Ο εφιάλτης του 2008 επιστρέφει

Ο εφιάλτης του 2008 επιστρέφει

  • |

«Μπορεί ο εμπορικός πόλεμος Ηνωμένων Πολιτειών – Κίνας να είναι η απαρχή μιας νέας οικονομικής ύφεσης, μεγαλύτερης ίσως έντασης από αυτής του 2008-2009;» διερωτώνται ήδη οικονομικοί αναλυτές, βάζοντας και επί της ουσίας πλέον στο τραπέζι το ενδεχόμενο μιας νέας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.

Του Γιώργου Παύλου 

Στον προβληματισμό προστέθηκε και η προχθεσινή απαισιόδοξη πρόβλεψη του οίκου Nomura για πωλήσεις πανικού στη Wall Street άμεσα, ακόμα και μέσα στον Σεπτέμβριο, ως απότοκο της κρίσης ΗΠΑ – Κίνας. Ο σινοαμερικανικός εμπορικός πόλεμος δεν είναι το μόνο μελανό σημάδι για την παγκόσμια οικονομία. Η ύφεση ή η στασιμότητα στις μεγάλες οικονομίες του πλανήτη αλλά και στις ραγδαία αναπτυσσόμενες φαίνεται να επιβεβαιώνουν τους φόβους. Και κάπου εδώ αρχίζουν οι πονοκέφαλοι για τις οικονομίες τύπου Ελλάδας, τους αδύναμους κρίκους, δηλαδή, της διεθνούς αλυσίδας, και η ανησυχία για το περιθώριο αντίδρασης σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, όταν, όπως στην περίπτωσή μας, δεν έχεις προλάβει να επουλώσεις τις πληγές της προηγούμενης κρίσης.

Η πολιτική Τραμπ, με το κάλεσμα στις αμερικανικές εταιρείες να αποσύρουν τις γραμμές παραγωγής τους από την Κίνα ή με τη σύνταξη λίστας «ανεπιθύμητων» σε εταιρείες-κολοσσούς όπως στη Huawei, μπορεί να έχει θετικό αποτύπωμα στους ψηφοφόρους του στη Νεβάδα και τη Νότια Καρολίνα, δεν προοιωνίζεται όμως κανένα καλό σε ένα παγκοσμιοποιημένο σύστημα συναλλαγών, εταιρικών σχέσεων και παραγωγικών διαδικασιών. Και κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι μόλις εμφανιστεί στον ορίζοντα η ύφεση θα εξανεμιστούν και τα όποια πρόσκαιρα οικονομικά οφέλη του.

Η Κίνα, από την άλλη πλευρά, μπορεί να δείχνει ψύχραιμη μέχρι τώρα απέναντι στις αμερικανικές επιθέσεις, η οικονομία της όμως έχει κι αυτή τα τρωτά της σημεία. Η ανάπτυξη, αν και συνεχίζεται, αρχίζει και εξασθενεί, καταγράφοντας συνεχώς μειώσεις στους δείκτες της – όπως είναι, εξάλλου, λογικό σε μια οικονομία με πολυετή θετικά πρόσημα. Τα επίσημα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν στο Πεκίνο για το διάστημα Μάρτιος – Ιούνιος 2019 παρουσιάζουν ετήσιο ρυθμό αύξησης 6,2% από 6,4% προηγουμένως. Κι αυτό την ίδια ώρα που αναλυτές επισημαίνουν τους κινδύνους από τη συρρίκνωση των εξαγωγών των κινεζικών παραγόντων. Το παράδειγμα της Αμερικής, με την επιβολή βαριάς φορολογίας στις εισαγωγές από τη χώρα του Κόκκινου Δράκου, μπορεί σύντομα να το ακολουθήσουν κι άλλοι -ίσως η Βρετανία στη μετά Brexit εποχή- και τα προβλήματα αντικατοπτρίζονται στις μειωμένες παραγγελίες για τα κινεζικά εργοστάσια για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά.

Αφήνοντας στην άκρη τους δύο μεγάλους ανταγωνιστές, ενδιαφέρον έχει να κοιτάξει κανείς και λιγότερο εύρωστες οικονομίες, οι οποίες όμως συνιστούν βαρόμετρο για τη διεθνή εικόνα. Για παράδειγμα, οι οικονομίες των μεγάλων χωρών της Λατινικής και της Κεντρικής Αμερικής, οι οποίες διαθέτουν οξύμωρα στοιχεία και μεγάλες αντιθέσεις: αφενός βρίσκονται σε μόνιμη περιδίνηση, αφετέρου έχουν ορισμένα σημαντικά θετικά στοιχεία, τα οποία όμως τείνουν προς τα κάτω. Για παράδειγμα, η Βραζιλία είχε μεγάλη ανεργία αλλά και υψηλή βιομηχανική παραγωγή, με συνεχείς αυξήσεις, που διεκόπησαν τον περασμένο Μάρτιο. Η ανησυχία εντάθηκε όταν η κεντρική τράπεζα της χώρας παρουσίασε τον δείκτη της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας με πτώση για το β΄ τρίμηνο του 2019 έστω και οριακά (0,13%). Αντίστοιχη εικόνα υπάρχει και σε άλλες οικονομίες-βαρόμετρο, όπως του Μεξικό, της Νότιας Κορέας και, βέβαια, των ευρωπαϊκών κρατών.

Η απροστάτευτη Ευρώπη και η Ελλάδα
Από μια παγκόσμια ύφεση αυτός που κινδυνεύει περισσότερο δείχνει να είναι η Ευρώπη. Με τις μεγάλες οικονομίες της να βρίσκονται σε ύφεση ή αναιμική ανάπτυξη, με αβέβαιο μέλλον για τις εξαγωγές τους και με δομικά προβλήματα στο σύστημα παραγωγής, η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει να διαχειριστεί το ενδεχόμενο ενός άτακτου Brexit, με δεδομένες αρνητικές συνέπειες τόσο για τη Βρετανία όσο και για την Ευρώπη. Θεμέλιος λίθος της ευρωπαϊκής οικονομίας η Γερμανία, η οικονομία της οποίας συρρικνώθηκε το β΄ τρίμηνο του 2019. Βασική αιτία, η μείωση στις εξαγωγές. Το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 0,1% σε τριμηνιαία βάση, ενώ η βιομηχανική παραγωγή συνεχίζει να συρρικνώνεται. Πρωτοσέλιδα, αναλυτές, ακόμα και οι επικεφαλής της Budensbank βλέπουν «τις καλές μέρες να πλησιάζουν στο τέλος τους».

«Η γερμανική οικονομία βρίσκεται στο χείλος της ύφεσης», σημείωνε στη «Handelsblatt» ο αναλυτής Αντριου Κένιγχαμ, προβλέποντας μεγαλύτερες δυσκολίες μετά τις 31 Οκτωβρίου, που είναι προγραμματισμένο να αποχωρήσει η Βρετανία από την ΕΕ. Στο μεταξύ, ο δείκτης επιχειρηματικού κλίματος Ifo υποχώρησε ακόμη περισσότερο και βρέθηκε στο 94,3%. Αυτό αποτυπώνει, εκτός όλων των άλλων, και την ιδιαίτερη επίπτωση που έχουν ο εμπορικός πόλεμος και η αβεβαιότητα για την παγκόσμια οικονομία σε μια κατεξοχήν εξαγωγική χώρα, όπως η Γερμανία.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει για το 2019 ανάπτυξη 0,7% για τη Γερμανία, 1,3% για τη Γαλλία και για την Ιταλία μόλις 0,1%. Η Ιταλία παραμένει μια δύσκολη υπόθεση για την Ευρώπη, γιατί εξακολουθεί να διαθέτει μεγάλο δημόσιο χρέος, έλλειμμα, ανεργία σταθερά σε διψήφιο νούμερο και, βέβαια, πολιτική αστάθεια.

Και για να φτάσουμε στη χώρα μας, παρότι στην παρούσα φάση τα δημόσια οικονομικά εμφανίζουν μια καλή εικόνα, τα δεκαετή ομόλογα καταγράφουν συνεχώς πτώση και οι εξαγωγές σημειώνουν άνοδο, όλα αυτά θα εξαφανιστούν αν ο πλανήτης εισέλθει σε τροχιά ύφεσης. Καταρχάς, οι εξαγωγές θα πέσουν κατακόρυφα, ο κρατικός δανεισμός θα καταστεί εκ νέου δύσκολος και το επενδυτικό ενδιαφέρον από το εξωτερικό -βασικός πυλώνας δράσης για την κυβέρνηση Μητσοτάκη- θα εξανεμιστεί.

neaselida.gr