Ο Μητσοτάκης στα κάρβουνα

Στον αέρα η στρατηγική της αυτοδυναμίας

Προ­κη­ρύσ­σο­ντας τε­λι­κά τις εκλο­γές για τις 21 Μάη -και στέλ­νο­ντας τις πι­θα­νές δεύ­τε­ρες εκλο­γές για τις 2 ή τις 9 Ιού­λη- ο Μη­τσο­τά­κης μπήκε και επι­σή­μως στον επί­λο­γο της πρω­θυ­πουρ­γι­κής του πε­ριό­δου, πα­λεύ­ο­ντας πλέον για την πο­λι­τι­κή του επι­βί­ω­ση. Αλλά και υπο­χρε­ω­μέ­νος να απο­τρέ­ψει το εν­δε­χό­με­νο να με­τα­τρα­πεί η δική του κρίση σε μια γε­νι­κό­τε­ρη, μια ση­μα­ντι­κή πο­λι­τι­κή κρίση για τον ελ­λη­νι­κό κα­πι­τα­λι­σμό. 

Μαρία Μπόλαρη

Το ερ­γα­τι­κό δυ­στύ­χη­μα στα Τέμπη ήταν το «συμ­βάν» που επι­τά­χυ­νε αυτήν την πο­ρεία, πο­ρεία όμως που ωρί­μα­ζε μέσα από τις προη­γού­με­νες πι­κρές εμπει­ρί­ες του κό­σμου μας, αλλά και μέσα από τους πο­λύ­τι­μους μα­ζι­κούς αγώ­νες (με­γά­λους και «μι­κρούς») που σή­με­ρα έρ­χε­ται στην επι­φά­νεια η ανα­ντι­κα­τά­στα­τη αξία τους.

Τα απο­τε­λέ­σμα­τα φαί­νο­νται με γυμνό μάτι, ακόμα και στις «φι­λι­κές» προς την κυ­βέρ­νη­ση δη­μο­σκο­πή­σεις. Η εκλο­γι­κή συ­μπε­ρι­φο­ρά μα­ζι­κών τμη­μά­των του κό­σμου θα εξαρ­τη­θεί κυ­ρί­ως από τα «τα­ξι­κά» ζη­τή­μα­τα (μι­σθοί, συ­ντά­ξεις, τιμές, κοι­νω­νι­κές δα­πά­νες κλπ), ενώ οι πα­ρα­δο­σια­κές «ση­μαί­ες» του συ­ντη­ρη­τι­σμού (ρα­τσι­σμός, εθνι­κι­σμός, ασφά­λεια) υπο­χω­ρούν με τα­χύ­τη­τα. Οι νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες αντι­με­ταρ­ρυθ­μί­σεις που το 2019 πλα­σά­ρο­νταν ως «απε­λευ­θε­ρω­τι­κές» σή­με­ρα γί­νο­νται κα­τα­νοη­τές ως κίν­δυ­νος για τη με­γά­λη κοι­νω­νι­κή πλειο­ψη­φία.

Το απο­τέ­λε­σμα είναι μια ση­μα­ντι­κή υπο­χώ­ρη­ση της ΝΔ στις εκλο­γι­κές προσ­δο­κί­ες της. Αν επι­βε­βαιω­θούν οι ση­με­ρι­νές δη­μο­σκο­πι­κές προ­βλέ­ψεις, το κόμμα της Δε­ξιάς κιν­δυ­νεύ­ει να βρε­θεί ακόμα και κάτω από το 30%. Αν συμ­βεί, θα είναι μια πτώση συ­γκρί­σι­μη μόνο με τη με­γά­λη πτώση της ΝΔ το 2012. Είναι μια άδικη σύ­γκρι­ση, γιατί τότε κυ­ριαρ­χού­σε μια ελ­πι­δο­φό­ρα, γε­νι­κευ­μέ­νη και ισχυ­ρή ανο­δι­κή τάση των αγώ­νων, αλλά και «ερ­χό­ταν» ένα πο­λι­τι­κό ρεύμα που στο όνομα της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς επι­χει­ρού­σε να ενο­ποιεί και να «κλει­δώ­νει» τις με­τα­το­πί­σεις. Σή­με­ρα το φαι­νό­με­νο είναι πε­ρισ­σό­τε­ρο αυ­θόρ­μη­το και στη­ριγ­μέ­νο κυ­ρί­ως στις εμπει­ρί­ες του κό­σμου.

Ο πρό­τε­ρος πο­λι­τι­κός βίος υπο­χρε­ώ­νει τον Μη­τσο­τά­κη να προ­σπα­θή­σει να αντι­με­τω­πί­σει αυτή την και­νούρ­για κα­τά­στα­ση, με την παλιά στρα­τη­γι­κή της «αυ­το­δυ­να­μί­ας». Οι αριθ­μοί είναι αμεί­λι­κτοι: στην πρώτη κάλπη, της (σχε­τι­κά) απλής ανα­λο­γι­κής η αυ­το­δυ­να­μία προ­ϋ­πο­θέ­τει το 46%+, πο­σο­στό άπια­στο για τη ση­με­ρι­νή κα­τά­στα­ση της Δε­ξιάς. Στη δεύ­τε­ρη κάλπη, της «ενι­σχυ­μέ­νης», ορια­κή αυ­το­δυ­να­μία 151 βου­λευ­τών προ­ϋ­πο­θέ­τει 38%+, αν η «δια­σπο­ρά» ψήφων προς τα κόμ­μα­τα που θα μεί­νουν εκτός Βου­λής πε­ριο­ρι­στεί στα όρια του 2019, αν και οι δη­μο­σκό­ποι προει­δο­ποιούν ότι αυτή θα είναι με­γα­λύ­τε­ρη… Τού­των δο­θέ­ντων, οι ελ­πί­δες για «αυ­το­δυ­να­μία» πα­ρα­μέ­νουν εν ζωή μόνο αν η ΝΔ πε­τύ­χει στην πρώτη κάλπη του­λά­χι­στον 33%. Κάθε μι­κρό­τε­ρο σκορ, ανοί­γει επι­σή­μως την προ­ο­πτι­κή προς τις «ευ­ρύ­τε­ρες συ­ναι­νέ­σεις», προ­ο­πτι­κή για την οποία ο Μη­τσο­τά­κης είναι ανέ­τοι­μος και έχει κρι­θεί ακα­τάλ­λη­λος.

Αυτά δεν ση­μαί­νουν ότι ο Μη­τσο­τά­κης θα κα­ταρ­ρεύ­σει αμα­χη­τί. Η κα­μπά­νια για τον φρά­χτη στον Έβρο και για τους «τζι­χα­ντι­στές τρο­μο­κρά­τες» (χωρίς τις ενο­χλη­τι­κές «λε­πτο­μέ­ρειες» της κα­το­χής όπλων κι εκρη­κτι­κών…) έχουν ως στόχο να ανα­ζω­πυ­ρώ­σουν πα­ρα­δο­σια­κά συ­ντη­ρη­τι­κά αντα­να­κλα­στι­κά, να πε­ριο­ρί­σουν απώ­λειες της ΝΔ προς την ακρο­δε­ξιά, να ανα­δεί­ξουν τις αδυ­να­μί­ες κι αντι­φά­σεις του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ.

Όμως η έμ­φα­ση σε «πο­λι­τι­κή συ­νό­ρων» δεν οδη­γεί σε πλειο­ψη­φία. Κατά το συ­στη­μι­κό Τύπο, ο Μη­τσο­τά­κης είναι υπο­χρε­ω­μέ­νος να διεκ­δι­κή­σει τις εκλο­γές επι­κε­ντρώ­νο­ντας στη συ­σπεί­ρω­ση γύρω του της κυ­ρί­αρ­χης τάξης. Και αυτό επι­χει­ρεί συμ­βο­λι­κά, με τη θρα­σύ­τα­τη απει­λή της επέ­κτα­σης των ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων στο νερό, αλλά και στην πα­νε­πι­στη­μια­κή εκ­παί­δευ­ση (μέσω της προ­α­ναγ­γε­λί­ας των τομών που θα επι­χει­ρή­σει η Δεξιά στη συ­νταγ­μα­τι­κή «με­ταρ­ρύθ­μι­ση»). Σε πιο πρα­κτι­κό-υλι­κό επί­πε­δο, η κυ­βέρ­νη­ση ανα­σκου­μπώ­νε­ται για να προ­λά­βει τη δια­νο­μή των 27 δισ. ευρώ των ευ­ρω­παϊ­κών «πόρων» προς τις κα­τα­σκευα­στι­κές εται­ρί­ες (που απο­τε­λούν «ρα­χο­κο­κα­λιά» των Ελ­λή­νων κα­πι­τα­λι­στών) ενό­ψει των έργων που προ­γραμ­μα­τί­ζο­νται για την… επό­με­νη πε­ντα­ε­τία.

Η επι­λο­γή για μια «έμ­φα­ση στην οι­κο­νο­μία» θα είχε ανά­γκη για μια ισχυ­ρή συμ­βο­λι­κή κί­νη­ση. Ο Μη­τσο­τά­κης ήλ­πι­ζε ότι η ανά­κτη­ση της «επεν­δυ­τι­κής βαθ­μί­δας» θα γι­νό­ταν μέσα στην προ­ε­κλο­γι­κή πε­ρί­ο­δο, πι­θα­νό­τα­τα στις 21 Απρί­λη. Πα­ρό­λο που η πι­θα­νό­τη­τα μένει ακόμα θε­ω­ρη­τι­κά ανοι­χτή, οι εξε­λί­ξεις προει­δο­ποιούν ότι οι «οίκοι» ανα­στέλ­λουν την από­φα­ση προς το τρίτο τρί­μη­νο του 2023, ή ακόμα και προς τα τέλη του 2024. Η τε­λευ­ταία έξο­δος του ελ­λη­νι­κού Δη­μο­σί­ου προς τις αγο­ρές για δα­νει­σμό προς εξυ­πη­ρέ­τη­ση του χρέ­ους, οδή­γη­σε σε επι­τό­κιο 3,919%! Πα­ρό­τι ο οι­κο­νο­μι­κός Τύπος έσπευ­σε να κα­θη­συ­χά­σει, λέ­γο­ντας ότι αυτό το υψηλό επι­τό­κιο ήταν προ­βλε­πό­με­νο και προ­ε­ξο­φλη­μέ­νο, κα­νείς δεν μπο­ρεί να υπο­τι­μά την προ­ο­πτι­κή του τέ­λους του 2023, όπου το ελ­λη­νι­κό κρά­τος θα βρε­θεί στην υπο­χρέ­ω­ση να μειώ­νει κατά 5% ετη­σί­ως το θη­ριώ­δες χρέος (που προ­σεγ­γί­ζει τα 400 δισ. ευρώ) σε συν­θή­κες υψη­λών κι αυ­ξα­νό­με­νων επι­το­κί­ων.

Αυτά ση­μαί­νουν ότι γί­νο­νται στε­νό­τε­ρα τα πε­ρι­θώ­ρια του Μη­τσο­τά­κη να συν­δυά­σει την απεύ­θυν­ση προς την κυ­ρί­αρ­χη τάξη, με μέτρα που θα απευ­θύ­νο­νται στη μα­ζι­κή επιρ­ροή της κυ­ρί­αρ­χης τάξης (με­σο­στρώ­μα­τα, εύ­πο­ροι αγρό­τες κλπ). Ακόμα χει­ρό­τε­ρα, ση­μαί­νουν ότι αυ­ξά­νει ο κίν­δυ­νος να πάψει να γί­νε­ται πι­στευ­τή από τους κα­πι­τα­λι­στές η βιω­σι­μό­τη­τα της ηγε­τι­κής ομά­δας της ΝΔ, με απο­τέ­λε­σμα να αρ­χί­σει να κιν­δυ­νεύ­ει ο Μη­τσο­τά­κης και από καυ­γά­δες με­τα­ξύ κα­πι­τα­λι­στι­κών Ομί­λων ή και να εκ­δη­λω­θεί μέσα στην προ­ε­κλο­γι­κή πε­ρί­ο­δο μια από­συρ­ση της εμπι­στο­σύ­νης των κα­πι­τα­λι­στών απέ­να­ντι στον μέχρι σή­με­ρα «εκλε­κτό» τους. Οι προει­δο­ποι­ή­σεις έχουν ήδη εκ­φρα­στεί έμ­με­σα αλλά κα­θα­ρά.

Αυτή η στα­δια­κή από­συρ­ση της εμπι­στο­σύ­νης προς τον Μη­τσο­τά­κη έχει γε­νι­κό­τε­ρες συ­νέ­πειες για το κόμμα της ΝΔ. Κα­νείς από τους βα­σι­κούς υπουρ­γούς της ακραία νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης ηγε­τι­κής ομά­δας δεν έχει κα­το­χυ­ρώ­σει πι­θα­νό­τη­τες εναλ­λα­κτι­κής ηγε­σί­ας. Η κρίση του Μη­τσο­τά­κη απει­λεί να συ­μπα­ρα­σύ­ρει το σύ­νο­λο των γιά­πη­δων που συ­σπει­ρώ­θη­καν γύρω του. Όσο για τα στε­λέ­χη της πιο πα­ρα­δο­σια­κής πτέ­ρυ­γας του «κοι­νω­νι­κού φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού» της Δε­ξιάς (Δέν­διας;) θα έχουν να αντι­με­τω­πί­σουν το ερώ­τη­μα γιατί σιώ­πη­σαν σε κρί­σι­μες προ­κλή­σεις (υπο­κλο­πές…) αλλά και να απα­ντή­σουν στα γρή­γο­ρα το τι πε­ρί­που ση­μαί­νει αυτός ο «κοι­νω­νι­κός» φι­λε­λευ­θε­ρι­σμός στις σύγ­χρο­νες συν­θή­κες του ελ­λη­νι­κού κα­πι­τα­λι­σμού.

Και όλα αυτά τα προ­βλή­μα­τα στρα­τη­γι­κής και προ­σα­να­το­λι­σμού, έχουν ελά­χι­στη «πε­ρί­ο­δο χά­ρι­τος» για να ωρι­μά­σουν, στις ελά­χι­στες εβδο­μά­δες που απο­μέ­νουν μέχρι η πρώτη κάλπη να βγά­λει τα νέα αριθ­μη­τι­κά δε­δο­μέ­να.

Αυτή η κι­νού­με­νη άμμος χα­ρα­κτη­ρί­ζει τη συ­ζή­τη­ση για την προ­ο­πτι­κή κυ­βέρ­νη­σης συ­να­σπι­σμού ή ει­δι­κού σκο­πού. Είναι μια εναλ­λα­κτι­κή λύση, αλλά όχι χωρίς δυ­σκο­λί­ες: οι ηγε­σί­ες των «με­γά­λων» κομ­μά­των, αλλά και τα ίδια τα κόμ­μα­τα (όπως η ΝΔ ή ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ) είναι ολο­φά­νε­ρα ανέ­τοι­μες δυ­νά­μεις για αυτή την προ­ο­πτι­κή. Και ο ελ­λη­νι­κός κα­πι­τα­λι­σμός στην ερ­χό­με­νη πε­ρί­ο­δο θα χρεια­στεί μια κυ­βέρ­νη­ση κάθε άλλο παρά αδύ­να­μη κι αστα­θή.

Ο Κυ­ριά­κος Μη­τσο­τά­κης υπο­στη­ρί­χθη­κε σαν ηγέ­της «μα­κράς πνοής» από τις κα­θε­στω­τι­κές δυ­νά­μεις. Ολο­κλη­ρώ­νο­ντας την πρώτη θη­τεία του κιν­δυ­νεύ­ει με κα­τάρ­ρευ­ση και από­συρ­ση. Δεν ήταν εύ­κο­λο μέχρι τώρα και δεν θα είναι εύ­κο­λο μέχρι τέ­λους. Οι κα­πι­τα­λι­στές έχουν την πραγ­μα­τι­κή εξου­σία και, αν απο­φα­σί­σουν να δώ­σουν μάχη για μια επι­λο­γή τους, έχουν δυ­να­τό­τη­τες να την επι­βά­λουν.

Η φθορά του Μη­τσο­τά­κη ήταν έργο των δυ­νά­με­ων από τα κάτω: των ερ­γα­ζο­μέ­νων και της νε­ο­λαί­ας. Αυτές οι δυ­νά­μεις έχουν όλους τους λό­γους να επι­μεί­νουν μέχρι τέ­λους, να ολο­κλη­ρώ­σουν την ανα­τρο­πή μιας από τις πιο αντι­δρα­στι­κές κυ­βερ­νή­σεις μετά τη Με­τα­πο­λί­τευ­ση. Χωρίς, όμως, καμιά αυ­τα­πά­τη απέ­να­ντι στις δυ­νά­μεις που έστρω­σαν το δρόμο για την άνοδο του Μη­τσο­τά­κη στην εξου­σία, και του έδω­σαν τη δυ­να­τό­τη­τα πο­λι­τι­κής επι­βί­ω­σης στην τε­τρα­ε­τία μετά το 2019.

rproject.gr