Κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα μετά τις κοινοβουλευτικές εκλογές (του Μαΐου και του Ιουνίου του 2023) η Ελλάδα ως πολιτική κοινωνία αλλά και ως οικονομικό σύστημα εισήλθε σε μια νέα φάση εξέλιξης. Πρώτα θα περιγράψω τα χαρακτηριστικά αυτής της νέας πορείας και στη συνέχεια θα επιχειρήσω μια κριτικο-θεωρητική αποτίμησή τους.
Θεόδωρος Γεωργίου*
Στις ριζικές απαρχές της νέας πορείας βρίσκουμε αυτό που ονομάζω «ρευστοποίηση της κομματικής δημοκρατίας». Αυτό σημαίνει ότι η ελληνική πολιτική κοινωνία διαμορφώνεται έξω από το κομματικό σύστημα της κοινοβουλευτικής αντιπροσώπευσης. Τα πολιτικά κόμματα (όποια και να είναι αυτά!) δεν λειτουργούν ως εκφραστές των κοινωνικών αναγκών και των πολιτικών αξιώσεων. Εχουν υποστεί μια ριζική μετάλλαξη και στην ιδεολογικο-πολιτική συγκρότησή τους και στην οργανωτική δομή τους. Δεν χρειάζεται να πάμε μακριά: κοιτάξτε το πολιτικό κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Βρίσκεται στο περιθώριο της διακυβέρνησης του Μητσοτάκη. Δεν λειτουργεί ως πολιτικό κόμμα σε μια δημοκρατική αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Ο ίδιος ο κύριος Μητσοτάκης έχει εγκαταστήσει έναν μηχανισμό διακυβέρνησης ο οποίος υπονομεύει το «πράγμα» που ονομάζεται κοινοβουλευτική δημοκρατία!
Στην απέναντι πολιτική όχθη συμβαίνουν «σημεία και τέρατα»! Εχουμε ένα κόμμα το οποίο ακόμη εξακολουθεί να ονομάζεται ΠΑΣΟΚ και του οποίου ο σημερινός αρχηγός πελαγοδρομεί. Από κοντά ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. με τον νέο αυταρχικό αρχηγό του πασχίζει να μετασχηματίσει το μοναδικό μέχρι σήμερα πολιτικό κόμμα το οποίο για τα ελληνικά δεδομένα λειτούργησε με δημοκρατικές διαδικασίες.
Ο νέος αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. από τότε που ανέλαβε την προεδρία του κόμματος, επειδή δεν έχει αποκτήσει (και δεν θα αποκτήσει ποτέ) την ηγεμονία της δημοκρατικής παράταξης, πρόδωσε τη δημοκρατική παράδοση ολόκληρης της ελληνικής Αριστεράς. Η παρουσία του στην πρόσφατη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής οδήγησε τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. στη θεσμική διάλυσή του ως πολιτικού κόμματος. Κάποιοι μέσα στο απομεινάρι που ονομάζεται ακόμη ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. πιστεύουν ότι αυτό το πολιτικό κόμμα θα επιβιώσει. Πρώτος απ’ όλους αυτούς τους κάποιους είναι ο Αλέξης Τσίπρας. Αλλά και πολλοί άλλοι που παραμένουν στο κόμμα (γιατί άραγε δεν αποχωρούν και να αφήσουν τον ηγεμόνα Κασσελάκη σύξυλο!) ελπίζουν να επιπλεύσουν!
Το πολιτικό σχέδιο «Ανανεωτική Αριστερά» και μεταπολεμικά και μεταπολιτευτικά υπήρξε το μοναδικό ιδεολογικο-πολιτικό πρόγραμμα της Ελλάδας που έβγαλε την ίδια τη χώρα μας από τα πολιτικά αδιέξοδά της. Ακόμη μέχρι και σήμερα (το έτος 2023) δεν έχει γραφεί μια ιστορία του σχεδίου «Ανανεωτική Αριστερά». Είναι και παραμένει ένα ημιτελές πολιτικό πρόγραμμα.
Και το ερώτημά μου (υποθέτω, είναι και ερώτημα των αναγνωστών μου), γιατί αυτό το πολιτικό πρόγραμμα ανανέωσης της Αριστεράς, της δημοκρατίας και της Ελλάδας ως πολιτικής οντότητας βρέθηκε στο στόχαστρο εξωθεσμικών κύκλων; Και τελικά καταλήξαμε στη θεσμική διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.; Η ρευστοποίηση της κομματικής δημοκρατίας στην πολιτική κοινωνία μας είναι ένα γεγονός (factum).
Η διάλυση όμως του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. με πρωτοβουλία του Κασσελάκη είναι ένα πολιτικό συμβάν. Ανάμεσα στο γεγονός και στο συμβάν, σύμφωνα με την κριτική θεωρία την οποία υπερασπίζομαι έως θανάτου, η απόσταση μπορεί να καταγραφεί ως ιστορικός μηχανισμός αντιστροφής. Η Δεξιά του Μητσοτάκη θα βρει (όπως βρίσκει εξάλλου) τα προσωπεία της. Αλλά εμείς, επιτέλους, οι πολίτες της ελληνικής πολιτικής και δημοκρατικής μορφής ζωής πότε θα αντικρίσουμε το πρόσωπό μας στον καθρέφτη της ζωής μας; Ανάμεσα στα δύο συστήματα διακυβέρνησης, το τεχνοκρατικό του Μητσοτάκη και το αρχηγικό του Κασσελάκη, αποφασίζουμε ότι είμαστε αριστεροί, που παλεύουμε για τη δημοκρατία, την ελευθερία και τη δικαιοσύνη…
*Καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/412367_i-reystopoiisi-tis-kommatikis-dimokratias-ston-topo-mas
