Στα ορεινά χωριά της Αλβανίας ξεκίνησε πριν από εκατοντάδες χρόνια μία παράδοση που αρχίζει να χάνεται με τα χρόνια, αυτή των ορκισμένων παρθένων ή αλλιώς των “μπουρνέσας”.
Οι ορκισμένες παρθένες είναι γυναίκες της Αλβανίας, που αποφάσισαν να αποποιηθούν την θηλυκή τους ταυτότητα και να ζήσουν σαν άντρες. Ωστόσο, η απόφασή τους αυτή φαίνεται να σχετίζεται περισσότερο με τους ρόλους των δύο φύλων στην αλβανική κοινωνία, παρά με τη σεξουαλικότητά τους.
Ειδικότερα, στη συντηρητική κοινωνία της Αλβανίας, οι γυναίκες δεν είχαν δικαιώματα και όφειλαν να ζουν σαν περιουσία των συζύγων τους. Μόνη διέξοδος τους, ήταν να ορκιστούν αιώνια παρθένες για να να κερδίσουν το δικαίωμα ψήφου, να μπορούν να οδηγήσουν αυτοκίνητο, να πίνουν αλκοόλ, να καπνίζουν, να φορούν παντελόνια και να συμμετέχουν στη λήψη των απoφάσεων της οικογένειας. Διαφορετικά θα χρειαζόταν κατά πάσα πιθανότητα να παντρευτούν κάποιον άντρα πολλά χρόνια μεγαλύτερο τους και να ζήσουν μαζί του μια καταπιεσμένη και προβληματική ζωή.
Όπως διηγούνται το να είσαι “μπουρνέσα” δεν σημαίνει πως είσαι λεσβία, απλά σιχαίνονται να γίνονται αντικείμενο στα χέρια και τις επιθυμίες των ανδρών. “Φαντάσου να είσαι μια νεαρή κοπέλα 17 χρονών και να σε αναγκάζουν να παντρευτείς έναν άνδρα που είναι 50 και 60. Την πρώτη νύχτα του γάμου, ο πατέρας σου μπορεί να βάλει μια σφαίρα στη βαλίτσα σου, για να τη χρησιμοποιήσει ο σύζυγός σου σε περίπτωση που δεν είσαι παρθένα. […] Σύντομα, θα ζεις με την οικογένεια του συζύγου, όπου και αν ζει αυτή, σε καθεστώς δουλείας, λαμβάνοντας εντολές. Δεν θα μπορείς ποτέ να αντιμιλήσεις, ακόμα και αν το ζήτημα αφορά στα παιδιά που εσύ γέννησες”, ανέφερε σε παλαιότερη συνέντευξη μια από τις ορκισμένες παρθένες, που έχει πάρει τον όρκο από πολύ μικρή.
Η παράδοση των ορκισμένων παρθένων χρονολογείται από τον 15ο αιώνα και προέρχεται από τον Κάνουν, έναν εθιμοτυπικό κώδικα, που ρύθμιζε διάφορα πράγματα στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, όπως την οικογένεια, το γάμο, την εργασία, την περιουσία, την τιμή και αποζημίωση για ζημιές. Σύμφωνα με τον Κανούν, η βεντέτα αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό ενός “έντιμου” Αλβανού και οι οικογένειες που έχαναν όλους τους άνδρες του σπιτιού, θα μπορούσαν να αναθέσουν το ρόλο του προστάτη στη μεγαλύτερη σε ηλικία κόρη τους, για να σώσει την τιμή της οικογένειας.
Ο όρκος ήταν σκληρός, καθώς δεν θα είχαν ποτέ δικαίωμα στη σεξουαλική ζωή, στο γάμο και στη δημιουργία οικογένειες, παρόλο αυτά φαίνεται ότι λίγες από αυτές το μετάνιωσαν. Το κέρδος μιας ελεύθερης ζωής ήταν πολύ μεγαλύτερο και σημαντικότερο, καθώς λάμβαναν το ρόλο του ηγέτη στην οικογένεια και ταυτόχρονα έπαιρναν στην κατοχή τους την περιουσία, που υπό άλλες συνθήκες θα πήγαινε σε κάποιον κοντινό συγγενή. Εκείνη την εποχή, στην Αλβανία, “ήταν καλύτερα να είσαι άντρας, γιατί μία γυναίκα και ένα ζώο θεωρούνταν το ίδιο πράγμα στην κοινωνία μας. Τώρα έχουν αλλάξει τα πράγματα και οι γυναίκες έχουν ίσα δικαιώματα με τους άντρες και συνεπώς πιστεύω ότι θα είναι πιο διασκεδαστικό να είσαι γυναίκα”, διηγείται μια από τις ορκισμένες παρθένες.
Η παράδοση αυτή συνεχίζεται μέχρι σήμερα, αλλά σταδιακά ξεθωριάζει. Oι περισσότερες Ορκισμένες Παρθένες είναι ηλικιωμένες πλέον και δεν είναι λίγοι πλέον που πιστεύουν ότι αυτή η παράδοση ανήκει στη σφαίρα του μύθου…
