Το κυνήγι της απουσίας,Παύλος Παυλίδης

« Κυρίως μου προκαλεί το ενδιαφέρον η αναζήτηση κρυμμένων «φανερών» εικόνων. Εικόνων που βρίσκονται «κάτω από τη μύτη μας» αλλά περνούν απαρατήρητες. Με γοητεύει επίσης το κυνήγι της απουσίας. Νομίζω ότι μπορεί να γίνει πολύ πιο αποκαλυπτική, πολύ πιο διεισδυτική, και πολύ πιο περιγραφική από το προφανές…»

Συνέντευξη: Νικολέτα Γερολιμίνη

Παύλο, θα’ θελα να μας μιλήσεις λίγο για τον εαυτό σου – για όποιον δε σε ξέρει- αλλά και για το πότε και πώς ξεκινάει η σχέση σου με τη φωτογραφία.

Κατ’ αρχάς να σε ευχαριστήσω Νικολέτα για την πρόσκληση στο Red Line.

Αρχίζοντας από τα πολύ τυπικά για τον εαυτό μου, μπορώ να αναφέρω ότι γεννήθηκα πριν από 55 χρόνια στην Αθήνα, όπου ακόμα ζω. Τελείωσα το τμήμα γραφιστικής του ΤΕΙ Αθήνας και από τότε διατηρώ ένα δημιουργικό γραφείο μέσα από το οποίο ασχολούμαι κυρίως με τον σχεδιασμό εντύπων.

Αρκετά πριν από αυτό όμως, γύρω στα 14, θυμάμαι να προσπαθώ να μαζέψω χρήματα για να αγοράσω την πρώτη μου slr κάμερα. Δεν μπορώ όμως να θυμηθώ το λόγο που με οδήγησε να αγαπήσω τη φωτογραφία. Έτσι απλά χωρίς κάποιο ιδιαίτερο σκοπό ξεκίνησα να φωτογραφίζω, να εμφανίζω και να εκτυπώνω τις φωτογραφίες μου στον σκοτεινό θάλαμο, που έστησα στο δωματιάκι στην ταράτσα του σπιτιού μας.

Ακόμα και σήμερα δεν μπορώ να απαντήσω με σιγουριά για το λόγο που φωτογραφίζω. Ίσως γιατί μου αρέσει να παρατηρώ γύρω μου και να συλλέγω ψηφίδες από την καθημερινότητα. Ίσως γιατί μου αρέσει να βλέπω εικόνες που μου ξαναφέρνουν στο μυαλό περασμένες στιγμές ή ίσως γιατί αρκετές φορές βλέπω τα πράγματα, που αρχικά μου κίνησαν το ενδιαφέρον, να μεταμορφώνονται και να παρουσιάζονται με μία τελείως διαφορετική μορφή και σημασία από αυτή που αρχικά είχα εισπράξει.

Σίγουρα η φωτογραφία δεν αποτελεί για μένα μέσο ψυχανάλυσης και απομόνωσης. Το αντίθετο. Με βάζει αντιμέτωπο με την πραγματικότητα που προσπαθώ να αλλάξω συνήθως χωρίς επιτυχία.

Oddities, people, urban patches : αυτοί είναι τίτλοι από κάποια project που υπάρχουν στην προσωπική σου ιστοσελίδα. Θα μας πεις λίγα λόγια για την κάθε σειρά;

Το site μου αυτή την εποχή είναι υπό αμφισβήτηση και συνεπώς υπό διαμόρφωση και αναδιάταξη. Οι συγκεκριμένοι τίτλοι είναι σχεδόν αυθαίρετοι και προσπαθούν να περιγράψουν κυρίως τι δείχνουν οι φωτογραφίες μου. Είναι μία ταξινόμηση που σήμερα δε μου λέει κάτι και προσπαθώ να δω τις σειρές των φωτογραφιών μου κάτω από μία άλλη νέα λογική.

Επιλέγεις εκ των προτέρων κάποιο θέμα πάνω στο οποίο δουλεύεις ή η θεματική ενότητα προκύπτει στη συνέχεια από επιλογή ανάμεσα σε μεμονωμένες φωτογραφίες;

Μου είναι αδύνατο να επιλέξω και πολύ περισσότερο να δουλέψω πάνω σε κάποιο συγκεκριμένο θέμα. Όσες φορές προσπάθησα να κάνω κάτι τέτοιο απέτυχα παταγωδώς. Θα μπορούσα να πω ότι φωτογραφίζω σαν να κρατάω κάποιου τύπου ημερολόγιο από την καθημερινότητα, απομονώνοντας εικόνες από τον περίγυρό μου άναρχα, χωρίς κάποιο συγκεκριμένο σκοπό. Αργότερα προσπαθώ να συνθέσω κάποια νέα εικόνα, κάποιο νέο συναίσθημα ίσως, συνδυάζοντας τις φαινομενικά ασύνδετες φωτογραφίες μου. Θεωρώ μαγική τη συνέχεια της φωτογραφικής διαδικασίας μετά την λήψη, στην δημιουργία ενός νέου κόσμου ίσως διαφορετικού από τον πραγματικό μόνο και μόνο τοποθετώντας τις φωτογραφίες σε κάποια διαφορετική σειρά.

Έχεις κάποιο «αγαπημένο» θέμα φωτογράφισης;

Μου αρέσει να φωτογραφίζω όπως είπα και παραπάνω οτιδήποτε μου κινεί το ενδιαφέρον. Κυρίως μου προκαλεί το ενδιαφέρον η αναζήτηση κρυμμένων «φανερών» εικόνων. Εικόνων που βρίσκονται «κάτω από τη μύτη μας» αλλά περνούν απαρατήρητες. Με γοητεύει επίσης το κυνήγι της απουσίας. Νομίζω ότι μπορεί να γίνει πολύ πιο αποκαλυπτική, πολύ πιο διεισδυτική, και πολύ πιο περιγραφική από το προφανές…

Στις φωτογραφίες σου κυριαρχεί το χρώμα χωρίς να λείπει εντελώς και το ασπρόμαυρο. Χρώμα ή ασπρόμαυρο;

Οι λίγες ασπρόμαυρες που υπάρχουν στις φωτογραφίες μου είναι απλά η ανάμνηση του περάσματος που έκανα από εκεί. Τα τελευταία αρκετά χρόνια συνειδητά έχω καταλήξει στο χρώμα. Για εμένα η έλλειψη χρώματος είναι ένα περιττό δεκανίκι, ένα φορμαλιστικό τρικ που οδηγεί με ευκολία στην μεταμόρφωση. Στη μεταμόρφωση που με ιντριγκάρει να την ανακαλύπτω με πιο δύσκολους τρόπους.

Με ποια κριτήρια επιλέγεις ως ενδιαφέρουσα μια φωτογραφία;

Δεν μπορώ να απαντήσω εύκολα σε αυτή την ερώτηση. Σίγουρα θα αποκλείσω τις πολύ προφανείς προσεγγίσεις. Θα προσπαθήσω να βρω την άκρη σε κάποιο κρυμμένο νήμα που θα με οδηγήσει ίσως σε μία διαφορετική από την αρχική ανάγνωση της φωτογραφίας. Μερικές φορές όμως θα σταθώ σε κάποια εικόνα χωρίς να ξέρω γιατί. Ίσως γιατί αναδεικνύει κάτι ξεχασμένο μέσα μου που το είχα φυλάξει παλιότερα. Με τον ίδιο τρόπο μπορεί να λειτουργήσει και ανάποδα και να απορρίψω μία εικόνα χωρίς να μπορώ να εξηγήσω γιατί.

Υπάρχουν φωτογράφοι που θαυμάζεις και έχουν επηρεάσει καθοριστικά τη διαμόρφωση του προσωπικού σου ύφους;

Νομίζω ότι ό,τι βλέπουμε και μελετάμε μας επηρεάζει στο έργο μας. Υπό αυτή την έννοια οποιοσδήποτε, είτε ο φίλος φωτογράφος που θα βγούμε μαζί βόλτα ή θα καθίσουμε να συζητήσουμε για τις φωτογραφίες μας, είτε ο μεγάλος φωτογράφος που άφησε ανεξίτηλα τα χνάρια του στην ιστορία της φωτογραφίας μπορεί να μας βοηθήσει.

Εάν θελήσω παρ’ όλα αυτά να εντοπίσω κάποιους φωτογράφους που θεωρώ ότι με έχουν επηρεάσει περισσότερο θα καταλήξω στους Walker Evans, Stephen Shore και Alec Soth που ούτως ή άλλως αποτελούν μεταξύ τους, κατά κάποιο τρόπο, μία συνέχεια.

Εκτός από φωτογράφος διδάσκεις φωτογραφία. Τι πιστεύεις, η φωτογραφία διδάσκεται;

Όχι δεν διδάσκεται! Σίγουρα διδάσκεται η τεχνική η οποία αργά ή γρήγορα εύκολα κατακτάται. Αλλά η τεχνική δεν είναι φωτογραφία. Φωτογραφία κατά τη γνώμη μου είναι μία βαθιά προσωπική αναζήτηση του καθενός ξεχωριστά που την κάνει κυρίως μόνος του. Ο «δάσκαλος» (θα μπορούσαμε καλύτερα να τον ονομάσουμε «βοηθό») απλά βοηθά σε αυτή την αναζήτηση. Μπορεί να σου δείξει μονοπάτια, μπορεί να βοηθήσει δίνοντάς σου ερεθίσματα, μπορεί να βοηθήσει στα αναπόφευκτα κολλήματα, μπορεί τελικά να οδηγήσει πιο γρήγορα σε ξέφωτα.

Τι θεωρείς ότι είναι σημαντικό ώστε να εξελιχθεί κάποιος φωτογραφικά;

Δουλειά και αφοσίωση. Αυτά κυρίως, χωρίς να μπορούμε να πούμε ότι ισχύουν για όλους. Βοηθάει επίσης η μελέτη άλλων φωτογράφων. Παλιών και νέων. Μπορεί για κάποιους μία μορφή ψυχαναγκασμού να λειτουργήσει καλά σε περιόδους αμφισβήτησης. Η συναναστροφή με άλλους φωτογράφους και οι συζητήσεις πάνω σε φωτογραφίες είναι επίσης καλό εργαλείο. Ο καθένας μπορεί με τον καιρό να βρει το δικό του τρόπο για να γίνει πιο αποδοτικός σε αυτό που θέλει να κάνει.

Ετοιμάζεις κάτι καινούριο; Μελλοντικά σχέδια…;

Ετοιμάζουμε κάτι καινούριο αυτό τον καιρό με κάποιους φίλους φωτογράφους και μη, που όμως είναι πολύ νωρίς ακόμα για να μπορέσω να το ανακοινώσω.

Αυτή την εποχή εκτός από τις γραφιστικές δουλειές που τρέχουν, οργανώνω κάποια εργαστήρια φωτογραφίας στο «Κέντρο Απόκεντρο»,ένα χώρο που έχουμε δημιουργήσει στα Εξάρχεια με μερικούς φίλους εικαστικούς που αποτελούν την ομώνυμη ομάδα.