Ο Τραμπ αναμένει πως ο κόσμος θα διχαστεί: Μια ομάδα υποτακτικών χωρών (π.χ. της Ευρώπης και η Ιαπωνία) θα βοηθά στη μείωση του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ κρατώντας το δολάριο χαμηλά και αγοράζοντας περισσότερα αμερικανικά αγαθά, ενέργεια και όπλα ● Και μια δεύτερη ομάδα (π.χ. Κίνα και Ρωσία) θα παραμένει εκτός της στρατιωτικής ομπρέλας των ΗΠΑ, αλλά θα εξακολουθεί να συνδέεται εμπορικά με τις ΗΠΑ προς τις οποίες θα στέλνει συνεχώς δασμολογικά έσοδα.
Γιάνης Βαρουφάκης*
Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει σχέδιο. Και όποιος ιθύνων κάνει το λάθος να τον θεωρεί έναν τυχάρπαστο που πορεύεται «έτσι, χωρίς πλάνο», θα το μετανιώσει – όπως ήδη συμβαίνει με τους εμβρόντητους Ευρωπαίους ηγέτες. Ενα καλό σημείο για να αρχίσουμε την κατανόηση του σχεδίου Τραμπ είναι να αναρωτηθούμε γιατί πιστεύει ότι Ευρώπη και Κίνα εκμεταλλεύονται την Αμερική.
Κεντρική ιδέα του είναι ότι μπορεί το δολάριο των ΗΠΑ να κυριαρχεί, ενισχύοντας το κράτος και την άρχουσα τάξη των ΗΠΑ, αλλά, τελικά, ενώ οι περισσότεροι βλέπουμε το δολάριο ως το «εξωφρενικό προνόμιο» της Αμερικής, στην πραγματικότητα το δολάριο αποτελεί τον «εξωφρενικό νταλκά» της.
Σε όσους κατηγορούν τους Αμερικανούς πως εισάγουν περισσότερα απ’ όσα παράγουν, ο Τραμπ απαντά πως οι εισαγωγές των ΗΠΑ είναι εξωφρενικά υψηλές επειδή, σαν καλός Σαμαρείτης, η Αμερική παρέχει στους ξένους μια απαραίτητη δωρεάν υπηρεσία την οποία ο υπόλοιπος κόσμος καταχράται: την ελεύθερη χρήση του δολαρίου!
Δείτε πώς σκέφτεται: Γιατί δεν πέφτει το δολάριο όπως τα άλλα νομίσματα χωρών με μόνιμο εμπορικό έλλειμμα; Επειδή οι ξένες κεντρικές τράπεζες δεν το αφήνουν να πέσει. Καθώς το δολάριο είναι το μόνο ασφαλές διεθνές αποθεματικό που μπορούν να πάρουν στα χέρια τους για να στηρίξουν το νόμισμά τους, τα δολάρια που κερδίζουν οι ευρωπαϊκές και ασιατικές εταιρείες από τις εξαγωγές τους στις ΗΠΑ τα αποθησαυρίζουν οι κεντρικές τους τράπεζες. Ετσι, οι ξένες κεντρικές τράπεζες καταστέλλουν τη ζήτηση (και συνεπώς την αξία) των νομισμάτων τους, διατηρώντας το δολάριο πολύ ψηλά. Αποτέλεσμα; Οι εξαγωγείς τους να εξάγουν περισσότερα αγαθά στις ΗΠΑ και η αμερικανική βιομηχανία να φθίνει!
Ναι, λέει ο Τραμπ, η ηγεμονία του δολαρίου είναι επωφελής τόσο για την κυβέρνηση των ΗΠΑ (καθώς πουλάει το χρέος της φτηνά στους ξένους) όσο και για τους χρηματιστές (που διαχειρίζονται χρήματα ξένων καπιταλιστών, με τα οποία κερδοσκοπούν στις αμερικανικές αγορές μετοχών και ακινήτων). Ομως, αυτά τα οφέλη δεν είναι αρκετά, στα μάτια του Τραμπ, για να αντισταθμίσουν τη ζημιά που προκαλείται στην αμερικανική βιομηχανία.
Και δεν είναι μόνο αυτό. Ο εφιάλτης του Τραμπ είναι ότι πλησιάζει η τρομερή «καμπή»: καθώς η αμερικανική παραγωγή μειώνεται ως ποσοστό της παγκόσμιας, η παγκόσμια ζήτηση για το δολάριο αυξάνεται ταχύτερα από το ΑΕΠ των ΗΠΑ. Συνεπώς, το δολάριο ανατιμάται ακόμη ταχύτερα για να συμβαδίσει με τις αποθεματικές ανάγκες της υφηλίου. Αυτό δεν μπορεί να συνεχίζεται επ’ άπειρον. Οταν τα ελλείμματα των ΗΠΑ ξεπεράσουν κάποιο όριο, οι ξένοι θα πανικοβληθούν και θα ξεπουλήσουν μαζικά τα δολάριά τους. Τότε, εν μέσω διεθνούς χάους, οι Αμερικανοί θα καταλήξουν χωρίς βιομηχανία, με χρηματοπιστωτικές αγορές στο πάτωμα κι ένα χρεοκοπημένο κράτος.
Για να αποτρέψει αυτή την καταστροφή, ο Τραμπ θέτει δύο στόχους: Να υποτιμήσει το δολάριο μακροπρόθεσμα. Και να συμπιέσει τα επιτόκια μακροπρόθεσμου δανεισμού των ΗΠΑ. Και εδώ είναι που εμφανίζονται στο προσκήνιο οι δασμοί του.
Οι κεντρώοι επικριτές του Τραμπ κάνουν λάθος να υποστηρίζουν ότι ο Τραμπ πιστεύει πως οι δασμοί του θα μειώσουν, ως εκ θαύματος, το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ. Δεν πιστεύει κάτι τέτοιο. Αντίθετα, τους εντάσσει σε μια στρατηγική δύο φάσεων.
Πρώτη φάση: Με σοκαριστικούς δασμούς ο Τραμπ αναγκάζει τις ξένες κεντρικές τράπεζες, μπροστά στις υφεσιακές επιπτώσεις των δασμών του, να μειώσουν τα εγχώρια επιτόκια προκαλώντας έτσι ανατίμηση του δολαρίου. Η βραχυπρόθεσμη ανατίμηση του δολαρίου εξουδετερώνει την επίδραση των δασμών στις τιμές που πληρώνουν οι Αμερικανοί καταναλωτές για τις εισαγωγές διατηρώντας τόσο τον πληθωρισμό των ΗΠΑ όσο και το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ σχετικά σταθερό. Τι θα έχει αλλάξει λοιπόν στο τέλος της πρώτης φάσης; Ενα πράγμα: τους δασμούς του θα τους πληρώνουν οι ξένοι.
Δεύτερη φάση: Ο Τραμπ θα υπαγορεύσει στις ξένες κυβερνήσεις τρεις όρους ώστε να αποσύρει τους δασμούς που τους πληγώνουν. 1) Η κεντρική τους τράπεζα να πουλήσει ένα μέρος των βραχυπρόθεσμων περιουσιακών στοιχείων της σε δολάρια με αντάλλαγμα το δικό της νόμισμα. 2) Να συμφωνήσουν να ανταλλάξουν τα αμερικανικά ομόλογα που ήδη κατέχουν με νέα ομόλογα εξαιρετικά μακράς διάρκειας, ενδεχομένως με ομόλογα αέναης διάρκειας. 3) Μεγάλες αγορές όπλων και ενέργειας από τις ΗΠΑ.
Από τις ασιατικές χώρες, που σήμερα συσσωρεύουν τα περισσότερα δολάρια, θα επιμείνει στον πρώτο όρο. Από τη σχετικά φτωχή σε δολάρια ευρωζώνη, θα εστιάσει στον δεύτερο και στον τρίτο. Οταν θα μιλάει με το Βερολίνο, θα απαιτεί να μην εμποδιστεί η μετανάστευση των γερμανικών βιομηχανιών (π.χ. BASF, Volkswagen) προς τις ΗΠΑ. Από το Πεκίνο, θα ζητήσει άλλες, περισσότερο γεωπολιτικές, παραχωρήσεις.
Οταν μια ξένη κυβέρνηση θα δέχεται τις απαιτήσεις του, ο Τραμπ θα ανακοινώνει άλλη μια νίκη. Αλλά κι όταν μια κυβέρνηση πει «όχι», ο Τραμπ θα συνεχίζει να λαμβάνει μεγάλα ποσά δολαρίων από τους δασμούς. Εν τέλει, ο Τραμπ αναμένει πως ο κόσμος θα διχαστεί: Μια ομάδα υποτακτικών χωρών (π.χ. της Ευρώπης και η Ιαπωνία) θα βοηθά στη μείωση του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ κρατώντας το δολάριο χαμηλά και αγοράζοντας περισσότερα αμερικανικά αγαθά, ενέργεια και όπλα. Και μια δεύτερη ομάδα (π.χ. Κίνα και Ρωσία) θα παραμένει εκτός της στρατιωτικής ομπρέλας των ΗΠΑ, αλλά θα εξακολουθεί να συνδέεται εμπορικά με τις ΗΠΑ προς τις οποίες θα στέλνει συνεχώς δασμολογικά έσοδα.
Από τη σκοπιά του Πεκίνου, το οικονομικό σχέδιο του Τραμπ δεν αποτελεί πρόβλημα. Σε αντίθεση με την Ευρωπαϊκή Ενωση, που αντιμετωπίζει ήδη μακροχρόνια βιομηχανική και τεχνολογική παρακμή, την οποία οι μέθοδοι του Τραμπ απλώς θα ενισχύσουν, η κινεζική οικονομία διαθέτει και βάθος και δυναμισμό. Ωστόσο, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος το σχέδιο του Τραμπ να γυρίσει μπούμερανγκ (π.χ. να προκαλέσει μαζικό ξεπούλημα του αμερικανικού χρέους που θα οδηγήσει σε παγκόσμια ύφεση) ή να επικρατήσουν τα γεράκια στο εσωτερικό της κυβέρνησής του. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις, το Πεκίνο πρέπει να είναι έτοιμο να εφαρμόσει το δικό του παγκόσμιο σχέδιο. Ποιο σχέδιο; Τη μετατροπή των BRICS σε ένα σύστημα αντίστοιχο με το Μπρέτον Γουντς, στο οποίο το γουάν θα παίζει τον ρόλο αγκύρωσης που κάποτε έπαιζε το δολάριο στο αρχικό Μπρέτον Γουντς.
● Το άρθρο αποτελεί συντομευμένη απόδοση της μηνιαίας στήλης του Γιάνη Βαρουφάκη στο κινεζικό ειδησεογραφικό πρακτορείο quancha.cn
*Γραμματέας ΜέΡΑ25
https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/463537_pagkosmio-oikonomiko-shedio-toy-tramp
Σχόλια (0)