Με τις πλάτες του Ισραήλ, µπράβος των ΗΠΑ // του Αντώνη Νταβανέλου

Η διπλωµατία και η ενεργειακή πολιτική του Μητσοτάκη στην Ανατολική Μεσόγειο

Η επί­σκε­ψη του Μη­τσο­τά­κη στο Ισ­ρα­ήλ και η συ­ζή­τη­σή του µε τους Νε­τα­νιά­χου και Χέρ­τσογκ, γί­νε­ται σε µια κρί­σι­µη και ευ­µε­τά­βλη­τη διε­θνή αλλά και πε­ρι­φε­ρεια­κή συ­γκυ­ρία.

Ο «τυ­φώ­νας» Τραµπ στις διε­θνείς γε­ω­πο­λι­τι­κές σχέ­σεις δεν επη­ρε­ά­ζει αρ­νη­τι­κά τους «άξο­νες» που οι ΗΠΑ έχτι­σαν στην Ανα­το­λι­κή Με­σό­γειο κατά την προη­γού­µε­νη πε­ρί­ο­δο. Όπως υπο­γρά­µµι­σε και πρό­σφα­τα ο πο­λύ­πει­ρος Τζέ­φρι Πάιατ (ο πρέ­σβης των ΗΠΑ στην Αθήνα κατά την πε­ρί­ο­δο της κρί­σης και µε­τέ­πει­τα υφυ­πουρ­γός Εξω­τε­ρι­κών του Μπάι­ντεν), το σχήµα Ελ­λά­δα-Κύ­προς-Ισ­ρα­ήλ + ΗΠΑ είναι «στρα­τη­γι­κής ση­µα­σί­ας» και οι Αµε­ρι­κα­νοί δεν προ­τί­θε­νται να υπο­χω­ρή­σουν από αυτό.

Στο κέ­ντρο των συ­ζη­τή­σε­ων Μη­τσο­τά­κη-Νε­τα­νιά­χου βρί­σκο­νταν οι εξο­πλι­σµοί και η κοινή στρα­τιω­τι­κή επα­γρύ­πνη­ση. Στις ανα­κοι­νώ­σεις αυτά πε­ρι­γρά­φο­νται ως κοι­νές «αµυ­ντι­κές» δε­σµεύ­σεις. Αλή­θεια, ενά­ντια σε ποιους και µε τι µε­θό­δους «αµύ­νε­ται» σή­µε­ρα το Ισ­ρα­ήλ; Η σφαγή των Πα­λαι­στι­νί­ων, η άµεση στρα­τιω­τι­κή απει­λή κατά του Λι­βά­νου και της Συ­ρί­ας, και στο βάθος η απει­λή κατά του Ιράν, θα ήταν αρ­κε­τά για να κα­τα­δι­κά­σει κα­νείς ως ακραία αντι­δρα­στι­κή την ελ­λη­νο-ισ­ραη­λι­νή «συ­µµα­χι­κή σχέση» που στη­ρί­ζει ξε­τσί­πω­τα ο Μη­τσο­τά­κης.

Στη συ­νά­ντη­ση τέ­θη­καν και πιο φι­λό­δο­ξοι σχε­δια­σµοί, όπως ο οι­κο­νο­µι­κός και δι­πλω­µα­τι­κός-στρα­τιω­τι­κός «διά­δρο­µος» IMEC (Ιν­δία-Μέ­ση Ανα­το­λή-Ευ­ρώ­πη). Πρό­κει­ται για µια από τις πιο το­λµη­ρές «νέες ιδέες» των ΗΠΑ, µε στόχο να απο­σπά­σουν την Ινδία του Μόντι από το πλαί­σιο των BRICS, να της δώ­σουν εµπο­ρι­κή-οι­κο­νο­µι­κή πρό­σβα­ση στις ευ­ρω­παϊ­κές αγο­ρές και σε αντάλ­λα­γµα να πά­ρουν τη δι­πλω­µα­τι­κή-στρα­τιω­τι­κή στή­ρι­ξη του Μόντι στον Ιν­δι­κό και στην «καυτή» πε­ριο­χή της Ερυ­θράς Θά­λασ­σας και του Περ­σι­κού Κόλ­που.

Αυτά τα µε­γα­λό­πνοα σχέ­δια (όπως και η προ­θυ­µία του Μη­τσο­τά­κη να λει­τουρ­γή­σει ως «προ­ξε­νή­τρα» για την εξο­µά­λυν­ση των σχέ­σε­ων Ισ­ρα­ήλ-Γαλ­λί­ας) συν­δυά­ζο­νται µε πιο χει­ρο­πια­στές «δου­λειές», µε άµεσο οι­κο­νο­µι­κό αντί­κτυ­πο. Δεν είναι τυ­χαίο ότι ανα­θε­ρµάν­θη­καν έντο­να οι διερ­γα­σί­ες για την ηλε­κτρι­κή δια­σύν­δε­ση µε­τα­ξύ Ισ­ρα­ήλ-Κύ­πρου-Ελ­λά­δας, µε το δια­βό­η­το υπο­βρύ­χιο «κα­λώ­διο», ένα σχέ­διο που λί­γους µόνο µήνες πριν οι (ευ­ρω­παϊ­κές αλλά και κυ­πρια­κές) «αγο­ρές» έκρι­ναν ως ασύ­µφο­ρο και έστελ­ναν στον πάγο. Όµως στην οι­κο­νο­µι­κή και ενερ­γεια­κή πο­λι­τι­κή, οι «µε­γά­λες ει­δή­σεις» ήρθαν από την εδώ πλευ­ρά της θά­λασ­σας.

Οι­κό­πε­δα και εξο­ρύ­ξεις

Ο αµε­ρι­κα­νι­κός κο­λοσ­σός Chevron δή­λω­σε «ξαφ­νι­κά» το επεί­γον εν­δια­φέ­ρον του να ανα­λά­βει τις µε­λέ­τες και την προ­ο­πτι­κή των εξο­ρύ­ξε­ων σε µια τε­ρά­στια θα­λάσ­σια πε­ριο­χή νότια της Κρή­της, που απλώ­νε­ται σε µε­γά­λο τµήµα του Λι­βυ­κού Πε­λά­γους (που, όχι τυ­χαία, έχει αρ­χί­σει πλέον να απο­κα­λεί­ται Νότιο Κρη­τι­κό Πέ­λα­γος).

Η πο­λι­τι­κή του Τραµπ, που γρά­φει στα παλιά πα­πού­τσια του την απει­λή της κλι­µα­τι­κής κα­τάρ­ρευ­σης, και το σύν­θη­µα «Εξο­ρύ­ξεις µωρό µου, εξο­ρύ­ξεις!», έχει εν­θαρ­ρύ­νει τις αµε­ρι­κα­νι­κές πε­τρε­λαϊ­κές εται­ρί­ες να «απε­λευ­θε­ρώ­σουν» τε­ρά­στια κε­φά­λαια για να υλο­ποι­ή­σουν σχε­δια­σµούς που µέχρι χθες έµε­ναν στα συρ­τά­ρια. Η επι­στρο­φή στην κυ­βέρ­νη­ση Μη­τσο­τά­κη του αµε­ρι­κα­νο­τρα­φούς Σταύ­ρου Πα­πα­σταύ­ρου (στη θέση του υπουρ­γού Ενέρ­γειας και Πε­ρι­βάλ­λο­ντος!) απο­δει­κνύ­ε­ται κάθε άλλο παρά τυ­χαία. Σε συν­δυα­σµό, προ­κύ­πτει ένα «χρο­νο­διά­γρα­µµα» πρω­το­φα­νούς τα­χύ­τη­τας και απο­τε­λε­σµα­τι­κό­τη­τας: Μέσα στο 2025 (!) θα έχει ολο­κλη­ρω­θεί, λέει, όλη η δια­δι­κα­σία δια­πρα­γµά­τευ­σης και δια­γω­νι­σµών, και η Chevron θα έχει απο­κτή­σει την «κυ­ριό­τη­τα» για εξο­ρύ­ξεις σε ένα µε­γά­λο αρι­θµό θα­λάσ­σιων «οι­κο­πέ­δων» που ξε­περ­νούν –κατά πολύ!– το όριο των διε­θνώς ανα­γνω­ρι­σµέ­νων ελ­λη­νι­κών χω­ρι­κών υδά­των (που, πέρα από τις αµπε­λο­φι­λο­σο­φί­ες, εξα­κο­λου­θούν να είναι ανα­γνω­ρι­σµέ­να µέχρι τα 6 ναυ­τι­κά µίλια από την πλη­σιέ­στε­ρη ακτή).

Ση­µειώ­νε­ται ότι ο έτε­ρος αµε­ρι­κα­νι­κός κο­λοσ­σός, η Exxon Mobil, έχει κα­το­χυ­ρώ­σει τα «οι­κό­πε­δα» νότια και νο­τιο­δυ­τι­κά της Πε­λο­πον­νή­σου αλλά και δυ­τι­κά-νο­τιο­δυ­τι­κά της Κρή­της. Η Exxon, επί­σης, ήδη ελέγ­χει «οι­κό­πε­δα» ανοι­χτά της Κύ­πρου, ενώ σε συ­νερ­γα­σία µε τη BP έχει αρ­χί­σει εξο­ρύ­ξεις στα ανοι­χτά των ακτών της Αι­γύ­πτου.

Ο σχε­δια­σµός της Chevron προ­κά­λε­σε εν­θου­σια­σµό στον λε­γό­µε­νο «πα­τριω­τι­κό» πο­λι­τι­κό χώρο. «Η συ­µπε­ρι­φο­ρά της υπερ­βαί­νει και τις πιο αι­σιό­δο­ξες προ­βλέ­ψεις και είναι πιο το­λµη­ρή ακόµα και από αυτήν που ακο­λου­θή­σα­µε εµείς, όταν οριο­θε­τή­σα­µε το νότιο όριο των θα­λασ­σο­τε­µα­χί­ων της Κρή­της» έγρα­ψε ένας από τους χα­ρα­κτη­ρι­στι­κούς εκ­προ­σώ­πους αυτού του ρεύ­µα­τος. Πρά­γµα­τι. Μόνο που αν δει κα­νείς στο χάρτη τη δια­δο­χή των «οι­κο­πέ­δων» της Chevron και της Exxon Mobil, τότε θα δια­πι­στώ­σει ότι ζω­γρα­φί­ζε­ται ένα τό­ξο-φρα­γής της Ανα­το­λι­κής Με­σο­γεί­ου, που θα χα­ρα­κτη­ρί­ζε­ται πλέον ως πε­ριου­σια­κό στοι­χείο των δύο µε­γα­λύ­τε­ρων αµε­ρι­κα­νι­κών εξο­ρυ­κτι­κών κο­λοσ­σών. Και είναι γνω­στό ότι η οι­κο­νο­µι­κή «κυ­ριό­τη­τα» σε µια θα­λάσ­σια πε­ριο­χή είναι ο πρό­λο­γος για τη στρα­τιω­τι­κή κυ­ριαρ­χία επ’ αυτής. Αν µά­λι­στα στην Αί­γυ­πτο του φι­λο-αµε­ρι­κα­νού δι­κτά­το­ρα Σίσι ανα­γνω­ρι­στεί µια ανά­λο­γη «απλο­χε­ριά», τότε το αµε­ρι­κα­νι­κό τόξο φρα­γής στην Ανα­το­λι­κή Με­σό­γειο θα γίνει κυ­ριο­λε­κτι­κά αδια­πέ­ρα­στο. Η Exxon και η Chevron δια­θέ­το­ντας τη στρα­τιω­τι­κή οµπρέ­λα της Σού­δας και του 6ου Στό­λου, αλλά και τη «φι­λι­κή» επα­γρύ­πνη­ση του Κρά­τους του Ισ­ρα­ήλ, µε­τα­τρέ­πο­νται σε «άρ­χο­ντες» της Ανα­το­λι­κής Με­σο­γεί­ου.

Οι άγριες συ­νέ­πειες των εξο­ρύ­ξε­ων στο πε­ρι­βάλ­λον γε­νι­κά και στο θα­λάσ­σιο πε­ρι­βάλ­λον ει­δι­κό­τε­ρα, είναι ένας απο­λύ­τως κρί­σι­µος πα­ρά­γο­ντας, αλλά δεν είναι αντι­κεί­µε­νο του πα­ρό­ντος άρ­θρου. Όµως οι συ­νέ­πειες στη γε­ω­πο­λι­τι­κή της πε­ριο­χής και ο κίν­δυ­νος για την ει­ρή­νη, είναι επί­σης απο­λύ­τως κρί­σι­µος πα­ρά­γο­ντας.

Οι οπα­δοί της στρα­τη­γι­κής επέ­κτα­σης µέσω των ΑΟΖ, συ­νη­θί­ζουν να µι­λούν για ένα κά­ποιο Διε­θνές Δί­καιο. Όµως αυτό ορί­ζει ότι η άσκη­ση κυ­ριαρ­χι­κών δι­καιω­µά­των σε µια ευ­ρύ­τε­ρη θα­λάσ­σια ζώνη (ΑΟΖ) µέχρι του ορίου των 200 ν. µι­λί­ων προ­ϋ­πο­θέ­τει διε­θνή συ­µφω­νία ανα­γνώ­ρι­σης των ΑΟΖ, µε­τα­ξύ των χωρών που έχουν αντι­τι­θέ­µε­να συ­µφέ­ρο­ντα, συ­µφω­νία που απο­κτά ισχύ αφού κα­τα­τε­θεί στον ΟΗΕ. Αυτή η προ­ϋ­πό­θε­ση ανα­δεί­χθη­κε πέρα από κάθε αµφι­σβή­τη­ση, στις µα­κρές και πε­ρί­πλο­κες δια­πρα­γµα­τεύ­σεις Ελ­λά­δας-Ιτα­λί­ας σχε­τι­κά µε τις ΑΟΖ στην «εύ­κο­λη» θά­λασ­σα του Ιο­νί­ου, όπως και στις απο­τυ­χη­µέ­νες δια­πρα­γµα­τεύ­σεις Ελ­λά­δας και Αλ­βα­νί­ας για τον κα­θο­ρι­σµό των µε­τα­ξύ τους θα­λάσ­σιων ορίων.

Τι ισχύ­ει αν δεν υπάρ­χουν ανά­λο­γες συ­µφω­νί­ες, ή µέχρι αυτές να επι­τευ­χθούν; Η απά­ντη­ση είναι απλή: τα διε­θνώς ανα­γνω­ρι­σµέ­να χω­ρι­κά ύδατα (στην Ελ­λά­δα τα 6 ν. µίλια). Η συ­στη­µι­κή εφη­µε­ρί­δα «Το Βήµα» (30/3) φρό­ντι­σε να προει­δο­ποι­ή­σει τους θε­ρµο­κέ­φα­λους, µε τη γνώµη µιας ελ­λη­νί­δας κα­θη­γή­τριας Δι­καί­ου: «Από τη στι­γµή που οι ερευ­νη­τι­κές και ανα­πτυ­ξια­κές δρα­στη­ριό­τη­τες των εται­ρειών θα είναι εντός των 6 ν.µ. καµία Τρίτη πλευ­ρά δεν νο­µι­µο­ποιεί­ται να αντι­δρά­σει». Πρά­γµα­τι, αλλά και αντι­στρό­φως: έξω από τα 6 ν.µ., κάθε τρίτη πλευ­ρά νο­µι­µο­ποιεί­ται να αντι­δρά­σει σε πρα­κτι­κές κυ­ριαρ­χί­ας επί των διε­θνών υδά­των.

Η ανα­φο­ρά µας δεν είναι τυ­χαία. Στις µε­λέ­τες για την πό­ντι­ση του υπο­βρύ­χιου κα­λω­δί­ου σύν­δε­σης Ισ­ρα­ήλ-Κύ­πρου-Ελ­λά­δας (GSI), η Τουρ­κία αντέ­δρα­σε. Έβγα­λε πο­λε­µι­κά πλοία στα διε­θνή ύδατα νότια της Κάσου και δέ­σµευ­σε µε Navtex τις πε­ριο­χές των ερευ­νών. Η ανά­δο­χος εται­ρεία υπο­χώ­ρη­σε και το ιτα­λι­κό ερευ­νητ­κό πλοίο Ievoli Relume δια­τά­χθη­κε να γυ­ρί­σει στη βάση του. Μόνο που τα πρά­γµα­τα µε το σχε­δια­σµό της Chevron θα είναι εξαι­ρε­τι­κά πιο σο­βα­ρά.

Δεν υπάρ­χει αµφι­βο­λία ότι µε το σχε­δια­σµό της Chevron η κυ­βέρ­νη­ση Τραµπ στέλ­νει «µή­νυ­µα» εύ­νοιας προς την ελ­λη­νι­κή πλευ­ρά. Το «µή­νυ­µα» έχει επί­σης την υπο­στή­ρι­ξη του Νε­τα­νιά­χου. Ακόµα, δεν µπο­ρεί να θε­ω­ρη­θεί άσχε­τη η ανα­κοί­νω­ση της επί­σκε­ψης του υπουρ­γού Άµυ­νας της Γαλ­λί­ας στην Αθήνα, αλλά και η προ­α­ναγ­γε­λία ότι το γαλ­λι­κό πυ­ρη­νι­κό αε­ρο­πλα­νο­φό­ρο Σαρλ Ντε Γκολ θα «επι­σκε­φτεί» τα ελ­λη­νι­κά νερά.

Για την ώρα η Τουρ­κία του Ερ­ντο­γάν δεν έχει αντι­δρά­σει. Πι­θα­νό­τα­τα γιατί η αστά­θεια στο εσω­τε­ρι­κό της κλι­µα­κώ­νε­ται, αλλά και γιατί ο συ­σχε­τι­σµός υπέρ των Chevron-Exxon είναι «πει­στι­κός». Όµως τί­πο­τα δεν βε­βαιώ­νει ότι η στάση αυτή θα δια­τη­ρη­θεί και στο µέλ­λον.

Ο Μη­τσο­τά­κης στη­ρί­ζο­ντας ασύ­στο­λα τα σχέ­δια των Αµε­ρι­κα­νών και του Ισ­ρα­ήλ στην Ανα­το­λι­κή Με­σό­γειο, επι­χει­ρεί να τα συν­δυά­σει µε κά­ποιες «εθνι­κές επι­τυ­χί­ες» στην κα­τα­νο­µή των µε­ρι­δί­ων κυ­ριαρ­χί­ας. Είναι ένα παι­χνί­δι µε τη φωτιά. Ένα παι­χνί­δι άµεσα δε­µέ­νο µε τη διαρ­κή κλι­µά­κω­ση των εξο­πλι­σµών και την ενί­σχυ­ση του µι­λι­τα­ρι­σµού στο εσω­τε­ρι­κό της χώρας. Όπου δεν πρέ­πει να υπάρ­χει καµιά αµφι­βο­λία για το ποιος τε­λι­κά θα πλη­ρώ­σει τον οι­κο­νο­µι­κό λο­γα­ρια­σµό για τα όπλα, αλλά και τον πο­λι­τι­κό λο­γα­ρια­σµό για την υπο­τα­γή σε τέ­ρα­τα όπως η Chevron και η Exxon Mobil.

https://rproject.gr/article/me-tis-plates-toy-israil-upravos-ton-ipa