Το 2009 το Ελληνικό Δημόσιο, συνοπτικά το «κράτος», χρεοκόπησε. Η ίδια η χρεοκοπία είναι μεστή συμπερασμάτων. Το πρώτο και το σπουδαιότερο από αυτά είναι ότι το «κρατικό» δεν είναι αυτό καθ’ εαυτό, επειδή ακριβώς είναι «κρατικό», ορθότερο, αποτελεσματικότερο, αποδοτικότερο, καλύτερο ή –γενικότερα- εξ’ ορισμού προτιμητέο απ’ ότι δεν είναι «κρατικό», δηλαδή είναι «ιδιωτικό», «συλλογικό» ή «κοινωνικό».
- του Κώστα Λαμπρόπουλου |
| red line
Αυτό το απλό συμπέρασμα τα πολιτικά κόμματα που διοίκησαν το κράτος, εκείνα που το διοικούν και όσα επιδιώκουν να το διοικήσουν δεν έχουν ακόμα, έξη χρόνια μετά την ολόπλευρη κρίση του κράτους, κατορθώσει να διατυπώσουν. Απεναντίας, εξακολουθούν να εμφανίζουν συστηματικά το «κράτος κοινωνικό σωτήρα» ως το όχημα χρηματοπιστωτικής ανάταξης και επιστροφής στην οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική δικαιοσύνη και να διαγκωνίζονται για την ανάληψη της διακυβέρνησής του για το «καλό» του λαού.
Το κράτος δίχως το πολιτικό σύστημα μέσω του οποίου διοικείται εξ ονόματος της πολιτικής κοινωνίας είναι ένας ακέφαλος τεράστιος γραφειοκρατικός μηχανισμός με μία και μοναδική ενδογενή υπαρξιακή επιδίωξη την αυτοσυντήρησή του, δηλαδή –πρακτικά- τον αυτοπολλαπλασιασμό του, τη διαρκή μεγέθυνσή του. Είναι η κυβέρνηση που προκύπτει από το πολιτικό σύστημα, ως μέσο αντιπροσώπευσης της κοινωνίας, ο εγκέφαλος του κράτους.
Η κυβέρνηση, ωστόσο, δεν κατευθύνει το κράτος τηλεκινητικά, με τη σκέψη της αλλά χρησιμοποιώντας τους εκάστοτε διαθέσιμους κρατικούς πόρους, υπαλλήλους, κανονισμούς, διαδικασίες, υλικοτεχνικές υποδομές. Όλα αυτά εμφανίζονται στην εικόνα ως «περιορισμοί διακυβέρνησης». Οι περιορισμοί αυτοί μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να είναι τόσο πολλοί, τόσο αλληλοσυνδεδεμένοι και τόσο ισχυροί, και στην περίπτωση της Ελλάδας αυτό ακριβώς ίσχυε και ισχύει, ώστε να οδηγούν την κάθε κυβέρνηση στην πλήρη απραξία (σε σχέση με τον χρονικό ορίζοντα που έχει θεσμικά στη διάθεσή της). Η κυβέρνηση καθίσταται πρώτα όμηρος και μετά υποχείριο του κράτους. Η κρατική εξουδετέρωση της διευθυντικής λειτουργίας της κυβέρνησης αφήνει τη δημόσια διοίκηση στο ιδιοτελές έλεος της πολύμορφης και συμφεροντολογικά κατατεμαχισμένης κοινωνίας: ο «λαός», δηλαδή οι κατά συγκυρία και περίπτωση (πραγματικές ή φαντασιωτικές) πλειονοτικές κοινωνικές δοξασίες και συμπίπτοντα επιμέρους συμφέροντα, υποκαθιστούν λειτουργικά την αδρανούσα κρατική κυβέρνηση στην άσκηση της εξουσίας. Παράγεται το «Λαϊκό Κράτος», δηλαδή το κοινωνικά διάτρητο κράτος επί της κρατικά υποβασταζόμενης και γι’ αυτό ελλιπούς κοινωνίας.
Η αμοιβαία αποδιαρθρωτική αλληλοδιείσδυση, συνύφανση ή διαπλοκή κράτους – κοινωνίας γιγαντώνεται προς πάσα κατεύθυνση τροφοδοτούμενη συνεχώς από το ανεξέλεγκτο δημόσιο δανεισμό μέχρι τη στιγμή που η χρεοκοπία του κράτους διακόπτει βίαια την αναχρηματοδότηση του χρέους, άρα και την αναπαραγωγή της δισυπόστατης ταύτισης κράτους – κοινωνίας. Επακολουθεί, η λειτουργική κατάρρευση του αυτοεπεκτεινόμενου κράτους, η πλήρης σύγχυση του πολιτικού προσωπικού ανεξαιρέτως ιδεολογικών πεποιθήσεων και η φυγοκεντρική αποδιάρθρωση της κρατικά υποβασταζόμενης κοινωνίας. Ο «αγανακτισμένος λαός» βγαίνει στους δρόμους και συγκεντρώνεται στις πλατείες με ένα και μοναδικό αίτημα: την ανάταξη και επέκταση του λαϊκού κράτους, δηλαδή την απόλυτη προτεραιοποίηση της ικανοποίησης των κοινωνικών αναγκών άνευ συνυπολογισμού του σχετικού κόστους τους. Το επιζητούμενο απόλυτο λαϊκό κράτος δεν έχει, φυσικά, κυβέρνηση αλλά μόνο προσωρινούς εντολοδόχους της λαϊκής βούλησης (σε όλες τις διακυμαινόμενες αποχρώσεις της). Γι’ αυτό άλλωστε και έχει –υποχρεωτικά- το δικό του υλοποιούν βουλησιαρχικό νόμισμα, τη Νέα Δραχμή.
Όλα τα κόμματα επαγγέλλονται (επαγγελματικά) την επανίδρυση του κράτους δίχως, ωστόσο, κανένα τους να είναι σε θέση να υποδείξει την παραμικρότερη μετάλλαξη του κράτους που να την υποστασιοποιεί λειτουργικά έστω και κατά προσέγγιση. Βαφτίζονται μεταρρυθμίσεις του κράτους οι λειτουργικά αυτονόητες επιδιορθώσεις όπως είναι η καταγραφή των δημοσίων υπαλλήλων και η πληρωμή τους από ένα ενιαίο κέντρο πληρωμών, η καταγραφή των συνταξιούχων, η μετακίνηση προσωπικού, η αξιολόγηση, κ.ο.κ. Τεχνικά, όλα αυτά αποτελούν λειτουργικές προϋποθέσεις χρηστής διακυβέρνησης και όχι διακυβέρνηση.
Το Λαϊκό Κράτος επιδέχεται μία μόνο μεταρρύθμιση:
την ολοσχερή κατάργησή του.
Το Κοινωνικό Κράτος που υποχρεωτικά διαδέχεται το Λαϊκό Κράτος οφείλει να ενσωματώνει δομικά τη χρηματοοικονομική λειτουργία του με αποκεντρωμένο τρόπο. Ο οικονομικός λογισμός της αξίας (έσοδα – έξοδα – αποσβέσεις) πρέπει να ενσωματωθεί σε κάθε δημόσια εκροή από κάθε δημόσιο κέντρο κόστους / οφέλους (δημόσια υπηρεσία, στρατιωτική μονάδα, σχολείο, νοσοκομείο, τμήμα / διεύθυνση υπουργείου, κ.ο.κ.).
Η μεταρρύθμιση που έχει ανάγκη το Ελληνικό Δημόσιο είναι η αποκεντρωμένη αποτίμηση του κόστους λειτουργίας του και η συσχέτιση αυτού του κόστους με το καταμετρούμενο κοινωνικό όφελος που παράγεται απ’ αυτή.
Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της λειτουργίας καθενός εκ των δημόσιων φορέων που συγκροτούν το κράτος με τρόπο (λογιστική και διαχείριση δραστηριοτήτων / λειτουργιών) που να επιτρέπει την παραγωγή και διάχυση των πληροφοριών που εμπεριέχονται στις ακόλουθες τυπικές αναφορές:
1) Ετήσιος οικονομικός ισολογισμός και ετήσια αποτελέσματα χρήσης,
2) Ετήσια Απολογιστική Έκθεση Δραστηριοτήτων – Λειτουργιών,
3) Ετήσιος Πίνακας Εκροών με Ποιοτική περιγραφή και ποσοτική ταυτοποίηση όλων των εκροών,
4) Ετήσιος Κοινωνικός Απολογισμός,
5) Ετήσιος Κοινωνικός Ισολογισμός,
6) Περιοδικός (τριετής – πενταετής) προγραμματισμός δραστηριοτήτων και ανάπτυξης λειτουργιών.
Το κράτος που συγκροτείται από δημόσιους φορείς που λειτουργούν με αυτό τον (κεντρικά και αλληλεπιδραστικά διασυνδεδεμένο) τρόπο είναι, προφανώς, ελέγξιμο κατά περίπτωση από τους πολίτες, χρήστες, καταναλωτές των εκροών του αφού παρέχει όλες εκείνες τις πληροφορίες που απαιτούνται για τον έλεγχό του από την κοινωνία των πολιτών. Το Κράτος αυτό είναι γι’ αυτό ακριβώς το λόγο Κοινωνικό, και, επομένως, πολιτικά διακυβερνήσιμο.
