Η συζήτηση αυτή διεξάγεται σε ένα περιβάλλον πολέμου –έστω και μετά την εκεχειρία (που να δούμε βέβαια τις αντοχές και το μέλλον της). Πρόκειται για ένα εφιαλτικό περιβάλλον που, αν και πάντοτε προβάλλαμε ως ενδεχόμενο, τώρα έχει φτάσει προ των πυλών. Θεωρώ πως βασικό καθήκον μας στις περιστάσεις είναι να συνδέσουμε αυτήν την τρέχουσα συστημική παράκρουση με το αίτημα της συστημικής υπέρβασης, της ανατροπής. Έτσι νομίζω ότι πρέπει να δούμε και τη συζήτηση περί ακροδεξιάς –ειδικά καθώς η συγκυρία μάς παρέχει άφθονα συμπεράσματα για το περιεχόμενο και τη λογική που συνέχει αυτόν το χώρο· ένα εξαιρετικά πλούσιο υλικό που μάς επιτρέπει να ανασκευάσουμε πλήρως το ψευδές –δήθεν αντισυστημικό– αφήγημα με το οποίο η ακροδεξιά απευθύνεται σε λαϊκά και πληβειακά στρώματα.
του Σεραφείμ Ι. Σεφεριάδη
Εισήγηση που πραγματοποιήθηκε στο 26ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, το Σάββατο 28 Ιουνίου 2025, στο πλαίσιο της συζήτησης «Η άνοδος της πληθυντικής Ακροδεξιάς και η φασιστική απειλή».
Προς όφελος της συζήτησης θέλω να σταθώ σε τρία ζητήματα: πρώτα στο χαρακτήρα του αποικιοκρατικού-στρατοκρατικού συντακτικού σκέψης που φέρνει στις μέρες μας ο Ατλαντικά και Ευρωπαϊκά συνεπικουρούμενος Σιωνισμός (με όλες τις ακραία ρατσιστικές του συνδηλώσεις). Θεωρώ ότι αυτό όχι μόνο παράταιρο δεν είναι, είναι για την ακρίβεια προϋπόθεση για τη συζήτησή μας, γι’ αυτό και το δεύτερο που θα επιχειρήσω είναι να δείξω πώς και γιατί η στάση της διεθνούς ακροδεξιάς στις περιστάσεις μάς αποκαλύπτει το πραγματικό της περιεχόμενο. Θα καταλήξω, τέλος, με το μείζον: τις καταβολές του φαινομένου και τα καθήκοντα που απορρέουν.
Ι
Μπορεί ίσως κάποιος να αναρωτηθεί γιατί σε μια συζήτηση περί ακροδεξιάς έχει νόημα να μιλήσουμε για το Σιωνισμό. Και η απάντηση είναι ότι, ειδικά στις μέρες μας, ο Σιωνισμός και οι γενοκτονικές του πρακτικές συμπυκνώνουν όλο το μείγμα της ακροδεξιάς οπτικής: τον μισανθρωπικό εθνικισμό· τον αντικομμουνισμό (όχι απλώς ως ιδεολογία, αλλά κυρίως ως ενεργό καταστολή όλων των κοινωνικών αντιστάσεων)·τον αυταρχισμό (ως πρακτική διακυβέρνησης)· καθώς βέβαια και την Ισλαμοφοβία (την εξουσιαστική λειτουργία που στο Μεσοπόλεμο –αλλά και παλαιότερα– επιτελούσε ο αντισημιτισμός).
Πρέπει λοιπόν στις περιστάσεις να αναδείξουμε όσο πιο έντονα μπορούμε το γεγονός ότι ο Σιωνισμός αποτελεί σήμερα ιμάντα μεταβίβασης όλων των δυτικών αποικιοκρατικών φαντασιώσεων με όρους απόλυτης βίας: πρόκειται για άκρως επιθετικό ρατσισμό που, μέσα από ένα εγχείρημα λευκού εποικισμού της Δυτικής Ασίας, επιδιώκει να κανονικοποιήσει τη λογική απαρτχάιντ. Όμως οι γενοκτονικές πρακτικές του Σιωνισμού απειλούν να καταστρέψουν και μιαν οικουμενική κατάκτηση του 20ού αιώνα, τη μάχη ενάντια στον αντισημιτισμό. Διότι όποιος είναι σήμερα Σιωνιστής (με έργα ή με αδράνειες) είναι στην πραγματικότητα αντισημίτης.
Η ανατρεπτική Αριστερά βάζει βέβαια αντιστάσεις. Όμως για να γίνει το μήνυμα αντιληπτό, πρέπει να εκπεμφθεί ρητά και με αποφασιστικότητα: ότι ο αντισημιτισμός του Μεσοπολέμου είναι στις μέρες μας ο Σιωνισμός και η Ισλαμοφοβία –πάντα σε συνδυασμό με τη γενικευμένη αναίρεση δικαιωμάτων, όχι μόνο κοινωνικών αλλά και πολιτικών. Είναι κάτι που το βλέπουμε να συντελείται με γοργούς ρυθμούς στην ενδοχώρα της υποτιθέμενης «φιλελεύθερης δημοκρατίας» –που, όπως πάντα τονίζω, είναι μια κολοβή δημοκρατία με χαμηλό ταβάνι. Έτσι είναι–και δεν μπορεί τίποτε άλλο να είναι– η δημοκρατία στον καπιταλισμό.
Όλα αυτά με οδηγούν όμως στο δεύτερο σημείο μου, το κύριο αντικείμενο της συζήτησης, την Ακροδεξιά.
ΙΙ
Είχαμε επί μακρόν εθιστεί (και όχι χωρίς λόγο) στην κατανόηση ότι οι κύριοι αντισημίτες γύρω μας ήταν οι ακροδεξιοί –οι άνθρωποι που με τις εκφορές τους, υποστήριζαν ότι ο αντισημιτισμός τους αντανακλούσε και συνόψιζε την υποτιθέμενη αντίθεσή τους στο χρηματιστικό κεφάλαιο και στην εκμετάλλευση, αντανακλούσε συναφώς και την επιδίωξή τους να εκπροσωπήσουν τους πολλούς που πλήττονταν.
Για όλες και όλους εμάς που είμαστε στρατευμένοι στο αντιρατσιστικό μήνυμα του φεστιβάλ στην πόλη αυτή που γέννησε το σοσιαλιστικό κίνημα στην Ελλάδα (με πρωτεργάτη έναν ακραιφνή αντισιωνιστή Εβραίο, τον ιδρυτή της Φεντερασιόν, Αβραάμ Μπεναρόγια), η Σιωνιστική στάση των απανταχού της γης ακροδεξιών (προεξαρχόντων βέβαια και των Ελλήνων) δίνει το ακριβές στίγμα της ταυτότητάς τους: όχι μόνο αντισυστημικοί δεν είναι λοιπόν οι ακροδεξιοί, είναι η επιτομή της πιο ακραίας, της πιο απεχθούς συστημικότητας:
της περιστολής των δικαιωμάτων,
της κρατικής βίας,
του ολοκληρωτικού ελέγχου κάθε κοινωνικού αγώνα ώστε να μην ενοχληθούν (έστω και λίγο) τα συμφέροντα της εργοδοσίας.
Τα παραδείγματα από την τρέχουσα πραγματικότητα είναι πάρα πολλά –δείτε, λ.χ., τη στάση της Χρυσής Αυγής όταν ήταν στο κοινοβούλιο, δείτε και τη στάση των σημερινών –επιμελώς (ή όχι και τόσο επιμελώς) κρυπτόμενων– ακροδεξιών. Όμως αυτό δεν είναι διόλου παράξενο, και η πείρα από παρόμοιες πρακτικές είναι εξαιρετικά μακροχρόνια: στα χρόνια του Μεσοπολέμου, λ.χ., οι φασίστες των τριών έψιλον (ΕΕΕ) καταδίωκαν αριστερούς συνδικαλιστές επειδή –όπως έλεγαν– δυναμίτιζαν το «επιχειρηματικό κλίμα». Είναι ό,τι ακριβώς κάνουν και σήμερα. Και για να συνδέσω την αναφορά μου με τα προηγούμενα, οι σημερινοί ακροδεξιοί προωθούν –όσο πιο ένθερμα μπορούν– την αποικιοκρατική λογική MAGA, τη στρατιωτικοποίηση του ακραία καπιταλιστικού Κράτους, την ακραία καταστολή.
Αυτήν την αναφανδόν υποστήριξη της ακροδεξιάς στη γενοκτονία, στο απαρτχάιντ, και την εν γένει δολοφονική πολιτική Νετανιάχου πρέπει διαρκώς να την αναδεικνύουμε, τονίζοντας αυτό το μείζον συμπέρασμα: ότι η ακροδεξιά είναι η κατασταλτική εφεδρεία του συστήματος· αλλά και κάτι ακόμα: ότι παλεύοντας ενάντιά της παλεύουμε το ίδιο το σύστημα.
Με δεδομένη αυτήν την πραγματικότητα, ίσως κανείς θα περίμενε ότι η ακροδεξιά θα βρισκόταν σε υποχώρηση. Όμως συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Πώς το εξηγούμε και τι κάνουμε για να το αντιμετωπίσουμε; Με το ερώτημα αυτό θα ολοκληρώσω την τοποθέτησή μου.
ΙΙΙ
Εδώ είναι η ώρα να ασχοληθούμε με τις τεράστιες –θα έλεγα τις εγκληματικές– ευθύνες της κατ’ όνομα όπως συχνά λέω Αριστεράς. Αυτής της «Αριστεράς» που, ενώ δεν έχει τίποτα κριτικό να πει για τους εναγκαλισμούς με τον «Μπίμπυ», για την γελοία οπτική της «εθνικής ασφάλειας» με τη θέσμιση του εγκληματικού τριγώνου Ελλάδα-Ισραήλ-Αίγυπτος, και αρκετά αλλά παρεμφερή, εξακολουθεί εντούτοις να πρεσβεύει και να προσδοκά «κεντροαριστερές» συνέργειες.
Θέλω, έτσι, να το πω ρητά: ότι οι άνθρωποι αυτοί (που, εδώ και τόσα χρόνια –μια δεκαετία και βάλε– αρνούνται να αποδεχτούν τον πρόδηλο πολιτικό εκφυλισμό τους) δεν είναι Αριστερά! Είναι κάτι άλλο, γνωστό από πολλού στην Ιστορία: είναι Αποστάτες από τα ιδεώδη και τα οράματα της Αριστεράς –και δεν χρησιμοποιώ τον όρο «Αποστάτες» τυχαία, διότι, εκτός από την επέτειο των 10 χρόνων από την υποταγή του ΣΥΡΙΖΑ, έχουμε φέτος και την 60ή επέτειο των Ιουλιανών.
Αυτοί λοιπόν οι «πολιτικοί παράγοντες» (και τους αποκαλώ έτσι, διότι βασικό κίνητρο των δράσεών τους δεν είναι η δικαίωση ενός οράματος, αλλά η ατομική τους προώθηση μέσω του κυβερνητισμού), αυτοί είναι οι κύριοι υπεύθυνοι για την άνοδο της ακροδεξιάς (στην Ελλάδα και διεθνώς). Διότι, έχοντας με επιμέλεια και προς ίδιον όφελος αντιποιηθεί την Αριστερά (έχοντας δηλαδή ψευδώς επικαλεστεί το όνομα και τα σύμβολά της) την έχουν οδηγήσει σε παρατεταμένη ανυποληψία.
Αν θέλουμε λοιπόν να αντιμετωπίσουμε την ακροδεξιά, κομβικό καθήκον μας είναι –πριν και πάνω απ’ όλα– να αποκαλύψουμε το τεράστιο ψέμα όλων αυτών των παραγόντων, και να συγκροτήσουμε όσο πιο γρήγορα μπορούμε –όχι πρόχειρα, αλλά, σε κάθε περίπτωση, γρήγορα– τη μαζική ανατρεπτική Αριστερά: αυτήν που θα έχει σοβαρό
πρόγραμμα ρήξης,
άμεσα υλοποιήσιμα μεταβατικά αιτήματα(που η επίτευξή τους οδηγεί στην κατανόηση της ανάγκης για περαιτέρω αγώνες για ανατροπές –λ.χ., για την αποδέσμευση από το ΝΑΤΟ και την ΕΕ), αλλά και
ένα σοβαρά επεξεργασμένο πρόγραμμα πάλης–τόσο ενάντια στις ακροδεξιές εστίες (παλιές και νέες) όσο και ευρύτερα. Διότι η σοβαρή Αριστερά δεν μπορεί να είναι η «ουρά» των κινημάτων: έχει την ευθύνη της συν-διαμόρφωσης (μαζί με την κοινωνία) για το πώς οι αγώνες που ξεσπούν (όπως αυτοί που ξέσπασαν για τα Τέμπη, ή τα ψήγματα ενός νέου αντιπολεμικού κινήματος με το March to Gaza), θα συντονιστούν και θα κλιμακωθούν.
Καταλήγω: βιώνουμε μια δύσκολη συγκυρία, αυτό όλες και όλοι το ξέρουμε. Ως θιασώτες όμως της διαλεκτικής, ξέρουμε επίσης καλά ότι η «πιο μαύρη νύχτα» είναι που «θα φέρει και το φως». Έχουμε όλες τις δυνατότητες στο άμεσο μέλλον να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις των καιρών, χωρίς αυταπάτες στις «κεντροαριστερές» φλυαρίες, χωρίς όμως και την πληγή του εξίσου βλαβερού σεχταρισμού. Η σοβαρή αντιμετώπιση της ακροδεξιάς στις νέες συνθήκες, μπορεί και πρέπει να αποτελέσει εφαλτήριο για ανασύνταξη της μαζικής ανατρεπτικής Αριστεράς. Αυτή είναι η πρόκληση των καιρών…
Ο Σεραφείμ Ι. Σεφεριάδης είναι Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Life Member στο Πανεπιστήμιο του Cambridge (CLH) και Διευθυντής του Εργαστηρίου Συγκρουσιακής Πολιτικής (https://lcp.panteion.gr/), μέλος της ΠΓ της Ενωτικής Πρωτοβουλίας ΜέΡΑ25 – Ανατρεπτική Οικολογική Αριστερά
https://thepressproject.gr/ti-mas-deichnoun-oi-peristaseis-gia-ti-logiki-tis-akrodexias/
Σχόλια (0)