«Να υπηρετήσουμε την υπόθεση της ανασύνθεσης της ριζοσπαστικής Αριστεράς που απαιτεί η εποχή μας»

Η πρώτη διαπίστωση που θέλω να κάνω είναι ότι το κείμενο της εισήγησης είναι καλό και αυτή τη φορά έγινε πραγματικά δουλειά στην κατεύθυνση του να γίνει περισσότερο συνθετικό.

Όμως, εξα­κο­λου­θού­με να έχου­με μια ση­μα­ντι­κή από­στα­ση ανά­με­σα σε αυτά που απο­τυ­πώ­νου­με στα κεί­με­να των απο­φά­σε­ών μας και τη δη­μό­σια εκ­φο­ρά του λόγου μας, ιδίως από τα κε­ντρι­κά και δη­μό­σια προ­βε­βλη­μέ­να στε­λέ­χη της ΛΑΕ. Αυτή η από­στα­ση αναμ­φι­σβή­τη­τα απο­τε­λεί πρό­βλη­μα. Χρεια­ζό­μα­στε επο­μέ­νως μια νέα δέ­σμευ­ση συλ­λο­γι­κή ότι θα πη­γαί­νου­με με βάση τον κα­τα­κτη­μέ­νο κοινό λόγο μας.

Παναγιώτης Σωτήρης*

Η δεύ­τε­ρη δια­πί­στω­ση αφορά την εκτί­μη­ση της πε­ριό­δου. Ει­πώ­θη­κε και πριν και το έχου­με θέσει και εμείς ότι χρειά­ζε­ται να πα­ρα­δε­χτού­με ότι εί­μα­στε σε μια νέα φάση ως προς το συ­σχε­τι­σμό δύ­να­μης. Μπο­ρεί τα μνη­μό­νια να συ­νε­χί­ζουν να κα­θο­ρί­ζουν την πο­λι­τι­κή και κοι­νω­νι­κή ζωή μέχρι και το… 2040, όμως πρέ­πει να πα­ρα­δε­χτού­με ότι η ιδιαί­τε­ρη κοι­νω­νι­κή και πο­λι­τι­κή δυ­να­μι­κή που ορί­στη­κε ως «αντι­μνη­μο­νια­κό κί­νη­μα», δη­λα­δή ένα βαθύ κοι­νω­νι­κό και πο­λι­τι­κό ρήγμα που ρευ­στο­ποί­η­σε προη­γού­με­νες μορ­φές ανα­γνώ­ρι­σης και δια­μόρ­φω­σε μια ανοι­χτή κρίση εκ­προ­σώ­πη­σης που επέ­τρε­ψε την ενί­σχυ­ση της Αρι­στε­ράς, σή­με­ρα δεν υπάρ­χει.

Η κοι­νω­νι­κή κρίση είναι εδώ, το ίδιο και οι βα­θύ­τε­ρες δυ­να­μι­κές της πο­λι­τι­κής κρί­σης, όμως ο συ­σχε­τι­σμός έχει αλ­λά­ξει μετά όχι μόνο τη με­τα­τό­πι­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στις μνη­μο­νια­κές πο­λι­τι­κές, αλλά και τη δια­πί­στω­ση της στρα­τη­γι­κής ανε­πάρ­κειας της Αρι­στε­ράς και της ήττας του λαϊ­κού κι­νή­μα­τος.

Άρα δεν μπο­ρού­με να κι­νού­μα­στε ως να πρέ­πει να εκ­προ­σω­πή­σου­με το «ορ­φα­νό» αντι­μνη­μο­νια­κό κί­νη­μα. Αυτό το κά­να­με το 2015 μέσα στη δυ­να­μι­κή του κα­λο­και­ριού, όταν κα­τα­λή­ξα­με να κα­τέ­βου­με στις εκλο­γές ακόμη και με τη Ραχήλ Μακρή. Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ακόμη και οι δια­τυ­πώ­σεις που έχου­με στην από­φα­ση της συν­διά­σκε­ψης αυτή την κα­τεύ­θυν­ση απο­τυ­πώ­νουν και γι’ αυτό σή­με­ρα είναι ανε­παρ­κείς. Γιατί εάν σή­με­ρα έχει κλεί­σει ο ιστο­ρι­κός κύ­κλος που όρισε το «αντι­μνη­μο­νια­κό κί­νη­μα», έπε­ται ότι αυτό που χρεια­ζό­μα­στε είναι πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο μια στρα­τη­γι­κή και τα­κτι­κή ανα­σύν­θε­σης της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς και ανα­σύν­θε­σης του κοι­νω­νι­κού κι­νή­μα­τος, μια που χωρίς μια άλλη κα­τά­στα­ση στο κί­νη­μα δεν μπο­ρεί να υπάρ­ξει και άλλη κα­τά­στα­ση στην Αρι­στε­ρά.

Εάν ισχύ­ει η πα­ρα­πά­νω δια­πί­στω­ση, αυτό πρώτα και κύρια δίνει ξε­χω­ρι­στή προ­τε­ραιό­τη­τα σε μια σειρά από ζη­τή­μα­τα:

Πρώτα απ’ όλα στο ζή­τη­μα του προ­γράμ­μα­τος. Χρειά­ζε­ται προ­γραμ­μα­τι­κή επε­ξερ­γα­σία που να συμ­βάλ­λει στην ανά­γκη ανα­σύν­θε­σης της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς. Αυτό πρώτα και κύρια ση­μαί­νει πρό­γραμ­μα που να εκ­προ­σω­πεί τις υπο­τε­λείς τά­ξεις υπό την ηγε­μο­νία της ερ­γα­τι­κής τάξης. Σή­με­ρα, μέσα στις μνη­μο­νια­κές πο­λι­τι­κές γί­νε­ται προ­σπά­θεια να οι­κο­δο­μη­θεί μια συμ­μα­χία που να εντάσ­σει και τη «μι­κρο­με­σαία επι­χει­ρη­μα­τι­κό­τη­τα», η οποία όμως συχνά στη­ρί­ζε­ται σε ιδιαί­τε­ρα έντο­νες και βί­αιες μορ­φές εκ­με­τάλ­λευ­σης. Είναι λάθος να βά­ζου­με στό­χους που είναι ως εάν να θε­ω­ρού­με ότι είναι «σύμ­μα­χα στρώ­μα­τα». Αντί­θε­τα, χρειά­ζο­νται στό­χοι που να εμπε­ριέ­χουν το στοι­χείο της αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής ανα­φο­ράς και του κοι­νω­νι­κού και πο­λι­τι­κού με­τα­σχη­μα­τι­σμού. Κε­ντρι­κοί κομ­βι­κοί στό­χοι όπως η ρήξη με την ΕΕ και το ευρώ δεν πρέ­πει να πα­ρου­σιά­ζο­νται ως οι­κο­νο­μι­κή «πα­νά­κεια», αλλά ανα­γκαί­ες συν­θή­κες για μια τέ­τοια στρα­τη­γι­κή.

Έπει­τα στο θέμα του κι­νή­μα­τος. Είναι πολύ ση­μα­ντι­κή η δου­λειά που έχου­με κάνει στη μάχη των πλει­στη­ρια­σμών, που είναι ένα κε­ντρι­κό μέ­τω­πο. Όμως, θα ήταν λάθος να πι­στέ­ψου­με ότι είναι το μόνο κοι­νω­νι­κό μέ­τω­πο ή ότι μπο­ρού­με να πάμε όλο το επό­με­νο διά­στη­μα μόνο με το μέ­τω­πο των πλει­στη­ρια­σμών. Χρειά­ζε­ται πα­ρέμ­βα­ση και σε άλλα μέ­τω­πα. Στην εκ­παί­δευ­ση για πρώτη φορά μετά από χρό­νια έχου­με ένα με­γά­λο εκ­παι­δευ­τι­κό κί­νη­μα για το θέμα των διο­ρι­σμών. Όμως, δεν μας έχει απα­σχο­λή­σει στην κλί­μα­κα που θα έπρε­πε. Χρειά­ζε­ται να δούμε και άλλα κρί­σι­μα μέ­τω­πα: αυτό που αφορά την ανά­κτη­ση δι­καιω­μά­των ει­δι­κά για τις ερ­γα­ζό­με­νες και τους ερ­γα­ζό­με­νους στον ιδιω­τι­κό τομέα. Αυτό που αφορά την αντι­φα­σι­στι­κή και αντι­ρα­τσι­στι­κή δράση. Αυτό που αφορά τα ζη­τή­μα­τα των ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων και της εμπο­ρευ­μα­το­ποί­η­σης των ελεύ­θε­ρων χώρων (Ελ­λη­νι­κό κ.λπ.).

Το τρίτο ση­μείο αφορά τη στάση απέ­να­ντι στα λε­γό­με­να «εθνι­κά ζη­τή­μα­τα». Εδώ χρειά­ζε­ται να γίνει σο­βα­ρή συ­ζή­τη­ση. Εγώ δεν έχω πρό­βλη­μα να θε­ω­ρή­σω ορθή μια δια­τύ­πω­ση «κιν­δυ­νεύ­ου­με με εθνι­κές πε­ρι­πέ­τειες», αρκεί να ξε­κα­θα­ρί­σου­με τι εν­νο­ού­με «εθνι­κές πε­ρι­πέ­τειες». Στη δική μας οπτι­κή αυτό θα σή­μαι­νε τη δια­πί­στω­ση ότι σή­με­ρα, η νέα επι­θε­τι­κό­τη­τα των με­ρί­δων του τουρ­κι­κού συ­να­σπι­σμού εξου­σί­ας που συ­να­σπί­ζο­νται πίσω από τον Ερ­ντο­γάν, που έρ­χε­ται και ως απο­τέ­λε­σμα των αντι­φά­σε­ων που εσω­τε­ρι­κεύ­ει από την εμπλο­κή στο Συ­ρια­κό, σε συν­δυα­σμό με την επι­κίν­δυ­νη πρόσ­δε­ση της ελ­λη­νι­κής κυ­βέρ­νη­σης στον άξονα με τις ΗΠΑ, το Ισ­ρα­ήλ και την Αί­γυ­πτο (ύστε­ρα και από την πραγ­μα­τι­κή υπο­χώ­ρη­ση ισχύ­ος που σή­μαι­νε η μνη­μο­νια­κή πε­ρί­ο­δος) και στο φόντο του αντα­γω­νι­σμού των αστι­κών τά­ξε­ων, μπο­ρεί να οδη­γή­σει σε νέο κύκλο έντα­σης και σε θερμά επει­σό­δια, που, ακόμη και εάν δεν πά­ρουν μορφή με­γά­λης πο­λε­μι­κής σύ­γκρου­σης, θα αξιο­ποι­η­θούν για την εμπέ­δω­ση ενός αυ­ταρ­χι­κού κλί­μα­τος πει­θάρ­χη­σης και για τη με­τα­τό­πι­ση του πο­λι­τι­κού συ­σχε­τι­σμού δύ­να­μης ακόμη πιο δεξιά.

Μια τέ­τοια οπτι­κή βάζει ως πρώτη προ­τε­ραιό­τη­τα όχι κά­ποια αρι­στε­ρή εκ­δο­χή «πα­τρι­δο­κα­πη­λί­ας» ή κάτι του τύπου «Βυ­θί­σα­τε το Χόρα», αλλά την ιε­ράρ­χη­ση ως πρώ­του κα­θή­κο­ντος του αγώνα για την ει­ρή­νη και τη ρήξη με τον ιμπε­ρια­λι­σμό, με ένα αντι­πο­λε­μι­κό, αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κό και διε­θνι­στι­κό κί­νη­μα. Μια τέ­τοια οπτι­κή βάζει την εθνι­κή ανε­ξαρ­τη­σία ως στόχο που σχε­τί­ζε­ται με τη δυ­να­τό­τη­τα του λαού (που δεν ταυ­τί­ζε­ται πλέον με το έθνος, αφού ένα με­γά­λο μέρος των υπο­τε­λών τά­ξε­ων δεν έχει ελ­λη­νι­κή κα­τα­γω­γή) να δια­μορ­φώ­σει τη δική του πο­ρεία σε μια κα­τεύ­θυν­ση κοι­νω­νι­κού με­τα­σχη­μα­τι­σμού. Αυτό ση­μαί­νει ότι υπε­ρα­σπι­ζό­μα­στε όχι οι­κό­πε­δα γε­ω­τρή­σε­ων (ιδίως όταν ούτως ή άλλως πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κά είναι κα­τα­στρο­φι­κή επι­λο­γή), αλλά τη δυ­να­τό­τη­τα του λαού σε ένα δο­σμέ­νο χώρο να ζει, ερ­γά­ζε­ται, αγω­νί­ζε­ται, με­τα­σχη­μα­τί­ζει τις κοι­νω­νι­κές σχέ­σεις. Αυτό είναι το νόημα ενός νέου πα­τριω­τι­σμού.

Και εδώ πρέ­πει να πούμε ότι χρειά­ζε­ται προ­σο­χή σε αυτά τα θέ­μα­τα. Για πα­ρά­δειγ­μα, ενώ μπο­ρεί κα­νείς να μι­λή­σει, με τους όρους που ανέ­φε­ρα πα­ρα­πά­νω, για τουρ­κι­κή επι­θε­τι­κό­τη­τα, δεν ισχύ­ει το ίδιο για το Μα­κε­δο­νι­κό. Είναι λάθος να λέμε ότι σή­με­ρα απει­λού­μα­στε από τον υπο­τι­θέ­με­νο αλυ­τρω­τι­σμό του «Συ­ντάγ­μα­τος της Δη­μο­κρα­τί­ας της Μα­κε­δο­νί­ας». Είναι λάθος να υπάρ­χουν φωνές που υπο­στη­ρί­ζουν ότι τα συλ­λα­λη­τή­ρια μπο­ρού­σαν να είναι πεδίο πα­ρέμ­βα­σης. Ήταν λάθος που η ΛΑΕ δεν έβγα­λε το­πο­θέ­τη­ση, ενώ υπήρ­χε η δυ­να­τό­τη­τα, που να το­πο­θε­τεί­ται και απέ­να­ντι στην επέ­κτα­ση του ΝΑΤΟ στα Βαλ­κά­νια και κατά του εθνι­κι­σμού κά­νο­ντας κα­μπά­νια ενά­ντια στα εθνι­κι­στι­κά συλ­λα­λη­τή­ρια του μί­σους. Γιατί δεν πρέ­πει να ξε­χνά­με ότι το Μα­κε­δο­νι­κό ποτέ δεν ήταν «εθνι­κό θέμα». Υπό­θε­ση της δε­ξιάς και της ακρο­δε­ξιάς ήταν πάντα, τόσο πριν όσο και μετά τον Εμ­φύ­λιο, καθώς πριν και μετά τον Εμ­φύ­λιο, τμή­μα­τα του κρά­τους δο­κί­μα­σαν κάτι που ήταν κοντά σε μια «επι­χεί­ρη­ση εθνο­κά­θαρ­σης» των σλα­βο­μα­κε­δό­νων.

Το τέ­ταρ­το ση­μείο αφορά το πώς πη­γαί­νου­με για την υπό­θε­ση της Αρι­στε­ράς. Εδώ χρειά­ζε­ται πια να κά­νου­με μια απο­τί­μη­ση και να δούμε ποιοι χω­ρά­νε σε αυτή τη συ­ζή­τη­ση και ποιοι όχι.

Για εμάς είναι πια σαφές ότι δεν χω­ρούν στη συ­ζή­τη­ση για το μέ­τω­πο δυ­νά­μεις που εδώ και καιρό υιο­θέ­τη­σαν ακρο­δε­ξιές και αντι­με­τα­να­στευ­τι­κές/αντι­προ­σφυ­γι­κές από­ψεις. Δεν χω­ρούν δυ­νά­μεις που κά­λε­σαν ανοι­χτά στα εθνι­κι­στι­κά συλ­λα­λη­τή­ρια του μί­σους, υιο­θε­τώ­ντας ανά­λο­γες από­ψεις, που προ­γραμ­μα­τι­κά κι­νού­νται σε αντα­γω­νι­στι­κές προς την Αρι­στε­ρά από­ψεις και που υιο­θε­τούν μια προ­σω­πο­κε­ντρι­κή και αρ­χη­γο­κε­ντρι­κή αντί­λη­ψη της πο­λι­τι­κής. Δεν χω­ρούν «προ­σω­πι­κό­τη­τες» που με τις δη­μό­σιες το­πο­θε­τή­σεις ή με τις εμ­φα­νί­σεις τους στα συλ­λα­λη­τή­ρια ντρό­πια­σαν την προη­γού­με­νη ιστο­ρία και τη στρά­τευ­σή τους.

Εμείς λοι­πόν πρέ­πει να ξε­κα­θα­ρί­σου­με ότι απευ­θυ­νό­μα­στε σε δυ­νά­μεις και αγω­νι­στές της Αρι­στε­ράς και επι­διώ­κου­με ένα αρι­στε­ρό ρι­ζο­σπα­στι­κό μέ­τω­πο, στην ΑΝΤΑΡ­ΣΥΑ και σε δυ­νά­μεις που έφυ­γαν από τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και το ΚΚΕ και έχουν αρι­στε­ρή ανα­ζή­τη­ση και κα­τεύ­θυν­ση. Είναι αλή­θεια ότι ως προς αυτό συ­να­ντά­με, κύρια από την πλευ­ρά της ΑΝΤΑΡ­ΣΥΑ, αρ­νη­τι­κές το­πο­θε­τή­σεις και σε­χτα­ρι­σμό που υπο­τι­μά την ανά­γκη για να υπάρ­ξει σή­με­ρα το ανα­γκαίο αρι­στε­ρό ρι­ζο­σπα­στι­κό μέ­τω­πο που θα μπο­ρού­σε να ήταν ση­μείο ανα­φο­ράς για ένα ευ­ρύ­τε­ρο αρι­στε­ρό και αγω­νι­στι­κό δυ­να­μι­κό. Όμως, οφεί­λου­με ως ΛΑΕ να δώ­σου­με τη μάχη για την ενω­τι­κή πο­λι­τι­κή πα­ρου­σία και πα­ρέμ­βα­ση της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς με τη μέ­γι­στη απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα και συλ­λο­γι­κό­τη­τα, αλλά και με το βλέμ­μα στην πραγ­μα­τι­κή μας συμ­βο­λή στο να υπάρ­ξουν διερ­γα­σί­ες ανα­σύν­θε­σης της Αρι­στε­ράς που απαι­τεί η εποχή μας.

*Μέλος Πο­λι­τι­κής Γραμ­μα­τεί­ας της ΛΑΕ

/rproject.gr