ­φό­ρµας και συ­νέ­παιρ­νε µε­γά­λο τµήµα της βάσης του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ.

Το πρό­γρα­µµα του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ανα­γνώ­ρι­ζε, µεν, την προ­ο­πτι­κή µιας κά­ποιας «δια­πρα­γµά­τευ­σης» µε την Τρόι­κα, αλλά στο έδα­φος της στά­σης πλη­ρω­µών, της επα­νε­θνι­κο­ποί­η­σης των τρα­πε­ζών, των µέ­τρων ελέγ­χου των «ελευ­θε­ριών» δρα­πέ­τευ­σης των κε­φα­λαί­ων, και της απαί­τη­σης για δη­µό­σιο-λο­γι­στι­κό έλεγ­χο όλου του χρέ­ους. Αυτά αντι­κα­τα­στά­θη­καν από τις χα­ζο­χα­ρού­µε­νες προ­βλέ­ψεις ότι «η Μέρ­κελ θα δε­χτεί και θα ’ναι µέ­ρα-µε­ση­µέ­ρι», που οδή­γη­σαν στη Συ­µφω­νία της 20ης Φλε­βά­ρη που προ­έ­βλε­πε τη δέ­σµευ­ση για πλη­ρω­µή όλων των δό­σε­ων χρέ­ους «εγκαί­ρως και στο ακέ­ραιο». Πέρα από το δη­µό­σιο δια­χω­ρι­σµό της Αρι­στε­ρής Πλατ­φό­ρµας, η σκλη­ρή κα­ταγ­γε­λία του Μα­νώ­λη Γλέ­ζου θα πα­ρα­µέ­νει κό­λα­φος για όσους συ­νέ­βα­λαν σε αυτήν την κα­τά­πτυ­στη Συ­µφω­νία, ή την ανέ­χτη­καν.

Το πρό­γρα­µµα του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ πε­ρι­λά­µβα­νε την οµι­χλώ­δη φό­ρµου­λα «καµιά θυσία για το ευρώ». Όµως αυτή αντι­κα­τα­στά­θη­κε, σχε­δόν αµέ­σως, από τη δέ­σµευ­ση «πάση θυσία στο ευρώ», που δεν είχε την έγκρι­ση κα­νε­νός συλ­λο­γι­κού ορ­γά­νου. Από τον Απρί­λη-Μάη του ’15, εί­χα­µε δη­µό­σια προει­δο­ποι­ή­σει ότι αυτές οι επι­λο­γές του κυ­βερ­νη­τι­κού επι­τε­λεί­ου οδη­γούν στην ανά­λη­ψη της ευ­θύ­νης για ένα µνη­µό­νιο 3, αυτή τη φορά από µια κυ­βέρ­νη­ση που κα­µώ­νε­ται ότι είναι «κυ­βέρ­νη­ση Αρι­στε­ράς».

Ο τε­λευ­ταί­ος ρι­ζο­σπα­στι­κός σπα­σµός του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ υπήρ­ξε η από­φα­ση για το δη­µο­ψή­φι­σµα. Είναι κοινό µυ­στι­κό ότι ένα ση­µα­ντι­κό µέρος της κυ­βερ­νη­τι­κής πλειο­ψη­φί­ας, σε συ­ντο­νι­σµό µε την Ντόρα Μπα­κο­γιάν­νη και τµήµα της ΝΔ, κι­νή­θη­κε πα­νι­κό­βλη­το µπρο­στά στις απει­λές, για την ακύ­ρω­σή του. Ήταν κυ­ρί­ως η στάση της βάσης του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και η πα­ρου­σία της Αρι­στε­ρής Πλατ­φό­ρµας που απέ­τρε­ψαν µια τέ­τοια ντρο­πια­στι­κή ανα­δί­πλω­ση. Η συ­γκλο­νι­στι­κή πλειο­ψη­φία του ΟΧΙ ήταν µια τρα­ντα­χτή από­δει­ξη για τις «αντι­κει­µε­νι­κές» δυ­να­τό­τη­τες της ανα­γκαί­ας ρήξης. Η απο­τυ­χία της αρι­στε­ρής πτέ­ρυ­γας του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, σε συ­νερ­γα­σία µε τις δυ­νά­µεις της αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς που ανα­γνώ­ρι­σαν τη ση­µα­σία του δη­µο­ψη­φί­σµα­τος, να πε­ρι­φρου­ρή­σουν το απο­τέ­λε­σµα και να εγ­γυ­η­θούν το σε­βα­σµό στη λαϊκή θέ­λη­ση, ήταν µια ση­µα­ντι­κή ήττα, ίσως κα­θο­ρι­στι­κής ση­µα­σί­ας. Γιατί ο σε­βα­σµός της ηγε­τι­κής οµά­δας Τσί­πρα στο απο­τέ­λε­σµα κρά­τη­σε µόλις 2-3 24ωρα.

Το 3ο µνη­µό­νιο ήταν ήδη εδώ. Κα­νείς δεν δι­καιού­ται να ξεχνά ότι ψη­φί­στη­κε στη Βουλή από τον «προ­ε­δρι­κό» ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, µαζί µε τη ΝΔ και το σο­σιαλ­φι­λε­λεύ­θε­ρο ΠΑΣΟΚ. Αυτό ήταν, τε­λι­κά, το πρό­γρα­µµα της «Εθνι­κής Σω­τη­ρί­ας»: η συ­νέ­χι­ση και η κλι­µά­κω­ση της βάρ­βα­ρης επι­θε­τι­κό­τη­τας του κε­φα­λαί­ου, σε βάρος ακόµα και των στοι­χειω­δών ερ­γα­τι­κών και κοι­νω­νι­κών δι­καιω­µά­των. Και σε αυτήν την πο­λι­τι­κή συ­ντο­νί­στη­καν τα πα­λαιο­µνη­µο­νια­κά αστι­κά κό­µµα­τα και ο νε­ο­µνη­µο­νια­κός ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ του Αλ. Τσί­πρα, υπό τις ευ­λο­γί­ες του Σόι­µπλε και της Τρόι­κας.

Στις εκλο­γές του Σε­πτέ­µβρη του ’15 ήταν κα­θο­ρι­στι­κή η απο­γο­ή­τευ­ση και η από­συρ­ση εκα­το­ντά­δων χι­λιά­δων αν­θρώ­πων που είχαν ψη­φί­σει Αρι­στε­ρά και στρά­φη­καν τώρα προς την αποχή. Ο Τσί­πρας, δια­θέ­το­ντας το πλε­ο­νέ­κτη­µα της αµφι­βο­λί­ας για τις προ­θέ­σεις και την πο­λι­τι­κή του, ξα­να­κέρ­δι­σε την κα­ρέ­κλα στο Μα­ξί­µου στη­ρι­ζό­µε­νος στο δε­κα­νί­κι του Κα­µέ­νου. Όµως η πο­λι­τι­κή της δεύ­τε­ρης κυ­βέρ­νη­σής του, ήταν προ­δια­γε­γρα­µµέ­νη από το µνη­µό­νιο 3.

Σή­µε­ρα, όταν έχει ση­µά­νει η ώρα των ου­σια­στι­κών απο­λο­γι­σµών, είναι κυ­ριο­λε­κτι­κά ντρο­πή για κάθε αρι­στε­ρό άν­θρω­πο η ανα­φο­ρά σε ένα κά­ποιο «θε­τι­κό έργο» της κυ­βέρ­νη­ση 2015-19. Σε αυτά τα χρό­νια, το µε­ρί­διο των µι­σθών και των συ­ντά­ξε­ων ως πο­σο­στό στο ετή­σιο ΑΕΠ έπεσε σε ιστο­ρι­κά χα­µη­λό ρεκόρ, δεί­χνο­ντας µε το δά­χτυ­λο τη µε­γι­στο­ποί­η­ση του πο­σο­στού εκµε­τάλ­λευ­σης των ερ­γα­ζο­µέ­νων. Το πο­σο­στό της ελα­στι­κής απα­σχό­λη­σης έφτα­σε επί­σης σε ιστο­ρι­κό ρεκόρ, µε τις ελα­στι­κές «συ­µβά­σεις» να επε­κτεί­νο­νται στα νο­σο­κο­µεία, στα σχο­λεία, ακόµα και στην Επι­θε­ώ­ρη­ση Ερ­γα­σί­ας! Ο νόµος Κα­τρού­γκα­λου µο­νι­µο­ποί­η­σε το λε­πί­δι στις συ­ντά­ξεις, µε­τα­τρέ­πο­ντας τις µνη­µο­νια­κές πε­ρι­κο­πές (που είχαν επι­βλη­θεί ως «έκτα­κτες» και «προ­σω­ρι­νές») σε «νέο τρόπο υπο­λο­γι­σµού των συ­ντά­ξε­ων», που εν­σω­µά­τω­νε τις πε­ρι­κο­πές ως νό­µι­µες και δια­χρο­νι­κές.

Όµως η ζηµιά δεν πε­ριο­ρί­στη­κε στο οι­κο­νο­µι­κό πεδίο. Σε αυτά τα χρό­νια η «φι­λι­κή» συ­νερ­γα­σία µε τον Τζέ­φρι Πάιατ έθεσε τα θε­µέ­λια για την ακόµα πιο βαθιά φι­λο­να­τοϊ­κή «στρο­φή» του ελ­λη­νι­κού κρά­τους. Η συ­νερ­γα­σία µε τον Νε­τα­νιά­χου (που η ηγε­σία του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ απο­κα­λού­σε χαϊ­δευ­τι­κά «Μπί­µπι»…) έθεσε τα θε­µέ­λια για την εµβά­θυν­ση του «άξονα» Ελ­λά­δας-Ισ­ρα­ήλ. Στο Κυ­πρια­κό, σε συ­νερ­γα­σία µε τον Ανα­στα­σιά­δη, έγι­ναν οι πιο απί­θα­νοι «σαλ­τα­δο­ρι­σµοί» (Κραν Μο­ντα­νά!). Οι κα­τα­σταλ­τι­κοί και δι­κα­στι­κοί µη­χα­νι­σµοί πα­ρέ­µει­ναν αλώ­βη­τοι και συ­στη­µα­τι­κά προ­στα­τευ­µέ­νοι.

Το 2018 η συ­ναι­νε­τι­κή συ­µφω­νία µε τους δα­νει­στές, που ψευ­δε­πί­γρα­φα πα­ρου­σιά­στη­κε ως «έξο­δος από τα µνη­µό­νια», συ­νό­ψι­σε αυτή την εξέ­λι­ξη. Συ­γκε­φα­λαιώ­νο­ντας τις κα­τα­κτή­σεις του κε­φα­λαί­ου στην τε­τρα­ε­τία, «χα­λά­ρω­σε» όλες τις µνη­µο­νια­κές δε­σµεύ­σεις που αφο­ρού­σαν τον κόσµο του «επι­χει­ρείν», τους µε­γά­λους Οµί­λους, τις Α.Ε. και τις τρά­πε­ζες. Αντί­θε­τα, για τον κόσµο της ερ­γα­σί­ας, οι µνη­µο­νια­κές πε­ρι­κο­πές επε­κτά­θη­καν και τέ­θη­καν σε «αµοι­βαία επω­φε­λές» πλαί­σιο επι­τή­ρη­σης µέχρι το… 2060! Έξι χρό­νια µετά από τότε που ο Τσί­πρας κο­κο­ρεύ­τη­κε ότι «έβγα­λε τη χώρα από τα µνη­µό­νια», ο 13ος και ο 14ος µι­σθός και σύ­ντα­ξη, οι Συλ­λο­γι­κές Συ­µβά­σεις Ερ­γα­σί­ας, η µεί­ω­ση των (τάχα έκτα­κτων) µνη­µο­νια­κών φόρων κ.ά. πα­ρα­µέ­νουν ως στό­χοι προς διεκ­δί­κη­ση για το ερ­γα­τι­κό κί­νη­µα και την κοι­νω­νι­κή πλειο­ψη­φία.

Σε αντί­θε­ση µε το τι συ­νέ­βη σε άλλες ανά­λο­γες «εµπει­ρί­ες» διε­θνώς (πχ στη Βρα­ζι­λία του Λούλα), η αρι­στε­ρή πτέ­ρυ­γα δια­χω­ρί­στη­κε έγκαι­ρα από αυτήν την κα­τρα­κύ­λα. Το 2015, µετά τη µάχη του δη­µο­ψη­φί­σµα­τος, η Αρι­στε­ρή Πλατ­φό­ρµα αλλά και ση­µα­ντι­κά στε­λέ­χη από άλλες «τά­σεις» απο­χώ­ρη­σαν από τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, µαζί µε ένα αξιο­ση­µεί­ω­τα µε­γά­λο πο­σο­στό των µελών του κό­µµα­τος της προ του 2015 πε­ριό­δου. Παρά τις υπαρ­κτές δια­φω­νί­ες στην τα­κτι­κή και στην πο­λι­τι­κή γρα­µµή που προ­ϋ­πήρ­χαν ή υπήρ­ξαν µε­τα­ξύ µας, χρειά­ζε­ται να ση­µειώ­σου­µε το σε­βα­σµό µας προς αυ­τούς τους συ­ντρό­φους και συ­ντρό­φισ­σες: την ώρα που το σύ­στη­µα τους έστρω­νε κόκ­κι­νο χαλί «έντα­ξης», προ­τί­µη­σαν το δύ­σκο­λο δρόµο, τι­µώ­ντας τη σχέση τους µε τον αγω­νι­ζό­µε­νο κόσµο. Η εξέ­λι­ξη της ΛΑΕ και η αδυ­να­µία της να οι­κο­δο­µή­σει ορατή και απο­τε­λε­σµα­τι­κή εναλ­λα­κτι­κή, θα απο­τε­λέ­σουν αντι­κεί­µε­νο άλλου κει­µέ­νου στα πλαί­σια του πα­ρό­ντος αφιε­ρώ­µα­τος.

Οι συ­νέ­πειες

Αυτά τα πε­πρα­γµέ­να οδή­γη­σαν τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ του Αλ. Τσί­πρα στην πο­λι­τι­κή και εκλο­γι­κή ήττα του 2019, απέ­να­ντι στην ακραιφ­νώς νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη φρά­ξια που, υπό τον Κυρ. Μη­τσο­τά­κη, ηγεί­ται στη ΝΔ.

Οι ευ­θύ­νες είναι βα­ριές. Η οι­κο­νο­µι­κή και κοι­νω­νι­κή πο­λι­τι­κή, ο διε­θνής προ­σα­να­το­λι­σµός, αλλά και το κρά­τος, πα­ρα­δό­θη­καν σαν «έτοι­µα από καιρό» στους µου­τζα­χε­ντίν της Δε­ξιάς για να επι­τα­χύ­νουν την νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη επι­θε­τι­κό­τη­τα του κε­φα­λαί­ου.

Όσοι πί­στε­ψαν ότι µια αγρα­νά­παυ­ση στην αντι­πο­λί­τευ­ση θα διευ­κό­λυ­νε τον Τσί­πρα για να ανα­συ­γκρο­τή­σει τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, απο­δεί­χθη­κε ότι δεν είχαν κα­τα­λά­βει τί­πο­τα απ’ όσα είχαν συ­µβεί.

Μια τε­τρα­ε­τής µνη­µο­νια­κή κυ­βερ­νη­τι­κή θη­τεία είχε προ­κα­λέ­σει βαθιά µε­τάλ­λα­ξη. Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ µπο­ρεί να συ­νε­χί­ζει να αυ­το­προσ­διο­ρί­ζε­ται ως «ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά», αλλά στην πρα­γµα­τι­κό­τη­τα χρειά­ζε­ται γεν­ναιο­δω­ρία για να τον πε­ρι­γρά­ψει κα­νείς ακόµα και ως σο­σιαλ­δη­µο­κρα­τι­κό κόµµα στην εποχή του σο­σιαλ­φι­λε­λεύ­θε­ρου εκ­φυ­λι­σµού της διε­θνούς σο­σιαλ­δη­µο­κρα­τί­ας. Στην πε­ρί­ο­δο 2019-23 ανα­πτύ­χθη­καν τα ήθη και τα έθιµα που οδή­γη­σαν τε­λι­κά στο φιά­σκο Κασ­σε­λά­κη. Όταν ο Stefanos λέει αυ­τά­ρε­σκα ότι «σε ένα κα­νο­νι­κό κόµµα, εγώ δεν θα µπο­ρού­σα να είµαι υπο­ψή­φιος για πρό­ε­δρος» λέει κά­ποιες αλή­θειες.

Οι δια­δο­χι­κές δια­σπά­σεις και η κρίση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δη­µιούρ­γη­σαν πο­λι­τι­κές ευ­και­ρί­ες στο ΠΑΣΟΚ. Ο «µάγος της τα­κτι­κής» Αλέ­ξης Τσί­πρας, αφού συ­νέ­βα­λε κα­θο­ρι­στι­κά στην ανα­σύ­ντα­ξη της Δε­ξιάς στην Ελ­λά­δα (που επί Μεϊ­µα­ρά­κη είχε φτά­σει πε­ρί­που στο 17%…) βρί­σκε­ται σή­µε­ρα µπρο­στά στην πι­θα­νό­τη­τα να δια­πι­στώ­σει την «ανε­ξάρ­τη­τη και αυ­το­δύ­να­µη» ανα­σύ­ντα­ξη της σο­σιαλ­δη­µο­κρα­τί­ας γύρω από τον πόλο του ΠΑΣΟΚ, του κό­µµα­τος που το αντι­µνη­µο­νια­κό κί­νη­µα είχε οδη­γή­σει στη δια­λυ­τι­κή κρίση, που για να πε­ρι­γρα­φεί χρειά­στη­κε να φτια­χτεί ο νέος διε­θνής πο­λι­τι­κός όρος «pasokification» («πα­σο­κο­ποί­η­ση»).

Η ήττα του 2015 είχε ευ­ρύ­τε­ρες συ­νέ­πειες. Η απο­γο­ή­τευ­ση και η από­συρ­ση που πα­ρου­σιά­στη­κε προ­δρο­µι­κά µε την αποχή στις εκλο­γές του Σε­πτέ­µβρη του ’15, ήταν πιο µό­νι­µο χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό. Με­τα­ξύ του Μάη του ’12 και του Σε­πτέ­µβρη του ’15, πε­ρισ­σό­τε­ροι από 900.000 άν­θρω­ποι, κυ­ρί­ως των ερ­γα­τι­κών και λαϊ­κών πε­ριο­χών, απέ­συ­ραν τις ελ­πί­δες τους από το πο­λι­τι­κό/εκλο­γι­κό παι­χνί­δι. Με­τα­ξύ του Γε­νά­ρη του ’15, όταν κο­ρυ­φω­νό­ταν το κύµα της ελ­πί­δας για µια κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς και του δεύ­τε­ρου γύρου των εκλο­γών του 2023, όταν ο Αλ. Τσί­πρας υπο­χρε­ώ­θη­κε να πα­ραι­τη­θεί από την ηγε­σία του κό­µµα­τός του, ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ έχασε 1.300.000 ψη­φο­φό­ρους, µια απώ­λεια που ξε­περ­νά κατά πολύ τους 900.000 ψη­φο­φό­ρους που (προ­σω­ρι­νά, όπως απέ­δει­ξαν οι ευ­ρω­ε­κλο­γές του 2024) είχε συ­γκρα­τή­σει.

Η µνη­µο­νια­κή «κω­λο­τού­µπα» του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ έκλει­σε, µε την ήττα του 2015, τον µε­γά­λο ανο­δι­κό κύκλο των αγώ­νων της αντι­µνη­µο­νια­κής πε­ριό­δου και έστρω­σε κυ­ριο­λε­κτι­κά το δρόµο στον Μη­τσο­τά­κη. Οι πρω­τα­γω­νι­στές αυτής της πο­λι­τι­κής τρα­γω­δί­ας εξα­κο­λου­θούν να ανα­ζη­τούν πο­λι­τι­κούς και εκλο­γι­κούς ρό­λους. Όµως αυτοί θα είναι, ορι­στι­κά πλέον, όπως χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά έλεγε πα­λιό­τε­ρα ο Άγ­γε­λος Ελε­φά­ντης: «από τη σκο­πιά του σο­σια­λι­σµού και της ερ­γα­τι­κής τάξης, πα­ντε­λώς αδιά­φο­ροι».

ΥΓ: Το παρόν κεί­µε­νο είναι η ει­σα­γω­γή του αφιε­ρώ­µα­τος που σχε­διά­ζει η Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά και το Rproject για την επέ­τειο των 10 χρό­νων από το 2015. Πι­στεύ­ου­µε ότι αυτή η εµπει­ρία θα πρέ­πει να απο­τε­λέ­σει αντι­κεί­µε­νο ορ­γα­νω­µέ­νου δια­λό­γου µε­τα­ξύ των δυ­νά­µε­ων της ρι­ζο­σπα­στι­κής αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς.

https://rproject.gr/article/i-haueni-eykairia-kai-i-itta-toy-2015