Οι υψηλές τιμές σε ψωμί και γάλα στο ράφι (άσχετα αν είναι εγχώρια προϊόντα ή αν χωράνε στο καλάθι που λανσάρεται ως μπουκέτο εξοικονόμησης) εκτός από πληθωρισμό και αυξημένο κόστος παραγωγής στην προστιθέμενη αξία τους, φέρουν μέσα τους και… γεωπολιτική αναταραχή, πολεμική γεωοικονομία, ενεργειακό ανταγωνισμό.
Κάθε προϊόν στο τραπέζι, στο ψυγείο, στην ντουλάπα κουβαλάει εντός του τη διεθνή πολιτική οικονομία, τη δομή και την αρχιτεκτονική του συστημικού παγκόσμιου φόντου.
Ηλίας Καραβόλιας*
Ξέρω, ακούγεται κάπως παράταιρο: η εμπορευματολογία δεν συνηθίζει να καταπιάνεται με τα μεγάλα συμβάντα της οικονομίας, αλλά η αλυσίδα παραγωγής κάθε προϊόντος και κάθε υπηρεσίας πλέον ενσωματώνει περιοδικά στις τιμολογήσεις της και τις μεγάλες μεταβολές των μακρο-μεγεθών.
Κοινώς: όταν εισάγουμε πληθωρισμό μαζί με τα ξένα προϊόντα (ή τα εγχώρια που είναι εξαρτώμενα από το υψηλό διεθνές κόστος), σημαίνει ότι εισάγουμε διεθνή αναταραχή, παγκόσμια γεωπολιτικά παίγνια, χρηματιστηριακή κερδοσκοπία και νομισματικούς ανταγωνισμούς.
Ο δε μισθός, που καταλήγει στα κέρδη και στα πλεονάσματα των ολιγοπωλιακών παραγωγών διεθνώς, αγοράζει μαζί με κάθε προϊόν και την πολιτική οικονομία των νέων νομισματικών εξελίξεων: τα υψηλά επιτόκια, τα ακριβά ομόλογα, τις νομισματικές διολισθήσεις.
Η αγοραστική δύναμη σε κάθε χώρα είναι πλέον κάτι σαν διεθνής σταθερά: η ακρίβεια μοιάζει να εξομοιώνει εισοδήματα και μεσοσταθμικές τους διαφορές στις κοινωνίες.
Τα αποταμιευτικά κεφάλαια και τα μεγάλα χαρτοφυλάκια γεννούν επιπλέον κίνδυνο μαζί με δυνητικές αποδόσεις.
Το ίδιο όμως συμβαίνει και με την αξία της εργασίας, αφού ο μισθός, η αμοιβή, έχει ήδη ενσωματώσει τις στρεβλώσεις στην παραγωγική και εφοδιαστική αλυσίδα εμπορευμάτων, αλλά και τις στρεβλώσεις στη νομισματική κυκλοφορία και τη χρηματοπιστωτική σφαίρα.
Οι ροές των μοχλευμένων κεφαλαίων (ψηφιακές, εδαφικές, θαλάσσιες) είναι αυτές που θα κατευθύνουν τόσο τις πιστώσεις όσο και τις αποπληρωμές των χρεών. Ο υπερδανεισμός όλων εις βάρος όλων αποσιωπάται λόγω μαζικήσ καθίζησης εσόδων από εργασία και προσόδων από περιουσία.
Ουσιαστικά, με την ακρίβεια στα αγαθά πρώτης ανάγκης το υποκείμενο συνειδητοποιεί ότι το χρέος που γυρνάει σαν δορυφόρος πάνω από τον πλανήτη μπορεί να διασπαστεί ανά πάσα ώρα και στιγμή, να κατακερματιστεί και να επιβαρύνει δυσανάλογα το κάθε νοικοκυριό, την κάθε επιχείρηση, το κάθε κράτος.
Οι τραπεζικές οφειλές και τα φορολογικά βάρη συναντούν καθημερινά τις αυξήσεις σε καύσιμα και τρόφιμα και στο σκηνικό αυτό μοιάζει σαν να μην υπάρχει πλέον ίχνος από παραγωγικό κεφάλαιο, σαν να μην περισσεύει χρήμα για δουλειές και λειτουργικό κέρδος.
Πριν από την ενεργειακή κρίση είχε συντελεστεί το τέλειο έγκλημα στα χρηματοπιστωτικά χρονικά: το χρήμα-κεφάλαιο απομειώθηκε και εκτοξεύτηκε το χρήμα-χρέος (να είναι καλά οι κεντρικοί τραπεζίτες, κυρίως).
Οι αντιαξίες του χρέους –που τυλίγονται σε ομολογίες επενδύσεων καλούμενες τιτλοποιήσεις– στοιχηματίζονται τελικά ως επενδύσεις. Και αυτό, γιατί η επισφάλεια (δανείων-εγγυήσεων) παράγεται· δεν προκύπτει ούτε τυχαίνει, αλλά είναι συστημικό παράγωγο.
Ετσι, αν το χρέος είναι το καπιταλιστικό ασυνείδητο (δομημένο σαν μεταγλώσσα χρηματοοικονομικής μηχανικής, που θα έλεγε και ο Λακάν), η ακρίβεια είναι το ιστορικό ασυνείδητο της διαρκούς εκτόξευσης των κερδών από την υποτίμηση της εργασίας και την απόσπαση υπεραξίας. Και μάλλον είναι δομημένο σαν κυρίαρχη γλώσσα, σαν κυρίαρχος λόγος (βλ. «Ο Νέος Λόγος του Κόσμου», Dardot-Laval, εκδ. Angelus Novus).
Και όσο οι ακριβές τιμές ροκανίζουν τις αξίες, τους μισθούς, τα εισοδήματα και τις μη τοκοφόρες καταθέσεις, τόσο τα επιτόκια θα συντηρούν τη βολική για τις κεφαλαιαγορές και τα χρηματιστήρια ανισορροπία μεταξύ ΗΠΑ – Ε.Ε. – Κίνας. Εννοείται φυσικά ότι το δολάριο συνεχίζει να αποτιμά και να εκκαθαρίζει τα πάντα. (Σημ: έγραψε ο Θ.Π. του techspek999.blogspot.com σε κάποιο διαδικτυακό chat: «To δολάριο θα συνεχίσει να είναι κυρίαρχος νομισματικός τύπος για κάποιες δεκαετίες τουλάχιστον. Και το να μπει η Κίνα σε αυτόν τον ανταγωνισμό θα είναι παγίδα ισοδύναμη με την κούρσα του διαστήματος στον ψυχρό πόλεμο».)
Η δε κοινωνική μηχανική πίσω από τη χρηματοοικονομική τεχνολογία (fintech) σπρώχνει διεθνώς τις ροές κεφαλαίου και εργασίας γρηγορότερα (προς το δολάριο ουσιαστικά) ώστε να συντονιστούν με τις υψηλές ταχύτητες στην εκκαθάριση των συναλλαγών στις αγορές.
Το χρήμα κυνηγάει το χρήμα, δηλαδή (άρα δεν «χορεύει μόνο για σένα», όπως έλεγε κάποτε ο γερο-Κάρολος).
* οικονομολόγος
efsyn.gr
Σχόλια (0)