Στεγαστική κρίση και επιδόµατα κοροϊδία

Η στεγαστική κρίση στην Ελλάδα αποτελεί πλέον ένα κοινωνικό ζήτηµα µε εκρηκτικές διαστάσεις. Η διαρκής αύξηση των ενοικίων σε συνδυασµό µε τον πληθωρισµό και την ακρίβεια τη στιγµή που οι µισθοί παραµένουν καθηλωµένοι, έχουν εκτοξεύσει το κόστος στέγασης για την πλειοψηφία των ανθρώπων που δεν έχουν δική τους κατοικία. Το κόστος στέγασης αγγίζει το 35.2% του διαθέσιµου εισοδήµατος όταν ο µέσος όρος στην ΕΕ είναι στο 20%.

Χρήστος Σταυρακάκης

Τα δια­θέ­σι­µα ακί­νη­τα προς ενοι­κί­α­ση είναι πολύ λίγα σε σχέση µε τις ανά­γκες των κα­τοί­κων και αυτό οφεί­λε­ται σε δύο λό­γους. Πρώ­τον, µε­γά­λο πο­σο­στό των ακι­νή­των δια­τί­θε­ται σε βρα­χυ­χρό­νιες µι­σθώ­σεις τύπου airbnb, για την εξυ­πη­ρέ­τη­ση της του­ρι­στι­κής βιο­µη­χα­νί­ας. Δεύ­τε­ρον, πολλά ακί­νη­τα πα­ρα­µέ­νουν κλει­στά και βρί­σκο­νται στα χέρια των τρα­πε­ζών µετά από πλει­στη­ρια­σµό και δεν δια­τί­θε­νται για µα­κρο­χρό­νιες µι­σθώ­σεις. Έτσι οι τιµές των ενοι­κί­ων και των ακι­νή­των έχουν εκτο­ξευ­τεί καθώς δεν υπάρ­χει κα­νέ­να απο­λύ­τως ρυ­θµι­στι­κό πλαί­σιο. Τα τε­λευ­ταία 7 χρό­νια οι αυ­ξή­σεις στις τιµές των ενοι­κί­ων είναι πε­ρί­που 52% ενώ οι τιµές των ακι­νή­των κα­τα­γρά­φουν αύ­ξη­ση 71%.

Το πρό­βλη­µα είναι τόσο εκρη­κτι­κό που έχει ανα­γκά­σει την κυ­βέρ­νη­ση να το ανα­γνω­ρί­σει κα­ταρ­χάς ως τέ­τοιο και να προ­σπα­θεί να πα­ρου­σιά­σει µία κά­ποια προ­σπά­θεια αντι­µε­τώ­πι­σης. Έτσι, η κυ­βέρ­νη­ση απο­φά­σι­σε από το Νο­έ­µβριο του 2025 να επι­στρέ­φε­ται ένα ενοί­κιο στους ενοι­κια­στές, ως τάχα κοι­νω­νι­κή πο­λι­τι­κή από το µα­τω­µέ­νο πλε­ό­να­σµα των 11.4 δισ. ευρώ.

Η ελά­φρυν­ση ενός ενοι­κί­ου το χρόνο για τους αν­θρώ­πους που ανα­γκά­ζο­νται να ξο­δεύ­ουν πε­ρί­που το µισό τους µισθό κάθε µήνα δεν είναι κα­θό­λου αµε­λη­τέα. Όµως, στην πρα­γµα­τι­κό­τη­τα πρό­κει­ται για επι­δό­τη­ση του ει­σο­δή­µα­τος των ιδιο­κτη­τών και όχι των ενοι­κια­στών. Από τη στι­γµή που δεν υπάρ­χει κα­νέ­να απο­λύ­τως πλαί­σιο για τη ρύ­θµι­ση των τιµών των ενοι­κί­ων, αυτό το µέτρο µπο­ρεί να οδη­γή­σει σε ακόµα µε­γα­λύ­τε­ρη αύ­ξη­ση. Οι ιδιο­κτή­τες θα µπο­ρούν να «εκ­βιά­ζουν» τους ενοι­κια­στές, αξιο­ποιώ­ντας την πολύ µικρή προ­σφο­ρά δια­θέ­σι­µων ακι­νή­των ώστε να ανε­βά­σουν και άλλο τις τιµές. Αυτό ακρι­βώς συ­νέ­βη και µε τα προ­γρά­µµα­τα «Σπίτι Μου» για την επι­δό­τη­ση στε­γα­στι­κών δα­νεί­ων για την αγορά πρώ­της κα­τοι­κί­ας, όπου εκτο­ξεύ­τη­καν οι τιµές των ακι­νή­των.

Για άλλη µία φορά, η κυ­βέρ­νη­ση λει­τουρ­γεί ως dealer των συ­µφε­ρό­ντων του real estate µε το µαν­δύα µίας κά­ποιας κοι­νω­νι­κής πο­λι­τι­κής. Όσο δεν υπάρ­χει κα­νέ­να ρυ­θµι­στι­κό πλαί­σιο και όσο δεν υπάρ­χει µια πο­λι­τι­κή µε κοι­νω­νι­κά κρι­τή­ρια τόσο οι πό­λεις µας και οι γει­το­νιές µας θα γί­νο­νται αφι­λό­ξε­νες για τους κα­τοί­κους.

Τέ­τοιες επι­δο­µα­τι­κές πο­λι­τι­κές µε µέτρα που είναι τόσο µε­ρι­κά και τόσο απο­σπα­σµα­τι­κά δεν είναι απλά ψί­χου­λα αλλά στην πρα­γµα­τι­κό­τη­τα λει­τουρ­γούν στην εντε­λώς αντί­θε­τη κα­τεύ­θυν­ση από αυτή που υπο­στη­ρί­ζε­ται πώς εξυ­πη­ρε­τούν από την πλευ­ρά της κυ­βέρ­νη­σης. Πόροι που προ­έρ­χο­νται από την ΕΕ και τα δη­µό­σια τα­µεία δεν αξιο­ποιού­νται για την εφα­ρµο­γή µίας κοι­νω­νι­κής πο­λι­τι­κής για το ζή­τη­µα της στέ­γης αλλά αντί­θε­τα κα­τευ­θύ­νε­ται στις τσέ­πες των τρα­πε­ζών και του real estate.

Για να αντι­µε­τω­πι­στεί η στε­γα­στι­κή κρίση και τα εκρη­κτι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά που αυτή λα­µβά­νει είναι ανα­γκαία µία πο­λι­τι­κή σε αντί­θε­τη κα­τεύ­θυν­ση, όπως διεκ­δι­κούν συλ­λο­γι­κό­τη­τες και κι­νή­µα­τα για το δι­καί­ω­µα στη στέγη. Πρώ­τον, χρειά­ζε­ται µειω­θεί συ­νο­λι­κά το στε­γα­στι­κό κό­στος. Για να γίνει αυτό θα πρέ­πει να υπάρ­ξει πλα­φόν στις τιµές των ενοι­κί­ων και το ύψος τους να ρυ­θµί­ζε­ται αφε­νός µε κοι­νω­νι­κά κρι­τή­ρια και αφε­τέ­ρου µε βάση την κα­τά­στα­ση των ακι­νή­των προς ενοι­κί­α­ση. Δεύ­τε­ρον, χρειά­ζε­ται νο­µι­κή προ­στα­σία της πρώ­της κα­τοι­κί­ας, απα­γό­ρευ­ση των εξώ­σε­ων και κα­τάρ­γη­ση των ηλε­κτρο­νι­κών πλει­στη­ρια­σµών. Τρί­τον, χρειά­ζε­ται ένα πρό­γρα­µµα δη­µό­σιων επεν­δύ­σε­ων για τη δη­µιουρ­γία κοι­νω­νι­κής κα­τοι­κί­ας, ώστε να µπο­ρέ­σουν να έχουν πρό­σβα­ση σε φθηνή και ποιο­τι­κή στέγη ακόµα πε­ρισ­σό­τε­ροι/ες. Τέ­ταρ­τον, χρειά­ζε­ται να ρυ­θµι­στεί η αγορά ακι­νή­των και οι βρα­χυ­χρό­νιες µι­σθώ­σεις. Πρέ­πει να κα­ταρ­γη­θούν τα προ­γρά­µµα­τα golden visa και να πε­ριο­ρι­στεί δρα­µα­τι­κά η διά­θε­ση ακι­νή­των για βρα­χυ­χρό­νια µί­σθω­ση µε κρι­τή­ριο πρώτα την κά­λυ­ψη των στε­γα­στι­κών ανα­γκών των κα­τοί­κων. Πέ­µπτον, Χρειά­ζε­ται να ενι­σχυ­θεί η φοι­τη­τι­κή στέ­γα­ση για να µπο­ρούν οι φοι­τή­τριες και οι φοι­τη­τές να σπου­δά­ζουν χωρίς την πε­ραι­τέ­ρω οι­κο­νο­µι­κή επι­βά­ρυν­ση των οι­κο­γε­νειών τους.

Το δι­καί­ω­µα σε φθηνή, επαρ­κή και ποιο­τι­κή στέγη δεν µπο­ρεί να αφή­νε­ται στις ορέ­ξεις της αγο­ράς. Απο­τε­λεί κοι­νω­νι­κό δι­καί­ω­µα και όχι εµπό­ρευ­µα. Ο µόνος τρό­πος να επι­βλη­θεί µία άλλη πο­λι­τι­κή είναι µέσα από την ορ­γά­νω­ση και τον συ­ντο­νι­σµό δια­φο­ρε­τι­κών κι­νη­µα­τι­κών πρω­το­βου­λιών, συλ­λο­γι­κο­τή­των, δη­µο­τι­κών σχη­µά­των σε ένα ευ­ρύ­τε­ρο κί­νη­µα για το δι­καί­ω­µα στη στέγη.

https://rproject.gr/article/stegastiki-krisi-kai-epidouata-koroidia