του Γιάννη Αγγέλη
Σύμφωνα με άρθρο των Financial Times πριν τις εκλογές του Νοέμβρη στις ΗΠΑ, o πραγματικός «ελέφαντας στο δωμάτιο» της παγκόσμιας οικονομίας είναι το αμερικανικό δημόσιο χρέος. Αλλά γι’ αυτό κανείς δεν τολμάει να μιλήσει ανοικτά. Τα στοιχεία που ακολουθούν και προέρχονται από τα στατιστικά στοιχεία του ΥΠΟΙΚ των ΗΠΑ δείχνουν πόσο… μεγάλος είναι αυτός ο ελέφαντας που απειλεί να διαλύσει τα πάντα στο δωμάτιο. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, η κυβέρνηση των ΗΠΑ πλήρωσε 668 δις δολ. τον μήνα Νοέμβριο (που αποτελεί τον δεύτερο μήνα του οικονομικού έτους 2025). Τα στοιχεία για τον μήνα Οκτώβριο αντίστοιχα δείχνουν πληρωμές 584 δις δολ. Δηλαδή συνολικά στο πρώτο δίμηνο του οικονομικού έτους 2025 (που στον Προϋπολογισμό των ΗΠΑ αρχίζει τον Οκτώβριο του προηγούμενου έτους) οι δαπάνες συνολικά ξεπέρασαν τα 1,25 τρισεκατομμύρια δολάρια μέχρι στιγμής (Νοέμβριος) φέτος. Την ίδια χρονική περίοδο η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει εισπράξει μόλις 628 δισεκατομμύρια δολάρια σε έσοδα, που σημαίνει ότι το συνολικό έλλειμμα δύο μηνών είναι ήδη 624 δισεκατομμύρια δολάρια.
Το έλλειμμα αυτό για το πρώτο δίμηνο είναι μεγαλύτερο ακόμα και από το έλλειμμα που είχε σημειωθεί επί πανδημίας το πρώτο δίμηνο του 2021 (Οκτώβριο – Νοέμβριο 2020) όταν είχαν σταματήσει όλα και το δημόσιο κάλυπτε μισθούς και λειτουργικές δαπάνες, με την οικονομία σε στάση. Με αυτή την «τάση» και με δεδομένο ότι ούτε στην προηγούμενη προεδρία Τραμπ υπήρξε ιδιαίτερη «μέριμνα» για το έλλειμμα, οι εκτιμήσεις για το 2025 οδηγούν σε προβλέψεις για έλλειμμα της τάξης του 3,5 τρις δολ. τουλάχιστον. Με άλλα λόγια ένα έλλειμμα μεγαλύτερο και από εκείνο της πανδημίας! Άλλωστε και στην προηγούμενη προεδρία του ο Τραμπ είχε «πετύχει» τεράστια ελλείμματα, την πρώτη χρονιά ένα τρις δολ., ενώ την πρώτη χρονιά της πανδημίας (2020) έφθασε τα 3,1 τρις δολ.
Αν αφήσουμε στην άκρη τα έσοδα –μιας και ο Τραμπ ετοιμάζει νέες μειώσεις φόρων για τις επιχειρήσεις και τα υψηλά εισοδήματα– οι δαπάνες βασικά αφορούν τρεις τομείς της οικονομίας. Ο ένας είναι οι δαπάνες για την κοινωνική ασφάλιση και το Medicaid, ο άλλος είναι οι τόκοι εξυπηρέτησης του χρέους και ο τρίτος οι αμυντικές δαπάνες. Ποιες από αυτές είναι σε θέση να «κόψει» η κυβέρνηση Τραμπ και ο επικεφαλής του σχετικού γραφείου «περικοπών» Έλον Μάσκ; Οι τόκοι δεν κόβονται, οι αμυντικές δαπάνες μόνο αυξάνονται, η κοινωνική ασφάλιση θα θυσιαστεί ακόμα και στο επίπεδο που βρίσκεται στις ΗΠΑ για να συγκρατηθεί το έλλειμμα; Στο Κογκρέσο ακόμα και υπό την νέα του σύνθεση κάθε πρόταση για περαιτέρω μείωση των κοινωνικών δαπανών σημαίνει «πόλεμο». Αυτό τουλάχιστον λένε οι πρώτες δημοσκοπήσεις μετά τις εκλογές.
Από την άλλη, οι δαπάνες για τόκους εξυπηρέτησης του χρέους μόνο να αυξηθούν μπορούν καθώς η αύξηση του χρέους (για να αναχρηματοδοτηθεί το παλιό) απαιτεί υψηλές αποδόσεις των ομολόγων παρά τις μικρές μειώσεις επιτοκίων από την Fed, εξ ου και οι προβλέψεις τής τέως ΥΠΟΙΚ Γιέλλεν ότι ήμαστε και θα παραμείνουμε πλέον «σε ένα περιβάλλον υψηλότερων επιτοκίων». Σ’ αυτό βέβαια μπορεί να αντιδράσει η Fed αγοράζοντας κρατικά ομόλογα όπως έκανε την περασμένη δεκαετία, αλλά μπροστά της είναι πλέον ο επίμονος πληθωρισμός που της δένει τα χέρια έστω και προσωρινά. Αυτό το περιβάλλον των υψηλότερων αποδόσεων των ομολόγων το βλέπουμε ήδη να διαχέεται στις διεθνείς χρηματαγορές με τις μακροπρόθεσμες αποδόσεις να αυξάνονται ακόμα και όταν η Fed μειώνει τα δικά της επιτόκια.
Με άλλα λόγια το τεράστιο χρέος που έχει ξεπεράσει τα 35 τρις δολ. απαιτεί νέο δανεισμό για να αναχρηματοδοτηθεί και αυτό σημαίνει υψηλότερες απαιτήσεις από τους «αγοραστές» για να καλύψουν αυτές της ανάγκες, με αποτέλεσμα μεγαλύτερα ελλείμματα που ανατροφοδοτούν ένα φαύλο κύκλο χωρίς διέξοδο καθώς η Fed είναι ολοένα και πιο αδύναμη στο να συγκρατήσει αυτό το αυξανόμενο κόστος δανεισμού.
Αυτός ο φαύλος κύκλος ελλειμμάτων και χρέους είναι που αναζητά διέξοδο σε ένα πρόγραμμα πολιτικής του Τραμπ, που το συνθέτουν οι υψηλοί δασμοί στις εισαγωγές, φορολογικές μειώσεις των επιχειρήσεων και μία πρωτοφανής καταιγίδα αλαζονικών ιμπεριαλιστικών απαιτήσεων για «επανάκτηση» της διώρυγας του Παναμά, της «ενσωμάτωσης» του Καναδά στις ΗΠΑ ή της «κατάκτησης» της Γροιλανδίας!
Παναμά καίνε πορτρέτο του Τραμπ
Η εικόνα αυτή είναι ακόμα χειρότερη στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας στις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία η ακαθάριστη μόχλευση/έμμεσος δανεισμός (ο λόγος του χρέους προς τα περιουσιακά στοιχεία και τα κέρδη) όλων των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων που διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο των ΗΠΑ παραμένει εκρηκτικά υψηλή. Η δε μόχλευση των hedge funds βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας. Κάθε «κίνηση» που αλλάζει το κόστος του χρέους, είτε από την πλευρά των παρεμβάσεων του δημοσίου, είτε από την πλευρά των κεφαλαιαγορών ανά πάσα στιγμή μπορεί να προκαλέσει ανεξέλεγκτη καταιγίδα στους ωκεανούς της χρηματοπιστωτικής μόχλευσης.
Με άλλα λόγια εγκυμονείται ένα νέο οικονομικό κραχ του οποίου οι διαστάσεις είναι μη συγκρίσιμες εκείνου του 2008, με το δημόσιο και την Fed να είναι σε εξαιρετικά χειρότερη θέση από εκείνη που ήταν όταν χρειάστηκε να αντιμετωπίσουν την κατάρρευση της Lehman Brothers.
Ή για να «δούμε» λίγο διαφορετικά την συνολική του εικόνα, μπορούμε να πούμε ότι στο δωμάτιο που ήταν ήδη ο «ελέφαντας» του αμερικανικού χρέους, μπαίνει στις 20 Ιανουαρίου ένας άλλος «ελέφαντας» που χοροπηδάει ανεξέλεγκτα πάνω στις πολιτικές των «ποντικών» του επιτελείου Τραμπ. Ποιος αλήθεια μπορεί να μείνει σ’ αυτό το «δωμάτιο»;
Αν θέλουμε ενδείξεις για το πως αυτός ο «χορός» και οι συνέπειές του εξελίσσονται σε οικονομικό επίπεδο, ας αφήσουμε λιγάκι στην άκρη τον δικαιολογημένα τεράστιο επικοινωνιακό θόρυβο που προκάλεσε ο Τράμπ με τις εξαγγελίες για «κατακτήσεις» (Γροιλανδία, Παναμά), «προσαρτήσεις» (Καναδά), κ.λπ. Και ας δούμε την άλλη πλευρά του λόφου.
Στην τελευταία δημοπρασία δεκαετών ομολόγων (ΗΠΑ) το επιτόκιο δανεισμού εκτινάχθηκε πάνω από το 4,6% (στα αντίστοιχα ελληνικά είναι 3,3%). Αυτό σημαίνει ότι η αναχρηματοδότηση των 36 τρις δολ. αμερικανικού χρέους γίνεται μια εκρηκτική υπόθεση για το νέο επιτελείο Τραμπ, για την Fed, αλλά και τους κεντρικούς τραπεζίτες όλου του κόσμου.
Το 2025 πέρα από τις πυρκαγιές στο Λος Άντζελες έχει να «γνωρίσει» τις επερχόμενες «πυρκαγιές» στις αγορές ομολόγων διεθνώς, με εμπρηστή το δολαριακό χρέος. Αυτή η πυρκαγιά τροφοδοτεί και δυναμώνει τις ιμπεριαλιστικές πηγές ενός τρίτου παγκόσμιου πολέμου.
https://neaprooptiki.gr/poios-einai-pio-apeilitikos-o-trab-i-to-chreos-ton-ipa/
Σχόλια (0)