Επί χρόνια, τουλάχιστον από το 2010, στην περιοχή του Χαριλάου, υπήρχε σε τοίχο κοντά στο γήπεδο, το σύνθημα «Ξύλο και καράτε στον Άρη Πορτοσάλτε». Προφανώς, αυτοί που το έγραψαν, αισθάνονταν πολύ βαριά τη συνωνυμία της ομάδας τους με τον Έλληνα Μιλέι.
Ο Πορτοσάλτε είναι ο ιδεότυπος του φιλελεύθερου διανοούμενου (!). Από το παρουσιαστικό μέχρι την χροιά της φωνής, τη προφανή μισανθρωπία και τα εμέσματα, που εκτοξεύει, προς όλες τις κατευθύνσεις, επάξια «στοχοποιήθηκε» από τους αρειανούς.
Είναι και αισθητικό, επιπλέον, το ζήτημα. Μόνο ο Αυτιάς, νομίζω, τον ανταγωνίζεται, ως προς αυτό.
Ήδη, θα πρέπει να έχει γίνει φανερό ότι ο τίτλος του σημερινού σχολίου μου είναι παραπειστικός. Στην πραγματικότητα δεν ενδιαφέρομαι για την ακροκεντρώα λογοτεχνία, αλλά για τους ακροκεντρώους λογοτέχνες.
Και αν Πορτοσάλτε ή Αυτιάς δεν είναι ακριβώς λογοτέχνες, ο Πρετεντέρης, χωρίς αμφιβολία είναι. Τα άρθρα του είναι γεμάτα με αποφθέγματα μεγάλων ανδρών, από τον Ντισραέλι μέχρι τον Τσόρτσιλ, από τον Σμιθ μέχρι τον Έμερσον και εκατοντάδων άλλων. Βέβαια, αυτό μπορεί και να είναι μανιέρα. Ξέρετε. Συλλέγω σε ένα τεφτέρι -ηλεκτρονικό πλέον- παρλάτες διασήμων και τις εξαπολύω, εική και ως έτυχε συχνά, για να δείξω πόσο διαβαστερός είμαι. Έτσι κι αλλιώς ποιος θα μου ζητήσει να πω μια φράση, έστω, από τη «Φύση»;
Όποιος παρακολουθεί τον Πρετεντέρη στις ειδήσεις του Μέγκα και μεγάλωσε σε λαϊκή περιοχή ξέρει πόσο ταιριάζει η περίπτωσή του σε αυτό που λέγαμε «σαλιάρης» μικρά. Το μίσος, άλλωστε, αυξάνει κατά πολύ την έκκριση των σιελογόνων αδένων.
Αφορμή γι’ αυτά τα βαθυστόχαστα υπήρξε ένα πρόσφατο άρθρο του Γιώργου Σκαμπαρδώνη, από τη στήλη του στα «Νέα». Ο Σκαμπαρδώνης, παρέα με τη Σώτη ντε Πομπαντούρ και τον Χωμενίδη, είναι από τους πραγματικούς ακροκεντρώους λογοτέχνες. Θέλω να πω, είναι όντως λογοτέχνες. Έχουν γράψει καλά βιβλία.
Είναι, όμως, ακροκεντρώοι. Δεν είναι δεξιοί. Οι τελευταίοι συχνά διατηρούν μια ευπρέπεια. Στην «Καθημερινή» αυτό γίνεται εύκολα αντιληπτό.
Οι δεξιοί επιχειρηματολογούν, οι ακροκεντρώοι λυσσάνε. Τύφλα να έχουν οι enragés.
Ο Σκαμπαρδώνης γράφει και πολλά καλαμπούρια. Αναφερόμενος, για παράδειγμα, σε όσους δεν τα ξέρουν, ρε παιδί μου, τα πράγματα, είναι άσχετοι και τεχνοκρατικώς λειψοί, αλλά, άκου πράγμα, θέλουν «να αλλάξουν τον κόσμο, τους εξηγεί ότι δεν είναι «φωνή βοώντος εν τη ερήμω, αλλά φωνή βόα εν τη ερήμω». Δεν ξέρω αν τα ξεσηκώνει από κάπου ο άτιμος, αν έχει κι αυτός κάτι σαν το τεφτέρι του Πρετεντέρη, ή αν τα δημιουργεί ο ίδιος, αλλά είναι πετυχημένα, δεν μπορώ να πω! Άλλες φορές γίνεται και πικάντικα αθυρόστομος –ίσως, για να δείξει πως είναι από ζόρικη γενιά.
Στο τελευταίο του πόνημα, λοιπόν, στόχος του είναι η νεολαία και η νεολαγνεία. Παραδέχεται (sic), βέβαια, ότι κι αυτός στα νιάτα του ήταν εξίσου βλάκας με τους τωρινούς νέους. Έτσι νομιμοποιείται εξ αρχής να τους κάνει με τα κρεμμυδάκια.
«Κι εμείς, κάποτε, στα είκοσι, όλα τα ξέραμε, ήμασταν ένθερμοι, φανατικοί, παντογνώστες και απόλυτοι. Είχαμε την αφελή πίστη, τον ενθουσιασμό του νεοφώτιστου και τον μεσσιανισμό του ημιπιτσιρικά που υποδύεται τον Ροβεσπιέρο, ενώ δεν ξέρει την τύφλα του. Που αντί να ασχοληθεί με κανένα κοριτσάκι, αντί να πάει στη Μύκονο, πάει στις καταλήψεις. Που έχει καταπιεί το σκουμπρί του κοσμοδιορθωτή, έγινε κοσμοσωτήρας, στάση αβάσταχτα ανιαρή που κάθε γενιά σπεύδει να υιοθετήσει […] Όλοι είμαστε επαναστάτες της αρκούδας στα είκοσι […] Ίδια πόζα, ίδια αξυρισιά, ίδια μπλουτζίν, ίδια πομπώδης ρητορική, ίδιες ελβιέλες, ίδια βεβαιότητα: εμείς οι νέοι είμαστε οι θεόθεν καλοί Ζορό και οι ενήλικες που κυβερνούν είναι διεφθαρμένοι και πρέπει να τους πάμε πριονοκορδέλα (Κατέβα από το άλογο, νεαρέ Σεν Ζυστ).» Κ.λπ., κ.λπ.,…
Μια πραγματολογική παρατήρηση αρχικά. Αναγνωρίζει κανείς μια πλειοψηφική πραγματικότητα στην περιγραφή του Σκαμπαρδώνη; Έστω μακρινή;
Δε νομίζω! Οι σημερινοί νέοι και νέες, σε κατάσταση αφόρητης ανασφάλειας, σε κατάσταση, όχι μειωμένων, αλλά αρνητικών προσδοκιών, με εισοδήματα πείνας και πλήρη αδυναμία να αυτονομηθούν πολύ μετά τα τριάντα τους, αποσύρονται από την πολιτική, προσπαθούν να επιβιώσουν, εγκαταλελειμμένοι από τα κόμματα και τα συνδικάτα, που κάποτε υπερασπίζονταν τις εργατικές τάξεις.
Ο Σκαμπαρδώνης, όμως, είναι σίγουρος πως «αντί να πάνε στη Μύκονο, πάνε σε καταλήψεις». Τι κάνετε, ρε μαλάκες; Αν δεν πάτε τώρα στη Μύκονο, πότε θα πάτε; Αν δεν πλατσουρίσετε στη Ψαρρού, ανάμεσα σε «θεϊκά κορμιά», τι σκατά κάνετε; Νέοι είστε εσείς ή μαρξιστές; Άλλωστε και τον Μαρξ τον ξετινάζει ο λογοτέχνης από καιρού εις καιρόν.
Έχω την εντύπωση, αναπόδεικτη βεβαίως, ότι ο Σκαμπαρδώνης δεν έχει διαβάσει ούτε τα εικονογραφημένα «Μαρξ για αρχαρίους». Υποψιάζομαι, ακόμη, αλλά δεν έχω στοιχεία, ότι στα είκοσί του δεν υπήρξε επαναστάτης, της αρκούδας έστω.
Και να μην είναι έτσι, όμως, δεν έχει σημασία.
Γιατί έχουμε μπροστά στα μάτια μας, χωρίς αμφιβολία, μια ξεχωριστή περίπτωση του τύπου: «εδώ ο κόσμος καίγεται και η μαλαπέρδα χτενίζεται». Τι κλιματική κρίση, τι επισιτιστική κατάρρευση, τι ενεργειακά προβλήματα, τι οικονομικό χάος, τι μαλακίες είναι αυτά;
Πάτε στη Μύκονο και σταματείστε να είστε βόες εν τη ερήμω.
Εδώ έχουμε γνώστες, ολόκληρους Στουρνάρα, Άδωνι, Χατζηδάκη, Μηταράκη και Σκέρτσο, με τις δικές σας πορδές, που αποδεδειγμένα δεν βάφουν αυγά, θα ασχολούμαστε;
Σταματάω εδώ. Το να είσαι λογοτέχνης -και μάλιστα καλός- δεν σε κάνει λιγότερο μαλάκα, δεν σε εμποδίζει από την αυτογελοιοποίηση.
Αν είσαι ακροκεντρώος η εξέλιξη είναι προδιαγεγραμμένη. Μισείς τα σωθικά σου, αν δαγκώσεις τη γλώσσα σου κινδυνεύεις με άμεση εκδημία.
