Ο Τραµπ και ο ουκρανικός πόλεµος

Τον περασµένο Σεπτέµβρη, γράφαµε ότι «οι τελευταίοι µήνες του 2024 µπορεί να επιφυλάσσουν γεγονότα σηµαντικά για την πορεία του [ουκρανικού πολέµου]. Οι εξελίξεις στο Κουρσκ, στο Ντονµπάς, στις αµερικανικές εκλογές, στην διπλωµατική κινητικότητα των “ενδιάµεσων” δυνάµεων, θα δείξουν πράγµατα».

Με τις µάχες και τη δι­πλω­µα­τία να πα­ρα­µέ­νουν στά­σι­µα, η εξέ­λι­ξη που δη­µιούρ­γη­σε γε­γο­νό­τα ήταν το απο­τέ­λε­σµα των αµε­ρι­κα­νι­κών εκλο­γών.

Εί­χα­µε ση­µειώ­σει από καιρό ότι ο Ντό­ναλντ Τραµπ και η ακρο­δε­ξιά πτέ­ρυ­γα των Ρε­που­µπλι­κά­νων δεν εν­δια­φέ­ρο­νται για το µέλ­λον της Ου­κρα­νί­ας και θε­ω­ρούν την αµε­ρι­κα­νι­κή εµπλο­κή στον ου­κρα­νι­κό πό­λε­µο ως αντι­πα­ρα­θε­τι­κή µε τις προ­τε­ραιό­τη­τες του δό­γµα­τος «Πρώτα η Αµε­ρι­κή». Μετά τη νίκη του Τραµπ, ση­µειώ­να­µε ότι «ως προ­σω­πι­κό­τη­τα, ο άν­θρω­πος που χα­ρα­κτη­ρί­ζει διά­φο­ρες χώρες του πλα­νή­τη ως “σκα­τό­τρυ­πες” µπο­ρεί να βρει “κοινή γλώσ­σα” µε τον άν­θρω­πο που ισχυ­ρί­ζε­ται ότι “η Ου­κρα­νία δεν είναι καν χώρα”, αλλά δια­τη­ρού­σα­µε επι­φυ­λά­ξεις για την πο­ρεία των εξε­λί­ξε­ων.

Προ­σέγ­γι­ση µε Ρωσία

Τε­λι­κά η απά­ντη­ση ήρθε άµεσα, µε την κοινή στάση ΗΠΑ-Ισ­ρα­ήλ-Ρω­σί­ας στον ΟΗΕ (κατά ψη­φί­σµα­τος που κα­τα­δί­κα­ζε τη ρω­σι­κή κα­το­χή εδα­φών) να δεί­χνει πόσο απο­φα­σι­στι­κά είχε ωρι­µά­σει η κυο­φο­ρού­µε­νη  µε­τα­τό­πι­ση της αµε­ρι­κα­νι­κής στρα­τη­γι­κής στην Ου­κρα­νία.

Η δι­µε­ρής συ­νά­ντη­ση ΗΠΑ-Ρω­σί­ας στο Ριάντ πε­ρι­λά­µβα­νε ένα πολύ ευ­ρύ­τε­ρο φάσµα «απο­κα­τά­στα­σης σχέ­σε­ων», πέρα από το ου­κρα­νι­κό ζή­τη­µα. Στο πλευ­ρό του Αµε­ρι­κα­νού υπ. Εξ. Μάρκο Ρού­µπιο βρέ­θη­κε και ο Στιβ Γουίτ­κοφ, ο Ει­δι­κός Απε­στα­λµέ­νος του Τραµπ στη Μέση Ανα­το­λή (και γνω­στός µε­γα­λο­µε­σί­της…). Στο πλευ­ρό του Ρώσου υπ. Εξ. Σερ­γκέι Λα­βρόφ βρέ­θη­κε ο Κίριλ Ντµί­τριεβ, CEO του Ρω­σι­κού Τα­µεί­ου Άµε­σων Επεν­δύ­σε­ων (που δή­λω­σε ότι κα­τέ­θε­σε «συ­µφέ­ρου­σες οι­κο­νο­µι­κές προ­τά­σεις» στις ΗΠΑ) και ο Βλά­ντι­µιρ Προ­σκου­ριά­κοφ, κο­ρυ­φαίο στέ­λε­χος της ρω­σι­κής δι­πλω­µα­τι­κής απο­στο­λής στον Κα­να­δά και ει­δι­κός σε ζη­τή­µα­τα… Αρ­κτι­κής. Είναι προ­φα­νές ότι οι ρω­σι­κές αξιώ­σεις στην Ου­κρα­νία θα συ­ζη­τη­θούν συν­δυα­στι­κά µε το µέλ­λον της Μέσης Ανα­το­λής, την κούρ­σα στην Αρ­κτι­κή, αλλά και οι­κο­νο­µι­κές συ­µφω­νί­ες (εξο­ρύ­ξεις µωρό µου, εξο­ρύ­ξεις;). Και σε ένα τέ­τοιο ευρύ πεδίο πα­ζα­ριού µε­τα­ξύ Με­γά­λων Δυ­νά­µε­ων, η Μόσχα έχει να προ­σφέ­ρει πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρα στην «συ­ναλ­λα­γµα­τι­κή γλώσ­σα» του Τραµπ σε σχέση µε το Κίεβο.

Η Ου­κρα­νία στο πα­ζά­ρι

Ο Ζε­λέν­σκι είχε απο­πει­ρα­θεί να µι­λή­σει σε αυτήν τη γλώσ­σα νω­ρί­τε­ρα. Όταν πα­ρου­σί­α­σε το ου­κρα­νι­κό «Σχέ­διο Νίκης» τον πε­ρα­σµέ­νο Νο­έ­µβρη, ήταν εύ­κο­λο να εντο­πί­σει κα­νείς δύο -χυ­δαία- ση­µεία που προ­ο­ρί­ζο­νταν για το αυτί του Τραµπ. Η ου­κρα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση ζη­τού­σε διε­θνή στρα­τιω­τι­κή προ­στα­σία των πόρων της χώρας µε αντάλ­λα­γµα… την προ­νο­µια­κή εκµε­τάλ­λευ­σή τους από τους «προ­στά­τες». Πρό­τει­νε επί­σης να ανα­λά­βει ο «µπα­ρου­το­κα­πνι­σµέ­νος» ου­κρα­νι­κός στρα­τός την… φύ­λα­ξη της Ευ­ρώ­πης, απο­δε­σµεύ­ο­ντας έτσι τις αµε­ρι­κα­νι­κές δυ­νά­µεις.

Συ­νά­ντη­σε µια πολύ πιο ωµή εκ­δο­χή αυτού που πρό­τει­νε. Ο Τραµπ εν­δια­φέρ­θη­κε ασφα­λώς για τα ορυ­κτά και τις σπά­νιες γαίες της Ου­κρα­νί­ας. Όχι όµως ως «αντάλ­λα­γµα» για µελ­λο­ντι­κές προ­στα­σί­ες, αλλά ως «απο­ζη­µί­ω­ση» για την οι­κο­νο­µι­κή-στρα­τιω­τι­κή βο­ή­θεια των προη­γού­µε­νων χρό­νων. Δή­λω­σε ότι η συ­µφω­νία θα φέρει «τα λεφτά µας πίσω», αλλά η ασφά­λεια του Κιέ­βου είναι βάρος της Ευ­ρώ­πης.

Ο Ζε­λέν­σκι θυ­µή­θη­κε ξαφ­νι­κά ότι «δεν ξε­που­λά τη χώρα του», απει­λή­θη­κε -στι­γµιαία κι «ανε­ξή­γη­τα»- µε απώ­λεια της κοι­νο­βου­λευ­τι­κής του πλειο­ψη­φί­ας κι επέ­στρε­ψε στις δια­πρα­γµα­τεύ­σεις. Από µε­ριάς ΗΠΑ, οι οι­κο­νο­µι­κοί όροι τρο­πο­ποι­ή­θη­καν. Όπως το έθεσε ένας Ου­κρα­νός πρώην υπουρ­γός, ο Μι­λο­βά­νοφ, «η αµε­ρι­κα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση ξε­κί­νη­σε µε µια συ­µφω­νία που κα­ταρ­γού­σε την κυ­ριαρ­χία της Ου­κρα­νί­ας, µετά προ­ώ­θη­σε µια εκµε­ταλ­λευ­τι­κή συ­µφω­νία που θα χρε­ο­κο­πού­σε τη χώρα» πριν φέρει µια -υπο­τί­θε­ται- «πιο ισορ­ρο­πη­µέ­νη εκ­δο­χή». Αυτήν πήγε να συ­ζη­τή­σει και να υπο­γρά­ψει ο Ζε­λέν­σκι στις 28 Φλε­βά­ρη, πε­ρι­µέ­νο­ντας όµως να τεθεί και το ζή­τη­µα των εγ­γυ­ή­σε­ων ασφα­λεί­ας που ζητά η Ου­κρα­νία στα πλαί­σια µιας ει­ρή­νης.

Άδεια­σµα του Ζε­λέν­σκι

Η συ­νά­ντη­ση απο­δεί­χθη­κε στη­µέ­νη ενέ­δρα. Ακο­λού­θη­σε η δη­µό­σια σύ­γκρου­ση των Τρα­µπ-Βανς µε τον Ζε­λέν­σκι σε ζω­ντα­νή σύν­δε­ση στο Οβάλ Γρα­φείο, η απο­χώ­ρη­ση του Ζε­λέν­σκι από την Ουά­σινγ­κτον, η ανα­κοί­νω­ση του Λευ­κού Οίκου ότι η συ­µφω­νία δεν υπο­γρά­φη­κε και η συ­νέ­χεια της κό­ντρας από τον Τραµπ µε αναρ­τή­σεις του στα σό­σιαλ µί­ντια και την ανα­κοί­νω­ση της δια­κο­πής κάθε στρα­τιω­τι­κής βο­ή­θειας στο Κίεβο.

Είναι γνω­στό ότι, µετά τον πρώτο χρόνο του ου­κρα­νι­κού πο­λέ­µου, στο αµε­ρι­κα­νι­κό κρά­τος επι­κρά­τη­σε δι­χα­σµός, που απο­τυ­πώ­θη­κε κο­µµα­τι­κά στη διαί­ρε­ση Δη­µο­κρα­τι­κών/Ρε­που­µπλι­κά­νων που σπά­νια δεν δεί­χνουν «συ­ναί­νε­ση» στην εξω­τε­ρι­κή πο­λι­τι­κή. Ο Τραµπ επέ­λε­ξε απο­φα­σι­στι­κά  τη στρα­τη­γι­κή του «αντε­στρα­µµέ­νου Κί­σι­γκερ» (βλ. Οι αυ­το­κρα­το­ρι­κές πο­λι­τι­κές, οι δαί­µο­νες του 1914, επι­στρέ­φουν) και αυτή κα­θο­ρί­ζει τη στάση του απέ­να­ντι στην Ου­κρα­νία, αλλά δεν ξέ­ρου­µε ακόµα πώς αυτή θα συ­γκε­κρι­µε­νο­ποι­η­θεί σε προ­τά­σεις «ει­ρή­νης».

Και οι «ξε­νο­δό­χοι»;

Ο Πέ­σκοφ επι­µέ­νει ότι οι ρω­σι­κοί στό­χοι δεν αλ­λά­ζουν -ιδιαί­τε­ρα όσον αφορά την απαί­τη­ση να απο­χω­ρή­σει ο ου­κρα­νι­κός στρα­τός από τις 4 επαρ­χί­ες των οποί­ων έχει ανα­κοι­νώ­σει την προ­σάρ­τη­ση το ρω­σι­κό κρά­τος χωρίς να τις κα­τέ­χει ολό­κλη­ρες. Ο Με­ντ­βέ­ντεφ, που στον κα­τα­µε­ρι­σµό ερ­γα­σιών του Κρε­µλί­νου παί­ζει το ρόλο του «µπουλ­ντόγκ», συ­νε­χί­ζει να µιλά για την Οδησ­σό, το Χάρ­κο­βο ή και για «απο­στρα­τιω­τι­κο­ποι­η­µέ­νη ζώνη ως την Πο­λω­νία», ενώ ο Πού­τιν δια­τη­ρεί τη «δη­µιουρ­γι­κή ασά­φεια» γύρω από τους πο­λε­µι­κούς του στό­χους και υπο­νο­εί ότι όσο οι Ου­κρα­νοί απορ­ρί­πτουν τους «µί­νι­µουµ» στό­χους της Ρω­σί­ας εκτί­θε­νται στον κίν­δυ­νο να αντι­µε­τω­πί­σουν τους «µά­ξι­µουµ».

Από τα µέσα του 2024, Ρώσοι αξιω­µα­τού­χοι θε­ω­ρού­σαν ότι το 2025 θα είναι το έτος «κα­τάρ­ρευ­σης της ου­κρα­νι­κής άµυ­νας» στον Μα­ρα­θώ­νιο Αντο­χής στον οποίο εξε­λί­χθη­κε αυτός ο πό­λε­µος. Απέ­να­ντι στον πει­ρα­σµό να επι­χει­ρή­σουν να το δια­πι­στώ­σουν (ει­δι­κά µετά το τέλος της αµε­ρι­κα­νι­κής βο­ή­θειας), στέ­κο­νται τα προ­βλή­µα­τα που συσ­σω­ρεύ­ει και η Ρωσία σε αυτόν τον Μα­ρα­θώ­νιο (βλ. Οι αυ­το­κρα­το­ρι­κές πο­λι­τι­κές, οι δαί­µο­νες του 1914, επι­στρέ­φουν), που ίσως πιέ­σουν τον Πού­τιν να βο­λευ­τεί µε πιο «µί­νι­µουµ» στό­χους.

Το επι­τε­λείο του Τραµπ ήδη συ­ζη­τά δη­µό­σια µια επ’ αό­ρι­στον ανα­βο­λή της προ­ο­πτι­κής έντα­ξης της Ου­κρα­νί­ας στο ΝΑΤΟ, αλλά κάτι τέ­τοιο σί­γου­ρα δεν αρκεί στη Μόσχα, που είχε απορ­ρί­ψει µια ανά­λο­γη πρό­τα­ση του Μπάι­ντεν το 2021. Ο Τζέι Ντι Βανς έχει δη­λώ­σει από καιρό ότι «τα τε­τε­λε­σµέ­να στο έδα­φος δεν αντι­στρέ­φο­νται». Ο ίδιος ο Κί­σι­γκερ, που είχε πρώ­τος ρίξει την ιδέα πα­ρα­χώ­ρη­σης ου­κρα­νι­κών εδα­φών, θε­ω­ρού­σε την έντα­ξη της (υπό­λοι­πης) Ου­κρα­νί­ας στο ΝΑΤΟ ως µο­να­δι­κό τρόπο να πει­στούν οι Ου­κρα­νοί να κα­τα­πιούν το πικρό χάπι του δια­µε­λι­σµού. Η αµε­ρι­κα­νι­κή ηγε­σία µάλ­λον θα προ­τεί­νει σκέτο δια­µε­λι­σµό και αντί για «ανταλ­λά­γµα­τα» θα επι­χει­ρή­σει να τον επι­βά­λει µε εκ­βια­σµούς αντί­στοι­χους µε αυ­τούς που εκ­πέ­µπει το Κρε­µλί­νο («πάρτε αυτή τη συ­µφω­νία, αλ­λιώς…»).

Οι συ­νέ­πειες που θα έχει αυτή η εξέ­λι­ξη µέσα στην Ου­κρα­νία (στην κυ­βέρ­νη­ση Ζε­λέν­σκι, στο ρεύµα ου­κρα­νι­κού εθνι­κι­σµού, στον λαό της χώρας γε­νι­κό­τε­ρα) είναι άγνω­στες. Όπως άγνω­στες πα­ρα­µέ­νουν οι κι­νή­σεις που θα κά­νουν ή δεν θα κά­νουν οι ευ­ρω­παϊ­κοί ιµπε­ρια­λι­σµοί σε αυτό το νέο έδα­φος.

Γιάλ­τα ή Μό­να­χο;

Συ­ζη­τώ­ντας το εν­δε­χό­µε­νο να επι­βλη­θεί µια συ­µφω­νία κα­τό­πιν αµε­ρι­κα­νο-ρω­σι­κής συ­νεν­νό­η­σης, ο αστι­κός Τύπος κάνει λόγο για «νέα Γιάλ­τα», πα­ρα­πέ­µπο­ντας στη λο­γι­κή «µοι­ρα­σιάς του κό­σµου» µε­τα­ξύ των Με­γά­λων Δυ­νά­µε­ων, ερή­µην των αδυ­νά­µων. Όµως η Γιάλ­τα ήρθε στο τέλος µιας πα­γκό­σµιας σύρ­ρα­ξης που έδωσε ορι­στι­κή απά­ντη­ση στο διε­θνή συ­σχε­τι­σµό κι «εκτό­νω­σε» την κρίση του κα­πι­τα­λι­σµού µε την κα­τα­στρο­φή που προ­κά­λε­σε. Στο σύγ­χρο­νο κόσµο της διαρ­κούς κρί­σης και της ρευ­στό­τη­τας που προ­κα­λεί η ανά­δυ­ση της πο­λύ-πο­λι­κό­τη­τας, απέ­χου­µε πολύ από µια τέ­τοια συν­θή­κη. Μια κυ­νι­κή συ­µφω­νία για το δια­µε­λι­σµό της Ου­κρα­νί­ας µπο­ρεί να απο­δει­χθεί αντί­στοι­χη όχι µε τη Γιάλ­τα του 1945, αλλά µε εκεί­νη του Μο­νά­χου το 1938. Όταν δια­µε­λί­ζο­ντας την Τσε­χο­σλο­βα­κία, οι ηγε­σί­ες της επο­χής κα­µά­ρω­ναν που δια­σφά­λι­σαν ορι­στι­κά «ει­ρή­νη για την εποχή µας»…

Όποιος έχου­µε ξα­να­γρά­ψει, όποιος επι­θυ­µεί την ει­ρή­νη, δεν πρέ­πει να πε­ρι­µέ­νει τα απο­τε­λέ­σµα­τα των δι­πλω­µα­τι­κών πρω­το­βου­λιών των «από πάνω», αλλά να ερ­γά­ζε­ται για την ανα­τρο­πή της εξου­σί­ας τους…

https://rproject.gr/article/o-traup-kai-o-oykranikos-poleuos