Φεμινιστικές αντιστάσεις στη δουλειά, χώρος επισιτισμού

Τα τελευταία 6 χρόνια δουλεύω στον κλάδο της εστίασης, ως σερβιτόρα. Είμαι μέλος του συνδικάτου Επισιτισμού-Τουρισμού και της Αναρχοσυνδικαλιστικής πρωτοβουλίας Ροσινάντε μέσω της κλαδικής επισιτισμού-τουρισμού και της ομάδας γυναικών. Ακόμη, είμαι μέλος της Συνέλευσης 8 Μάρτη, που διοργανώνει τη φετινή απεργία και ελπίζω και τις πολλές επόμενες που θα ακολουθήσουν.

Άννη Παπαδάκη*

Κα­ταρ­χάς να σας ευ­χα­ρι­στή­σω κι εγώ που ήρ­θα­τε σή­με­ρα να μας ακού­σε­τε, να ακού­σε­τε τα προ­βλή­μα­τα που αντι­με­τω­πί­ζου­με στους κλά­δους μας και ως ερ­γα­ζό­με­νες και ως γυ­ναί­κες, να ακού­σε­τε τις προ­τά­σεις μας. Θα ήθελα πολύ να ακού­σω κι εγώ εσάς, να γίνει συ­ζή­τη­ση ενό­ψει της απερ­γί­ας στις 8 Μάρτη, να βρού­με μαζί τρό­πους ορ­γά­νω­σής της στους χώ­ρους ερ­γα­σί­ας και τους κλά­δους πα­ρα­γω­γής, ει­δι­κά σε μία πε­ρί­ο­δο και σε μία χώρα που ο συν­δι­κα­λι­σμός έχει απο­τυ­πω­θεί στις συ­νει­δή­σεις της συ­ντρι­πτι­κής πλειο­νό­τη­τας των ερ­γα­ζο­μέ­νων σαν κάτι αρ­νη­τι­κό, που ταυ­τί­ζε­ται συ­νή­θως με ερ­γο­δο­τι­κά και κρα­τι­κά συμ­φέ­ρο­ντα. Κυ­ρί­ως βέ­βαια αυτό συμ­βαί­νει γιατί η ΓΣΕΕ είναι πιστό σκυλί του ντό­πιου Κε­φα­λαί­ου.

Νο­μί­ζω πως είναι ανα­γκαίο να δοθεί μία μάχη που θα ανα­τρέ­ψει σε αυτές τις συ­νει­δή­σεις τον συν­δι­κα­λι­σμό, θα τον εμπλου­τί­σει με μπό­λι­κο φε­μι­νι­σμό, με αντι­ρα­τσι­σμό, θα τον κάνει να είναι από θέση αρχής με τους ΛΟ­ΑΤ­ΚΙ αν­θρώ­πους, με τους ΑμεΑ, θα είναι ένας συν­δι­κα­λι­σμός προ­ο­δευ­τι­κών αν­θρώ­πων ανε­ξάρ­τη­τα πο­λι­τι­κής ταυ­τό­τη­τας, αρι­στε­ρής ή αναρ­χι­κής. Είναι πολύ ση­μα­ντι­κό αυτό, γιατί, όταν μιλάς για απερ­γία στη δου­λειά, κά­νεις συν­δι­κα­λι­σμό στην ουσία. Το να μοι­ρα­στεί­τε με τις συ­να­δέλ­φισ­σές σας τα βιώ­μα­τα σε­ξι­στι­κής φύσης από το αφε­ντι­κό, τον συ­νά­δελ­φο ή τον πε­λά­τη, να τις κα­λέ­σε­τε να κά­νε­τε μαζί αγώνα ενά­ντια στη διπλή κα­τα­πί­ε­ση της ερ­γα­σί­ας και του σε­ξι­σμού, να πά­ρε­τε στο πλευ­ρό σας τους συ­να­δέλ­φους και τις συ­να­δέλ­φισ­σές σας, να δη­λώ­σε­τε ανοι­χτά και με το όνομά σας ότι απερ­γεί­τε και να πα­ρα­θέ­σε­τε τους λό­γους στο αφε­ντι­κό, είναι συν­δι­κα­λι­σμός και μά­λι­στα επα­να­στα­τι­κός. Και αυτή την πε­ρί­ο­δο που, ενώ η οι­κο­νο­μία στα­θε­ρο­ποιεί­ται, οι συν­θή­κες ερ­γα­σί­ας συ­νε­χί­ζουν να είναι άθλιες και να προ­σβάλ­λουν την ζωή την ίδια είναι πέρα από ση­μα­ντι­κή, απο­λύ­τως ανα­γκαία η χρήση του συν­δι­κα­λι­σμού σαν ερ­γα­λείο στους χώ­ρους ερ­γα­σί­ας.

Δυ­στυ­χώς, για μένα το φε­μι­νι­στι­κό κί­νη­μα στην Ελ­λά­δα δεν ασχο­λεί­ται τόσο πολύ με την πα­ρα­γω­γή και ανα­πα­ρα­γω­γή τόνων σε­ξι­σμού στους χώ­ρους ερ­γα­σί­ας, ούτε με τους τρό­πους αντι­με­τώ­πι­σής τους. Συ­μπε­ρι­φέ­ρε­ται λες και ο σε­ξι­σμός είναι μία ιδε­ο­λο­γία που έχουν κά­ποιοι άν­θρω­ποι, κυ­ρί­ως άντρες, την οποία πρέ­πει να απο­δο­μή­σου­με. Δεν είναι όμως κα­θό­λου έτσι. Η οι­κο­νο­μία και οι πο­λι­τι­κές δια­χεί­ρι­σής της κα­θο­ρί­ζουν από­λυ­τα το επί­πε­δο του σε­ξι­σμού στην κοι­νω­νία, γι’ αυτό και μετά την κρίση του 2008-2009 εί­δα­με επι­θέ­σεις στα δι­καιώ­μα­τα των γυ­ναι­κών πα­γκο­σμί­ως και στην ερ­γα­σία και στη ζωή της, γι’ αυτό και ση­μειώ­θη­κε τέ­τοια έξαρ­ση στο φε­μι­νι­στι­κό κί­νη­μα, που είχε να ση­μειω­θεί δε­κα­ε­τί­ες. Αν το φε­μι­νι­στι­κό κί­νη­μα δεν συν­δε­θεί ορ­γα­νι­κά με το ερ­γα­τι­κό, τότε, όσο και να φω­νά­ζει κομ­μά­τι του πως είναι τα­ξι­κό, θα είναι μι­κρο­α­στι­κό μέχρι το κόκ­κα­λο, ακρι­βώς γιατί δεν ορ­γα­νώ­νει τις γυ­ναί­κες ενά­ντια στα αφε­ντι­κά τους, αλλά μόνο ενά­ντια στους σε­ξι­στές άντρες γε­νι­κά και αυτό συ­νι­στά κι­νού­με­νη άμμο.

Η σύν­δε­ση του φε­μι­νι­στι­κού κι­νή­μα­τος με το ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα είναι οι γυ­ναί­κες κα­ταρ­χήν να δούμε τους εαυ­τούς μας ως ερ­γα­ζό­με­νες γυ­ναί­κες, να δούμε πως η γυ­ναι­κεία μας ταυ­τό­τη­τα πλη­γώ­νε­ται από τη συν­θή­κη «Κε­φά­λαιο-Ερ­γα­σία». Την πληγή αυτή δεν μπο­ρού­με να τη θε­ρα­πεύ­σου­με, αν δεν εξε­τά­σου­με τι επι­θέ­σεις δε­χό­μα­στε συ­νο­λι­κά ο κό­σμος της Ερ­γα­σί­ας. Στην Ελ­λά­δα, που η κρίση του Κε­φα­λαί­ου γέν­νη­σε τις πιο βάρ­βα­ρες επι­θε­τι­κές πο­λι­τι­κές από την πλευ­ρά του, πο­λι­τι­κές που διέ­λυ­σαν κα­τα­κτή­σεις αιώ­νων όχι μόνο της ερ­γα­τι­κής τάξης, αλλά και συ­νο­λι­κά του αν­θρώ­πι­νου πο­λι­τι­σμού, οι ερ­γα­ζό­με­νοι/ες κα­λού­μα­στε να ανα­γνω­ρί­σου­με τη φτώ­χεια, την πα­θη­τι­κό­τη­τα και την εξάρ­τη­ση ως τη νέα κα­νο­νι­κό­τη­τα.

Οι μι­σθοί μας μειώ­θη­καν μέσα σε με­ρι­κά χρό­νια στο 40% σε πραγ­μα­τι­κούς αριθ­μούς, με την αδή­λω­τη ερ­γα­σία να τους ρί­χνει κι άλλο και άν­θρω­ποι να ζουν με 400 ευρώ το μήνα. Οι συλ­λο­γι­κές συμ­βά­σεις ερ­γα­σί­ας ου­σια­στι­κά κα­ταρ­γή­θη­καν και αντι­κα­τα­στά­θη­καν από ατο­μι­κές, η ανερ­γία έφτα­σε σε ρεκόρ και οι ευ­έ­λι­κτες μορ­φές ερ­γα­σί­ας ξε­φυ­τρώ­νουν συχνά πυκνά ως ορ­γα­νω­μέ­νη κρα­τι­κή απά­ντη­ση στην ανερ­γία, όπως είναι η εκ πε­ρι­τρο­πής ερ­γα­σία, οι ενοι­κια­ζό­με­νοι, τα voucher, συμ­βά­σεις ορι­σμέ­νου χρό­νου που ανα­νε­ώ­νο­νται κάθε λί­γους μήνες ή και κάθε λίγες ημέ­ρες.

Και ενώ, όπως ανα­φέρ­θη­κε πα­ρα­πά­νω, η οι­κο­νο­μία στα­θε­ρο­ποιεί­ται, αυτό που άφησε η κρίση είναι ένα κα­θε­στώς πλή­ρους υπο­α­πα­σχό­λη­σης, χωρίς δίχτυ προ­στα­σί­ας για τους ερ­γα­ζό­με­νους και τις ερ­γα­ζό­με­νες. Με τον αντι­συν­δι­κα­λι­στι­κό/ανα­πτυ­ξια­κό νόμο της Νέας Δη­μο­κρα­τί­ας ισο­πε­δώ­νο­νται οι απερ­γί­ες και η δυ­να­μι­κή των συν­δι­κά­των συ­νο­λι­κά, με αυτό τον τρόπο οι ερ­γα­ζό­με­νοι χά­νουν ένα μέρος της προ­στα­σί­ας που τους εξα­σφα­λί­ζει ένα συν­δι­κά­το. Σε αυτόν τον νόμο ακόμη έχου­με υπε­ρί­σχυ­ση των το­πι­κών συμ­βά­σε­ων ένα­ντι των κλα­δι­κών, γε­γο­νός που ει­δι­κά στον του­ρι­σμό δη­μιουρ­γεί πε­ρε­ταί­ρω κα­τα­κερ­μα­τι­σμό των ερ­γα­ζό­με­νων. Οι συμ­βά­σεις μη πλή­ρους απα­σχό­λη­σης το 2019 υπε­ρέ­βαι­ναν το 50%, έφτα­σαν μέχρι και το 54% σχε­δόν. Και την πρω­τιά την έχει φυ­σι­κά η γυ­ναί­κα, αφού το 60% αυτών των συμ­βά­σε­ων είναι υπο­γε­γραμ­μέ­νες από γυ­ναι­κείο χέρι και μά­λι­στα ηλι­κί­ας 30 με 44 χρο­νών, ηλι­κία που, σύμ­φω­να με τα έμ­φυ­λα στε­ρε­ό­τυ­πα, είναι η ηλι­κία γάμου και παι­διών. Την πρω­τιά επί­σης η γυ­ναί­κα την έχει και στην ανερ­γία, το Σε­πτέμ­βριο του 2019 το 64,63% του συ­νό­λου των ανέρ­γων ήταν γυ­ναί­κες, σχε­δόν δι­πλά­σιο των αν­δρών.

Η γε­νι­κή κα­τά­στα­ση για τον κόσμο της Ερ­γα­σί­ας είναι ιδιαί­τε­ρα δυ­σμε­νής και αυτό αφορά το φε­μι­νι­στι­κό κί­νη­μα, ως ένα κί­νη­μα που προ­τάσ­σει την ισό­τη­τα ανά­με­σα στους αν­θρώ­πους. Ει­δι­κά, αν θέ­λου­με να εί­μα­στε αντι­κα­πι­τα­λί­στριες, δεν θα πρέ­πει να χα­ρού­με, αν το πο­σο­στό της ανερ­γί­ας κά­ποια στιγ­μή είναι πιο με­γά­λο για τους άν­δρες από ό,τι για τις γυ­ναί­κες, δεν θα έχει έρθει ισό­τη­τα, ή εμείς έχου­με με­γα­λύ­τε­ρο πο­σο­στό συμ­βά­σε­ων στα­θε­ρής ερ­γα­σί­ας από ό,τι οι άν­δρες, ούτε τότε θα έχει έρθει ισό­τη­τα. Δεν μπο­ρού­με επί­σης να μι­λά­με για μι­σθο­λο­γι­κό χάσμα, χωρίς να αγω­νι­ζό­μα­στε ενά­ντια στις ατο­μι­κές συμ­βά­σεις, οι οποί­ες απε­λευ­θε­ρώ­νουν τε­λεί­ως τα αφε­ντι­κά να είναι όσο σε­ξι­στές και ρα­τσι­στές θέ­λουν. Στην Αμε­ρι­κή, φε­μι­νί­στριες είχαν δει πως, ενώ μειώ­θη­κε το μι­σθο­λο­γι­κό χάσμα σε πο­σο­στό, δεν ήταν επει­δή ανέ­βη­καν οι μι­σθοί των γυ­ναι­κών, αλλά μειώ­θη­καν αυτοί των αν­δρών, όπως ανα­φέ­ρει η Λά­ου­ρα Κί­πνις στο βι­βλίο της το «Γυ­ναι­κείο Πράγ­μα». Επο­μέ­νως, συ­νο­λι­κά η αξία της ερ­γα­τι­κής δύ­να­μης έπεσε, χωρίς οι γυ­ναί­κες να έχουν έρθει πιο κοντά στην ισό­τη­τα.

Η σύν­δε­ση του ερ­γα­τι­κού με το φε­μι­νι­στι­κό κί­νη­μα στον κλάδο μου, τον κλάδο της εστί­α­σης, είναι απα­ραί­τη­τη. Χωρίς το ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα οι γυ­ναί­κες αφή­νο­νται να ζουν 40 ώρες την εβδο­μά­δα κατά μέσο όρο σε ένα αρ­κε­τά κα­κο­ποι­η­τι­κό γι’ αυτές πε­ρι­βάλ­λον. Να σας πε­ρι­γρά­ψω όσο πιο σύ­ντο­μα μπορώ τι ση­μαί­νει κλά­δος επι­σι­τι­σμού & του­ρι­σμού. Αυτός ο κλά­δος πα­ρα­γω­γής είναι αυτός που συν­δέ­ε­ται ορ­γα­νι­κά με την ψυ­χα­γω­γία, τη δια­σκέ­δα­ση. Σκε­φτεί­τε μπαρ, κέ­ντρα νυ­χτε­ρι­νής δια­σκέ­δα­σης, κα­φε­τέ­ριες, εστια­τό­ρια μικρά με­γά­λα, κλαμπ, τα­βέρ­νες, ξε­νο­δο­χεία, τα­χυ­φα­γεία κλπ. Μι­λά­με για έναν κλάδο στον οποίο ερ­γά­ζο­νται κοντά στους 500.000 ερ­γα­ζό­με­νους στο πικ της σεζόν και είναι από τους πρώ­τους κλά­δους που στη­ρί­ζουν το ελ­λη­νι­κό κρά­τος. Είναι επί­σης ο κλά­δος που στα­τι­στι­κά ανέ­καμ­ψε πιο γρή­γο­ρα από όλους τους υπό­λοι­πους από την κρίση και είναι κλά­δος με τα με­γα­λύ­τε­ρα πο­σο­στά σε ερ­γο­δο­τι­κή αυ­θαι­ρε­σία και τρο­μο­κρα­τία από όλους τους κλά­δους. Μόνο τους ντε­λι­βε­ρά­δες να σκε­φτεί­τε δη­λα­δή, κα­τα­λα­βαί­νε­τε.

Σε αυτόν τον κλάδο δεν χρειά­ζε­σαι ιδιαί­τε­ρη εξει­δί­κευ­ση. Δεν χρειά­ζε­ται να έχεις σπου­δά­σει κάτι, με λίγα λόγια έχουν συσ­σω­ρευ­τεί ερ­γα­ζό­με­νοι και ερ­γα­ζό­με­νες πολύ χα­μη­λού μορ­φω­τι­κού επι­πέ­δου, άν­θρω­ποι που δεν έχουν τε­λειώ­σει καν το λύ­κειο. Αυτό το λέω, γιατί αυτοί οι άν­θρω­ποι τεί­νουν να χρειά­ζο­νται πε­ρισ­σό­τε­ροι ασφά­λεια για να μπο­ρέ­σουν να πάνε κό­ντρα στο αφε­ντι­κό τους, γιατί τρέ­μουν τον αντα­γω­νι­σμό και την ανερ­γία. Τα πο­σο­στά των ερ­γα­ζο­μέ­νων κατά φύλο είναι πε­ρί­που ίσα 55% για τους άν­δρες και 45% για τις γυ­ναί­κες. Αυτό δεν ση­μαί­νει όμως πως ο κλά­δος δεν πα­ρά­γει σε­ξι­σμό.

Ο κλά­δος της εστί­α­σης είναι μία προ­σο­μεί­ω­ση «της φι­λο­ξε­νί­ας κα­λε­σμέ­νων στο σπίτι», όπως πολύ σωστά είχε πει ένας ερ­γο­δό­της σε μία συ­ντρό­φισ­σα. Σε αυτόν τον κλάδο οι δου­λειές είναι μοι­ρα­σμέ­νες, όπως είναι μοι­ρα­σμέ­νες και στο σπίτι. Λάν­τζα, κα­μα­ριέ­ρες, κα­θα­ρί­στριες, πλυ­ντή­ρια, σι­δε­ρω­τή­ρια, υπο­δο­χή, μπρο­στι­νά πόστα σε σέρ­βις, βοη­θοί σεφ, βοη­θοί στο μπαρ είναι κατά βάση και σε πολύ με­γά­λη βάση γυ­ναί­κες. Έχου­με μπει οι γυ­ναί­κες στην αγορά ερ­γα­σί­ας, έχου­με την επι­λο­γή να εί­μα­στε οι­κο­νο­μι­κά ανε­ξάρ­τη­τες και με δι­κούς μας αγώ­νες, αλλά οι δου­λειές συ­νε­χί­ζουν να αντι­στοι­χούν σε αυτές του σπι­τιού ή συ­νε­χί­ζου­με να εί­μα­στε κάτι σαν τον λαιμό του άντρα, τη στή­ρι­ξή τους για να προ­χω­ρή­σουν αυτοί τη δου­λειά. Θα χαι­ρό­μα­σταν να ήταν αντί­στρο­φα; Όχι. Προ­φα­νώς, εκεί μι­λά­με για ρι­ζι­κή αλ­λα­γή του κλά­δου.

Πέρα όμως από τις χω­ρι­σμέ­νες δου­λειές ανά­με­σα στα φύλα, συμ­βαί­νει κάτι το οποίο είναι πολύ πιο σο­βα­ρό. Στον κλάδο της εστί­α­σης, η μορφή σε­ξι­σμού που κυ­ριαρ­χεί, είναι η σε­ξουα­λι­κή πα­ρε­νό­χλη­ση. Για να κα­τα­λά­βε­τε, στις συ­νει­δή­σεις γυ­ναι­κών και αν­δρών η σε­ξουα­λι­κή πα­ρε­νό­χλη­ση είναι «κομ­μά­τι της δου­λειάς». Για πα­ρά­δειγ­μα, στο σέρ­βις και στο μπαρ, δύο πόστα στα οποία ση­μειώ­νο­νται τα πε­ρισ­σό­τε­ρα κρού­σμα­τα σε­ξουα­λι­κής πα­ρε­νό­χλη­σης, το ει­σό­δη­μα κα­θο­ρί­ζε­ται από τον κα­τώ­τα­το σχε­δόν μισθό με σχε­τι­κή αύ­ξη­ση στο μπαρ και τα tips. Άρα, με­τα­το­πί­ζει το επι­σι­τι­στι­κό κε­φά­λαιο την ευ­θύ­νη σ’ εμάς για τον μισθό που θα βγει τέλος του μήνα και βα­σί­ζε­ται στις σχέ­σεις που έχου­με εμείς με τους πε­λά­τες. Στην κουλ­τού­ρα των ερ­γα­ζο­μέ­νων πολ­λές φορές κυ­ριαρ­χεί η σκέψη «δεν θέλω τί­πο­τα να μου χα­λά­σει το τιπ», δη­λα­δή τον μη­νιαίο μισθό, ο οποί­ος είναι ρευ­στός και η επι­βί­ω­σή του βα­σί­ζε­ται σε αυτή τη ρευ­στό­τη­τα. Αν κά­νου­με τη σύν­δε­ση ότι ο κλά­δος αφορά τη δια­σκέ­δα­ση και η ερ­γα­σία τη μέ­γι­στη εξυ­πη­ρέ­τη­ση, ώστε να επι­τευ­χθεί η μέ­γι­στη ψυ­χα­γω­γία για τον πε­λά­τη μέσω της οποί­ας κα­θο­ρί­ζε­ται και ο μι­σθός μας, θα κα­τα­λά­βου­με γιατί οι ερ­γα­ζό­με­νοι και οι ερ­γα­ζό­με­νες κά­νουν τις πε­ρισ­σό­τε­ρες φορές του­μπε­κί σε αυτή τη μορφή κα­κο­ποί­η­σης, το προ­σπερ­νούν για να μη χα­λά­σει το κέφι των αν­θρώ­πων, που τους εξα­σφα­λί­ζουν τον μήνα: του αφε­ντι­κού και των πε­λα­τών.

Στην Αμε­ρι­κή σε μία έρευ­να, η σε­ξουα­λι­κή πα­ρε­νό­χλη­ση στον κλάδο απο­τε­λεί εν­δη­μι­κό φαι­νό­με­νο. Τα 2/3 των γυ­ναι­κών και σχε­δόν το 1/2 των αν­δρών έχουν υπο­στεί σε­ξουα­λι­κή πα­ρε­νό­χλη­ση από τη διεύ­θυν­ση. Το 80% των γυ­ναι­κών και το 70% των αν­δρών συ­να­δέλ­φων. Το 80% των γυ­ναι­κών και το 55% των αν­δρών από πε­λά­τες. Και σχε­δόν πάνω από τους μι­σούς συ­νο­λι­κά υπό­κει­ται σε σε­ξουα­λι­κή πα­ρε­νό­χλη­ση του­λά­χι­στον μία φορά την εβδο­μά­δα. Η σε­ξουα­λι­κή πα­ρε­νό­χλη­ση απο­τε­λεί μία κα­νο­νι­κό­τη­τα, ένα μέρος της δου­λειάς που πρέ­πει να δια­χει­ρι­στείς με τον βέλ­τι­στο τρόπο, ώστε να ισορ­ρο­πή­σεις το τραύ­μα με το τραύ­μα της τρο­μο­κρα­τί­ας να χά­σεις τη δου­λειά σου. Ακρι­βώς, επί­σης, επει­δή είναι και μέρος της δου­λειάς, οι γυ­ναί­κες πολ­λές φορές τεί­νουν να παί­ζουν τον ρόλο που επι­βά­λει αυτή η ερ­γα­σια­κή συν­θή­κη. Οι γυ­ναί­κες στο μυαλό των αν­δρών πε­λα­τών πρέ­πει να φαί­νο­νται «έτοι­μες για ρα­ντε­βού», πρέ­πει να είναι «σέξι», υπο­τα­κτι­κές και πλή­ρως ικα­νο­ποι­η­μέ­νες με αυτή την κα­τά­στα­ση, επο­μέ­νως έχου­με κρού­σμα­τα στα οποία οι γυ­ναί­κες οι ίδιες με­τα­τρέ­πουν το σώμα τους σε εμπό­ρευ­μα και για να είναι απο­δο­τι­κές στη δου­λειά και για να βγά­ζουν πε­ρισ­σό­τε­ρα χρή­μα­τα. Στην έρευ­να, το 60% των γυ­ναι­κών που ρω­τή­θη­καν πώς αι­σθά­νο­νται για τη σε­ξουα­λι­κο­ποι­η­μέ­νη προ­σο­χή, είπαν ότι αι­σθά­νο­νται άβολα και γύρω στο 50% δεί­χνουν ανοχή σε ανάρ­μο­στες συ­μπε­ρι­φο­ρές, λόγω των χα­μη­λών μι­σθών και των τιπς που μπο­ρούν να βγά­λουν. Κα­τα­λα­βαί­νου­με, δη­λα­δή, ότι ένα κα­κο­ποι­η­τι­κό πε­ρι­βάλ­λον είναι ο χώρος ερ­γα­σί­ας πολ­λών αν­θρώ­πων και το μέσο με το οποίο βιο­πο­ρί­ζο­νται.

Ποιες μπο­ρεί να είναι οι φε­μι­νι­στι­κές αντι­στά­σεις σε τέ­τοιου τύπου χώ­ρους ερ­γα­σί­ας;

Όσο κλισέ και να ακου­στεί, το α και το ω είναι να σπας τη σιωπή σου εντός του χώρου ερ­γα­σί­ας, να αρ­νεί­σαι εκεί­νη τη στιγ­μή που συμ­βαί­νει αυτή την κα­κο­ποί­η­ση. Οι πε­ρισ­σό­τε­ροι άν­θρω­ποι που έχουν υπο­στεί σε­ξουα­λι­κή πα­ρε­νό­χλη­ση, το είπαν σε αν­θρώ­πους εκτός δου­λειάς μετά το συμ­βάν. Αυτό είναι λάθος. Αυτή την πε­ρί­ο­δο, που το ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα βρί­σκε­ται σε κι­νη­μα­τι­κή άμπω­τη, το να μι­λή­σεις σε μία συ­να­δέλ­φισσ­σα ή έναν συ­νά­δελ­φο, να δη­μιουρ­γή­σεις πυ­ρή­νες ερ­γα­ζο­μέ­νων που διεκ­δι­κούν το οτι­δή­πο­τε αρ­νη­τι­κό να αλ­λά­ξει, απο­τε­λεί επα­να­στα­τι­κή πράξη. Το να κα­τα­πο­λε­μάς την κουλ­τού­ρα του βια­σμού, του σε­ξι­σμού εντός χώρου ερ­γα­σί­ας ως ερ­γα­ζό­με­νη που θέ­λεις οι κλά­δοι πα­ρα­γω­γής να μην είναι κα­κο­ποι­η­τι­κοί, θέ­λεις να τους με­τα­τρέ­ψεις από κλά­δους πα­ρα­γω­γής σε κλά­δους δη­μιουρ­γί­ας, είναι η ουσία του ζη­τή­μα­τος. Και η κα­τα­πο­λέ­μη­ση της σε­ξουα­λι­κής πα­ρε­νό­χλη­σης πάει χέρι χέρι με τη διεκ­δί­κη­ση σε ερ­γα­τι­κό επί­πε­δο. Η αύ­ξη­ση μι­σθών, οι μι­σθοί σύμ­φω­να με τις ανά­γκες μας θα μας ανα­κου­φή­σουν από την εξάρ­τη­σή μας στα τιπς, η προ­στα­σία μας ως ερ­γα­ζό­με­νοι και ερ­γα­ζό­με­νες από τη σύ­γκρου­σή μας με τα αφε­ντι­κά θα μας απε­λευ­θε­ρώ­σουν από δευ­τέ­ρες σκέ­ψεις που μας κρα­τά­νε πίσω να μι­λή­σου­με για έναν μι­σο­γύ­νη πε­λά­τη.

Η κα­τα­πο­λέ­μη­ση της σε­ξουα­λι­κής πα­ρε­νό­χλη­σης στην εστί­α­ση είναι και ερ­γα­τι­κή διεκ­δί­κη­ση. Το πώς θα δια­χει­ρι­στού­με τον κα­τα­με­ρι­σμό ερ­γα­σιών στην πα­ρα­γω­γή ανά φύλο, επί­σης είναι και ερ­γα­τι­κή διεκ­δί­κη­ση. Το γε­γο­νός ότι μία έγκυος στην εστί­α­ση δεν μπο­ρεί να δου­λέ­ψει καμία μέρα της εγκυ­μο­σύ­νης, το να μη χρειά­ζε­ται να έχει 200 έν­ση­μα για να μπο­ρεί να πάρει άδεια και επι­δό­μα­τα είναι και ερ­γα­τι­κή διεκ­δί­κη­ση. Ακρι­βώς για να μην πέ­σου­με στην κι­νού­με­νη άμμο των πο­σο­στών αν­δρών-γυ­ναι­κών που δεν προ­τάσ­σουν καμία ισό­τη­τα, αλλά αντα­γω­νι­σμό με­τα­ξύ των φύλων, χρειά­ζε­ται να το δούμε ως ερ­γα­τι­κές υπο­θέ­σεις.

Η δη­μιουρ­γία πυ­ρή­νων ερ­γα­ζο­μέ­νων στη δου­λειά και στους κλά­δους μπο­ρεί να δη­μιουρ­γή­σουν πυ­ρή­νες συλ­λο­γι­κής διεκ­δί­κη­σης μέσα από συν­δι­κά­τα και συλ­λο­γι­κής πα­ρέμ­βα­σης μέσα στην κοι­νω­νία. Φα­ντα­στεί­τε ερ­γα­ζό­με­νοι στην εστί­α­ση να έκα­ναν κα­μπά­νια κατά της σε­ξουα­λι­κής πα­ρε­νό­χλη­σης, ή φα­ντα­στεί­τε γυ­ναί­κες ερ­γα­ζό­με­νες να έκα­ναν κα­μπά­νια κατά των ευ­έ­λι­κτων μορ­φών ερ­γα­σί­ας, επει­δή έχουν πρω­τιά σε αυτές, όχι όμως μόνο γι’ αυτές, αλλά συ­νο­λι­κά ως μορφή ερ­γα­σί­ας. Στα συν­δι­κά­τα χρειά­ζο­νται ομά­δες γυ­ναι­κών που θα θέ­τουν τέ­τοια ζη­τή­μα­τα, θα τα επε­ξερ­γά­ζο­νται και θα βγά­ζουν θέση όλες μαζί ως προς τι ακρι­βώς θέ­λουν και τι ακρι­βώς χρειά­ζε­ται να αλ­λά­ξει. Με αυτόν τον τρόπο έχου­με τους άντρες συμ­μά­χους μας και όλοι μαζί διεκ­δι­κού­με να στα­μα­τή­σει μία μορφή κα­κο­ποί­η­σης, που τα­λαι­πω­ρεί κυ­ρί­ως εμάς τις γυ­ναί­κες. Αυτός είναι ένας φε­μι­νι­στι­κός ερ­γα­τι­κός αγώ­νας που ει­σβάλ­λει στη ρίζα του προ­βλή­μα­τος, εκεί που γεν­νιέ­ται και ανα­πα­ρά­γε­ται ο σε­ξι­σμός. Επί­σης, μην ξε­χνά­με ότι η σε­ξουα­λι­κή πα­ρε­νό­χλη­ση είναι ποι­νι­κό αδί­κη­μα. Χωρίς την αλ­λη­λεγ­γύη μιας φε­μι­νι­στι­κής συλ­λο­γι­κό­τη­τας και την προ­στα­σία ενός νό­μι­μου σω­μα­τεί­ου η γυ­ναί­κα ερ­γα­ζό­με­νη δεν θα το πάει εύ­κο­λα δι­κα­στι­κά, γιατί θα είναι μόνη της και η πα­τριαρ­χι­κή δι­κα­στι­κή εξου­σία θα την πε­ρά­σει από δεύ­τε­ρη κα­κο­ποί­η­ση.

Εκεί που θέλω να κα­τα­λή­ξω είναι πως χρειά­ζε­ται να συ­νει­δη­το­ποι­ή­σου­με πως οι φε­μι­νι­στι­κές αντι­στά­σεις στη δου­λειά είναι και ερ­γα­τι­κές αντι­στά­σεις και χρειά­ζε­ται να αντλή­σου­με φε­μι­νι­στι­κά και συν­δι­κα­λι­στι­κά ερ­γα­λεία, ώστε να χτυ­πή­σου­με τον σε­ξι­σμό στις δύο ρίζες του: τον κα­πι­τα­λι­σμό και την πα­τριαρ­χία. Χρειά­ζε­ται να πα­λεύ­ου­με μέσα από φε­μι­νι­στι­κούς συ­ντο­νι­σμούς, οι οποί­οι θα συ­ντο­νί­ζουν τις γυ­ναί­κες στα αι­τή­μα­τά τους και μέσα από συν­δι­κά­τα και γυ­ναι­κεί­ες ομά­δες εντός τους, που θα αγω­νί­ζο­νται ενά­ντια στο Κε­φά­λαιο, το οποίο βάζει πρώτα τα κέρδη και μετά τον άν­θρω­πο, γιατί στο βωμό του κέρ­δους η σε­ξουα­λι­κή πα­ρε­νό­χλη­ση έχει γίνει κα­νο­νι­κό­τη­τα στην εστί­α­ση.

*ομι­λία στην εκ­δή­λω­ση της Συ­νέ­λευ­σης 8ης Μάρτη, της 5/2, για τις “Φε­μι­νι­στι­κές αντι­στά­σεις στη δου­λειά”

rproject.gr