Δεν θα αφιέρωνα χρόνο προσυνεδριακά στις διακηρύξεις του πρώην Πρωθυπουργού, εάν δεν συμφωνούσε γενικά με αυτές σημαντικό μέρος της ηγεσίας της Νέας Αριστεράς. Παίρνω λοιπόν σαν βάση της κριτικής μου την συνέντευξη του Α. Τσίπρα στην Le Monde (https://www.efsyn.gr/politiki/antipoliteysi/482472_synenteyxi-tsipra-sti-le-monde-irthe-i-ora-na-po-tin-alitheia-moy) και την πρόσφατη ομιλία του στο «Παλλάς», ξεκινώντας από την πρώτη.
1. «Η Ελλάδα οδηγήθηκε στην κρίση για τρεις βασικούς λόγους: δυσλειτουργικό παραγωγικό μοντέλο, γενικευμένη διαφθορά και πελατειακό κράτος».
Δεν γνωρίζω ποιοι συμβουλεύουν τον πρώην Πρωθυπουργό, όμως όφειλε να γνωρίζει πως η κρίση ήταν διεθνής κι όχι ελληνικό φαινόμενο και πως οι παράγοντες της εγχώριας παθογένειας που αναφέρει, όπως κι άλλοι που δεν αναφέρει, όπως η υπερχρέωση που αφορούσε κι άλλες πληγείσες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, απλώς επέτειναν σημαντικά περισσότερο την κρίση στην Ελλάδα.
2. «Όπως η επιστροφή του Οδυσσέα στην Ιθάκη ύστερα από ένα μακρύ και δύσκολο ταξίδι, η έξοδος από τα διεθνή οικονομικά προγράμματα το 2018 σηματοδοτεί την είσοδο της Ελλάδας σε μια νέα εποχή».
Και πάλι η ασχετοσύνη του Α. Τσίπρα εντυπωσιάζει. Ποια νέα εποχή; Αυτή της κλιματικής κρίσης, της πολεμικής οικονομίας και της νέας λιτότητας; Δεν βλέπει, άραγε, τη νέα κρίση που είναι παρούσα και μας απειλεί;
3. «Η τρέχουσα ανάπτυξη ωφελεί μόνο μια μειοψηφία».
Επίσης, πέρα από τη δήλωση του ότι η Ελλάδα έχει μπει σε μία νέα εποχή μετά τα μνημόνια, ο κ. Τσίπρας μας λέει πως «Χάρη σε αυτό που οι πολιτικοί μου αντίπαλοι αποκαλούν “κυβίστηση”, η Ελλάδα είναι σήμερα μια κανονική χώρα που δεν βρίσκεται πλέον υπό διεθνή εποπτεία». Με άλλα λόγια, κανονική χώρα είναι μία χώρα της οποίας η ανάπτυξη ωφελεί μόνο μια μειοψηφία!
Κατά τα άλλα, δεν είμαστε υπό διεθνή εποπτεία, απλά είμαστε υποχρεωμένοι να έχουμε δημοσιονομικά πλεονάσματα μέχρι το 2060…
Χρήσιμο θα ήταν επίσης να μας πει ο κ. Τσίπρας με ποια ανάπτυξη και με ποια κυβέρνηση δεν ωφελήθηκε μόνο μια μειοψηφία. Γιατί ακόμη κι αν πάει πολύ πίσω χρονικά, θα διαπιστώσει πως η τότε «ανάπτυξη» έβαζε τα θεμέλια της κρίσης που ακολούθησε και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
4. Εντύπωση προκαλεί που ο κ. Τσίπρας δεν νιώθει την ανάγκη να εξηγήσει γιατί με την πολιτική του ο ΣΥΡΙΖΑ από το 32% το 2019 κατρακύλησε στο 17% το 2023 και στο 4% σήμερα. Όπως και το τι καινούργιο θα φέρει η πολιτική του νέου του κόμματος, όταν δεν μπορεί να αρθρώσει κουβέντα για τα σφάλματα της παλιάς του πολιτικής.
5. Βεβαίως, με το βιβλίο και την ομιλία του στο «Παλλάς» ο Α. Τσίπρας έριξε όλες τις ευθύνες στους παλιούς του συνεργάτες που έκαναν το λάθος να τον τιμήσουν με την παρουσία τους, προσδοκώντας συμμετοχή στο νέο λαϊκομετωπικό εγχείρημά του. Αντέδρασαν εκ των υστέρων στα υποτιμητικά και απαξιωτικά του σχόλια περί «ανίκανης Αριστεράς» –πράγμα περίεργο γιατί αυτά είχαν ήδη ειπωθεί στην συνέντευξη του στην Le Monde– αλλά δεν έπαψαν να προσβλέπουν στο Λαϊκό Μέτωπο χωρίς αποκλεισμούς…
6. Όμως, ο κ. Τσίπρας στο «Παλλάς» έθεσε ένα γενικόλογο αστικοδημοκρατικό μεταρρυθμιστικό πλαίσιο που αποκλίνει πολύ από την πολιτική αντίληψη της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Βεβαίως, κάνει αναφορά σε ρήξεις και συγκρούσεις με το κατεστημένο των ελίτ, όμως δεν λέει ούτε με ποια ακριβώς μεγάλα συμφέροντα θα συγκρουστεί ούτε πώς θα το επιχειρήσει αυτό.
7. Το σημαντικότερο, όμως, είναι πως η ομιλία του στερούνταν ταξικής σαφήνειας, ενώ για τις κοινωνικές συμμαχίες διακατέχονταν από μία ασάφεια. Ο κ.Τσίπρας μιλά για «προοδευτικό μπλοκ» και «προοδευτικούς πολίτες», αλλά δεν κάνει ρητή αναφορά σε εργατική τάξη, λαϊκά στρώματα, κοινωνικές τάξεις που πλήττονται από ανισότητες, εκμετάλλευση, κρίσεις. Με αυτό τον τρόπο, οι ταξικές αντιθέσεις θολώνουν. Μια αριστερή κριτική θα απαιτούσε σαφές «ταξικό πρόγραμμα», δηλαδή μέτρα υπέρ της εργατικής τάξης, της κοινωνικής πλειοψηφίας, ενάντια στο κεφάλαιο και τα συμφέροντα των ελίτ.
8. Επίσης, η ιδέα ότι μπορεί να υπάρξει αλλαγή με «νέα πολιτική παράταξη», «περισσότερη δικαιοσύνη», «καλύτερη Ελλάδα», περιορίζεται σε ρεφορμιστικές αλλαγές εντός του υπάρχοντος συστήματος, συνεπής με τον στρατηγικό του στόχο για δημοκρατικό καπιταλισμό. Με άλλα λόγια, δεν αντιμετωπίζει τις δομικές αιτίες της εκμετάλλευσης, της ανισότητας, της καπιταλιστικής εξάρτησης, αλλά απλώς υπόσχεται «λιγότερη αδικία» ή «καλύτερη διοίκηση».
9. Όταν καλείται «όλος ο κόσμος» –«προοδευτικοί πολίτες», «δημοκρατικοί», «κοινωνικά συνειδητοί»– χωρίς σαφείς ταξικές διαχωριστικές γραμμές, ελλοχεύει ο κίνδυνος το όποιο «κοινό πρόγραμμα» ενός Λαϊκού Μετώπου να υποχωρήσει σε μικροαστικά, μεσοστρωματικά αιτήματα, ή ακόμη και να γίνει συμβιβαστικό με οικονομικά, επιχειρηματικά ή κρατικά συμφέροντα. Η ιστορία δείχνει πως τέτοιες συμμαχίες συνήθως «αφομοιώνουν» τις δυνάμεις της εργατικής τάξης και των φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων με αποτέλεσμα ο αγώνας για ριζική αλλαγή να εξασθενεί.
10. Τέλος, η ομιλία είχε ισχυρή συμβολική φόρτιση (κάλεσμα, συγκέντρωση, «νέο ξεκίνημα»), αλλά δεν συνοδευόταν από συγκεκριμένο, ριζικό πρόγραμμα αναδιανομής πόρων, παραγωγής, εργατικού ελέγχου, κοινωνικής ιδιοκτησίας, φορολογικής δικαιοσύνης, μετασχηματισμού των παραγωγικών σχέσεων, όπως μια αριστερή ανατρεπτική και χειραφετητική αλλαγή θα απαιτούσε.
Ειδικότερα, στην ομιλία του δεν βρίσκει κανείς καμία στρατηγική για οικονομική χειραφέτηση,
καθώς δεν αγγίζει σε βάθος ζητήματα παραγωγής, ιδιοκτησίας, σχέσεων κεφαλαίου-εργασίας, δομών παραγωγής, όλα αυτά δηλαδή που είναι βασικά από αριστερή ριζοσπαστική σκοπιά για να αλλάξει το σύστημα υπέρ των πολλών. Το μόνο που βρίσκει είναι μια γενική υπόσχεση «καλύτερης διοίκησης» και «δικαιοσύνης» χωρίς συγκεκριμένη σύγκρουση με τα υπάρχοντα οικονομικά συμφέροντα.
Συνεπώς, μία ενδεχόμενη προσαρμογή εκ μέρους της Νέας Αριστεράς στο πολιτικό πλαίσιο Τσίπρα στο όνομα της κεντροαριστερής ενότητας κι ενός μίνιμουμ λαϊκομετωπικού προγράμματος θα σήμαινε στην πράξη εγκατάλειψη της αριστερής ριζοσπαστικής της ταυτότητας. Κι ακόμη χειρότερα, αυτό θα γινόταν χωρίς καμία προοπτική εκλογικής νίκης, δεδομένης της συνεχιζόμενης κρίσης πολιτικής αξιοπιστίας και των δυσμενών συσχετισμών δύναμης στο πεδίο.
https://epohi.gr/articles/ta-deka-atopimata-toy-tsipra/
Σχόλια (0)