Οι επιχειρηματίες βλέπουν πιο «ζεστά» τον Κόρμπιν

Οι επιχειρηματίες βλέπουν πιο «ζεστά» τον Κόρμπιν

  • |

Βρίσκοντας τον προσανατολισμό μας σε ένα νέο τοπίο

Ει­σα­γω­γή

Έχουν πε­ρά­σει εφτά μήνες από τότε που η Τε­ρέ­ζα Μέι προ­κή­ρυ­ξε εκλο­γές με στόχο να αυ­ξή­σει την πλειο­ψη­φία του κόμ­μα­τός της και η «Daily Mail» κυ­κλο­φο­ρού­σε με πρω­το­σέ­λι­δο «Δια­λύ­στε τους σα­μπο­τέρ». Εκεί­νη η άνοι­ξη μοιά­ζει βγαλ­μέ­νη από έναν άλλο κόσμο, όσον αφορά την κοι­νο­βου­λευ­τι­κή πο­λι­τι­κή σκηνή. Έπει­τα από τα κα­τα­στρο­φι­κά εκλο­γι­κά απο­τε­λέ­σμα­τα της Μέι, οι Συ­ντη­ρη­τι­κοί απέ­χουν πολύ από την ανά­καμ­ψη: έχουν πα­γι­δευ­τεί στη δίνη του κυ­κλώ­να, σε μια κα­τά­στα­ση χωρίς προη­γού­με­νο εδώ και δε­κα­ε­τί­ες, μια κα­τα­στρο­φή για την οποία δεν έχουν κά­ποια λύση. Η κυ­βέρ­νη­ση των Συ­ντη­ρη­τι­κών είναι τόσο ακραία δι­χα­σμέ­νη και ανα­πο­τε­λε­σμα­τι­κή, ώστε κομ­μά­τια της άρ­χου­σας τάξης κά­νουν βή­μα­τα που κα­νείς δεν θα φα­ντα­ζό­ταν τον Απρί­λιο – όχι μόνο αρ­χί­ζουν να συμ­βι­βά­ζο­νται με την ιδέα μιας μελ­λο­ντι­κής κυ­βέρ­νη­σης Κόρ­μπιν, αλλά φαί­νε­ται να την προ­τι­μούν από αυτήν της Μέι. Η Αρι­στε­ρά πρέ­πει να αρ­χί­σει να σκέ­φτε­ται πώς να απα­ντή­σει σε αυτήν τη ση­μα­ντι­κή με­τα­τό­πι­ση της πο­λι­κής κα­τά­στα­σης.

Colin Wilson* | μετάφραση Δανάη Μανωλέσου |

Η «τέ­λεια κα­ται­γί­δα» των Συ­ντη­ρη­τι­κών

Κάθε μέρα προ­κύ­πτει και ένα και­νούρ­γιο καυτό θέμα για την κυ­βέρ­νη­ση των Συ­ντη­ρη­τι­κών. Στον «Observer» της 19ης Νο­εμ­βρί­ου απο­κα­λύ­φθη­κε ότι το μισό εκλο­γι­κό σώμα πι­στεύ­ει πως ο Μπό­ρις Τζόν­σον δεν κάνει για υπουρ­γός Εξω­τε­ρι­κών, ενώ πριν από το με­ση­μέ­ρι της ίδιας μέρας ο Φιλ Χά­μοντ δή­λω­νε στον Άντριου Μαρ του BBC ότι δεν υπάρ­χουν άνερ­γοι στο Ηνω­μέ­νο Βα­σί­λειο.

Την πρώτη εβδο­μά­δα του Νο­εμ­βρί­ου η Μέι έχασε δύο μέλη του υπουρ­γι­κού συμ­βου­λί­ου. Οι έρευ­νες συ­νε­χί­ζο­νται σχε­τι­κά με την «ακραία πορ­νο­γρα­φία» στον υπο­λο­γι­στή του Ντέ­μιεν Γκριν, που ήταν ου­σια­στι­κά ο «Νο 2» της κυ­βέρ­νη­σης. Λίγο πριν από την κα­τά­θε­ση του φθι­νο­πω­ρι­νού προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού [ΣτΜ: το λε­γό­με­νο Autumn Statement. Στο Ηνω­μέ­νο Βα­σί­λειο ο προ­ϋ­πο­λο­γι­σμός κα­τα­τί­θε­ται την άνοι­ξη και επι­και­ρο­ποιεί­ται το φθι­νό­πω­ρο] οι Συ­ντη­ρη­τι­κοί προ­έ­τρε­παν τον Χά­μοντ να κάνει τολ­μη­ρές κι­νή­σεις για να απο­κα­τα­στα­θεί η δη­μο­τι­κό­τη­τα του κόμ­μα­τος – αλλά οι κι­νή­σεις του σχε­τι­κά με τα τέλη χαρ­το­σή­μου, την προ­ε­τοι­μα­σία του Brexit και το NΗS (Εθνι­κό Σύ­στη­μα Υγεί­ας) δεν αρ­κούν για να στα­μα­τή­σουν τα πυρά που δέ­χε­ται από κάθε κα­τεύ­θυν­ση μέσα σε ένα βαθιά δι­χα­σμέ­νο κόμμα. Άλ­λω­στε, έχει πε­ρά­σει μόλις μία εβδο­μά­δα απ’ όταν διέρ­ρευ­σε ότι ο Τζόν­σον και ο Γκό­ουβ έστει­λαν επι­στο­λή στη Μέι ζη­τώ­ντας πιο σκλη­ρό Brexit – μια όχι και τόσο κα­λυμ­μέ­νη επί­θε­ση στον Χά­μοντ.

Φαί­νε­ται ξε­κά­θα­ρα ότι η Μέι είναι ακα­τάλ­λη­λη για πρω­θυ­πουρ­γός, αλλά αν απο­χω­ρή­σει τώρα, θα ακο­λου­θή­σουν εσω­κομ­μα­τι­κές εκλο­γές οι οποί­ες θα απο­κα­λύ­ψουν ακόμα πε­ρισ­σό­τε­ρο το δι­χα­σμό στο κόμμα της και θα τον με­γε­θύ­νουν. Η κυ­βέρ­νη­σή της έχει χάσει εφτά ψη­φο­φο­ρί­ες στη Βουλή των Κοι­νο­τή­των μόνο τους δύο τε­λευ­ταί­ους μήνες – η Θά­τσερ είχε χάσει τέσ­σε­ρις φορές σε έντε­κα χρό­νια και ο Μπλερ τέσ­σε­ρις φορές σε δέκα χρό­νια.

Το μόνο πλη­σιέ­στε­ρο με το οποίο θα μπο­ρού­σε ίσως να συ­γκρι­θεί η κα­τά­στα­ση είναι η κυ­βέρ­νη­ση των Συ­ντη­ρη­τι­κών επί Τζον Μέι­τζορ, ο οποί­ος είχε δια­δε­χτεί τη Θά­τσερ το 1990. Αμέ­σως μετά τη νίκη του στις βου­λευ­τι­κές εκλο­γές το 1992, ο Μέι­τζορ υπέ­στη δύο με­γά­λα πλήγ­μα­τα. Τη Μαύρη Τε­τάρ­τη, όταν η κυ­βέρ­νη­ση ξό­δε­ψε δι­σε­κα­τομ­μύ­ρια σε μια μά­ταιη προ­σπά­θεια να κρα­τή­σει τη λίρα στο μη­χα­νι­σμό ισο­τι­μιών (Exchange Rate Mechanism), τον προ­άγ­γε­λο του ευρώ. Επί­σης, τε­ρά­στιες δια­μαρ­τυ­ρί­ες που ξέ­σπα­σαν ως απά­ντη­ση στην από­φα­ση της κυ­βέρ­νη­σης να κλεί­σει τα πε­ρισ­σό­τε­ρα βρε­τα­νι­κά αν­θρα­κω­ρυ­χεία. Η φήμη των Συ­ντη­ρη­τι­κών για την ικα­νό­τη­τά τους να δια­χει­ρί­ζο­νται την οι­κο­νο­μία κα­τα­στρά­φη­κε, όπως και η δη­μο­τι­κό­τη­τά τους, ωστό­σο η κυ­βέρ­νη­ση Μέι­τζορ επι­βί­ω­σε –αν και δι­χα­σμέ­νη στο ζή­τη­μα της Ευ­ρώ­πης και κλο­νι­σμέ­νη από σε­ξουα­λι­κά σκάν­δα­λα– μέχρι την άνοι­ξη του 1997, που ο Μπλερ πέ­τυ­χε μια σα­ρω­τι­κή νίκη για τους Ερ­γα­τι­κούς.

Θα μπο­ρού­σε η Μέι να συ­νε­χί­σει στην κυ­βέρ­νη­ση με πα­ρό­μοιο τρόπο, ελ­πί­ζο­ντας ότι θα βελ­τιω­θούν κάπως τα πράγ­μα­τα; Η αλή­θεια είναι ότι έχουν συμ­βεί τόσο πολλά ανα­πά­ντε­χα γε­γο­νό­τα τους τε­λευ­ταί­ους μήνες, που αν κά­ποιος θέλει να προ­βλέ­ψει το μέλ­λον πρέ­πει να το κάνει με με­γά­λη προ­σο­χή. Ωστό­σο, είναι δύ­σκο­λο να τη φα­ντα­στού­με να συ­νε­χί­ζει να ηγεί­ται μιας νε­κρο­ζώ­ντα­νης κυ­βέρ­νη­σης-ζό­μπι μέχρι το 2022, γιατί η κα­τά­στα­σή της είναι χει­ρό­τε­ρη από του Μέι­τζορ για δύο λό­γους.

Ο πρώ­τος λόγος είναι το Brexit. Δε­κα­ο­χτώ μήνες από το δη­μο­ψή­φι­σμα και πάνω από έξι μήνες από τότε που η Μέι ενερ­γο­ποί­η­σε το Άρθρο 50, δεν έχουν υπάρ­ξει ση­μα­ντι­κές εξε­λί­ξεις στις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις της Βρε­τα­νί­ας με την ΕΕ. Με την αβε­βαιό­τη­τα για το μέλ­λον τους στο Λον­δί­νο να πλα­νά­ται, οι τρά­πε­ζες προ­ε­τοι­μά­ζο­νται να φύ­γουν: η Goldman Sachs νοί­κια­σε οχτώ ορό­φους σε ένα νέο συ­γκρό­τη­μα γρα­φεί­ων στη Φραν­κφούρ­τη, σε μια πε­ριο­χή όπου η πολύ αυ­ξη­μέ­νη ζή­τη­ση οδη­γεί τις τιμές ενοι­κί­α­σης γρα­φεί­ων σε ιστο­ρι­κά ρεκόρ. Η Τρά­πε­ζα της Αγ­γλί­ας δη­λώ­νει ότι μια με­τα­βα­τι­κή συμ­φω­νία με την ΕΕ που θα αφορά τον χρη­μα­το­πι­στω­τι­κό τομέα δεν μπο­ρεί να κα­θυ­στε­ρή­σει πολύ μετά τα Χρι­στού­γεν­να. Οι χρη­μα­το­πι­στω­τι­κές υπη­ρε­σί­ες αντι­στοι­χούν στο 7% της βρε­τα­νι­κής οι­κο­νο­μί­ας και απα­σχο­λούν ένα εκα­τομ­μύ­ριο αν­θρώ­πους, οπότε η Μέι επι­βάλ­λε­ται να λύσει το ζή­τη­μα.

Ωστό­σο, οι Συ­ντη­ρη­τι­κοί πρέ­πει να ικα­νο­ποι­ή­σουν αντι­κρουό­με­να αι­τή­μα­τα. Οι πε­ρισ­σό­τε­ροι Βρε­τα­νοί βιο­μή­χα­νοι ήταν ενά­ντια στο Brexit εξαρ­χής, και θα προ­τι­μού­σαν μια εκ­δο­χή με τις λι­γό­τε­ρες δυ­να­τές αλ­λα­γές, όπως και μια μακρά με­τα­βα­τι­κή πε­ρί­ο­δο που θα με­τα­θέ­τει τις όποιες αλ­λα­γές στο μέλ­λον. Ωστό­σο, πολ­λοί από τους ψη­φο­φό­ρους των Συ­ντη­ρη­τι­κών είναι νο­σταλ­γοί εθνι­κι­στές σαν αυ­τούς του UKIP, έν­θερ­μοι υπο­στη­ρι­κτές του Brexit που πι­στεύ­ουν ότι θα με­τα­μορ­φώ­σει τη Βρε­τα­νία, και αντί­θε­τοι σε όποια προ­σπά­θεια κα­θυ­στέ­ρη­σης ή συμ­βι­βα­σμού. Ακόμα κι αν οι Συ­ντη­ρη­τι­κοί ήταν ενω­μέ­νοι, η δια­πραγ­μά­τευ­ση με μια εχθρι­κή ΕΕ θα ήταν από μόνη της δύ­σκο­λη – ωστό­σο, τα δια­φο­ρε­τι­κά συμ­φέ­ρο­ντα αυτών των δύο ομά­δων, τα οποία αντα­να­κλώ­νται στο δι­χα­σμό στους Συ­ντη­ρη­τι­κούς βου­λευ­τές, κά­νουν αδύ­να­τη τη χά­ρα­ξη συ­νε­πούς στρα­τη­γι­κής από την πλευ­ρά της Μέι. Με το υπουρ­γι­κό συμ­βού­λιο δι­χα­σμέ­νο ανά­με­σα στον Χά­μοντ από τη μια και τον Τζόν­σον από την άλλη, δεν δια­φαί­νε­ται το πώς οι Συ­ντη­ρη­τι­κοί θα μπο­ρέ­σουν να πραγ­μα­το­ποι­ή­σουν το Brexit επι­τυ­χη­μέ­να.

Ο δεύ­τε­ρος λόγος που κάνει δύ­σκο­λο το σε­νά­ριο να εξα­ντλή­σει η Μέι τη θη­τεία της είναι η λι­τό­τη­τα. Ο Τζορτζ Όσμπορν, ανα­κοι­νώ­νο­ντας τον πρώτο προ­ϋ­πο­λο­γι­σμό του 2010, προ­έ­βλε­πε ότι ο προ­ϋ­πο­λο­γι­σμός θα είχε ισο­σκε­λι­στεί και η λι­τό­τη­τα θα τε­λεί­ω­νε το 2015. Ωστό­σο, δύο χρό­νια μετά από αυτή την προ­θε­σμία, η λι­τό­τη­τα φαί­νε­ται ότι θα συ­νε­χί­ζε­ται επ’ άπει­ρον. Πραγ­μα­τι­κά, οι ζωές των πε­ρισ­σό­τε­ρων αν­θρώ­πων έχουν χει­ρο­τε­ρέ­ψει σε βαθμό που δεν έχει προη­γού­με­νο εδώ και δε­κα­ε­τί­ες. Παρ’ όλες τις επι­θέ­σεις της Θά­τσερ στην ερ­γα­τι­κή τάξη, οι μι­σθοί επί πρω­θυ­πουρ­γί­ας της συ­νέ­χι­ζαν να αυ­ξά­νο­νται, όπως έκα­ναν σχε­δόν κάθε χρόνο από το 1975 μέχρι το 2009. Το πραγ­μα­τι­κό ωρο­μί­σθιο –μετά και τον υπο­λο­γι­σμό του πλη­θω­ρι­σμού– σχε­δόν δι­πλα­σιά­στη­κε αυτή την πε­ρί­ο­δο.

Ωστό­σο, μετά το 2009 το ωρο­μί­σθιο πρώτα έπεσε και έπει­τα έμει­νε στα­θε­ρό, αλλά ποτέ δεν επέ­στρε­ψε στην αυ­ξη­τι­κή τάση που χα­ρα­κτή­ρι­ζε τα προη­γού­με­να 35 χρό­νια. Απο­δει­κνύ­ε­ται σε έρευ­να ότι την τε­λευ­ταία δε­κα­ε­τία πα­ρα­τη­ρεί­ται η μι­κρό­τε­ρη αύ­ξη­ση μι­σθών που έχει υπάρ­ξει τα τε­λευ­ταία 200 χρό­νια. Αυτή η πα­ρακ­μή είναι ένας κομ­βι­κός πα­ρά­γο­ντας πίσω από τις δια­φο­ρε­τι­κές πο­λι­τι­κές τύχες της Θά­τσερ και της Μέι. Όταν η Θά­τσερ ισχυ­ρι­ζό­ταν ότι ο ανε­ξέ­λεγ­κτος κα­πι­τα­λι­σμός θα οδη­γού­σε στην ευ­η­με­ρία της ερ­γα­τι­κής τάξης, οι μέ­τριες αλλά στα­θε­ρές αυ­ξή­σεις των μι­σθών έπει­θαν αρ­κε­τούς αν­θρώ­πους ότι –σε αυτό του­λά­χι­στον– είχε δίκιο. Είτε με τις μι­σθο­λο­γι­κές αυ­ξή­σεις, είτε με μικρά έκτα­κτα κέρδη από την αγορά και επα­να­πώ­λη­ση με­το­χών των δη­μο­σί­ων υπη­ρε­σιών, είτε με την υπε­ρη­φά­νεια της ιδιό­κτη­της κα­τοι­κί­ας, αγο­ρά­ζο­ντας το σπίτι που πα­λιό­τε­ρα σου πα­ρα­χω­ρού­σε ο δήμος, η Θά­τσερ μπο­ρού­σε να δι­καιο­λο­γή­σει τον ισχυ­ρι­σμό της ότι ο κα­πι­τα­λι­σμός θα βελ­τί­ω­νε τις ζωές τον αν­θρώ­πων. Η Μέι δεν μπο­ρεί να ισχυ­ρι­στεί κάτι τέ­τοιο, και αυτή η οι­κο­νο­μι­κή βάση ήταν βα­σι­κή αιτία της εκλο­γι­κής της κα­τα­στρο­φής, καθώς εκα­τομ­μύ­ρια άν­θρω­ποι –ει­δι­κό­τε­ρα οι νέοι, βα­σα­νι­σμέ­νοι από τα φοι­τη­τι­κά δά­νεια και αδυ­να­τώ­ντας να αγο­ρά­σουν σπίτι– στρά­φη­καν στον Κόρ­μπιν.

Η άρ­χου­σα τάξη βλέ­πει πιο θερμά τον Κόρ­μπιν

Ο Κόρ­μπιν εκ­με­ταλ­λεύ­τη­κε επι­τυ­χώς τα βαθιά ρι­ζω­μέ­να προ­βλή­μα­τα των Συ­ντη­ρη­τι­κών και πέ­τυ­χε να αυ­ξή­σει ση­μα­ντι­κά την εκλο­γι­κή επιρ­ροή των Ερ­γα­τι­κών τον Ιού­νιο. Η εκλο­γή του ως ηγέτη των Ερ­γα­τι­κών, η προ­ε­κλο­γι­κή του εκ­στρα­τεία και η επι­τυ­χία της είναι πολύ θε­τι­κές εξε­λί­ξεις. Βά­ζουν τέλος σε μια πε­ρί­ο­δο που ξε­κι­νά από την εκλο­γή του Κά­με­ρον ως ηγέτη των Συ­ντη­ρη­τι­κών το 2005 και κατά κά­ποιον τρόπο εκτεί­νε­ται ακόμα πιο πίσω – στην εκλο­γή του Μπλερ στην ηγε­σία των Ερ­γα­τι­κών το 1994. Σε όλη αυτή την πε­ρί­ο­δο υπήρ­χε με­γά­λος βαθ­μός συ­ναί­νε­σης ανά­με­σα σε όλα τα κόμ­μα­τα της βου­λής. Ήταν κοινά απο­δε­κτό ότι οι αγο­ρές φέρ­νουν ευ­η­με­ρία, ότι η κρα­τι­κή πα­ρεμ­βα­τι­κό­τη­τα στην οι­κο­νο­μία πρέ­πει να πε­ριο­ρι­στεί μέσα από τις ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις, και ότι ο ρόλος της Βρε­τα­νί­ας ως μι­κρού συμ­μά­χου των ΗΠΑ θα πρέ­πει να δη­λώ­νε­ται ξε­κά­θα­ρα μέσα από τη συμ­με­το­χή σε όλους τους αμε­ρι­κα­νι­κούς πο­λέ­μους, όσο πα­ρά­λο­γοι κι αν είναι. Αν και οι προ­τά­σεις του προ­ε­κλο­γι­κού προ­γράμ­μα­τος των Ερ­γα­τι­κών ήταν με­τριο­πα­θείς ρε­φορ­μι­στι­κές –αν κρι­θούν σε ιστο­ρι­κή κλί­μα­κα–, η επι­τυ­χία του Κόρ­μπιν ση­μαί­νει το τέλος αυτών των δε­κα­ε­τιών συ­ναί­νε­σης. Η πο­λι­τι­κή επι­στρέ­φει, και πράγ­μα­τι ο σο­σια­λι­σμός συ­ζη­τιέ­ται πλέον ως μία από τις εναλ­λα­κτι­κές.

Ωστό­σο, η εκλο­γι­κή επι­τυ­χία του Κόρ­μπιν έχει και πιο αντι­φα­τι­κές επι­πτώ­σεις, τόσο μέσα στους Ερ­γα­τι­κούς όσο και στη σχέση των Ερ­γα­τι­κών με την άρ­χου­σα τάξη. Στο εσω­τε­ρι­κό των Ερ­γα­τι­κών, κατά τη διάρ­κεια των δύο πρώ­των χρό­νων της ηγε­σί­ας Κόρ­μπιν, πολ­λοί βου­λευ­τές και δη­μο­τι­κοί σύμ­βου­λοι βρί­σκο­νταν σε διαρ­κή ανοι­χτή εξέ­γερ­ση ενα­ντί­ον του. Δια­φω­νού­σαν με τις πο­λι­τι­κές του θέ­σεις – αλλά η δια­φω­νία τους συν­δε­ό­ταν άρ­ρη­κτα με την εκτί­μη­σή τους ότι θα τους οδη­γή­σει σε βέ­βαιη εκλο­γι­κή κα­τα­στρο­φή. Έτσι, τον αντι­λαμ­βά­νο­νταν ως εμπό­διο και στο να αλ­λά­ξουν την κοι­νω­νία μέσα από τη βου­λευ­τι­κή τους πα­ρέμ­βα­ση και στην επαγ­γελ­μα­τι­κή τους στα­διο­δρο­μία ως βου­λευ­τών.

Τώρα που ο Κόρ­μπιν δια­φαί­νε­ται ως πι­θα­νός νι­κη­τής στις εθνι­κές εκλο­γές, γί­νε­ται δυ­να­τό να βρε­θεί πε­ρισ­σό­τε­ρο κοινό έδα­φος ανά­με­σα σε αυτόν και όσους είναι δε­ξιό­τε­ρά του. Σε αυτό το κοινό έδα­φος βρί­σκου­με π.χ. τον σκιώ­δη υπουρ­γό Brexit, Κέιρ Στάρ­μερ, ένα εν­θου­σιώ­δη υπο­στη­ρι­κτή του «μα­λα­κού» Brexit, το οποίο προ­τι­μούν και οι επι­χει­ρη­μα­τί­ες. Ή τη σκιώ­δη υπουρ­γό Εξω­τε­ρι­κών Έμιλι Θόρν­μπε­ρι, μια ευ­χά­ρι­στη ως προ­σω­πι­κό­τη­τα πο­λι­τι­κό, η οποία όμως την προη­γού­με­νη βδο­μά­δα ήταν κα­λε­σμέ­νη της ομά­δας Ερ­γα­τι­κοί Φίλοι του Ισ­ρα­ήλ στη Μέση Ανα­το­λή, και η οποία δή­λω­σε ότι ο Κόρ­μπιν υπο­στη­ρί­ζει τη λύση δύο κρα­τών στο Πα­λαι­στι­νια­κό ζή­τη­μα και ότι είναι, με αυτή την έν­νοια, σιω­νι­στής.

Αν ένας λόγος που ο Κόρ­μπιν συ­νερ­γά­ζε­ται με τέ­τοιους αν­θρώ­πους είναι η έλ­λει­ψη αρ­κε­τών αρι­στε­ρών βου­λευ­τών στους Ερ­γα­τι­κούς προ­κει­μέ­νου να σχη­μα­τί­σει με αυ­τούς σκιώ­δη κυ­βέρ­νη­ση, ένας άλλος είναι ότι σε όλη τη διάρ­κεια της θη­τεί­ας του επι­διώ­κει να δια­μορ­φώ­σει έναν «κοινό τόπο», να ενι­σχύ­σει την ενό­τη­τα του κόμ­μα­τός του και να μειώ­σει την απο­μό­νω­σή του – μια στρα­τη­γι­κή που ξε­κι­νά­ει από τότε που εκλέ­χθη­κε ηγέ­της των Ερ­γα­τι­κών και είχε απο­φα­σί­σει ότι ο Χί­λα­ρι Μπεν θα συ­νέ­χι­ζε να είναι σκιώ­δης υπουρ­γός Εξω­τε­ρι­κών.

Ωστό­σο, ακόμα πιο εντυ­πω­σια­κό από την ανά­πτυ­ξη κοι­νού εδά­φους ανά­με­σα στον Κόρ­μπιν και διά­φο­ρους βου­λευ­τές των Ερ­γα­τι­κών είναι το ότι υπάρ­χουν θε­τι­κές φωνές για μια κυ­βέρ­νη­ση Κόρ­μπιν – Μα­κΝτό­νελ από μέλη της βρε­τα­νι­κής άρ­χου­σας τάξης. Σε ένα αξιο­ση­μεί­ω­το άρθρο του «Observer» το προη­γού­με­νο Σαβ­βα­το­κύ­ρια­κο πε­ρι­γρά­φε­ται η θε­τι­κή υπο­δο­χή που είχε η ομι­λία του Κόρ­μπιν στο συ­νέ­δριο του CBI [ΣτΜ: ο βρε­τα­νι­κός ΣΕΒ] και υπο­στη­ρί­ζε­ται ότι, με τους Συ­ντη­ρη­τι­κούς σε χάος, η σκιώ­δης κυ­βέρ­νη­ση των Ερ­γα­τι­κών φαί­νε­ται όλο και πιο πολύ να απο­τε­λεί «πόλο στα­θε­ρό­τη­τας και τη βάση για μια κυ­βέρ­νη­ση σε ανα­μο­νή» στα μάτια αρ­κε­τών βιο­μη­χά­νων. Η δυ­να­τό­τη­τα των Ερ­γα­τι­κών να δια­μορ­φώ­σουν συ­νε­κτι­κή στρα­τη­γι­κή για ένα ήπιο Brexit ανα­φέ­ρε­ται ως κομ­βι­κό ση­μείο αυτής της θε­τι­κής αντι­με­τώ­πι­σης.

Ενώ οι βιο­μή­χα­νοι βλέ­πουν όλο και πιο θε­τι­κά τους Ερ­γα­τι­κούς, ο Κόρ­μπιν ολο­κλή­ρω­σε την ομι­λία του λέ­γο­ντας ότι «εκτι­μώ την κα­θη­με­ρι­νή σχέση που έχου­με με το CBI, όπως κάνει και ο Τζον Μα­κΝτό­νελ και άλλοι στην ομάδα μου. Και ανα­μέ­νω να συ­νερ­γα­στού­με στο μέλ­λον, όποτε κι αν έρ­θουν οι βου­λευ­τι­κές εκλο­γές και βγού­με, ελ­πί­ζω, στην κυ­βέρ­νη­ση». Μπο­ρεί κά­ποιος να υπο­θέ­σει ότι τα λόγια αυτά είναι δη­μό­σια ρη­το­ρι­κή και δεν αντα­να­κλούν τις ίδιες τις από­ψεις του Κόρ­μπιν. Ωστό­σο, αρ­χί­ζει να δια­μορ­φώ­νε­ται μια αντί­λη­ψη περί ταύ­τι­σης συμ­φε­ρό­ντων –σί­γου­ρα με­ρι­κή και αντι­κρουό­με­νη, αλλά πραγ­μα­τι­κή– ανά­με­σα στον Κόρ­μπιν, τους βου­λευ­τές του Ερ­γα­τι­κού Κόμ­μα­τος στα δεξιά του (ίσως ακόμα και σκλη­ρο­πυ­ρη­νι­κούς μπλε­ρι­κούς) και τη βρε­τα­νι­κή άρ­χου­σα τάξη.

Αν έτσι έχουν τα πράγ­μα­τα, το να δια­μορ­φώ­νε­ται κά­ποιο έδα­φος συ­νεν­νό­η­σης δεν είναι καλό; Σε τε­λι­κή ανά­λυ­ση, μια μελ­λο­ντι­κή κυ­βέρ­νη­ση Κόρ­μπιν θα είναι υπο­χρε­ω­μέ­νη να αντι­με­τω­πί­ζει/συν­δια­λέ­γε­ται κα­θη­με­ρι­νά και με τους Ερ­γα­τι­κούς βου­λευ­τές και με το CBI. Δεν θα ήταν κα­λύ­τε­ρο ο Κόρ­μπιν και ο Μα­κΝτό­νελ να μην αντι­με­τω­πί­σουν την από­λυ­τη εχθρό­τη­τα όταν θα επι­χει­ρή­σουν να φο­ρο­λο­γή­σουν τους πλού­σιους και να επα­νε­θνι­κο­ποι­ή­σουν τους σι­δη­ρο­δρό­μους για πα­ρά­δειγ­μα; Δεν θα ήταν αυτό κα­λύ­τε­ρο από τις αστα­μά­τη­τες επι­θέ­σεις που ση­μά­δε­ψαν την πε­ρί­ο­δο από την εκλο­γή του Κόρ­μπιν ως ηγέτη των Ερ­γα­τι­κών μέχρι τις εκλο­γές του 2017;

Ποια στρα­τη­γι­κή για την Αρι­στε­ρά;

Το πρό­βλη­μα με το να υιο­θε­τή­σει ο Κόρ­μπιν μια τέ­τοια στρα­τη­γι­κή που θα «αντα­πο­κρί­νε­ται» στην «εποι­κο­δο­μη­τι­κή» προ­σέγ­γι­ση της Κοι­νο­βου­λευ­τι­κής Ομά­δας των Ερ­γα­τι­κών ή του CBI έγκει­ται στο ποιος έχει τη δύ­να­μη σε μια τέ­τοια de facto συμ­μα­χία. Δέκα μέρες μετά τις εκλο­γές, ο Κόρ­μπιν δή­λω­σε ότι οι Ερ­γα­τι­κοί θα πα­ρα­μεί­νουν σε «κα­τά­στα­ση διαρ­κούς κα­μπά­νιας». Αν εν­νο­ού­σε το να συ­νε­χι­στούν και μετά τις εκλο­γές ο εν­θου­σια­σμός και η συμ­με­το­χή που χα­ρα­κτή­ρι­σαν την προ­ε­κλο­γι­κή εκ­στρα­τεία, κάτι τέ­τοιο ήταν εξαρ­χής απί­θα­νο να συμ­βεί: σε μια κοι­νο­βου­λευ­τι­κή δη­μο­κρα­τία σαν τη δική μας, ο βα­σι­κός τρό­πος εμπλο­κής των μαζών στην πο­λι­τι­κή είναι μέσα από τα εκλο­γι­κά πα­ρα­βάν. Παρ’ όλα αυτά, οι Συ­ντη­ρη­τι­κοί βρί­σκο­νται σε κρίση και οι πο­λι­τι­κές τους πλήτ­τουν βά­ναυ­σα τον κόσμο – όπως στην πε­ρί­πτω­ση της Ιλέιν Μοράλ, η οποία βρέ­θη­κε νεκρή στο πα­γω­μέ­νο σπίτι της, φο­ρώ­ντας το παλτό και το κα­σκόλ της, γιατί δεν είχε χρή­μα­τα για θέρ­μαν­ση. Υπάρ­χει και η ανά­γκη και η ευ­και­ρία να πέσει η κυ­βέρ­νη­ση όσο το δυ­να­τόν πιο γρή­γο­ρα. Αν ο Κόρ­μπιν έβγαι­νε έξω από τα συ­νη­θι­σμέ­να όρια της εκλο­γο­κε­ντρι­κής πο­λι­τι­κής –ορ­γα­νώ­νο­ντας συ­γκε­ντρώ­σεις και δια­δη­λώ­σεις που θα δή­λω­ναν ότι οι Συ­ντη­ρη­τι­κοί είναι ανί­κα­νοι να κυ­βερ­νή­σουν και έχουν χάσει τη λαϊκή νο­μι­μο­ποί­η­ση– θα μπο­ρού­σε να βρε­θεί επι­κε­φα­λής ενός κι­νή­μα­τος που θα ενερ­γο­ποιού­σε εκα­τομ­μύ­ρια αν­θρώ­πους, θα έκανε πραγ­μα­τι­κά τη χώρα ακυ­βέρ­νη­τη και θα ανέ­τρε­πε τους Συ­ντη­ρη­τι­κούς.

Όσο πιο πολύ πάει προς μια τέ­τοια κα­τεύ­θυν­ση, του να γίνει πρω­θυ­πουρ­γός με αυτό τον τρόπο, ως επι­κε­φα­λής ενός λαϊ­κού κι­νή­μα­τος, τόσο πιο πολύ θα ισχυ­ρο­ποι­ή­σει τη θέση του. Όσο πιο πολύ υπο­στη­ρί­ζε­ται από μια εκτε­τα­μέ­νη λαϊκή κι­νη­το­ποί­η­ση στην οποία θα εμπλέ­κο­νται όσο το δυ­να­τόν πε­ρισ­σό­τε­ρες ομά­δες αν­θρώ­πων, τόσο πιο ρι­ζω­μέ­νη θα είναι η κυ­βέρ­νη­σή του και τόσο πιο πι­θα­νό το να πραγ­μα­το­ποι­η­θούν οι με­ταρ­ρυθ­μί­σεις τις οποί­ες υπο­στη­ρί­ζει.

Ωστό­σο, μια τέ­τοια προ­σέγ­γι­ση –το να δη­μιουρ­γη­θούν δί­κτυα που να μπο­ρούν να ορ­γα­νώ­σουν μα­ζι­κές κι­νη­το­ποι­ή­σεις– φαί­νε­ται ότι απο­τε­λεί ολο­έ­να και μι­κρό­τε­ρη προ­τε­ραιό­τη­τα στην ατζέ­ντα του Κόρ­μπιν και των γύρω του. Αντί­θε­τα, η στρα­τη­γι­κή των Ερ­γα­τι­κών είναι πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο συμ­βα­τι­κά εκλο­γι­κή – πε­ρι­μέ­νο­ντας τους Συ­ντη­ρη­τι­κούς να εξα­ντλη­θούν και να κα­ταρ­ρεύ­σουν από μόνοι τους, ώστε η μόνη εναλ­λα­κτι­κή να είναι η εξου­σία να πε­ρά­σει στους Ερ­γα­τι­κούς. Για πα­ρά­δειγ­μα, ο Σάι­μον Χάνα, συγ­γρα­φέ­ας ενός βι­βλί­ου για την ιστο­ρία της αρι­στε­ρής πτέ­ρυ­γας των Ερ­γα­τι­κών που θα εκ­δο­θεί την άνοι­ξη, υπο­γράμ­μι­σε ότι ο τρό­πος που το Μomentum πε­ρι­γρά­φει τους στό­χους του έχει αλ­λά­ξει τους τε­λευ­ταί­ους δε­κα­ο­χτώ μήνες. Τον Ιού­λιο του 2016, η δια­κή­ρυ­ξή τους με τίτλο «Τι θέλει να κάνει το Μomentum;» έγρα­φε:

«Να ορ­γα­νώ­σει δομές σε κάθε πόλη και χωριό για να δια­σφα­λί­σει την εκλο­γή ενός αρι­στε­ρού Ερ­γα­τι­κού Κόμ­μα­τος σε όλα τα επί­πε­δα, και να δη­μιουρ­γή­σει ένα μα­ζι­κό κί­νη­μα για πραγ­μα­τι­κούς κοι­νω­νι­κούς με­τα­σχη­μα­τι­σμούς…».

Στην πιο πρό­σφα­τη εκ­δο­χή, οι συ­γκε­κρι­μέ­νες ανα­φο­ρές σε ένα μα­ζι­κό κί­νη­μα και μια κοι­νω­νι­κή αλ­λα­γή αντι­κα­θί­στα­νται από τη δέ­σμευ­ση:

«Να ορ­γα­νω­θού­με μέσα στις κοι­νό­τη­τες ανά τη χώρα για να προ­ω­θή­σου­με το φι­λό­δο­ξο σχέ­διο των Ερ­γα­τι­κών για τη Βρε­τα­νία και να δια­σφα­λί­σου­με μια κυ­βέρ­νη­ση Ερ­γα­τι­κών…».

Αυτή η εστί­α­ση στον εκλο­γι­κι­σμό συ­νά­δει και με την πρα­κτι­κή του Μomentum – αυτό που είχε τη με­γα­λύ­τε­ρη επιρ­ροή από τις δρά­σεις του ήταν η εκλο­γι­κή του κα­μπά­νια και ει­δι­κό­τε­ρα η και­νο­τό­μα αξιο­ποί­η­ση των social media.

Αν η αρι­στε­ρή πτέ­ρυ­γα των Ερ­γα­τι­κών δεν εστιά­ζει στο χτί­σι­μο ενός μα­ζι­κού κι­νή­μα­τος έξω από το κόμμα τους, φαί­νε­ται επί­σης ότι υπάρ­χει και έλ­λει­ψη ορ­γά­νω­σης για το συ­ντο­νι­σμό των αρι­στε­ρών φωνών μέσα στις κομ­μα­τι­κές δομές των Ερ­γα­τι­κών, και για να συ­ζη­τη­θούν οι προ­κλή­σεις που θα αντι­με­τω­πί­σει ο Κόρ­μπιν ως πρω­θυ­πουρ­γός. Αν και το Μomentum πα­ρου­σιά­ζε­ται στα ΜΜΕ ως κομ­βι­κός ορ­γα­νω­τι­κός πα­ρά­γο­ντας της «κορ­μπι­νι­κής» Αρι­στε­ράς, η έλ­λει­ψη δη­μο­κρα­τί­ας που το χα­ρα­κτη­ρί­ζει έχει κάνει πολ­λούς ακτι­βι­στές να κρα­τούν κρι­τι­κή στάση απέ­να­ντί του. Η εντύ­πω­ση που έχει ο εξω­τε­ρι­κός πα­ρα­τη­ρη­τής του κόμ­μα­τος είναι ότι υπάρ­χει ένα συ­νον­θύ­λευ­μα από δί­κτυα και ομά­δες δια­λό­γου. Όμως υπάρ­χουν λίγες δομές –όπως συ­ζη­τή­σεις στο Δια­δί­κτυο, πε­ριο­δι­κά/ιστο­σε­λί­δες ή πα­νε­θνι­κές ορ­γα­νώ­σεις– όπου οι υπο­στη­ρι­κτές του Κόρ­μπιν στο Ερ­γα­τι­κό Κόμμα να μπο­ρούν να συ­ζη­τή­σουν τις προ­τε­ραιό­τη­τές τους και τα θε­με­λιώ­δη στρα­τη­γι­κά ζη­τή­μα­τα, όπως αυτά που άνοι­ξε ο Τζον Μα­κΝτό­νελ στο Συ­νέ­δριο των Ερ­γα­τι­κών – «Τι θα γίνει όταν ή αν μας επι­τε­θούν; Τι θα γίνει αν υπάρ­ξει επί­θε­ση στη λίρα και υπο­τί­μη­σή της;».

Αυτή η έλ­λει­ψη συ­ζή­τη­σης σχε­τι­κά με τη στρα­τη­γι­κή μπο­ρεί να δη­μιουρ­γή­σει σο­βα­ρά προ­βλή­μα­τα σε μια κυ­βέρ­νη­ση Κόρ­μπιν, η οποία πλέον είναι πολύ πι­θα­νό να προ­κύ­ψει μέσα στους επό­με­νους μήνες. Εκα­τομ­μύ­ρια άν­θρω­ποι επεν­δύ­ουν τις ελ­πί­δες τους στον Κόρ­μπιν, και κα­νείς δεν αμ­φι­βάλ­λει ότι έχει την πρό­θε­ση να κάνει ση­μα­ντι­κές με­ταρ­ρυθ­μί­σεις. Όμως, ενώ κομ­μά­τια της αστι­κής τάξης ίσως θε­ω­ρούν ότι μια συμ­φω­νία με τον Κόρ­μπιν είναι τί­μη­μα που αξί­ζει να πλη­ρώ­σουν, την ίδια ώρα θα πα­λέ­ψουν με νύχια και με δό­ντια για τους όρους της συμ­φω­νί­ας αυτής. Και πα­ράλ­λη­λα θα υπάρ­χουν άλλα κομ­μά­τια της ίδιας τάξης, καθώς και τα δεξιά ΜΜΕ, που θα είναι εντε­λώς αντί­θε­τα με μια τέ­τοια συμ­φω­νία. Οπότε ανα­μέ­νου­με ότι ο Κόρ­μπιν θα έχει να αντι­με­τω­πί­σει επι­θέ­σεις από την πρώτη μέρα.

Αυτό που μπο­ρού­με να κά­νου­με τώρα είναι να ανα­πτύ­ξου­με στρα­τη­γι­κές για εκεί­νη τη στιγ­μή. Οι ορ­γα­νω­μέ­νες δυ­νά­μεις της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς είναι μι­κρές, τόσο μέσα όσο και έξω από τους Ερ­γα­τι­κούς. Μπο­ρού­με να κά­νου­με πε­ρισ­σό­τε­ρα για να ανα­πτύ­ξου­με δί­κτυα που να μπο­ρούν και να στη­ρί­ξουν μια κυ­βέρ­νη­ση Κόρ­μπιν αλλά και να την ελέγ­χουν αν αρ­χί­σει να υπο­χω­ρεί στις τε­ρά­στιες πιέ­σεις που θα αντι­με­τω­πί­σει; Μπο­ρού­με να ερ­γα­στού­με πε­ρισ­σό­τε­ρο για να κα­τα­νο­ή­σου­με κα­λύ­τε­ρα τη ση­με­ρι­νή πο­λι­τι­κή κα­τά­στα­ση και να συ­ζη­τή­σου­με το ποιος είναι ο κα­λύ­τε­ρος τρό­πος να την αντι­με­τω­πί­σου­με; Πάνω απ’ όλα, μπο­ρού­με να ενι­σχύ­σου­με την ενερ­γή συμ­με­το­χή των δυ­νά­με­ων που στη­ρί­ζουν τον Κόρ­μπιν σε κι­νη­το­ποι­ή­σεις ή συ­ζη­τή­σεις, ώστε να εμπλέ­κο­νται πε­ρισ­σό­τε­ρο ενερ­γά και να μην πε­ρι­μέ­νουν πα­θη­τι­κά να έρ­θουν οι αλ­λα­γές από τα πάνω; Αυτά είναι τα νέα ζω­τι­κής ση­μα­σί­ας κα­θή­κο­ντα που μπαί­νουν για όλους μας ύστε­ρα από εφτά μήνες που άλ­λα­ξαν το πο­λι­τι­κό πεδίο στη Βρε­τα­νία.

*O Colin Wilson είναι μέλος του RS21 στην Αγ­γλία. Το άρθρο γρά­φτη­κε το Νο­έμ­βρη του 2017.

rproject.gr