Θα μετατρέψει τους BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική συν τα νέα μέλη) σε νομισματικό σύστημα τύπου Bretton Woods, με το γουάν στο επίκεντρο και το κινεζικό εμπορικό πλεόνασμα ως εχέγγυο του νέου αυτού διεθνούς συστήματος; Ή θα περιμένει ελπίζοντας ότι, με τον χρόνο, οι εσωτερικές αντιφάσεις των ΗΠΑ θα ακυρώσουν την απειλή οικονομικών κυρώσεων;
Με τον Ντόναλντ Τραμπ ξανά στον Λευκό Οίκο οι υψηλοί δασμοί που έχει υποσχεθεί να επιβάλει στα κινεζικά προϊόντα δεν συνιστούν τη μεγαλύτερη έγνοια της Κίνας. Το πραγματικό δίλημμα που αντιμετωπίζει το Πεκίνο επικεντρώνεται στο αν θα πρέπει ή όχι να αποσυνδέσει την κινεζική οικονομία από το διεθνές νομισματικό σύστημα που κυριαρχείται από το δολάριο, μετατρέποντας τους BRICS σε νομισματικό σύστημα τύπου Μπρέτον Γουντς. Πρόκειται για απόφαση που δεν θα εξαρτηθεί από τους δασμούς ή την τύχη του TikTok.
Οι δασμοί είναι υπερεκτιμημένοι ως όπλο για την καθυπόταξη της Κίνας, ιδίως όταν συνδυάζονται με την προοπτική μεγάλων φορολογικών περικοπών από τη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ που θα αυξήσουν την κερδοφορία και, συνεπώς, τις τιμές των μετοχών, επιταχύνοντας την εισροή ξένων κεφαλαίων στις ΗΠΑ. Ενώ το έλλειμμα του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού θα αυξηθεί, το δολάριο θα συνεχίσει να ενισχύεται – κάτι που θα μετριάσει την αρνητική επίδραση των δασμών στις κινεζικές εξαγωγές. Ετσι, το άνοιγμα της ψαλίδας μεταξύ της εγχώριας αποταμίευσης και των επενδύσεων –η βασική αιτία του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ έναντι της Κίνας και της Ευρώπης– θα διευρυνθεί.
Ο Τραμπ αντιμετωπίζει ένα δύσκολο τρίλημμα: Μπορεί να συγκεράσει υψηλούς δασμούς, ασθενέστερο δολάριο και τη συνέχιση της παγκόσμιας ηγεμονίας του δολαρίου; Εχοντας μελετήσει προσεκτικά τη Συμφωνία Plaza του 1985, οι Κινέζοι ηγέτες αναμένουν ότι ο Τραμπ θα προσπαθήσει να τους κάνει ό,τι έκανε τότε ο Ρέιγκαν στους Ιάπωνες. Με άλλα λόγια, να επιβάλει στην Κίνα την επιλογή μεταξύ μιας μεγάλης ανατίμησης του γουάν ή μεγάλων δασμών. Αλλά αυτό μας φέρνει στην πολιτική και γεωστρατηγική διάσταση του ζητήματος.
Ο Τραμπ αντιλαμβάνεται ότι η Κίνα δεν είναι η Ιαπωνία, χώρα της οποίας το Σύνταγμα γράφτηκε από Αμερικανούς αξιωματούχους και στρατιωτική βάση 55.000 Αμερικανών. Επιπλέον, η Κίνα δεν είναι πλέον τόσο εξαρτημένη από την αμερικανική αγορά όσο παλαιότερα, έχοντας καταστήσει τις αλυσίδες εφοδιασμού και τα προϊόντα της απαραίτητα παγκοσμίως.
Η πιθανότητα λοιπόν να υποκύψει η Κίνα και να δεχτεί απότομη ανατίμηση του γουάν, για να αποφύγει τους δασμούς του Τραμπ, είναι αμελητέα, καθώς το Πεκίνο δεν ξεχνά πως η ανατίμηση του γιεν στο πλαίσιο της Συμφωνίας Plaza εκτροχίασε την οικονομική ανάπτυξη της Ιαπωνίας.
Ωστόσο, ακόμη κι αν ο Τραμπ γνωρίζει ότι η Κίνα δεν θα συναινέσει ανατιμώντας το γουάν για να αποφύγει τους υψηλούς δασμούς του, θα τους επιβάλει για πολιτικούς και συμβολικούς λόγους. Στη συνέχεια, θα ξεκινήσει διαπραγμάτευση με στόχο συμβιβασμό που θα περιλαμβάνει ελαφρώς χαμηλότερους δασμούς.
Οπως προβλέπει ο James K. Galbraith, ο αντίκτυπος αυτών των δασμών στις κινεζικές εξαγωγές θα είναι μέτριος καθώς το παγκόσμιο εμπόριο θα επαναπροσδιοριστεί, με τις ΗΠΑ να αγοράζουν περισσότερα προϊόντα από το Βιετνάμ και την Ινδία, ενώ οι κινεζικές εξαγωγές προς την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο θα αυξάνονται ραγδαία. Αν υπάρχει ένα οικονομικό μπλοκ που θα υποστεί σοβαρές οικονομικές απώλειες ως αποτέλεσμα των δασμών του Τραμπ, αυτή είναι η Ευρωπαϊκή Ενωση – όχι η Κίνα.
Ομοίως, το ολοένα και υψηλότερο τείχος ψηφιακής τεχνολογίας που υψώνεται μεταξύ της Κίνας και των ΗΠΑ ωφελεί ήδη τις μεγάλες εταιρείες και στις δύο χώρες. Στην Κίνα, ορδές μηχανικών κάνουν ήδη τεράστια βήματα στην κατασκευή προηγμένων μικροτσίπ που η Κίνα δεν θα παρήγε ποτέ χωρίς τον Νέο Ψυχρό Πόλεμο που ξεκίνησε ο Τραμπ και κλιμάκωσε ο Μπάιντεν. Οσο για τις ΗΠΑ, ο συνδυασμός τεράστιου νεφοκεφάλαιου με μεγάλες δυνατότητες στον τομέα του R&D (έρευνα & ανάπτυξη) αλλά και τους δασμούς του Τραμπ έχει ήδη παρακινήσει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να ανακατευθύνουν τις επενδύσεις τους προς τις ΗΠΑ. Να γιατί η Ευρώπη, όχι η Κίνα, έχει λόγο να απελπίζεται μπροστά στην προοπτική των δασμών του Τραμπ.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η Κίνα δεν έχει λόγους να ανησυχεί. Το μεγάλο ερώτημα είναι αν τα αντι-κινεζικά γεράκια στην Ουάσινγκτον θα κατευναστούν αρκετά από τους υψηλούς δασμούς του Τραμπ ή αν, όπως είναι πιθανό, η επιθετικότητά τους επιταχυνθεί. Πιο συγκεκριμένα, θα καταφέρουν να πείσουν τον Τραμπ να προχωρήσει από απλούς εισαγωγικούς δασμούς σε οικονομικές κυρώσεις εναντίον της Κίνας, του τύπου που επέβαλε η Δύση στη Ρωσία;
Εάν το κάνουν, το Πεκίνο θα αναγκαστεί να απαντήσει άμεσα στο μεγάλο του δίλημμα. Ποιο δίλημμα; Θα μετατρέψει τους BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική συν τα νέα μέλη) σε νομισματικό σύστημα τύπου Bretton Woods, με το γουάν στο επίκεντρο και το κινεζικό εμπορικό πλεόνασμα ως εχέγγυο του νέου αυτού διεθνούς συστήματος; Ή θα περιμένει ελπίζοντας ότι, με τον χρόνο, οι εσωτερικές αντιφάσεις των ΗΠΑ θα ακυρώσουν την απειλή οικονομικών κυρώσεων;
Μέχρι στιγμής, η Κίνα τηρεί στάση αναμονής. Ενώ αναπτύσσει διάφορα συστήματα πληρωμών, δεν επιτρέπει τους BRICS να εξελιχτούν σε νομισματικό σύστημα. Το BRICS Pay, για παράδειγμα, είναι ένα συναρπαστικό πείραμα συνδυασμού της τεχνολογίας blockchain με τον διασυνοριακό κεντρικό σχεδιασμό ενός συστήματος πληρωμών που θα τερματίσει το μονοπώλιο της Δύσης στα εμβάσματα. Ομως, καθώς όλες οι πληρωμές εξακολουθούν να εκφράζονται σε διαφορετικά νομίσματα, χωρίς κοινό στήριγμα, το BRICS Pay είναι τόσο κοντά στο να γίνει νομισματικό σύστημα όσο το κυρίαρχο διατραπεζικό σύστημα πληρωμών SWIFT στο να μιμηθεί την… ευρωζώνη.
Για να μετατραπούν οι BRICS σε σοβαρό αντίπαλο του διεθνούς νομισματικού συστήματος που στηρίζεται στο δολάριο, η Κίνα θα πρέπει να θέσει τα πλεονάσματά της στη διάθεση των BRICS έτσι ώστε, π.χ., οι ρουπίες που εισπράττει η Ρωσία για τις εξαγωγές πετρελαίου στην Ινδία να μπορούν να ανταλλάσσονται σε σχεδόν σταθερή ισοτιμία με γουάν με τα οποία η Ρωσία θα μπορεί να αγοράζει κινεζικά προϊόντα – λίγο πολύ δηλαδή ό,τι έκαναν οι ΗΠΑ τη δεκαετία του 1950 και του 1960 για να στηρίξουν το σύστημα Μπρέτον Γουντς.
Αυτό θα ήταν ένα γιγαντιαίο βήμα για την Κίνα και μια μεγάλη αμφισβήτηση της κυριαρχίας του δολαρίου. Το αν θα το κάνει, θα εξαρτηθεί από γεωπολιτικές, όχι από οικονομικές, εξελίξεις.
● Το άρθρο αποτελεί συντομευμένη απόδοση της μηνιαίας στήλης του Γιάνη Βαρουφάκη στο κινεζικό ειδησεογραφικό πρακτορείο quancha.cn
*Γραμματέας ΜέΡΑ25
https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/460672_o-tramp-oi-dasmoi-dolario-kai-dilimma-tis-kinas
Σχόλια (0)