Η ανθρώπινη ιστορία είναι στην ουσία η μάχη για την υπέρβαση του υπάρχοντος. Το παρόν πάντα εμπεριείχε και εμπεριέχει τη θλίψη των συμβάντων. Των μικρών μεγεθών, των δύσκολων αποφάσεων, της φθοράς, του θανάτου…
Η θρησκεία συνιστά την πιο κοντινή και δεδομένη μορφή της απόπειρας ελέγχου του απείρου, του ανερμήνευτου και της ζωής – του πιο περίπλοκου και πιο ανερμήνευτου φαινομένου. Είναι η προσιτή δημιουργία θεών που αναλαμβάνουν την διεκπεραίωση αυτού του (απρόσιτου) έργου. Σε όλες τις θρησκευτικές μυθολογίες – προφανώς καθώς η μία επηρεάζει την άλλη και καθώς όλες διακατέχονται από το ίδιο ανθρώπινο πάθος της υπέρβασης – ένας θεός, ή πολλοί, ζουν, συμβιώνουν με τους ανθρώπους, πεθαίνουν, ανασταίνονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.
Σύμφωνα με το Χέγκελ, ο Θεός είναι η διεργασία του ανθρώπου που εκλαμβάνεται ως ολοκληρωμένος.
Ο Ντοστογιέβσκι, και όχι μόνο αυτός, στην αγωνιώδη προσπάθεια της Ανατολής να αντισταθεί στον ορθολογισμό της Δύσης, μας κληροδότησε το επίμαχο ερώτημα: τι απογίνεται ο άνθρωπος χωρίς θεό; Μπορεί να υπάρξει άνθρωπος χωρίς θεό;
(Και εν τέλει, αν αντιστρέψουμε το ερώτημα, μπορεί να υπάρξει θεός χωρίς τον άνθρωπο;)
Αν η εφεύρεση μια μεταφυσικής κατάληξης με προοπτική ανάστασης, συνεπήρε το νου και το συναίσθημα των ανθρώπων στις εποχές αναζήτησης της εσωτερικής ειρήνης και της συμπόρευσης με το θείο, όταν θεός και άνθρωποι ήταν συνοδοιπόροι (ακόμη και αν συμπεριλάβουμε και εκείνον τον σκληρό εγωιστή και αιώνιο τιμωρό θεό της Παλαιάς Διαθήκης, που κληροδότησε στους εβραίους τα αποκλειστικά προνόμια της επιβολής επί πάντων, τα οποία ασκούν και επικαλούνται σήμερα οι Νετανιάχου – ακόμη και εκείνος συνομίλησε και κυρίως διαπραγματεύτηκε με το Μωυσή πάνω στο Σινά τις εντολές και όλες τις υπόλοιπες ιδρυτικές διακηρύξεις), η επίκληση της εξέγερσης ως λυτρωτικής λειτουργίας είναι η γήινη, και ανθρώπινη εξ ολοκλήρου, απελευθερωτική εκείνη επαγγελία κατά την οποία ο ένας γίνεται εμείς, ο μικρός άνθρωπος υπερβαίνει τον εαυτό του μέσα σε έναν όγκο πολλαπλάσιο και πολυπλοκότερο, δικαιώνει τα αισθήματα και εκτοξεύει στο άπειρο την επιθυμία. Είναι η στιγμή της μετουσιώσης.
Η ανάσταση και η εξέγερση, λοιπόν, ως δυο εκδοχές της δύναμης του πραγματικού και της προσδοκίας του μη εφικτού, που χρειάζεται τη θεϊκή δύναμη, για να πραγματωθεί. Αλλά ποια δύναμη είναι μεγαλύτερη, από τη θεϊκή δύναμη των ανθρώπων όταν αποχτούν συνείδηση του εαυτού τους και της πραγματικότητας που τους περιβάλλει, όταν εξεγείρονται;
Γιατί η εξέγερση είναι η μορφή της πιο περιεκτικής και βαθιάς γνώσης του κόσμου. Όταν τον αλλάζεις εσύ, με τις δυνάμεις σου και αποχτάς συνείδηση του εαυτού και των δυνάμεων σου.
Η ανάσταση και η εξέγερση είναι κοινός τόπος, κοινό πεδίο, κοινή έμπνευση, ως η στιγμή της μετάβασης από μια πραγματικότητα θνητή και πεπερασμένη σε μια πραγματικότητα αθάνατη και άπειρη.
Αν είναι το ίδιο ματαιότητες απομένει να αποδειχθεί. Αλλά η κατάκτηση της αιωνιότητας είναι υπαρκτή ανάγκη.
Ο Αντρέ Μπρετόν όρισε με θαυμάσιο τρόπο την εξέγερση:
«Δεν υπάρχει πιο επονείδιστο ψεύδος από εκείνο που συνίσταται στο να υποστηρίζουμε, ακόμη και προπάντων μπροστά στο ανεπανόρθωτο, ότι η εξέγερση δεν χρησιμεύει σε τίποτα. Η εξέγερση εμπερικλείει τη δικαίωσή της, εντελώς ανεξάρτητα από τις πιθανότητες που έχει να αλλάξει ή όχι την κατάσταση πραγμάτων που την προσδιορίζει. Είναι η σπίθα μέσα στον άνεμο, αλλά η σπίθα που γυρεύει την πυριτιδαποθήκη» (Αντρέ Μπρετόν, Αρκάνα 17, εκδ. Ύψιλον).
Και ο Αλαίν Μπαντιού σχολιάζει:
«Φέρει [η εξέγερση] το υποκείμενο αντιμέτωπο με το αδύνατο που του προσιδιάζει, και άρα με την καθαυτό πραγματική ικανότητά του», (Αλαίν Μπαντιού, Ο εικοστός αιώνας, εκδ. Ερατώ).
Όταν η θυσία, του Ιησού ή του εξεγερμένου, δεν είναι εξαέρωση, αλλά προϋπόθεση. Όποιος έζησε έτσι, εκείνοι που έζησαν έτσι, πέρα από την οδύνη, και μαζί με αυτήν ως προϋπόθεση, βρήκαν την ένταση του μεγαλειώδους και του Άλλου – του άλλου ανθρώπου, του συντρόφου, του δίπλα, του συμμαχητή, και του άλλου της ζωής.
Ο αιώνας, που ήδη διανύσαμε το πρώτο του τέταρτο, δεν απέδωσε αυτή την ορμή των πνευμάτων. Κυκλοφόρησε σε μέτριους τόνους, υποταγής κυρίως, μετριάζοντας έτσι τις εντάσεις και συνεπώς τα αισθήματα. Ακόμη κι έναν πάσχοντα Χριστό τον μετέτρεψε σε περιστατικό, και την Ανάσταση του σε βεγγαλικό μιας λάμψης.
Προφανώς αυτό δεν αλλάζει τους συμβολισμούς και τις προφάνειες.
Ούτε τις συσσωρεύσεις της οδύνης η οποία, σύμφωνα και με τον Μπρετόν, γίνεται η προϋπόθεση της εξέγερσης.
Ούτε τις επικείμενες αναστάσεις!
Σχόλια (0)