Ο θρίαμβος του Τραμπ στην πρόσφατη σύνοδο του ΝΑΤΟ είναι πολύ πιθανό ότι θα αποδειχτεί κρίσιμη καμπή για την πορεία του δυτικού ιμπεριαλισμού. Η συμπεριφορά των Ευρωπαίων εταίρων του ηγέτη των αμερικανών πλουτοφασιστών σηματοδοτεί περισσότερα πράγματα από την κατάδειξη του χατζηαβατισμού των ευρωπαϊκών ηγεσιών. Οι περισσότεροι εκ των οποίων, επί πολύ καιρό, φρόντιζαν να επιδεικνύουν την απόστασή τους από τον Τραμπ και την προτίμησή τους προς τον Μπάιντεν. Σήμερα ο Ρούτε, ο ανθρωποφάγος Ολλανδός πρωθυπουργός απέναντι στην εργατική τάξη της Ελλάδας, δεν χάνει την ευκαιρία να γλείφει τον πολυχρονεμένο. Οι Γερμανοί, πραγματικά λιοντάρια όταν επρόκειτο για τη συμμόρφωσή μας, διαγκωνίζονται προκειμένου να αποδείξουν την ισχυρή βούλησή τους για πάταξη όσων αμφισβητούν τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής -έχουν και σχετικό επιτροπάτο, άλλωστε.

Γενικότερα, πλην ελαχίστων και αδύναμων περιπτώσεων, το σύνολο των ευρωπαϊκών αρχουσών τάξεων συντάσσεται με τους τραμποφασίστες. Ο δυτικός ιμπεριαλισμός εμφανίζεται αρραγής και αποφασισμένος. Αυτό, νομίζω, εκφράζει καλύτερα αυτό που συμβαίνει από το να μιλάμε για τζουτζέδες του πλανητάρχη. Τα χαρακτηρολογικά στοιχεία του Ρούτε, του Μερτς ή του Στάρμερ συνδέονται, προφανώς, αλλά δεν αποτελούν την εξήγηση.

Οι ιμπεριαλιστές της Δύσης έχουν πλήρη συνείδηση ότι αυτό που απειλείται είναι τα κοινά τους συμφέροντα και δεν έχουν καμιά διάθεση να υπαναχωρήσουν ως προς αυτό. Η αναγγελθείσα (!) προσάρτηση του Καναδά, η κατάκτηση της Γροιλανδίας, η κατάληψη του Παναμά, ο εξευτελισμός όσων στην Ευρώπη εκφράζουν αντίρρηση στην εκτόξευση της ακροδεξιάς, οι απειλές για αυτούς που, οσοδήποτε αισχυντηλά, δεν συντάσσονται με το σχέδιο της τερατώδους αύξησης των εξοπλισμών είναι δείκτες ενός συνεπούς προσανατολισμού προς πρακτικές, που, στην ουσία τους, είναι κοινά αποδεκτές.

Αυτό που ενώνει το σύνολο της Δύσης είναι, να το ξαναπώ, η αποφασιστική της επιλογή να «μην κάνει βήμα πίσω» από την υπεράσπιση των συμφερόντων της. Η επιλογή για τερατώδη αύξηση των πολεμικών -και όχι αμυντικών- δαπανών στο 5% του ΑΕΠ είναι η καλύτερη απόδειξη. Πρόκειται για διπλασιασμό σχεδόν των κεφαλαίων, που κατευθύνονται σε «αγαθά» των οποίων ο τελικός  προορισμός είναι η μαζική καταστροφή. Ή, και αυτή είναι η καλή εκδοχή, να μετατραπούν σε σκουριασμένους τενεκέδες αποτελώντας μια τεράστια σπατάλη πόρων, η ανακατεύθυνση των οποίων θα μπορούσε να επιλύσει το παγκόσμιο διατροφικό πρόβλημα και να ενισχύσει το ισχνότατο κοινωνικό κράτος.

Η ρωμαϊκούρα ότι «αν θέλεις την ειρήνη προετοιμάσου για πόλεμο» είναι τόσο βλακώδης, που ακούγεται πειστική. Η ιστορία, ωστόσο, δείχνει ότι, αν προετοιμάζεσαι για πόλεμο κι αυτό κάνουν και οι άλλοι, δεν υπάρχει περίπτωση να αποφύγεις τον πόλεμο.

Πολεμικές δαπάνες

Το καθολικό ReArm δεν αποτελεί γονυκλισία απέναντι στον απρόβλεπτο -και φανερά διαταραγμένο- πλανητάρχη. Είναι κοινή επιλογή όλων των «σκυλιών του πολέμου», για να θυμηθούμε μια διατύπωση του ψυχρού πολέμου. Όταν, δε, ηγείται στην ΕΕ του εγχειρήματος η Γερμανία, δεν μπορεί παρά να μας διαπερνά μια έντονη ανατριχίλα.

Τα επιχειρήματα των Ευρωπαίων είναι εντελώς αλλόκοτα. Η απόφασή τους να αυξήσουν τις πολεμικές δαπάνες, τα επόμενα χρόνια, κατά 800 δισεκατομμύρια, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τη Ρωσία είναι επιχειρηματολογικά αστεία. Αν η επίτευξη αυτού του στόχου απαιτεί μια δεκαετία, μάλλον, σήμερα δεν διαθέτουν την ανάλογη αποτρεπτική ισχύ και, επομένως, η ρωσική αρκούδα τους κάνει μια χαψιά. Πράγμα, που, προφανώς, δεν ισχύει. Οι πολεμικές επιδόσεις του Πούτιν στην Ουκρανία δεν είναι ιδιαίτερα λαμπρές στο πεδίο της μάχης και, σίγουρα, δεν δείχνουν μέτρια, έστω, συμβατική ισχύ.

Ο επόμενος πίνακας δείχνει την πραγματική κατάσταση στον κόσμο με βάση τις πολεμικές δαπάνες επιλεγμένων κρατών.

Χώρες Πολ. Δαπάνες (δις $) Ποσοστό ΑΕΠ (%)
ΗΠΑ 1000 (1 τρις) 3.4
ΕΕ 360 2
Κίνα 310 1.7
Ρωσία 150 7
Σ. Αραβία 80 7
Ουκρανία 65 34
Ισραήλ 50 9
Τουρκία 25 1.7
Ελλάδα 8 3
Ιράν 7.9 2

 

Είναι ολοφάνερο ότι ήδη η δυτική ιμπεριαλιστική υπεροπλία είναι συντριπτική. Οι συνολικές πολεμικές δαπάνες της Δύσης αγγίζουν τα 2000 δις (2 τρις), ενώ ο «άξονας του κακού» βρίσκεται μόλις στο ένα τέταρτο αυτού του ποσού.

Κύριες επιδιώξεις του «επανεξοπλισμού»

Τι επιδιώκεται -και τι επιτυγχάνεται-, λοιπόν, με τη θηριώδη αύξηση των δαπανών σε δολοφονικούς τενεκέδες;

Μια άμεσα οικονομική απάντηση είναι πως, με αυτόν τον τρόπο, ενισχύεται η πολεμική βιομηχανία, που αποτελεί κρίσιμο τομέα στις ιμπεριαλιστικές χώρες. Πράγματι, με τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι μετοχές των σχετικών επιχειρήσεων εκτοξεύτηκαν.

Δείτε τα στοιχεία για μερικές από τις μεγάλες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις:

British Aerospace +250%, Safran 140% και Leonardo 800% -ιταλικές, Airbus 50%, Thales 50%-γαλλική, Rheinmetall 1800% -γερμανική. Σε ένα ευρύτερο επίπεδο, η αύξηση των πολεμικών επιτρέπει την αναζωογόνηση εταιριών, που δραστηριοποιούταν σε άλλους κλάδους και βρίσκονταν σε προχωρημένη παρακμή. Για να δώσω ένα παράδειγμα, η Volkswagen κατευθύνει μέρος των εγκαταστάσεών τους σε πολεμική παραγωγή και λόγω των δυσκολιών, που αντιμετωπίζει στην αγορά των αυτοκινήτων.

Μια δεύτερη -και, κατά την γνώμη μου- πιο σημαντική άποψη, είναι πως η επιλογή της «προετοιμασίας για πόλεμο» και η συναφής ιδεολογική στροφή προς τον μιλιταρισμό και τον εθνικισμό είναι θεμελιώδης διάσταση της επίθεσης απέναντι στην εργατική τάξη και στην εξάλειψη όλων των κατακτήσεών της, που είχαν απομείνει μετά από σαράντα χρόνια θατσερισμού.

Η καπιταλιστική κρίση υπερσυσσώρευσης, που ξέσπασε το 2008, είναι ακόμη μαζί μας. Οι καθαρές παραγωγικές επενδύσεις εμφανίζουν, 15 χρόνια τώρα, στασιμότητα, η παραγωγικότητα ασθμαίνει, η τεχνολογική αναβάθμιση καθυστερεί -τα καταναλωτικά ηλεκτρονικά τζιτζιμπλίκια δεν συμβάλλουν στην παραγωγικότητα.

Η κερδοφορία βασίζεται αποκλειστικά στον τρομερά αυξημένο βαθμό εκμετάλλευσης. Ο καθένας καταλαβαίνει πόσο ευνοεί αυτήν την συνθήκη μια κατάσταση πολεμικής «εγρήγορσης». Οι ακραία αντεργατικές φορολογικές πολιτικές του Τραμπ, η αντιμεταναστευτική παρανοϊκή αγριανθρωπιά, η ανοιχτή επίθεση εναντίον της πολύχρωμης αμερικανικής εργατικής τάξης βρίσκονται στον πυρήνα της στροφής που παίρνει η ιμπεριαλιστική πολιτική, δεν αποτελούν κάποιο είδος παράπλευρης απώλειας.

Ιμπεριαλισμός και γεωπολιτική

Τρίτον, σε ό,τι αφορά το γεωπολιτικό και γεωοικονομικό επίπεδο, η δυτική πανστρατιά αφορά, κανείς πια δεν το αμφισβητεί, την ανάσχεση της Κίνας. Είχα πολλές φορές, πρόσφατα, την ευκαιρία να αναφερθώ πολύ αναλυτικά από αυτήν την θέση [1]. Η Δύση, πλέον, τρώει τη σκόνη του κινέζικου κρατικού καπιταλισμού στους περισσότερους τομείς. Στους ρυθμούς μεγέθυνσης, στην αύξηση της παραγωγικότητας, στις επενδύσεις, στην αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης, στην εξέλιξη στην παραγωγή τεχνολογικά προηγμένων προϊόντων, στον έλεγχο των αναγκαίων βιομηχανικών πρώτων υλών, στον αυξημένο ρόλο της βιομηχανίας, στην πληρότητα των εφοδιαστικών αλυσίδων, στην οιονεί αυτάρκεια ως προς αυτό […] η κινεζική υπεροχή είναι ασύλληπτη. Σε συνδυασμό με το γεγονός της μεγάλης -και έτσι ευεπίφορης σε κεντρικό σχεδιασμό- κρατικής ιδιοκτησίας, η Κίνα ανοίγει δρόμους που η «αυτορρυθμιζόμενη αγορά» των νεοφιλελεύθερων δεν είναι σε θέση ούτε καν να προσεγγίσει.

Η Κίνα, αν δεν ανασχεθεί σύντομα η μεγέθυνσή της, θα κυριαρχήσει αναπόφευκτα. Το διάγραμμα της Παγκόσμιας Τράπεζας είναι αποκαλυπτικό.

 

(ΠΗΓΗ: https://thenextrecession.wordpress.com/2025/06/25/ahe-2025-imperialism-china-and-financialisation/)

Μέχρι το 2046, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ θα έχει φτάσει σχεδόν αυτό της Δύσης, ενώ το συνολικό ΑΕΠ θα είναι έως και διπλάσιο.

Πολεμικές προοπτικές

Αν έτσι έχουν τα πράγματα η, μεσοπρόθεσμη τουλάχιστον, προοπτική ενός Μεγάλου Πολέμου είναι πρόδηλη.

Οι πολεμικές επενδύσεις γίνονται, όχι για να ενισχύσουν τις παρακμάζουσες δυτικές οικονομίες, αλλά για να «πάνε στον πόλεμο». Άλλωστε, δεν πρόκειται για επενδύσεις [2]. Όχι μόνο δεν αυξάνουν το παραγωγικό δυναμικό, αλλά το μειώνουν χρηματοδοτώντας την θανατηφόρα κατανάλωση του ιμπεριαλισμού. Επιπλέον, δεν είναι, σε καμία περίπτωση, αναπαραγωγικές δαπάνες -όπως, π.χ., οι δαπάνες για την υγεία ή την εκπαίδευση, που αυξάνουν, κατεξοχήν, μεταξύ άλλων, τις εργασιακές ικανότητες του πληθυσμού. Πρόκειται για, από οικονομική άποψη, ακόμη και με καπιταλιστικούς όρους, εντελώς «ανορθολογική», σπατάλη πόρων.

Ένα επιχείρημα που διακινείται στους καθεστωτικούς κύκλους είναι ότι η αύξηση των πολεμικών δαπανών για συμβατικά όπλα κάνει λιγότερο πιθανή μια θερμοπυρηνική κατάληξη. Πρόκειται περί θηριώδους ανοησίας. Είναι σα να λέμε ότι αν η Ρωσία, για παράδειγμα, απειλείται πραγματικά στο πεδίο της μάχης θα αποφύγει την χρήση πυρηνικών! Ενώ το πιθανότερο είναι το αντίθετο. Ήδη, άλλωστε, οι απειλές εκτοξεύονται σε καθημερινή βάση. Ειδικά εκείνο το γεράκι ο Μεντβέντεφ, πρωί μεσημέρι βράδυ κάνει τη σχετική επίδειξη πυρηνικών μούσκουλών του.

Όπως φαίνεται στον πίνακα, που ακολουθεί, η συσσώρευση πυρηνικών κεφαλών μπορεί ήδη να καταστρέψει τη Γη εκατοντάδες ή χιλιάδες φορές.

Χώρες Πυρηνικές κεφαλές
Ρωσία 4400
ΗΠΑ 3700
Κίνα 500
Γαλλία 300
Βρετανία 170
Ινδία 170
Πακιστάν 170
Ισραήλ 90
Β. Κορέα 50
Ιράν 0

 

Επιπλέον, τα συγκεκριμένα στοιχεία δείχνουν τι θα σήμαινε μια στενή συμμαχία μεταξύ της πανίσχυρης οικονομικά Κίνας με την πυρηνική υπερδύναμη του Πούτιν. Πράγμα που εξηγεί, μεταξύ άλλων, και την θερμή προθυμία των αμερικανών πλουτοφασιστών να κάνουν τα χατίρια της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Η ελληνική περίπτωση

Στις συγκεκριμένες συνθήκες, η ελληνική άρχουσα τάξη συνεχίζει να συμπεριφέρεται με το δόγμα «η Βασίλω πρώτη». Ο Μητσοτάκης δηλώνει, όπου βρεθεί και όπου σταθεί, ότι η Ελλάδα, με την επιλογή του μακροπρόθεσμου των 25 δις, ήδη έχει διανύσει το μεγαλύτερο κομμάτι του δρόμου, που οδηγεί στο μαγικό 5%. Πολύ περισσότερο, που, ειδικά στην περίπτωσή μας, αυτή η επιλογή επιβάλλεται και από την ανάγκη αποτροπής της Τουρκίας.

Η απάντηση δόθηκε ήδη από τους «εταίρους» με την πρόσκληση της Τουρκίας στον κοινό στρατιωτικό σχεδιασμό, από όπου η Ελλάδα, προφανώς και εξευτελιστικώς με τα δικά τους μέτρα, έλειπε. Πράγμα λογικό, βέβαια, αν σκεφτούμε τις τεράστιες δυνατότητες της τουρκικής πολεμικής μηχανής -όχι συγκριτικά με εμάς, αλλά σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η Τουρκία είναι πάνω από οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα σε αριθμό κύριων αρμάτων μάχης (2500 έναντι μόλις 300 της Γερμανίας), πρώτη σε μαχητικά αεροσκάφη (300 έναντι 280 της Γαλλίας) πρώτη σε μεγάλα πολεμικά πλοία (30, όσα και η Γαλλία).

Σε ό,τι αφορά τη σύγκριση με την Ελλάδα, τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά.

Η Τουρκία, δαπανώντας σε πολεμικά το 1.7% του ΑΕΠ, φτάνει σε 25 δις, ενώ η Ελλάδα, με το 3% του ΑΕΠ, βρίσκεται στα 8 δις. Η αύξηση στο 5% σημαίνει πως, σε σημερινές τιμές, οι τουρκικές πολεμικές δαπάνες θα φτάσουν στα 75 δις και οι ελληνικές τα 13! Από τη μεριά ενός λογικού εθνικόφρονος, το αυτογκόλ είναι απίστευτο. Η διαφορά, από 17 δις υπέρ της Τουρκίας, θα φράσει στα 62!

Αποδεχόμενοι, για τις ανάγκες της συζήτησης, το επιχείρημα των καθεστωτικών για την ανάγκη αποτροπής «των Τούρκων», είναι φανερό πως οδηγούμαστε στο αντίθετο από αυτούς συμπέρασμα. Η Τουρκία δεν είναι αντιμετωπίσιμη σε αυτό το επίπεδο. Για να προσεγγίσουμε τις πολεμικές δυνατότητές της θα πρέπει να αφιερώνουμε το 80% του κρατικού προϋπολογισμού σε πολεμικά κονσερβοκούτια.

Τι να κάνουμε

Η μόνη απάντηση σε όλα αυτά είναι η διεθνιστική πάλη για την ειρήνη. Ο,τιδήποτε άλλο είναι απολύτως μη-ρεαλιστικό (sic).

Στο ReArm, διεθνές και ελληνικό, πρέπει να αντιτάξουμε την κοινωνική ανάγκη για μείωση μέχρι μηδενισμού των πολεμικών δαπανών και καταστροφή των υπαρχόντων οπλοστασίων. Μόνο μια τέτοια στάση δομεί τον πυρήνα ενός εγχειρήματος πολιτικής ανυπακοής, που μπορεί να έχει αποτελέσματα. Ένα διπλό αντιφασιστικό -αντιπολεμικό μέτωπο είναι απόλυτη αναγκαιότητα.

Ήδη στην ΕΕ, περισσότερες από 1000 οργανώσεις, συλλογικότητες, περιβαλλοντικές ομάδες, συνδικάτα συμμετέχουν στο STOPReArmEU, οργανώνοντας μαζικές κινητοποιήσεις. Πρέπει και εμείς να συνδεθούμε βοηθώντας, είκοσι και πάνω χρόνια μετά τον τεράστιο αντιπολεμικό αγώνα του 2003, στην ενίσχυσή του.

Στα πρακτικά, όμως, πρέπει να επανέλθουμε αφιερώνοντάς τους ένα αποκλειστικό ολόκληρο κείμενο.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Ποιανού το μέρος να πάρουμε;

Υπάρχουν τμήματα της Αριστεράς, στην Ελλάδα ακόμη περισσότερο, που θεωρούν ότι μια επικράτηση της Ρωσίας στον ουκρανικό πόλεμο ή του Ιράν στη σύγκρουση με το Ισραήλ θα πρέπει να είναι επιθυμητή.

Η γνώμη μου είναι πως, όπως στο εσωτερικό της χώρας ο κύριος αντίπαλος είναι η «δική μας» αστική τάξη, έτσι και, εντός του ΝΑΤΟ, ο κύριος εχθρός είναι η νατοϊκή συμμορία. Από την θέση που βρισκόμαστε, το πρώτο καθήκον είναι η μείωση της δυνατότητάς του να επιτίθεται, να καταστρέφει, να ισοπεδώνει, να δολοφονεί.

Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι μεταβάλλουμε τη στάση μας απέναντι στους υπερ-αντιδραστικούς αγιατολάδες, που δολοφονούν τον ίδιο τους το λαό. Δεν σημαίνει ότι ξεχνάμε τον ακραίο δυστοπικό αυταρχισμό στη Κίνα ούτε και την τεράστια εργασιακή εκμετάλλευση. Δεν αναστέλλουμε τη γνώση ότι, ό,τι κι αν επικαλείται, ο οιονεί δικτάτορας, πρώην καγκεμπίτης, Πούτιν ήταν που εισέβαλλε σε μια ανεξάρτητη χώρα δολοφονώντας σωρηδόν αμάχους.

Δεν έχουμε κανένα λόγο να επιλέξουμε καθάρματα. Όσο κι αν, θυμικά, είμαστε ενάντια στους «δικούς μας», δυτικούς, τραμπούκους -ανθρώπινο, πολύ ανθρώπινο- δεν ξεχνάμε ότι «απέναντι» βρίσκονται αγριανθρωπικά καθεστώτα, όπου κανείς μας δεν θα ήθελε να ζει. Αν το ξεχνάμε, ή το βάζουμε εντός παρενθέσεως, είμαστε, μάλλον, ασύγγνωστα υποκριτές. Πολύ περισσότερο που οι εξελίξεις δίνουν τη δυνατότητα -στους μουλάδες, για παράδειγμα- να σκληρύνουν ακόμη περισσότερο στη στάση τους απέναντι στον πληθυσμό, απέναντι στις γυναίκες, στους εργάτες, στους νέους, απέναντι στην ιρανική Αριστερά -ό,τι ελάχιστο επέζησε από την ανηλεή σφαγή της από το ’80 ήδη.

Η λογική του είδους «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου» δεν βγάζει νόημα, από μια αριστερή προοπτική.

Άλλωστε, οι περισσότεροι συμφωνούμε ότι «το μικρότερο κακό αποδεικνύεται, συχνά, πως είναι το μεγαλύτερο κακό». Και για τα «εσωτερικά», φαντάζομαι, και για τα «εξωτερικά».

 

[1] Στο ThePressProject δημοσιεύτηκαν:

Η Κίνα, οι ΗΠΑ και ο Τραμπ (https://thepressproject.gr/i-kina-oi-ipa-kai-o-trab/)

Πόσο ισχυρή είναι η Κίνα; (https://thepressproject.gr/poso-ischyri-einai-i-kina/)

Γερμανία über alles? (https://thepressproject.gr/germania-uber-alles/)

[2] Πόλεμος και οικονομία (https://thepressproject.gr/polemos-kai-oikonomia/)

Ο Κέυνς, Ο Μαρξ και ο πόλεμος (https://thepressproject.gr/polemos-kai-oikonomia/)

https://thepressproject.gr/brosta-ston-polemo