Όπως υποστηρίζει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, σε πλήρη εφαρμογή είναι, από την Τρίτη (26/2), ο νόμος 4492/2017 για τη «Διακίνηση και εμπορία νωπών και ευαλλοίωτων αγροτικών προϊόντων και άλλες διατάξεις». Η Διεύθυνση Γεωτεχνικών Ελέγχων και Επιθεωρήσεων του ΥπΑΑΤ έχει οριστεί ως η αρμόδια αρχή για την τήρηση των διατάξεων του νομοσχεδίου και για την τήρηση της σχετικής ψηφιακής υπηρεσίας, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Σύμφωνα με το νόμο, έμπορος που προμηθεύεται νωπά και ευαλλοίωτα αγροτικά προϊόντα από παραγωγό ο οποίος εκδίδει τιμολόγια, οφείλει να εξοφλεί το τιμολόγιο του παραγωγού μέσα σε 60 ημέρες από την έκδοσή του. Υπάρχουν όμως πολλά προβλήματα στην εφαρμογή του νόμου, σύμφωνα με την έρευνα του ΑγροΤύπου.
Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι ο παραγωγός για να μπορέσει να καταχωρίσει τα τιμολόγια θα πρέπει να μέλος στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων (Μ.Α.Α.Ε), ή αν είναι συνεταιρισμός στο Εθνικό Μητρώο Αγροτικών Συνεταιρισμών.
Ο νόμος αναφέρει ότι ισχύει από 1/1/2018. Η ψηφιακή πλατφόρμα στην οποία ο παραγωγός ή και ο μεταποιητής πρέπει να αναρτά τα τιμολόγια λειτουργεί από την Τρίτη (26/2). Θα πρέπει οι παραγωγοί και οι έμποροι να αναρτήσουν στην πλατφόρμα όλα τα τιμολόγια του 2018; Το ΥπΑΑΤ θα πρέπει να το διευκρινήσει.
Για τα σούπερ μάρκετ, θα υπαχθούν στο νόμο (εξόφληση 60 ημερών και καταχώριση τιμολογίων στην πλατφόρμα) μόνο στις περιπτώσεις που αγοράζουν απευθείας από τον παραγωγό ή από συνεταιρισμό. Άμα δεν θέλει να πληρώσει σε 60 ημέρες τότε θα μπορεί να στραφεί στην αγορά προϊόντων από τον έμπορα ή τον μεσάζοντα.
Υπάρχει μια διευκρίνιση στο νόμο ότι ο μεταποιητής όταν πουλά στο σούπερ μάρκετ θα μπορεί να θεωρηθεί «παραγωγός» αλλά μόνο όταν το προϊόν, μετά την μεταποίηση, παραμένει στην κατηγορία νωπών και ευαλλοίωτων. Δηλαδή για το γάλα, την φέτα και τα αλλαντικά (λουκάνικα κ.α.) θα ισχύει ο νόμος (είναι ευαλλοίωτα) αλλά δεν θα ισχύσει για τις επιτραπέζιες ελιές και την κομπόστα (δεν είναι ευαλλοίωτα).
Θα έχουν σοβαρό πρόβλημα τα μικρά τυροκομεία που θα πρέπει να πληρώνουν τους κτηνοτρόφους πριν ακόμη πουλήσουν την φέτα τους. Επίσης πρόβλημα υπάρχει με τα ακτινίδια που δεν πωλούνται απευθείας αλλά παραμένουν για κάποιο χρονικό διάστημα στα ψυγεία.
Στο νομοσχέδιο για τα ευαλλοίωτα, που ο Αποστόλου είχε ανεβάσει τον Μάρτη του 2017 στην διαβούλευση, περιλαμβανόταν διάταξη με την οποία απαγορευόταν ρητά η πληρωμή των αγροτών με επιταγές ή με μετρητά. Επιβαλλόταν η πληρωμή μόνο με κατάθεση στον τραπεζικό λογαριασμό του αγρότη. Όταν όμως κατατέθηκε νομοσχέδιο στη Βουλή (ο μετέπειτα νόμος 4492/2017), αυτή η διάταξη εξαφανίστηκε και επιτρεπόταν η εξόφληση με μετρητά (ο νόμος έχει όριο συναλλαγών με μετρητά στα 300 ευρώ) και με επιταγές. Ο Αραχωβίτης αφαίρεσε την αναφορά στις εκδιδόμενες επιταγές. Δεν απαγορεύει, όμως, την εξόφληση των αγροτών με μεταχρονολογημένες επιταγές. Επίσης ο νόμος αναφέρει ότι συναλλαγές μέχρι 300 ευρώ δεν είναι υποχρεωμένες να δηλώνονται στην πλατφόρμα. Μπορεί όμως η πληρωμή να «σπάσει» σε πολλά 300άρια.
Τα τιμολόγια που εκδίδονται από εμπόρους ή μεταποιητές στους αγρότες δεν εκδίδονται την ίδια ημέρα με την παράδοση του αγροτικού προϊόντος-εμπορεύματος. Σύμφωνα με το άρθρο 11 παρ. 2 της ΠΟΛ 10003/31.12.2014, το τιμολόγιο εκδίδεται μέχρι τις 15 του επόμενου μήνα από την παράδοση του προϊόντος. Άρα η καθυστέρηση στην πληρωμή μπορεί να ξεπεράσει τις 90 ημέρες από την παράδοση του προϊόντος.
Ο νόμος λέει ότι στο χρονικό διάστημα από την 61η μέχρι την 70η ημέρα από την επομένη της ημερομηνίας έκδοσης του τιμολογίου, ο «Παραγωγός» μπορεί να σημάνει το τιμολόγιο του ως «μη εξοφλημένο». Είναι εύκολο όμως ένας γεωργός ή κτηνοτρόφος να κάνει κάτι τέτοιο όταν δεν έχει «εναλλακτική λύση» για να πουλά τα προϊόντα του;
Μήπως πρόκειται για έναν προεκλογικό νόμο που δεν πρόκειται να εφαρμοστεί (όπως και τόσοι άλλοι στην χώρα μας); Υπάρχει το προσωπικό που θα ελέγχει την ηλεκτρονική βάση δεδομένων και θα επιβάλλει τα πρόστιμα; Στα ερωτήματα αυτά θα πρέπει να απαντήσει το ΥπΑΑΤ.
Τι είχαν ζητήσει οι φορείς κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στη Βουλή
Τον Σεπτέμβριο του 2017, κατά την συζήτηση του νομοσχεδίου στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου στη Βουλή, ο πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Κρέατος (ΕΔΟΚ) κ. Ελευθέριος Γίτσας είχε δηλώσει ότι «Η πολιτική εξόφληση των τιμολογίων από τα σουπερμάρκετ είναι η χειρότερη όλων των κλάδων και παρόλο που η άμεση επαφή με τον παραγωγό είναι πολύ μικρή έως ασήμαντη, η πολύμηνη χρονική υστέρηση για την εξόφληση της αγορασθείσας ποσότητα από τους διακινητές εμπόρους, μετακυλείται τελικά στον παραγωγό».
Στην ίδια συζήτηση ο τότε πρόεδρος της Ομοσπονδίας Κτηνοτροφικών Συλλόγων Περιφέρειας Θεσσαλίας, Νίκος Παλάσκας, είχε επισημάνει τα εξής: «Αν μέσα στο νομοσχέδιο δεν περάσει να ανταποκρίνονται και τα σουπερμάρκετ στους μεταποιητές στις 60 ημέρες, θα είναι αδύνατο να ανταποκριθούν οι μικροί μεταποιητές και να εξοφλούν τα τιμολόγια στους παραγωγούς, εντός εξήντα ημερών. Αν δεν εφαρμοστεί αυτό, βλέπω ότι οι μικροί τυροκόμοι θα φύγουν από το «παιχνίδι» και φεύγοντας αυτοί ο ανταγωνισμός θα μηδενίσει. Δεν θα υπάρχει ανταγωνισμός και θα «παίζουν μπάλα» ελάχιστοι».
Από την πλευρά του ο Γιώργος Κεφαλάς, πρόεδρος του Συνδέσμου Αγελαδοτρόφων Γαλακτοπαραγωγής Ελλάδος και Εκπρόσωπος της Ένωσης Φυλής Holstein Ελλάδος, ζητούσε «να προστεθεί ρητά ότι τα εκδιδόμενα αξιόγραφα επιταγές, συναλλαγματικές κ.λ.π., θα πρέπει η λήξη τους να είναι μάξιμουμ 60 ημέρες από την έκδοση του τιμολογίου, γιατί μπορεί κάλλιστα ο αγοραστής να εκδώσει ένα αποδεικτικό πληρωμής, στο οποίο επισυνάπτει μια επιταγή, η οποία να είναι μεταχρονολογημένη και ενώ το αποδεικτικό πληρωμής να έχει εκδοθεί μια ημέρα μετά το τιμολόγιο η ημερομηνία πληρωμής της επιταγής να είναι 7 μήνες μετά ή η συναλλαγματική, τα οποία είναι αξιόγραφα που προβλέπονται και από τον εμπορικό κώδικα και από τη φορολογική νομοθεσία».
Σταύρος Παϊσιάδης
info@agrotypos.gr
