Για την «ισότητα των όπλων», δημοσιεύουμε σήμερα άρθρο-απάντηση του κ. Νεκτάριου Φαρμάκη στην προχθεσινή ανάρτηση μας με τίτλο «Καλή σας μέρα κ. Παπαναστασίου | Μας την “έπεσαν” τα “μπάχαλα”» (Δείτε ΕΔΩ)
Η κουβέντα ξεκίνησε… Όσοι «πιστοί» προσέλθετε. (Λ.Τ.)
κ. Τηλιγάδα
Διάβασα με μεγάλο ενδιαφέρον το προχθεσινό σας άρθρο, στο οποίο σχολιάζετε την ανοιχτή επιστολή μου σχετικά με τις αλλαγές που πρόκειται, σύμφωνα με σχετικές διαρροές, να προτείνει η επιτροπή του Υπουργείου Εσωτερικών που εξετάζει το θεσμικό πλαίσιο των ΟΤΑ.
- του Νεκτάριου Φαρμάκη |
| red line
Λυπάμαι ειλικρινά αν πράγματι σας κούρασε το κείμενο.
Αντιλαμβάνομαι ότι οποιαδήποτε θεωρητική ανάλυση –πλην όσων έχουν αριστερή αφετηρία και κατάληξη – μπορεί να σας φαίνεται «φλύαρη» ή «πομπώδης». Δεν θα πρέπει να ξεχνάτε όμως ότι, ως επί το πλείστον, όσοι τοποθετούμαστε σε ιδεολογικούς χώρους που έχουν μια κάποια επαφή με τον ορθολογισμό «έχουμε το κουσούρι» να υποστηρίζουμε τις απόψεις μας με παράθεση επιχειρημάτων δομημένων και επαρκώς θεμελιωμένων, ακόμα κι αν χρειαστεί να προηγηθεί εξαντλητική και «περισπούδαστη» θεωρητική ανάλυσή τους. Αναγνωρίζω φυσικά, ότι υπάρχει και πολιτικός λόγος που αρχίζει και τελειώνει στην κενή περιεχομένου και ανέξοδη συνθηματολογία και μάλιστα ίσως να είναι και πιο θελκτικός -ιδίως σε συγκεκριμένους πολιτικούς χώρους- και λιγότερο κουραστικός, πλην όμως έχω κάνει εδώ και χρόνια τις επιλογές μου απορρίπτοντας και τις πρακτικές αυτές και την ιδεολογική τους αφετηρία. Σε διλήμματα όπως συνθηματολογία ή επιχειρηματολογία, λαϊκισμός ή ειλικρίνεια, ουτοπία ή ρεαλισμός, όσο κι αν σας φαίνεται παράξενο, υπάρχουν και ασχολούμενοι με τα κοινά οι οποίοι ακολουθούν τη μη δημοφιλή επιλογή.
Έτσι λοιπόν, αντί να πω «ναι στην απλή αναλογική στους ΟΤΑ για την ενίσχυση της Δημοκρατίας» επιλέγω να εξηγήσω γιατί μια τέτοια εξέλιξη θα οδηγούσε στην αποδυνάμωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μέσω της αδρανοποίησής της και της πλήρους παράλυσης των οργάνων της. Αντί να πω «ναι στον δεσμευτικό χαρακτήρα των τοπικών-λαϊκών συνελεύσεων για να δοθεί πραγματικό νόημα στην έννοια της Αυτοδιοίκησης» επιλέγω να εξηγήσω το γιατί μια τέτοια επιλογή κείται τόσο εκτός νομικού πλαισίου αλλά και με ποιο μηχανισμό κάτι τέτοιο θα έβαζε το καρφί στο φέρετρο της Αυτοδιοίκησης. Δύσκολος ο δρόμος αυτός, το γνωρίζω, αλλά τον έχω επιλέξει και θα συνεχίζω να πορεύομαι σε αυτόν.
Επειδή στο εν λόγω άρθρο σας παρατήρησα μια, ακούσια θέλω να πιστεύω, διαστρέβλωση των σκέψεών μου, επιτρέψτε μου να προβώ σε μια επιγραμματική σύνοψη των όσων αναφέρω σε αυτό, παραλείποντας την ανάλυση των σχετικών νομικών επιχειρημάτων προκειμένου αυτήν την φορά να μην σας κουράσω.
· Υπάρχει η πληροφόρηση ότι η επιτροπή του Υπουργείου Εσωτερικών για το θεσμικό πλαίσιο των ΟΤΑ έχει καταλήξει σε κάποιες προτάσεις. Οι προτάσεις αυτές είναι κυρίως α) Η καθιέρωση απλής αναλογικής χωρίς μπόνους για την πρώτη σε ψήφους παράταξη β) Η εξακολούθηση εκλογής του δημάρχου ή του περιφερειάρχη με 50+1% από την πρώτη ή τη δεύτερη Κυριακή των εκλογών
γ) Η μείωση της θητείας των αυτοδιοικητικών Αρχών στα 4 από τα 5 έτη
δ) Η παροχή δικαιώματος ψήφου στους νόμιμους αλλοδαπούς
ε) Οι προτάσεις των τοπικών-λαϊκών συνελεύσεων να έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα
στ) Οι συνελεύσεις να έχουν δικαίωμα διοργάνωσης και τοπικών δημοψηφισμάτων
ζ) Να καταργηθούν οι δημοτικές-τοπικές κοινότητες, οι χωρικοί αντιπεριφερειάρχες, τα επαρχεία, οι εκλογικές περιφέρειες, οι επιτροπές ποιότητας ζωής, οικονομική επιτροπή, ο συμπαραστάτης του δημότη και οι σχολικές επιτροπές
η) Αναβάθμιση των γενικών γραμματέων
θ) Συμμετοχή σε όργανα διοίκησης εκπρόσωποι εργαζομένων, μεταναστών-προσφύγων, κληρωτών συμβούλων και ι) Να έχουν δικαίωμα εκλέγεσθαι συμβασιούχοι δήμων αλλά και υποψήφιοι με οικονομικές οφειλές
· Ο Ευρωπαϊκός Χάρτης Τοπικής Αυτονομίας (ν. 1850/1989), ο οποίος είναι βάσει του άρθ. 28 παρ. 1 του Συντάγματος υπέρτερος κάθε άλλου νόμου ισχύει ή πρόκειται να ισχύσει σχετικά με την Αυτοδιοίκηση, προσδιορίζει και κατοχυρώνει την έννοια της τοπικής αυτονομίας, η οποία εξειδικεύεται «ως δικαίωμα και πραγματική ικανότητα των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης να ρυθμίζουν, να διευθύνουν [… ]με δική τους ευθύνη και προς όφελος του πληθυσμού τους ένα σημαντικό μέρος των δημοσίων υποθέσεων»
· Βάσει Συντάγματος και Κοινοτικού Δικαίου (δηλαδή Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας) δεν επιτρέπεται στο νομοθέτη να καταργήσει άμεσα ή έμμεσα το θεσμό της τοπικής αυτοδιοίκησης
· Στην περίπτωση που συλλήβδην υλοποιηθούν οι παραπάνω προτάσεις θα πρόκειται για μια de facto έμμεση κατάργηση (ή στην καλύτερη περίπτωση αποδυνάμωση) του θεσμού της τοπικής αυτοδιοίκησης μέσω της πλήρους αδυναμίας λήψεως αποφάσεων, δηλαδή αποστέρηση ή περιορισμός της «πραγματικής ικανότητας των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης να ρυθμίζουν, να διευθύνουν με δική τους ευθύνη και προς όφελος του πληθυσμού τους ένα σημαντικό μέρος των δημοσίων υποθέσεων» . Για το λόγο αυτό θα πρέπει να ενημερωθούν οι τοπικές κοινωνίες και να υπάρξει συντονισμένη αντίδραση στους παραπάνω σχεδιασμούς.
Αυτά λοιπόν εν ολίγοις υποστηρίζω στην ανοικτή επιστολή μου. Οπότε ερχόμαστε στο σημείο όπου πρέπει να εξετάσουμε το τι αναφέρετε εσείς κ. Τηλιγάδα στο σχετικό σας άρθρο και το κατά πόσο αυτά είναι ορθά και αν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Σημείο πρώτο: Ισχυρίζεστε ότι «δεν ακούστηκε καμία κωδωνουκρουσία εξέγερσης από κανέναν κ. Φαρμάκη για την εφαρμογή των επιταγών των μνημονίων και στην τοπική αυτοδιοίκηση από την συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ», ενώ «η διαρροή και μόνο της πρότασης για την απλή αναλογική, το δικαίωμα ψήφου στους νόμιμους αλλοδαπούς κ.ο.κ. στάθηκαν ικανά για περισπούδαστες αναλύσεις».
Στο σημείο αυτό δικαιωματικά το συγκεκριμένο χωρίο του άρθρου σας κερδίζει επάξια μια θέση στο μεγάλο λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας ως ακαδημαϊκό παράδειγμα στο λήμμα περί λαϊκισμού. Βέβαια στον τόπο όπου σχεδόν όλοι έχουν σκίσει κι από ένα μνημόνιο στα λόγια, είναι λογικό να αξιώνετε ένας περιφερειακός σύμβουλος να προβεί «σε κωδωνοκρουσίες εξέγερσης κατά της εφαρμογής των μνημονίων στην τοπική αυτοδιοίκηση». Επειδή όμως αυτό ως φράση και μόνο δεν αντέχει σε κριτική βάσανο, θα αρκεστώ να σας πω ότι ρεαλιστικά «εξεγείρομαι» κατά της διαφαινόμενης πρόθεσης της ελληνικής κυβέρνησης να προβεί αυτοβούλως και με νομοθετική πρωτοβουλία που έρχεται σε σύγκρουση με υπέρτερους κανόνες δικαίου σε μια έμμεση υποβάθμιση της αυτοδιοίκησης, αφήνοντας σε άλλους τα «νταούλια που θα χορέψουν τους Ευρωπαίους».
Σημείο δεύτερο: Αναρωτιέστε κατ’ ουσίαν «αν μπορεί να σημαίνει Δημοκρατία» οποιοδήποτε εκλογικό σύστημα πέραν της απλής αναλογικής φέρνοντας ως παράδειγμα τα αποτελέσματα της πρώτης Κυριακής στο Δήμο Αγρινίου σε σχέση με τους συσχετισμούς των εδρών που προέκυψαν μετά τη δεύτερη Κυριακή.
Κατ’ ουσίαν λοιπόν υποστηρίζετε ότι, με βάση την «απλή κι ανόθευτη αναλογική», η οποία βεβαίως οπουδήποτε εφαρμόζεται οδηγεί σε πλήρη «ακυβερνησία», ποτέ και πουθενά δεν θα υλοποιούνται οι πολιτικές τις οποίες θα έχουν ψηφίσει οι περισσότεροι συγκριτικά πολίτες. Δεδομένου ότι είναι εντελώς σπάνιο σε εκλογικές διαδικασίες, είτε της κεντρικής πολιτικής σκηνής είτε της αυτοδιοίκησης, να συγκεντρώνει κάποιος σχηματισμός 50+1%, είναι προφανές ότι με την απλή αναλογική η πολιτική πρόταση που θα έχουν επιλέξει οι περισσότεροι συγκριτικά πολίτες δεν θα μπορεί να εφαρμοστεί επειδή πάντοτε θα υπολείπεται των εδρών των υπολοίπων σχηματισμών. Δηλαδή μας λέτε στην ουσία ότι ο Τ. Παπανικολάου των 4.114 ή ο Σ.Μερμίγκης των 1.427 ψήφων ψήφων (αμφότερους τους σέβομαι απεριόριστα) την πρώτη Κυριακή θα πρέπει να είναι ο ρυθμιστής για το εάν η παράταξη του Γ. Παπαναστασίου, την οποία τίμησαν με την ψήφο τους την πρώτη Κυριακή 22.114 πολίτες (και, για να μην ξεχνιόμαστε, 31.185 ψήφοι ή ποσοστό 66,87% την δεύτερη Κυριακή), θα μπορούσε να εφαρμόσει οτιδήποτε από το πρόγραμμά της. Επειδή λοιπόν η Δημοκρατία δεν είναι μια άσκηση επί χάρτου αλλά θα πρέπει να οδηγεί στην υλοποίηση πολιτικών και όχι στην αδράνεια και τη στείρα άρνηση (όπως έχει αποδειχθεί ότι συμβαίνει με την απλή αναλογική) είμαι της άποψης ότι η απλή αναλογική θα είναι άκρως επιζήμια για τα συμφέροντα των ίδιων των πολιτών. Αυτό βέβαια επιτρέψτε μου να σας πω ότι δεν με κάνει λιγότερο δημοκράτη από εσάς, ίσως όμως μπορεί να με χαρακτηρίσει ως περισσότερο ρεαλιστή σε σχέση με τη δική σας θεώρηση των πραγμάτων.
Σημείο τρίτο: Παρατηρείτε ότι αν για κάποιους «περισπούδαστους αυτοδιοικητικούς» σημαίνει Δημοκρατία η «ενισχυμένη αναλογική» τότε μπορείτε κάλλιστα να αντιληφθείτε «την φοβική αντιμετώπιση που επιφυλάσσουν για την παραχώρηση του δικαιώματος ψήφου στους νόμιμους αλλοδαπούς ή για το δεσμευτικό χαρακτήρα των προτάσεων των τοπικών και λαϊκών συνελεύσεων».
Επειδή υποθέτω ότι με συμπεριλαμβάνετε στους «περισπούδαστους αυτοδιοικητικούς» , θα πρέπει να σας ενημερώσω ότι φοβική αντιμετώπιση από μέρους μου υπάρχει μόνο απέναντι σε ό,τι υποσκάπτει και υποβαθμίζει την ποιότητα της Δημοκρατίας και της Αυτοδιοίκησης. Αφού λοιπόν σας εξήγησα για ποιο λόγο θεωρώ ότι η απλή αναλογική είναι μια επιλογή που θα υποβαθμίσει στην πράξη την παραγωγή του αυτοδιοικητικού έργου σε βάρος των ίδιων των πολιτών, ας κλείσω με δυο λόγια για τα άλλα δύο θέματα που θίγετε για να καταλάβουν οι αναγνώστες σας αν και απέναντι σε τι είμαι στην αλήθεια φοβικός.
Ως προς το θέμα της πρόθεσης του Υπουργείου Εσωτερικών να παραχωρήσει δικαίωμα ψήφου στους νόμιμους αλλοδαπούς, αν δεν το γνωρίζετε σας ενημερώνω ότι σύμφωνα με την απόφαση 460/2013 του ΣτΕ, έχει κριθεί ότι το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι συνδέεται μόνο με τους Έλληνες πολίτες (και στην τοπική αυτοδιοίκηση), σύμφωνα με το Σύνταγμα, και επομένως δεν μπορεί να επεκταθεί και στους μη έχοντες την ιδιότητα αυτή, παρά εφόσον υπάρξει συνταγματική αναθεώρηση. Δεν εξετάζω (ούτε άλλωστε και στην ανοικτή μου επιστολή δεν το εξέτασα) αν η χορήγηση του δικαιώματος ψήφου είναι κάτι που πρέπει ή δεν πρέπει να γίνει. Αυτό είναι μια άλλη κουβέντα για την οποία ευθαρσώς σας λέω ότι προσωπικά δεν είμαι κάθετος υπέρ της μιας ή της άλλης άποψης. Αυτό το οποίο εξετάζω στην επιστολή μου είναι ότι η προφανής πρόθεση του Υπουργείου Εσωτερικών να νομοθετήσει άρον -άρον κάτι τέτοιο κατά τρόπο παράνομο (δηλαδή δίχως να έχει προηγηθεί σχετική συνταγματική αναθεώρηση) είναι ηλίου φαεινότερο ότι γίνεται με σκοπό την άγραν ψήφων και την νόθευση της βούλησης των τοπικών κοινωνιών. Άρα ναι, είμαι φοβικός στο συγκεκριμένο σημείο αλλά προφανώς όχι όπως το εννοείτε εσείς. Δεν έχω κάποια φοβία για το ότι «θα ψηφίζουν οι νόμιμοι αλλοδαποί» αλλά για το ότι η Κυβέρνηση βάσει του τρόπου και των κινήτρων της επιχειρεί να φαλκιδεύσει την Δημοκρατία στην Αυτοδιοίκηση.
Ως προς το θέμα του δεσμευτικού χαρακτήρα των προτάσεων των τοπικών και λαϊκών συνελεύσεων, ισχύουν εν πολλοίς τα όσα προανέφερα για την απλή αναλογική και τον τρόπο με τον οποίο δύναται να οδηγήσει σε παράλυση την άσκηση ουσιαστικής αυτοδιοικητικής πολιτικής. Σας καλώ απλώς να σκεφτείτε την περίπτωση όπου ο Δήμος κρίνει ότι πρέπει να δημιουργηθεί εντός των ορίων του ένα κέντρο απεξάρτησης από ναρκωτικές ουσίες και το ένα λαϊκό συμβούλιο μετά το άλλο σε κάθε γειτονιά της πόλης αποφασίζει ότι δεν δέχεται στην περιοχή του την εγκατάσταση του κέντρου αυτού. Είναι αυτό πραγματική Δημοκρατία; Πραγματικά δεν σας προβληματίζει το γεγονός ότι με την προτεινόμενη ρύθμιση περί δεσμευτικότητας των προτάσεων των λαϊκών συμβουλίων υποβαθμίζεται, αν δεν εκμηδενίζεται, ο ρόλος των εκλεγμένων δημοτικών αρχών; Και αν είναι πραγματική Δημοκρατία η υποκατάσταση του Δημοτικού Συμβουλίου από τα λαϊκά συμβούλια μήπως είναι πραγματική Δικαιοσύνη και η υποκατάσταση των Δικαστηρίων από λαϊκά δικαστήρια; Αλλά καλύτερα να σταματήσω εδώ για να μην μπαίνουν ιδέες στους ιδεοληπτικούς ανθρώπους που τυγχάνει να μας κυβερνούν…
Αγαπητέ κ. Τηλιγάδα αυτά τα (όχι και τόσο) ολίγα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας. Δεν τρέφω αυταπάτες ότι αλλάξατε τη γνώμη σας για όσα γράψατε (είναι άλλωστε θεμιτό και υγιές να διαφωνούμε ιδεολογικά) , ελπίζω όμως να σας παρακίνησα να μετακινηθείτε από την συνθηματολογία στην επιχειρηματολογία.
Υ.Γ : Ειλικρινά πάντως, θα προτιμούσα αυτή η συζήτηση να γίνει θεσμικά και σε επίπεδο αιρετών , ούτως ώστε να διαφανεί η δυναμική της κάθε άποψης αλλά και να αποκτήσει η όποια αντιπαράθεση απόψεων ουσιαστικό πολιτικό αντίκτυπο.
Φιλικά
Νεκτάριος Αθ.Φαρμάκης
