Οι 24 ώρες που συγκλόνισαν το Κρεµλίνο

Η ένο­πλη ανταρ­σία της Οµά­δας Βά­γκνερ στις 23-24 Ιούνη υπήρ­ξε ένας µε­γά­λος αιφ­νι­δια­σµός.

Κα­ταρ­χήν για το χρόνο στον οποίο εκ­δη­λώ­θη­κε, δη­λα­δή σε συν­θή­κες σχε­τι­κής στα­θε­ρό­τη­τας στο µέ­τω­πο, δίχως κά­ποιο µε­γά­λο γε­γο­νός (µια µε­γά­λη στρα­τιω­τι­κή απο­τυ­χία ή τη δρο­µο­λό­γη­ση µιας εκε­χει­ρί­ας) που θα επέ­τρε­πε στον Γε­βγέ­νι Πρι­γκό­ζιν να κάνει τον «σω­τή­ρα του έθνους». Έπει­τα αιφ­νι­δί­α­σε η τα­χύ­τη­τα των εξε­λί­ξε­ων. Λίγες ώρες µετά την αναί­µα­κτη κα­τά­λη­ψη του Ρο­στόφ και του Κέ­ντρου Διοί­κη­σης των στρα­τιω­τι­κών δυ­νά­µε­ων που επι­χει­ρούν στη νο­τιο­α­να­το­λι­κή Ου­κρα­νία, ένα κον­βόι της Βά­γκνερ είχε δια­σχί­σει πολ­λές εκα­το­ντά­δες χι­λιό­µε­τρα (800-900), φτά­νο­ντας 200-300 χι­λιό­µε­τρα έξω από τη Μόσχα. Εξί­σου αιφ­νι­δια­στι­κά, ανα­κοι­νώ­θη­κε ότι «βρέ­θη­κε λύση» (µε µε­σο­λά­βη­ση Λου­κα­σέν­κο) και οι µα­χη­τές της Βά­γκνερ γυρ­νά­νε στις βά­σεις τους.

Πάνος Πέτρου

Το ερώ­τη­µα «περί τίνος πρό­κει­ται;» απα­σχό­λη­σε από την αρχή της κρί­σης µέχρι και µετά την εκτό­νω­σή της. Θα αφή­σου­µε στην άκρη τις εκ­δο­χές συ­νω­µο­σί­ας (µε τις δυ­τι­κές µυ­στι­κές υπη­ρε­σί­ες!) ή «στη­σί­µα­τος» (από το ίδιο το Κρε­µλί­νο…). Η πρώτη είναι εµφα­νώς εκτός πρα­γµα­τι­κό­τη­τας, ενώ και οι πε­ρισ­σό­τε­ρες εκ­δο­χές της δεύ­τε­ρης έχουν λο­γι­κά κενά.Εκτι­µώ­ντας ότι (όπως τις πε­ρισ­σό­τε­ρες φορές…) µάλ­λον συ­νέ­βη ακρι­βώς αυτό που εί­δα­µε να συ­µβαί­νει, το ζή­τη­µα είναι τα κί­νη­τρα και οι στό­χοι του ίδιου του Πρι­γκό­ζιν. Η ένο­πλη πο­ρεία προς τη Μόσχα ήταν µια υπερ­βο­λι­κά φι­λό­δο­ξη «επί­θε­ση» ή µια κί­νη­ση απελ­πι­σµέ­νης «άµυ­νας»;

Φι­λό­δο­ξη επί­θε­ση ή «απελ­πι­σµέ­νη άµυνα»

Τα γε­γο­νό­τα δεί­χνουν προς το δεύ­τε­ρο. Η «πο­ρεία προς τη Μόσχα» εκ­δη­λώ­θη­κε λίγο πριν λήξει η προ­θε­σµία που είχε δώσει το ρω­σι­κό υπουρ­γείο Άµυ­νας (1 Ιούλη) σε όλους τους «εθε­λο­ντι­κούς σχη­µα­τι­σµούς» που επι­χει­ρούν στην Ου­κρα­νία να υπα­χθούν στη δι­καιο­δο­σία του, µε τους µα­χη­τές τους να κα­λού­νται να υπο­γρά­ψουν συ­µβά­σεις µε τον τα­κτι­κό στρα­τό. Η Βά­γκνερ είχε αρ­νη­θεί µια τέ­τοια  «αυ­το­διά­λυ­σή» της –και µά­λι­στα µε υπα­γω­γή στον Σοϊ­γκού, τον υπουρ­γό Άµυ­νας που οι υπε­ρε­θνι­κι­στές λα­τρεύ­ουν να µι­σούν. Πα­ρε­µπι­πτό­ντως, την ίδια πε­ρί­ο­δο είναι σε εξέ­λι­ξη η συ­ζή­τη­ση για το αν το ρω­σι­κό υπουρ­γείο Άµυ­νας θα ανα­πτύ­ξει δική του βάση στην Κε­ντρι­κή Αφρι­κα­νι­κή Δη­µο­κρα­τία -ένα από τα κερ­δο­φό­ρα πεδία δρά­σης της Βά­γκνερ.

Ο ιδιο­κτή­της της Βά­γκνερ δεν θα επέ­τρε­πε να χα­θούν αµα­χη­τί όλα όσα έχτι­σε από όταν βγήκε από τις ρω­σι­κές φυ­λα­κές κι άνοι­ξε το πρώτο του εστια­τό­ριο…

Αλλά αυτή η «απελ­πι­σµέ­νη άµυνα», είχε και µια διά­στα­ση «επί­θε­σης». Ξε­κι­νώ­ντας την προ­έ­λα­σή του και βά­ζο­ντας ρητά στόχο την ανα­τρο­πή του Επι­τε­λεί­ου (τον υπουρ­γό Σοϊ­γκού και τον επι­κε­φα­λής των ενό­πλων δυ­νά­µε­ων Γκε­ρα­σί­µοφ), ο Πρι­γκό­ζιν είχε λό­γους να πι­στεύ­ει ότι θα λύσει τα προ­βλή­µα­τά του επι­βάλ­λο­ντας αυ­τούς τους «µά­ξι­µουµ» στό­χους.

Έλ­πι­ζε να βρει υπο­στή­ρι­ξη από άλλα εθνι­κι­στι­κά «γε­ρά­κια» (µέσα και γύρω από το κρά­τος), που συ­µµε­ρί­ζο­νται το µένος ένα­ντι του Επι­τε­λεί­ου, έλ­πι­ζε στην απο­δο­χή ενός τµή­µα­τος του στρα­τεύ­µα­τος του οποί­ου τον θυµό θέ­λη­σε να αξιο­ποι­ή­σει για να τον στρέ­ψει σε αντι­δρα­στι­κή κα­τεύ­θυν­ση, θα µπο­ρού­σε να συ­νυ­πο­λο­γί­σει και σε άλλα «εθε­λο­ντι­κά»/µι­σθο­φο­ρι­κά σώ­µα­τα που θα αρ­νού­νταν επί­σης την υπα­γω­γή τους στο υπ. Άµυ­νας. Το στά­τους της Βά­γκνερ -στρα­τιω­τι­κά, οι­κο­νο­µι­κά, (σο­σιαλ)µι­ντια­κά, πο­λι­τι­κά- έχει αυ­ξη­θεί κα­τα­κό­ρυ­φα στη διάρ­κεια της ρω­σι­κής ει­σβο­λής στην Ου­κρα­νία και αυτό το «πο­ντά­ρι­σµα» δεν ήταν τόσο πα­ρά­λο­γο. Επί­σης οι δε­σµοί της Βά­γκνερ µε το κρά­τος έχουν δώσει στον Πρι­γκό­ζιν και ισχυ­ρές γνω­ρι­µί­ες στο εσω­τε­ρι­κό του: Εν­δει­κτι­κά µόνο, ο στρα­τη­γός Μι­ζίν­τσεφ, που ισο­πέ­δω­σε τη Μα­ριού­πο­λη και προ­ή­χθη σε ανα­πλη­ρω­τής υπουρ­γός Άµυ­νας, µετά την από­λυ­σή του από αυτό το πόστο, δρα πλέον ως διοι­κη­τής στις δυ­νά­µεις της Βά­γκνερ. Οι δε­σµοί µε τον κρα­τι­κό µη­χα­νι­σµό έχουν δώσει επί­σης στον Πρι­γκό­ζιν µια καλή ει­κό­να της κα­τά­στα­σής του, των αδυ­να­µιών του, των ρω­γµών του κ.ο.κ. Επι­πλέ­ον, συν­δε­δε­µέ­νος µε τον Πού­τιν επί δε­κα­ε­τί­ες και χα­ρα­κτη­ρί­ζο­ντας το στρα­τιω­τι­κό κί­νη­µα ως «Πο­ρεία Δι­καιο­σύ­νης», ο Πρι­γκό­ζιν µπο­ρεί επί­σης να ήλ­πι­ζε να «εκ­βιά­σει» µια πα­ρέ­µβα­ση του Ρώσου προ­έ­δρου υπέρ του -και κατά του Επι­τε­λεί­ου.

Αυτό το τε­λευ­ταίο δεν συ­νέ­βη -µε το διάγ­γε­λµα του Πού­τιν να είναι σαφές. Σε επί­πε­δο δη­µό­σιων το­πο­θε­τή­σε­ων, η Βά­γκνερ δεν βρήκε υπο­στη­ρι­κτές µε­τα­ξύ των πιο «ισχυ­ρών αντρών» (Στρα­τη­γός Σου­ρο­βί­κιν, Πα­τριάρ­χης Κύ­ριλ­λος, Κα­ντί­ροφ) που τον κά­λε­σαν να «έρθει στα συ­γκα­λά του». Αν και εδώ πρέ­πει να ση­µειω­θεί ότι οι «δη­µό­σιες το­πο­θε­τή­σεις» δεν λένε πάντα όλη την αλή­θεια για τις υπό­γειες διερ­γα­σί­ες. Ο Σου­ρο­βί­κιν κρα­τεί­ται εδώ και ηµέ­ρες από τις Αρχές και ένα όργιο φη­µο­λο­γί­ας ανα­ρω­τιέ­ται αν ανα­κρί­νε­ται ως µάρ­τυ­ρας (κα­θό­τι κο­µβι­κός στους δε­σµούς Βά­γκνερ-Κρά­τους), ως ύπο­πτος για αυ­τούς τους δε­σµούς, ή αν έχει συλ­λη­φθεί κα­νο­νι­κά. Αξί­ζει επί­σης να ση­µειω­θεί ότι ενώ η ιε­ραρ­χία απο­δεί­χθη­κε «λα­λί­στα­τη» σε κα­ταγ­γε­λί­ες της ανταρ­σί­ας µετά το διάγ­γε­λµα του Πού­τιν, τή­ρη­σε σιγή ιχθύ­ος τις πρώ­τες ώρες µετά την κα­τά­λη­ψη του Ρο­στόφ, πριν εµφα­νι­στεί και µι­λή­σει δη­µό­σια ο Πρό­ε­δρος…

Η Βά­γκνερ απο­δεί­χθη­κε ικανή να φτά­σει κοντά στις πύλες της Μό­σχας και να τρο­µά­ξει-διεισ­δύ­σει-πα­ρα­λύ­σει τα επι­τε­λεία. Αλλά δεν φά­νη­κε  αρ­κε­τά ισχυ­ρή (ή σί­γου­ρη) για να απο­το­λµή­σει την εί­σο­δο στην πρω­τεύ­ου­σα.

Αυτός ο «συ­σχε­τι­σµός» απο­τυ­πώ­θη­κε και στη συ­µφω­νία που εκτό­νω­σε την κρίση. Οι διώ­ξεις κατά του Πρι­γκό­ζιν απο­σύρ­θη­καν, υπό τον όρο να εγκα­τα­στα­θεί στη Λευ­κο­ρω­σία. Οι µα­χη­τές της Βά­γκνερ αµνη­στεύ­τη­καν και είναι ελεύ­θε­ροι να επι­λέ­ξουν αν θα υπο­γρά­ψουν συ­µβά­σεις µε το υπουρ­γείο Άµυ­νας. Αλλά -όπως φαί­νε­ται- όσοι δεν το επι­θυ­µούν, µπο­ρούν να ακο­λου­θή­σουν τον αρ­χη­γό τους στη Λευ­κο­ρω­σία. Για όλα τα υπό­λοι­πα, επι­κρα­τούν «σκιές», µιας και η κοινή γνώµη (ακόµα και οι κρα­τι­κές-κυ­βερ­νη­τι­κές  γρα­φειο­κρα­τί­ες) δεν µπο­ρούν να µά­θουν το πλή­ρες πε­ριε­χό­µε­νο µιας συ­µφω­νί­ας που έγινε «µε­τα­ξύ κυ­ρί­ων» κι επι­σφρα­γί­στη­κε (σύ­µφω­να µε τον κυ­βερ­νη­τι­κό εκ­πρό­σω­πο) από τον «λόγο» του Προ­έ­δρου («Μπέσα ρε; Μπέσα…»).

Απο­τε­λέ­σµα­τα της κρί­σης

Πά­ντως, η εκτό­νω­ση της κρί­σης της 23-24 Ιούνη, έχει οφέλη για τον Πού­τιν, µε ση­µα­ντι­κό­τε­ρο και προ­φα­νέ­στα­το το γε­γο­νός ότι απέ­φυ­γε µια (µικρή ή µε­γα­λύ­τε­ρη, σύ­ντο­µη ή πα­ρα­τε­τα­µέ­νη) εµφύ­λια σύ­γκρου­ση. Βρα­χυ­πρό­θε­σµα, είναι ασφα­λώς κα­λύ­τε­ρη διέ­ξο­δος από µια επι­τυ­χή αλλά αι­µα­τη­ρή-κο­στο­βό­ρα πά­τα­ξη της ανταρ­σί­ας (πόσο µάλ­λον από µια απο­τυ­χη­µέ­νη από­πει­ρα να κα­τα­στα­λεί, έκ­βα­ση που κά­ποιοι Ρώσοι ανα­λυ­τές, εξ αρι­στε­ρών και εκ δε­ξιών του Πού­τιν, δεν απέ­κλειαν). Κά­ποιοι ση­µειώ­νουν το κύµα προ­σα­γω­γών-ανα­κρί­σε­ων µέσα στο στρά­τευ­µα και εκτι­µούν ότι θα υπάρ­ξει κι άλλη µια ωφέ­λεια: Η «ανταρ­σία» του έδωσε τη δυ­να­τό­τη­τα να µε­τρή­σει την αφο­σί­ω­ση µέσα στις διά­φο­ρες βα­θµί­δες και τα διά­φο­ρα σώ­µα­τα των ενό­πλων δυ­νά­µε­ων (γε­γο­νός που «θρέ­φει» την µόνη στοι­χειω­δώς λο­γι­κο­φα­νή εκ­δο­χή «στη­σί­µα­τος»).

Αλλά το κα­θε­στώς βγαί­νει πο­λι­τι­κά πλη­γω­µέ­νο.

Η ίδια η εκ­δή­λω­ση της ανταρ­σί­ας υπήρ­ξε ένα σοκ. Μαζί µε τη δυ­σφο­ρία για την πο­ρεία του πο­λέ­µου, προ­κύ­πτει πλέον (ιδιαί­τε­ρα σε τµή­µα­τα των κοι­νω­νι­κών και κρα­τι­κών ελίτ) και η ρωγµή στη µε­γα­λύ­τε­ρη υπό­σχε­ση του κα­θε­στώ­τος Πού­τιν: την κοι­νω­νι­κή στα­θε­ρό­τη­τα (έως και πλήρη «ακι­νη­σία»). Όπως γρά­φει το ρω­σι­κό αντι­πο­λε­µι­κό σάιτ posle, «οι αντι­φά­σεις µέσα στις ρω­σι­κές ελίτ δια­χύ­θη­καν από τα ΜΜΕ στην πρα­γµα­τι­κό­τη­τα των πό­λε­ων της Ρω­σί­ας και των ενό­πλων δυ­νά­µε­ων».

Η αρ­χι­κή επι­τυ­χία της ανταρ­σί­ας µε­γέ­θυ­νε τα ερω­τη­µα­τι­κά. Αντί­πα­λες, φί­λιες και ου­δέ­τε­ρες/ανε­κτι­κές απέ­να­ντι στο κα­θε­στώς δυ­νά­µεις, ση­µεί­ω­σαν την ει­κό­να πα­ρά­λυ­σης και τη δυ­να­τό­τη­τα µε­ρι­κών χι­λιά­δων (βαριά οπλι­σµέ­νων ασφα­λώς) αν­δρών να προ­κα­λέ­σουν µια ανοι­χτή κρίση.

Ακόµα και η µέ­θο­δος επί­λυ­σης της κρί­σης, πέρα από τα πλε­ο­νε­κτή­µα­τα που προ­α­να­φέ­ρα­µε, δη­µιούρ­γη­σε κι ένα πο­λι­τι­κό πρό­βλη­µα. Η αµνη­στία στους µα­χη­τές της Βά­γκνερ, η παύση των διώ­ξε­ων κατά του Πρι­γκό­ζιν, η δια­πρα­γµα­τευ­µέ­νη λύση, δεν έχει πε­ρά­σει απα­ρα­τή­ρη­τη. Το κον­βόι των στα­σια­στών κα­τέρ­ρι­ψε µε­ρι­κά ελι­κό­πτε­ρα και σκό­τω­σε µια ντου­ζί­να Ρώ­σους στρα­τιώ­τες (µέλη πλη­ρω­µά­των), απεί­λη­σε τη Μόσχα και τη γλί­τω­σε. Η προ­νο­µια­κή µε­τα­χεί­ρι­ση των κα­θα­ρµά­των της Βά­γκνερ (σε σύ­γκρι­ση µε τη µοίρα των αντι­πο­λε­µι­κών-προ­ο­δευ­τι­κών αντι­πο­λι­τεύ­σε­ων) είναι λο­γι­κή µε βάση τη φύση του ρω­σι­κού κα­θε­στώ­τος. Αλλά αυτό δεν ακυ­ρώ­νει ότι ο Πρι­γκό­ζιν έκανε τη δια­δρο­µή «πα­τριώ­της-στα­σια­στής-πα­τριώ­της» (σύ­µφω­να µε την αντι­µε­τώ­πι­σή του από το κρά­τος) µέσα σε λίγες ώρες, ότι εξί­σου γρή­γο­ρα έγινε από «τρο­µο­κρά­της» και «στα­σια­στής» σε «συ­νο­µι­λη­τής» (στον οποίο ο πρό­ε­δρος δίνει «το λόγο του», εκτός κάθε κρα­τι­κού-νο­µι­κού πλαι­σί­ου).

Όλα µαζί δη­µιουρ­γούν µια ει­κό­να αστά­θειας. Και αυτό συ­µβαί­νει καθώς η ανταρ­σία της Βά­γκνερ έριξε «φως» σε µια βα­θύ­τε­ρη διερ­γα­σία µέσα στους κόλ­πους του ρω­σι­κού κα­πι­τα­λι­σµού. Σε ένα εξαι­ρε­τι­κό ντο­κι­µα­ντέρ για την άνοδο του Γε­βγέ­νι Πρι­γκό­ζιν, ο Ρώσος σύ­ντρο­φος που το πα­ρου­σιά­ζει πε­ρι­γρά­φει ότι ο Πρι­γκό­ζιν απο­τε­λεί την προ­σω­πο­ποί­η­ση του σύγ­χρο­νου ρω­σι­κού κα­πι­τα­λι­σµού, καθώς είχε πάντα την ικα­νό­τη­τα να διαι­σθά­νε­ται «προς τα πού φυ­σά­ει ο άνε­µος» και να λει­τουρ­γεί ως «πρω­το­πό­ρος»: Από το ποι­νι­κό έγκλη­µα στην «επι­χει­ρη­µα­τι­κό­τη­τα» κατά την «άγρια» δε­κα­ε­τία του ’90, έπει­τα στους προ­νο­µια­κούς δε­σµούς των επι­χει­ρή­σε­ών του µε το κρά­τος κατά την που­τι­νι­κή «στα­θε­ρο­ποί­η­ση», µετά στην ορ­γα­νω­µέ­νη (µε «ερ­γο­στά­σια τρολ») µάχη της πα­ρα­πλη­ρο­φό­ρη­σης και της προ­πα­γάν­δας όταν το κα­θε­στώς αντι­µε­τώ­πι­σε εσω­τε­ρι­κή αµφι­σβή­τη­ση γύρω στο 2011-12 και το ίντερ­νετ απο­κτού­σε πο­λι­τι­κή ση­µα­σία κι από εκεί στην ίδρυ­ση της Βά­γκνερ όταν ο ρω­σι­κός κα­πι­τα­λι­σµός επέ­στρε­ψε στην φάση ιµπε­ρια­λι­στι­κών εφο­ρµή­σε­ων.

Αν σή­µε­ρα αυτός ο «πιο­νιέ­ρος» απο­κτά φι­λο­δο­ξί­ες να δρά­σει αυ­τό­νο­µα µέσα στις ανα­τρο­πές που δη­µιουρ­γεί στη ρω­σι­κή κοι­νω­νία ο πό­λε­µος, το Κρε­µλί­νο έχει κάθε λόγο να ανη­συ­χεί για την στα­δια­κή απώ­λεια «του κρα­τι­κού µο­νο­πω­λί­ου της βίας» που αφορά πε­ρισ­σό­τε­ρους παί­κτες από τον Πρι­γκό­ζιν. Τα στρα­τιω­τι­κά σώ­µα­τα που κλή­θη­καν από το υπουρ­γείο Άµυ­νας να υπα­χθούν στη δι­καιο­δο­σία του υπο­λο­γί­ζο­νται σε 40. Κά­ποια από αυτά αφο­ρούν ένο­πλους σχη­µα­τι­σµούς των διά­φο­ρων φυλών της ρω­σι­κής ακρο­δε­ξιάς που επι­χει­ρούν στο Ντο­νµπάς από το 2014. Κά­ποια άλλα είναι αµι­γώς «ιδιω­τι­κοί στρα­τοί» (που ανή­κουν σε εται­ρί­ες όπως η Gazprom).

Μπρο­στά στις στρα­τιω­τι­κές ανά­γκες της ει­σβο­λής και την πο­λι­τι­κή ανά­γκη να απο­φευ­χθεί µια επι­στρά­τευ­ση που θα συ­ντα­ρά­ξει τον πλη­θυ­σµό, ενι­σχύ­θη­κε η πα­ρου­σία και η χρη­σι­µό­τη­τα αυτών των ένο­πλων σω­µά­των που συ­γκρό­τη­σαν «πα­τριώ­τες ολι­γάρ­χες». Σε αυτήν την κα­τά­στα­ση επι­χει­ρεί να επι­βά­λει µια νέα πει­θαρ­χία το Κρε­µλί­νο. Που όπως δεί­χνει το κύµα ερευ­νών µέσα στο στρά­τευ­µα, που δεν πε­ριο­ρί­ζε­ται στην ανά­κρι­ση (;) Σου­ρο­βί­κιν κι έχει προ­κα­λέ­σει ένα όργιο ανε­πι­βε­βαί­ω­των φηµών για αντι­κα­τα­στά­σεις και αλ­λα­γές, έχει να ανη­συ­χεί και για την κα­τά­στα­ση στο εσω­τε­ρι­κό του κρα­τι­κού µη­χα­νι­σµού κι όχι µόνο για τους «µι­σθο­φό­ρους» και την ακρο­δε­ξιά «εποι­κο­δο­µη­τι­κή  αντι­πο­λί­τευ­ση» των πα­ρα­κρα­τι­κών εθνι­κι­στών.

Το ση­µεί­ω­µα του Posle για την ανταρ­σία Πρι­γκό­ζιν, κα­τα­λή­γει ως εξής: «Ο πό­λε­µος που εξα­πέ­λυ­σε το κα­θε­στώς Πού­τιν εξε­λίσ­σε­ται σε µια όλο και πιο εµφα­νής απει­λή για τη στα­θε­ρό­τη­τά του και θα οδη­γή­σει ανα­πό­φευ­κτα σε µια κα­τάρ­ρευ­σή του στο µέλ­λον. Τι µορφή θα πάρει αυτή η κα­τάρ­ρευ­ση; Και θα µπο­ρού­σαν να βγουν στο προ­σκή­νιο οι τρο­µο­κρα­τη­µέ­νες και απο­δυ­να­µω­µέ­νες µάζες της Ρω­σί­ας; Αυτά τα ερω­τή­µα­τα πα­ρα­µέ­νουν ανοι­χτά».

Δια­τη­ρού­µε επι­φύ­λα­ξη για το «ανα­πό­φευ­κτο» της κα­τάρ­ρευ­σης του κα­θε­στώ­τος. Γιατί απέ­να­ντι σε αυτό το εν­δε­χό­µε­νο ερ­γά­ζο­νται πολύ ισχυ­ρές δυ­νά­µεις µέσα στη Ρωσία, αλλά το απεύ­χο­νται και δυ­νά­µεις έξω από αυτήν -ακό­µα και σε µε­γά­λες «εχθρι­κές» πρω­τεύ­ου­σες, που θα ήθε­λαν να δουν βα­θιές αλ­λα­γές στο ρω­σι­κό κα­θε­στώς, αλλά όχι ανε­ξέ­λεγ­κτη κα­τάρ­ρευ­σή του. Το ερώ­τη­µα «τι µορφή θα πάρει;» µια εν­δε­χό­µε­νη κα­τάρ­ρευ­ση είναι όντως ανοι­χτό. Πε­ρι­λα­µβά­νει κά­ποιες πολύ σκλη­ρές και σκο­τει­νές εκ­δο­χές, που πε­ρι­λα­µβά­νουν απε­λευ­θέ­ρω­ση φυ­γό­κε­ντρων δυ­νά­µε­ων (ελ­λεί­ψει του «Βο­να­πάρ­τη» που τις κρατά δε­µέ­νες) αλλά και επί­δο­ξους «δια­δό­χους» που κά­νουν τον Πού­τιν να µοιά­ζει µε φι­λε­λεύ­θε­ρο πε­ρι­στέ­ρι. Με αυτή την έν­νοια, εφό­σον µια «κα­τάρ­ρευ­ση» απο­δει­χθεί όντως «ανα­πό­φευ­κτη», πα­ρα­µέ­νει όντως απο­λύ­τως κρί­σι­µο το ανοι­χτό ερώ­τη­µα «αν θα µπο­ρέ­σουν να βγουν στο προ­σκή­νιο οι µάζες». Το φά­ντα­σµα το οποίο αρέ­σκε­ται να ξορ­κί­ζει συ­νέ­χεια ο Πού­τιν είναι το κα­λύ­τε­ρο σε­νά­ριο που θα µπο­ρού­σε να βγει µέσα από αυτόν τον πό­λε­µο για τη Ρωσία: ένα νέο «1917».

Σύ­νο­δος του ΝΑΤΟ

Η Σύ­νο­δος του ΝΑΤΟ στο Βίλ­νιους είναι µια Σύ­νο­δος επι­βε­βαί­ω­σης, ενί­σχυ­σης και εξει­δί­κευ­σης των µε­γά­λων κα­τευ­θύν­σε­ων ανα­σύ­ντα­ξης κι αντε­πί­θε­σης του δυ­τι­κού ιµπε­ρια­λι­στι­κού στρα­το­πέ­δου που χα­ρά­χτη­καν πέρσι στη Μα­δρί­τη. Η «ενί­σχυ­ση της Ανα­το­λι­κής Πτέ­ρυ­γας», από­φα­ση που πάρ­θη­κε και υλο­ποιεί­ται συ­στη­µα­τι­κά εδώ κι ενά­µι­ση χρόνο, θα εξει­δι­κευ­τεί σε πολ­λα­πλά «πε­ρι­φε­ρεια­κά σχέ­δια δρά­σης», που γρά­φε­ται ότι θα αφο­ρούν συ­νο­λι­κά 300.000 στρα­τιώ­τες σε υψηλή ετοι­µό­τη­τα. Θα ενι­σχυ­θεί η κα­τεύ­θυν­ση που λέει ότι η αύ­ξη­ση των πο­λε­µι­κών δα­πα­νών των κρα­τών-µε­λών (στο 2% του ΑΕΠ) πρέ­πει να πάψει να αντι­µε­τω­πί­ζε­ται ως χα­λα­ρή «προ­τρο­πή» και θα πρέ­πει να επι­τα­χυν­θεί η υλο­ποί­η­σή της, µε το 2% να µά­λι­στα να θε­ω­ρεί­ται πλέον το «ελά­χι­στο» και όχι ένα επαρ­κές «τα­βά­νι». Σε αυτό το πεδίο εµφα­νί­ζο­νται κά­ποια από τα προ­βλή­µα­τα της «εξει­δί­κευ­σης» των γε­νι­κών κα­τευ­θύν­σε­ων. Σύ­µφω­να µε το Politico, η Ουά­σινγ­κτον επι­διώ­κει να κα­τευ­θυν­θούν οι αυ­ξη­µέ­νες εξο­πλι­στι­κές δα­πά­νες της Ευ­ρώ­πης σε αµε­ρι­κα­νι­κά οπλι­κά συ­στή­µα­τα, ενώ ο Μα­κρόν ηγεί­ται της προ­σπά­θειας για ανά­πτυ­ξη της ευ­ρω­παϊ­κής πο­λε­µι­κής βιο­µη­χα­νί­ας. Μια άλλη πηγή «τρι­βής» αφορά την έντα­ξη της Σου­η­δί­ας και την δια­πρα­γµά­τευ­ση για άρση του τουρ­κι­κού βέτο.

Το ζή­τη­µα που τέ­θη­κε πιο δρα­µα­τι­κά στη δη­µό­σια συ­ζή­τη­ση κα­θο­δόν προς τη Σύ­νο­δο είναι η σχέση ΝΑ­ΤΟ-Ου­κρα­νί­ας. Όπου το Κίεβο, έχει πλέον ανα­γνω­ρί­σει ρητά και δη­µό­σια ότι «δεν γί­νε­ται και δεν πρό­κει­ται να γί­νου­µε δε­κτοί όσο υπάρ­χει πό­λε­µος µε τη Ρωσία». Αλλά ανε­βά­ζει κα­τα­κό­ρυ­φα την έντα­ση µε την οποία ζητά να στα­λεί από το Βίλ­νιους «κα­θα­ρό σήµα» ότι θα προ­σκλη­θεί στη Συ­µµα­χία στο µέλ­λον, όπως και την απαί­τη­ση µε­τα­βα­τι­κών «εγ­γυ­ή­σε­ων ασφα­λεί­ας» ως τότε. Σε αυτή τη θε­µα­το­λο­γία, έχει δια­µορ­φω­θεί ένα δη­µο­σιο­γρα­φι­κό-δι­πλω­µα­τι­κό κλίµα «δια­φω­νιών στους κόλ­πους της Συ­µµα­χί­ας». Οι ανα­το­λι­κές χώρες πιέ­ζουν ασφυ­κτι­κά υπέρ των ου­κρα­νι­κών απαι­τή­σε­ων. Οι µε­γά­λες δυ­νά­µεις δεν έχουν το­πο­θε­τη­θεί κα­θα­ρά στο ζή­τη­µα του «σι­νιά­λου» (για κα­θα­ρή πρό­θε­ση έντα­ξης της Ου­κρα­νί­ας µετά το πό­λε­µο), µε τη µε­γα­λύ­τε­ρη συ­ζή­τη­ση να πε­ρι­στρέ­φε­ται στα «εδώ και τώρα». Ακόµα και εκεί, στην τε­λι­κή ευ­θεία προς τη Σύ­νο­δο, δεν είχε προ­κύ­ψει συ­ναί­νε­ση για τη µορφή και το πε­ριε­χό­µε­νό τους. Θα είναι (αυ­στη­ρές) «εγ­γυ­ή­σεις» ή (χα­λα­ρές) «δια­βε­βαιώ­σεις»; Θα υπο­νο­ούν/προ­βλέ­πουν ρήτρα εµπλο­κής ξένων δυ­νά­µε­ων ή θα αφο­ρούν µια προ­νο­µια­κή οι­κο­νο­µι­κή-στρα­τιω­τι­κή ενί­σχυ­ση του ου­κρα­νι­κού στρα­τού (το λε­γό­µε­νο «µο­ντέ­λο Ισ­ρα­ήλ»); Θα είναι υπό­θε­ση του «συλ­λο­γι­κού ΝΑΤΟ» ή επι­µέ­ρους συ­µφω­νί­ες «πρό­θυ­µων» κρα­τών-µε­λών του;

Οι απο­φά­σεις πάνω σε αυτό το ζή­τη­µα θα έχουν πο­λι­τι­κές συ­νέ­πειες, ως «µή­νυ­µα» στη Μόσχα, που έχει θέσει τις «κόκ­κι­νες γρα­µµές» της. Μπο­ρεί να έχουν και επι­κίν­δυ­νες στρα­τιω­τι­κές, αν υπάρ­ξει κά­ποια «ανα­βά­θµι­ση» της στρα­τιω­τι­κής σχέ­σης µε το Κίεβο, είτε από όλο το ΝΑΤΟ είτε από τα πιο πρό­θυ­µα «γε­ρά­κια» (πχ Πο­λω­νία…). Αλλά πέρα από τα «συ­γκε­κρι­µέ­να» που θα προ­κύ­ψουν (ή δεν θα προ­κύ­ψουν) στο Βίλ­νιους επ’ αυτού, η «επι­βε­βαί­ω­ση κι ενί­σχυ­ση» των συ­νο­λι­κών κα­τευ­θύν­σε­ων της ιµπε­ρια­λι­στι­κής συ­µµα­χί­ας (ανά­πτυ­ξη δυ­νά­µε­ων στα ανα­το­λι­κά, εξο­πλι­στι­κή κούρ­σα, διεύ­ρυν­ση στη Σκαν­δι­ναυία) αρκεί ως υπεν­θύ­µι­ση ότι η ύπαρ­ξη και η δράση της απο­τε­λεί µέ­γι­στη απει­λή για την ει­ρή­νη σε αυτόν τον κόσµο όξυν­σης των ιµπε­ρια­λι­στι­κών αντα­γω­νι­σµών…

/rproject.gr/