Πότε η Αριστερά αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση; (Η εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ)

Οι ευθύνες του ΣΥΡΙΖΑ, τόσο κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του πρώτου εξαμήνου του 2015 όσο και στα επόμενα χρόνια, μετά τον συμβιβασμό, έγκεινται στο ότι δεν ανέλαβε την προσπάθεια να ενεργοποιήσει-κινητοποιήσει την κοινωνία, να οργανώσει τα επιμέρους κινήματα, να διαμορφώσει συσχετισμούς στην κοινωνία των πολιτών (συνδικάτα, αυτοδιοίκηση, νεολαία, κ.λπ.) και να δώσει στα μέλη του περιθώρια συμμετοχής στη διεύθυνση του κόμματος.

Δημήτρης Κατσορίδας

Αντί­θε­τα, πε­ριο­ρί­στη­κε μόνο στη δια­χεί­ρι­ση του κρά­τους. Δεν μπήκε καν στη δια­δι­κα­σία ή έστω στον πει­ρα­σμό να λει­τουρ­γή­σει αντα­γω­νι­στι­κά προς το σύ­στη­μα και να επι­φέ­ρει δυ­σλει­τουρ­γί­ες στο αστι­κό κρά­τος, ως ο μόνος τρό­πος να μην αφο­μοιω­θεί από αυτό, δί­νο­ντας και ένα μή­νυ­μα στην κοι­νω­νία ως προς τις προ­θέ­σεις του. Η συ­νέ­πεια ήταν να μη φτά­σει ποτέ σε ρι­ζο­σπα­στι­κές τομές.

Θα αντι­τεί­νει κά­ποιος/-α ότι τα πράγ­μα­τα είναι πολύ πιο σύν­θε­τα. Βε­βαί­ως! Όμως, πάντα έτσι ήταν, σύν­θε­τα. Από εκεί και μετά είναι ζή­τη­μα επι­λο­γών. Χωρίς να μπο­ρού­με να προ­δια­γρά­ψου­με το απο­τέ­λε­σμα, όσον αφορά τις δια­θέ­σεις της κοι­νω­νί­ας για συμ­με­το­χή ή ανά­θε­ση, εντού­τοις το μόνο σί­γου­ρο είναι ότι η ηγε­τι­κή ομάδα του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δεν προ­σπά­θη­σε να κάνει τί­πο­τα από τα πα­ρα­πά­νω ή έστω να εφαρ­μό­σει κά­ποια εναλ­λα­κτι­κά σχέ­δια.(1) Σαφώς δεν μπο­ρεί να πα­ρα­γνω­ρι­στεί ο εσω­τε­ρι­κός συ­σχε­τι­σμός δύ­να­μης, η ήττα του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος από το 2012, η λο­γι­κή της ανά­θε­σης, ο διε­θνής συ­σχε­τι­σμός, οι οι­κο­νο­μι­κές πιέ­σεις, κ.λπ. Όλα αυτά έπαι­ξαν τον ρόλο τους. Όμως, από την άλλη, η συ­νε­χής δι­καιο­λό­γη­ση των εμπο­δί­ων, κα­λο­προ­αί­ρε­τα ή μη, έχει ως συ­νέ­πεια να σχε­τι­κο­ποιεί­ται η συμ­βι­βα­στι­κή στάση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ.

Εδώ, βέ­βαια, τί­θε­ται το θέμα των συμ­βι­βα­σμών. Είναι, τε­λι­κά, ανα­γκαί­οι; Θεωρώ πως είναι, με την προ­ϋ­πό­θε­ση να ξέ­ρου­με ότι αυτοί αξιο­ποιού­νται προ­κει­μέ­νου να ανε­βαί­νει συ­νε­χώς το πο­λι­τι­κό επί­πε­δο των δυ­νά­με­ων της ερ­γα­σί­ας και γε­νι­κά των κι­νη­μα­τι­κών δυ­νά­με­ων, να ενι­σχύ­ε­ται και να στα­θε­ρο­ποιεί­ται η θέση τους, να ανοί­γο­νται συ­νε­χώς ρωγ­μές  στους αντι­πά­λους, να λέμε την αλή­θεια, και να μην χά­νε­ται ο τε­λι­κός στό­χος, που είναι ο σο­σια­λι­σμός.

Στη βάση αυτή μπο­ρού­με να δούμε αν, τε­λι­κά, η Αρι­στε­ρά χρειά­ζε­ται να ανα­λά­βει την κυ­βερ­νη­τι­κή εξου­σία. Πάλι, εδώ, τί­θε­νται μια σειρά ερω­τή­μα­τα: «Μήπως, τε­λι­κά, η Αρι­στε­ρά δεν πρέ­πει να ανα­λαμ­βά­νει τη δια­κυ­βέρ­νη­ση της χώρας; Μήπως θα έπρε­πε ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ να απο­χω­ρή­σει από την κυ­βερ­νη­τι­κή εξου­σία; Και αν γι­νό­ταν κάτι τέ­τοιο δεν θα δι­καί­ω­νε την άποψη ότι η Αρι­στε­ρά δεν κάνει για την εξου­σία; Και σά­μπως μια τέ­τοια απο­χώ­ρη­ση δεν θα ήταν εξί­σου ιστο­ρι­κή ήττα, εφό­σον θα σή­μαι­νε ότι δεν ξέρει να υπη­ρε­τεί τον κόσμο;».(2)

Απε­να­ντί­ας, θεωρώ ότι η Αρι­στε­ρά χρειά­ζε­ται να ανα­λαμ­βά­νει την κυ­βερ­νη­τι­κή εξου­σία, όμως με μία προ­ϋ­πό­θε­ση: Δεν θα πρέ­πει σε καμία πε­ρί­πτω­ση να ορι­στεί ως απλός δια­χει­ρι­στής των αστι­κών υπο­θέ­σε­ων. Αντί­θε­τα, θα πρέ­πει πολύ γρή­γο­ρα να βρει για κέ­ντρο βά­ρους της τις ορ­γα­νώ­σεις της κοι­νω­νί­ας των πο­λι­τών και αν δεν υπάρ­χουν τέ­τοιες να επι­χει­ρή­σει μέσω ενερ­γο­ποί­η­σης του λαϊ­κού πα­ρά­γο­ντα να φτια­χτούν, προ­ω­θώ­ντας τις λαϊ­κές συ­νε­λεύ­σεις, τα συμ­βού­λια ερ­γα­ζο­μέ­νων που θα ασκούν ερ­γα­τι­κό έλεγ­χο στην πα­ρα­γω­γή κ.λπ., καθώς νέες μορ­φές κοι­νω­νι­κής οι­κο­νο­μί­ας στο πλαί­σιο ενός σχε­δια­σμέ­νου δη­μο­κρα­τι­κού προ­γραμ­μα­τι­σμού. Στην αντί­θε­τη πε­ρί­πτω­ση, μια κυ­βέρ­νη­ση στης Αρι­στε­ράς είτε θα βου­λιά­ξει είτε θα γίνει όμη­ρος των αστι­κών θε­σμών, όπως λέει ο F. Sabado.(3)Το ση­μείο αυτό είναι απο­φα­σι­στι­κής ση­μα­σί­ας. Διότι ένα κόμμα της Αρι­στε­ράς (Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμμα, το έλεγε ο Αλ­του­ρέρ) «δεν μπο­ρεί ποτέ να μπει στην κυ­βέρ­νη­ση ενός αστι­κού κρά­τους […] για να ‘’δια­χει­ρι­στεί­’’ τις υπο­θέ­σεις του αστι­κού κρά­τους. Μπαί­νει στην κυ­βέρ­νη­ση, μόνο για να δυ­να­μώ­σει τον τα­ξι­κό αγώνα και να προ­ε­τοι­μά­σει την ανα­τρο­πή του αστι­κού κρά­τους […] Διότι το να είναι ‘’κόμ­μα δια­κυ­βέρ­νη­ση­ς’’ ση­μαί­νει να είναι ένα κρα­τι­κό κόμμα».(4)

Αν απο­δε­χτού­με αυτές τις προ­σεγ­γί­σεις, τότε, εφό­σον ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δεν ακο­λού­θη­σε τη με­θο­δο­λο­γία που προ­τεί­νουν ο Sabado και ο Αλ­του­σέρ, αλλά πα­λι­νω­δού­σε ήδη από το πρώτο εξά­μη­νο της δια­κυ­βέρ­νη­σής του με­τα­ξύ συ­νε­χών δια­πραγ­μα­τεύ­σε­ων(που ξε­κί­νη­σαν από τη λε­γό­με­νη «συμ­φω­νία-γέ­φυ­ρα» του Φε­βρουα­ρί­ου 2015)και συ­νε­χών υπο­χω­ρή­σε­ων, θα έπρε­πε, του­λά­χι­στον μετά το δη­μο­ψή­φι­σμα του Ιου­λί­ου, προ­κει­μέ­νου να δια­τη­ρή­σει την αξιο­πρέ­πειά του και την αξιο­πι­στία του, αντί να απο­δε­χθεί τον εκ­βια­σμό της Τρόι­κας, να πα­ραι­τη­θεί, αφή­νο­ντας στους γνή­σιους εκ­προ­σώ­πους του αστι­σμού (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και άλ­λους) την ευ­θύ­νη του 3ου Μνη­μο­νί­ου. Έτσι, θα είχε του­λά­χι­στον δια­σώ­σει την τιμή της Αρι­στε­ράς από την ανα­ξιο­πι­στία στην οποία έκτο­τε πε­ριέ­πε­σε και θα προ­ε­τοι­μα­ζό­ταν να ανα­λά­βει εκ νέου κυ­βερ­νη­τι­κά κα­θή­κο­ντα, με πρό­γραμ­μα και πο­λι­τι­κή προ­ε­τοι­μα­σία που θα κι­νη­το­ποιού­σε τον λαϊκό πα­ρά­γο­ντα ώστε να στη­ρί­ξει μια αρι­στε­ρή κυ­βέρ­νη­ση που ενα­ντιώ­νε­ται στους κρα­τού­ντες.

Λαμ­βά­νο­ντας υπόψη τα προ­α­να­φερ­θέ­ντα, θεωρώ ότι όσοι και όσες από τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ κα­τεί­χαν υπεύ­θυ­νες κυ­βερ­νη­τι­κές θέ­σεις, ιδιαί­τε­ρα από την υπο­γρα­φή του 3ου Μνη­μο­νί­ου έως την απώ­λεια της κυ­βερ­νη­τι­κής εξου­σί­ας το 2019, είναι ανα­γκαίο να απα­ντή­σουν στο εξής ερώ­τη­μα: Είναι δου­λειά της Αρι­στε­ράς να υλο­ποιεί το πρό­γραμ­μα του αντι­πά­λου; Αν ανα­στο­χα­στού­με πάνω σε αυτό, τότε υπάρ­χει η δυ­να­τό­τη­τα να εξα­χθούν χρή­σι­μα συ­μπε­ρά­σμα­τα, ικανά να συμ­βά­λουν στην ανα­συ­γκρό­τη­ση της Αρι­στε­ράς.

 

Υπο­ση­μειώ­σεις

(*) Δη­μο­σιεύ­τη­κε στην ηλε­κτρο­νι­κή σε­λί­δα της εφη­με­ρί­δας Η Εποχή, 13-5-2025. Η ανάρ­τη­ση έγινε με αφορ­μή την τρι­ή­με­ρη συ­ζή­τη­ση της ίδιας εφη­με­ρί­δας, 14-16 Μαϊου 2025, στην ΕΣΗΕΑ, με θέμα: «Απο­τι­μώ­ντας την πο­ρεία του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ».

(1) Για πε­ρισ­σό­τε­ρα βλ. Δ. Κα­τσο­ρί­δας, «Κυ­βέρ­νη­ση ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ: η έλ­λει­ψη ιστο­ρι­κής γνώ­σης», Η Εφη­με­ρί­δα των Συ­ντα­κτών, 5-2-2025.

(2) Βλ. Δ. Πα­πα­νι­κο­λό­που­λος, Στο εσω­τε­ρι­κό του κι­νή­μα­τος. Όψεις της εν­δο­κι­νη­μα­τι­κής ζωής στην Ελ­λά­δα, Εκ­δό­σεις των Συ­να­δέλ­φων, Αθήνα 2020, σελ. 172.

(3) Για πε­ρισ­σό­τε­ρα δες F. Sabado, Για την επα­να­στα­τι­κή στρα­τη­γι­κή σή­με­ρα, εκ­δό­σεις Πρω­το­πο­ρια­κή Βι­βλιο­θή­κη, Αθήνα 2006, σελ. 42.

(4) Λ. Αλ­του­σέρ, «Ση­μεί­ω­ση σχε­τι­κά με τους Ιδε­ο­λο­γι­κούς Μη­χα­νι­σμούς του κρά­τους (ΙΜΚ)», πε­ριο­δι­κό Θέ­σεις, Οκτώ­βριος-Δε­κέμ­βριος 1987, τεύ­χος 21, σελ. 44.

https://rproject.gr/article/pote-i-aristera-analamvanei-ti-diakyvernisi-i-empeiria-toy-syriza