4 Μάη στη Μαδρίτη: Ηττημένη η Αριστερά – Το χρονικό ενός επείγοντος

Τα αποτελέσματα των εκλογών στο περιφερειακό κοινοβούλιο της Μαδρίτης αποτελούν τον «πρώτο γύρο» των επικείμενων εκλογών σε επίπεδο ολόκληρου του Ισπανικού Κράτους.

Απο­κά­λυ­ψαν ορι­σμέ­να βα­σι­κά πο­λι­τι­κά προ­βλή­μα­τα που τα­λα­νί­ζουν τόσο την πα­ρα­δο­σια­κή σο­σιαλ­φι­λε­λεύ­θε­ρη Αρι­στε­ρά όσο και τη νέα λαϊ­κι­στι­κή Αρι­στε­ρά που προ­έ­κυ­ψε από την κι­νη­το­ποί­η­ση των αγα­να­κτι­σμέ­νων του Κι­νή­μα­τος 15Μ (15 Μαΐου 2011). Ταυ­τό­χρο­να όμως, πολ­λα­πλα­σιά­ζο­νται τα προ­βλή­μα­τα στο συ­ντη­ρη­τι­κό Λαϊκό Κόμμα (PP): η ηγε­σία της Ιζα­μπέλ Ντίαζ Αγιού­σο ήρθε φαι­νο­με­νι­κά από το που­θε­νά για να αμ­φι­σβη­τή­σει τον γε­νι­κό γραμ­μα­τέα του κόμ­μα­τος Πά­μπλο Κα­σά­δο, ο οποί­ος με τη σειρά του προ­σπα­θεί να επω­φε­λη­θεί από τη νίκη στη Μα­δρί­τη.

Μανουέλ Γκαρί Ράμος | μετάφραση Σπύρος Μπενετάτος |

Η Αγιού­σο, όπως είναι γνω­στή, είναι ένα δη­μιούρ­γη­μα του πο­λι­τι­κού μάρ­κε­τινγκ που έχει απο­κρυ­σταλ­λω­θεί σε ένα «brand» που γέρ­νει τις εσω­τε­ρι­κές ισορ­ρο­πί­ες του PP προς πιο σκλη­ρές νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες και δε­ξιές θέ­σεις. Αυτά μπο­ρεί να απο­τε­λέ­σουν μειο­νε­κτή­μα­τα εάν η ίδια και το PP φι­λο­δο­ξούν να κυ­βερ­νή­σουν τη χώρα στο σύ­νο­λό της. Τα απο­τε­λέ­σμα­τα στη Μα­δρί­τη -δε­δο­μέ­νων των ιδιαί­τε­ρων πο­λι­τι­κών, οι­κο­νο­μι­κών και κοι­νω­νι­κών χα­ρα­κτη­ρι­στι­κών της πε­ριο­χής- δεν μπο­ρούν να εξα­χθούν μη­χα­νι­κά στο σύ­νο­λο του Ισπα­νι­κού Κρά­τους. Αλλά, αναμ­φί­βο­λα, η «προ­ο­δευ­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση» του Ισπα­νι­κού Κρά­τους που σχη­μα­τί­στη­κε από το Ισπα­νι­κό Σο­σια­λι­στι­κό Ερ­γα­τι­κό Κόμμα (PSOE) και τους Podemos (UP, Unidas Podemos) έχει δε­χθεί ένα βαρύ πλήγ­μα.

Κι ακόμα χει­ρό­τε­ρα, το εκλο­γι­κό απο­τέ­λε­σμα είναι ένα πολύ κακό νέο για τις υπο­τε­λείς τά­ξεις και για τους ερ­γα­ζό­με­νους -εν ολί­γοις, για το λαό της Αρι­στε­ράς. Ο νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμός τύπου Τραμπ που δο­κι­μά­στη­κε στη Μα­δρί­τη επι­βε­βαί­ω­σε και βελ­τί­ω­σε την εκλο­γι­κή του θέση στο πλαί­σιο μιας κρί­σι­μης κοι­νω­νι­κής συ­γκυ­ρί­ας. Η υγειο­νο­μι­κή και οι­κο­νο­μι­κή κα­τά­στα­ση που δη­μιούρ­γη­σε η παν­δη­μία προ­στέ­θη­κε στους προη­γού­με­νους πα­ρά­γο­ντες που συν­θέ­τουν μια βαθιά «κα­τά­στα­ση δυ­σφο­ρί­ας» που δια­τρέ­χει το σύ­νο­λο της κοι­νω­νί­ας στο Ισπα­νι­κό Κρά­τος, όπως συμ­βαί­νει σε πολ­λές άλλες χώρες.

Μια δρα­μα­τι­κή κα­τά­στα­ση

Στην πε­ρί­πτω­ση της Ισπα­νί­ας, αυτή η κα­κο­δαι­μο­νία επι­δει­νώ­νε­ται για μια ερ­γα­τι­κή τάξη που υπο­φέ­ρει από ανερ­γία 3.949.640 ατό­μων τον Μάρ­τιο του τρέ­χο­ντος έτους, που ση­μαί­νει 15,3% του ενερ­γού πλη­θυ­σμού -σύμ­φω­να με τα επί­ση­μα στοι­χεία, αν και στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα είναι υψη­λό­τε­ρη. Με­τα­ξύ των ατό­μων κάτω των 25 ετών, ο αριθ­μός αυτός φτά­νει το 37%. Ταυ­τό­χρο­να, ο αριθ­μός των ερ­γα­ζο­μέ­νων που επω­φε­λού­νται από τα έκτα­κτα μέτρα του Expediente de Regulación Temporal de Empleo (ERTE, ασφά­λι­ση ανερ­γί­ας για προ­σω­ρι­νές απο­λύ­σεις) έφτα­σε τα 638.283 άτομα στα τέλη Απρι­λί­ου. Οι ουρές για τρό­φι­μα μπρο­στά από τα δη­μό­σια, ιδιω­τι­κά και λαϊκά συσ­σί­τια είναι μια οδυ­νη­ρή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα. Τα μέτρα «κοι­νω­νι­κής ασπί­δας» της κυ­βέρ­νη­σης του Πέδρο Σάν­τσεζ -όπως το άθλιο Ελά­χι­στο Ανα­γκαίο Ει­σό­δη­μα που δη­μιουρ­γή­θη­κε για ακραί­ες πε­ρι­πτώ­σεις- πολ­λές φορές δεν υλο­ποιού­νται, κα­θυ­στε­ρούν και, σε κάθε πε­ρί­πτω­ση, είναι ανε­παρ­κή. Η ισπα­νι­κή οι­κο­νο­μι­κή δομή -με έναν τομέα του­ρι­στι­κών υπη­ρε­σιών που αντι­προ­σώ­πευε σχε­δόν το 13% του ΑΕΠ το 2019 πριν από το COVID19- και ένα δί­κτυο μπαρ, τα­βερ­νών και εστια­το­ρί­ων δυ­σα­νά­λο­γα με­γά­λο συ­γκρι­τι­κά με τον ντό­πιο πλη­θυ­σμό, έχει υπο­φέ­ρει σκλη­ρά από τις επι­πτώ­σεις της παν­δη­μί­ας.

Υπό αυτές τις συν­θή­κες, η ισπα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση, με μια αύ­ξη­ση του δη­μό­σιου χρέ­ους που πλη­σιά­ζει το 130% του ΑΕΠ, πο­ντά­ρει στα Τα­μεία Επό­με­νης Γε­νιάς της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης, σε δά­νεια και επι­δο­τή­σεις που θα πάνε κα­τευ­θεί­αν στις τσέ­πες των με­γά­λων επι­χει­ρή­σε­ων, αγνο­ώ­ντας τον δη­μό­σιο τομέα. Η κυ­βέρ­νη­ση συ­να­σπι­σμού PSOE-UP δια­τη­ρεί μια νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη οι­κο­νο­μι­κή πο­λι­τι­κή που κα­τευ­θύ­νε­ται από την υπουρ­γό Οι­κο­νο­μι­κών Νά­ντια Καλ­βί­νιο. Δεν προ­σπα­θεί να εφαρ­μό­σει δη­μο­σιο­νο­μι­κές με­ταρ­ρυθ­μί­σεις με ανα­δια­νε­μη­τι­κή λο­γι­κή, στο­χευ­μέ­νες στην επαρ­κή ενί­σχυ­ση του δη­μό­σιου τομέα. Η κυ­βέρ­νη­ση προ­σεγ­γί­ζει τα κοι­νω­νι­κά προ­βλή­μα­τα με τη λο­γι­κή της πα­ρο­χής βο­ή­θειας, στο­χεύ­ο­ντας να απα­λύ­νει απλώς (χωρίς να το επι­τυγ­χά­νει) τις οδυ­νη­ρό­τε­ρες εκ­φάν­σεις της φτώ­χειας.

Εν ολί­γοις, τα λαϊκά στρώ­μα­τα δεν βλέ­πουν στον ορί­ζο­ντα μια λύση από την Αρι­στε­ρά. Εν τω με­τα­ξύ, οι ανι­σό­τη­τες με­τα­ξύ κε­φα­λαί­ου και ερ­γα­σί­ας, πλού­σιων και φτω­χών, ερ­γα­ζο­μέ­νων με αξιο­πρε­πείς θέ­σεις ερ­γα­σί­ας και ερ­γα­ζο­μέ­νων με επι­σφα­λείς θέ­σεις ερ­γα­σί­ας, αν­δρών και γυ­ναι­κών, άνω των 35 ετών και κάτω των 35 ετών, κα­τοί­κων των με­γά­λων οι­κο­νο­μι­κών κέ­ντρων και πο­λι­τών των υπο­βαθ­μι­σμέ­νων πε­ριο­χών, αυ­ξά­νο­νται. Όπως ακρι­βώς και στις φτω­χό­τε­ρες χώρες, με τις προ­φα­νείς δια­φο­ρές κατά μέρος, υπάρ­χουν ευ­ρεία στρώ­μα­τα του πλη­θυ­σμού που βρέ­θη­καν αντι­μέ­τω­πα με το δί­λημ­μα να αρ­ρω­στή­σουν από COVID ή να υπο­φέ­ρουν από έλ­λει­ψη ει­σο­δή­μα­τος. Αυτό είναι το κλει­δί για την κα­τα­νό­η­ση της λαϊ­κής διά­θε­σης και συ­νεί­δη­σης.

Ένας άλλος πολύ αρ­νη­τι­κός πα­ρά­γο­ντας συ­νο­δεύ­ει αυτή την αντι­κει­με­νι­κή κα­τά­στα­ση για την ερ­γα­τι­κή τάξη: η απο­στρά­τευ­ση και η πα­θη­τι­κό­τη­τα απέ­να­ντι στην κα­τά­στα­ση. Οι με­γά­λες συν­δι­κα­λι­στι­κές ομο­σπον­δί­ες ακο­λου­θούν μια πο­λι­τι­κή συ­νερ­γα­σί­ας με τα αφε­ντι­κά που απο­δυ­να­μώ­νει μέρα με τη μέρα τον συ­σχε­τι­σμό δυ­νά­με­ων. Και παρά τα πολλά λόγια, τα συν­δι­κά­τα δεν έχουν ανα­γκά­σει την κυ­βέρ­νη­ση να υπε­ρα­σπι­στεί την αξία των συ­ντά­ξε­ων, να αυ­ξή­σει τον υπο­σχό­με­νο κα­τώ­τα­το επαγ­γελ­μα­τι­κό μισθό, ούτε να κα­ταρ­γή­σει την ερ­γα­τι­κή νο­μο­θε­σία που έχει αφή­σει τους ερ­γα­ζό­με­νους χωρίς πολλά από τα δι­καιώ­μα­τά τους και τα ίδια τα συν­δι­κά­τα χωρίς την ικα­νό­τη­τα απο­τε­λε­σμα­τι­κών συλ­λο­γι­κών δια­πραγ­μα­τεύ­σε­ων. Υπάρ­χουν βέ­βαια αμυ­ντι­κοί και διά­σπαρ­τοι αγώ­νες σε επι­χει­ρή­σεις που απει­λού­νται με κλεί­σι­μο και θύ­λα­κες κοι­νω­νι­κής αντί­στα­σης για το δι­καί­ω­μα στη στέ­γα­ση ή τη δη­μό­σια υγεία, αλλά απέ­χου­με πολύ από τις μα­ζι­κές κι­νη­το­ποι­ή­σεις του 2011-2015, όταν τα «mareas» έβγα­ζαν δε­κά­δες χι­λιά­δες στους δρό­μους. [Ση­μεί­ω­ση: Τα «mareas» («πα­λίρ­ροιες» στα ισπα­νι­κά) ήταν κι­νή­μα­τα μα­ζι­κών δρά­σε­ων και δια­δη­λώ­σε­ων στα οποία οι συμ­με­τέ­χο­ντες φο­ρού­σαν πα­ρό­μοια χρώ­μα­τα, όπως «λευκή πα­λίρ­ροια» για τους ερ­γα­ζό­με­νους στον τομέα της υγεί­ας, «πρά­σι­νη πα­λίρ­ροια» για τους εκ­παι­δευ­τι­κούς κ.λπ.]

Ένα με­γά­λο τμήμα των ακτι­βι­στών των κοι­νω­νι­κών κι­νη­μά­των έχει ρυ­μουλ­κη­θεί γύρω από τις αρι­στε­ρές πε­ρι­φε­ρεια­κές κυ­βερ­νή­σεις και, πάνω απ’ όλα, στον κυ­βερ­νη­τι­κό συ­να­σπι­σμό σε επί­πε­δο Ισπα­νι­κού Κρά­τους. Αρ­κε­τά τμή­μα­τά τους έχουν εν­σω­μα­τω­θεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στον κυ­βερ­νη­τι­κό μη­χα­νι­σμό και ερ­γά­ζο­νται μέσα στους θε­σμούς. Το απο­τέ­λε­σμα είναι ότι ένα ση­μα­ντι­κό μέρος της ενέρ­γειας της κι­νη­μα­τι­κής δρά­σης στους αγώ­νες για τη στέ­γα­ση, το πε­ρι­βάλ­λον, τα δι­καιώ­μα­τα των γυ­ναι­κών και τον αντι­ρα­τσι­σμό έχει συρ­ρι­κνω­θεί, προς όφε­λος μιας στά­σης ανα­μο­νής κά­ποιων κυ­βερ­νη­τι­κών νο­μο­θε­τι­κών ενερ­γειών που κα­θυ­στε­ρούν και στο τέλος δεν πραγ­μα­το­ποιού­νται, αθε­τώ­ντας με αυτόν τον τρόπο τις υπο­σχέ­σεις και οδη­γώ­ντας στην απο­θάρ­ρυν­ση. Ταυ­τό­χρο­να, ο κύ­κλος των κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων για τα εθνι­κά δι­καιώ­μα­τα στην Κα­τα­λο­νία έχει ει­σέλ­θει, του­λά­χι­στον προς το παρόν, σε φάση υπο­χώ­ρη­σης. Το κύριο συ­μπέ­ρα­σμα που μπο­ρού­με να βγά­λου­με είναι ότι ο πο­λι­τι­κός κύ­κλος που άνοι­ξε μετά τη 15η Μαΐου του 2011 (το κί­νη­μα των Αγα­να­κτι­σμέ­νων) έχει κλεί­σει και βρι­σκό­μα­στε σε μια νέα φάση της λαϊ­κής ορ­γά­νω­σης, χει­ρό­τε­ρη από εκεί­νη που ίσχυε πριν από το σχη­μα­τι­σμό της κυ­βέρ­νη­σης Σο­σια­λι­στών-Unidas Podemos.

Εκλο­γές και πρώ­τες σκέ­ψεις

Οι εκλο­γές της 4ης Μαΐου ήταν το απο­τέ­λε­σμα πρό­ω­ρης κα­τα­φυ­γής στις κάλ­πες. Το επερ­χό­με­νο πε­ρι­φε­ρεια­κό κοι­νο­βού­λιο θα έχει 2ετή θη­τεία, καθώς συ­μπλη­ρώ­νει το υπό­λοι­πο μιας τε­τρα­ε­τούς θη­τεί­ας. Η Αγιού­σο του PP με­θό­δευ­σε τις πρό­ω­ρες εκλο­γές για να επω­φε­λη­θεί από το αυ­ξη­μέ­νο κύρος της μετά από έναν πε­ρί­ερ­γο ελιγ­μό που έκα­ναν οι Σο­σια­λι­στές σε μια άλλη πε­ρι­φε­ρεια­κή κυ­βέρ­νη­ση (Μούρ­θια). Αυτός ο ελιγ­μός δεν αξί­ζει να εξη­γη­θεί εδώ. Αξί­ζει μόνο να πούμε ότι στην πο­λι­τι­κή του ο Πέδρο Σάν­τσεζ (πρω­θυ­πουρ­γός και ηγέ­της του Σο­σια­λι­στι­κού Κόμ­μα­τος) βα­σί­ζει τις ενέρ­γειές του στις συμ­βου­λές του Ιβάν Ρε­δόν­δο, ενός Ρα­σπού­τιν του 21ου αιώνα, ενός εκλο­γι­κού και επι­κοι­νω­νια­κού συμ­βού­λου, μι­σθο­φό­ρου που έχει ερ­γα­σθεί ως «τε­χνι­κός» για διά­φο­ρα κόμ­μα­τα.

Τε­λι­κά, το Λαϊκό Κόμμα (PP) πέ­τυ­χε ένα εξαι­ρε­τι­κό απο­τέ­λε­σμα, κερ­δί­ζο­ντας 65 από τις 136 έδρες που απαρ­τί­ζουν το Σώμα, ξε­περ­νώ­ντας τις έδρες που κέρ­δι­σε η Αρι­στε­ρά στο σύ­νο­λό της (58). Έτσι, μαζί με τις 13 έδρες που κέρ­δι­σε το ακρο­δε­ξιό Vox, η Δεξιά μαζί με την ακρο­δε­ξιά θα έχουν 78 έδρες, 20 πε­ρισ­σό­τε­ρες από το σύ­νο­λο της Αρι­στε­ράς. Με πο­σο­στό ρεκόρ συμ­με­το­χής για πε­ρι­φε­ρεια­κές εκλο­γές 76,2% -το οποίο, θε­ω­ρη­τι­κά, υπο­τί­θε­ται ότι θα ωφε­λού­σε την Αρι­στε­ρά-, η Δεξιά κέρ­δι­σε το 57% της λαϊ­κής ψήφου ένα­ντι 42% της Αρι­στε­ράς. Μια από­λυ­τη κα­τα­στρο­φή.

Το ΡΡ ελέγ­χει την πε­ρι­φε­ρεια­κή κυ­βέρ­νη­ση της Μα­δρί­της για πε­ρισ­σό­τε­ρες από δύο δε­κα­ε­τί­ες, αλλά στις 4 Μαΐου κέρ­δι­σε σχε­δόν όλες τις πό­λεις της πε­ριο­χής (εκτός από δύο μι­κρούς και πε­ρι­θω­ρια­κούς δή­μους). Κέρ­δι­σε όλες τις εκλο­γι­κές πε­ρι­φέ­ρειες στην πόλη της Μα­δρί­της, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των γει­το­νιών και των πό­λε­ων της πα­ρα­δο­σια­κά στα αρι­στε­ρά του κέ­ντρου «κόκ­κι­νης ζώνης».

Ο ακό­λου­θος πί­να­κας με τα προ­σω­ρι­νά απο­τε­λέ­σμα­τα επαρ­κεί:

———–

Λαϊκό Κόμμα: 1.620.213 ψήφοι (45%), 65 έδρες (30 έδρες το 2019)

Σο­σια­λι­στι­κό Κόμμα: 610.190 ψήφοι (16,9%), 24 έδρες (37 έδρες το 2019)

Unidas Podemos: 261.010 ψήφοι (7,2%), 10 έδρες (7 έδρες το 2019)

Mas Madrid: 614.660 ψήφοι (17,1%), 24 έδρες (20 έδρες το 2019)

Vox: 330.669 ψήφοι (9,2%), 13 έδρες (12 έδρες το 2019)

Ciudadanos: 129.216 ψήφοι (3,57%), 0 έδρες (26 έδρες το 2019)

——–

Είναι σαφές ότι η ρη­το­ρι­κή της προ­έ­δρου Ντίαζ Αγιού­σο, πα­ρό­μοια με την «τύπου Τέξας» ρη­το­ρι­κή του Τραμπ, που βάζει τα επι­χει­ρη­μα­τι­κά κέρδη πάνω από τη δη­μό­σια υγεία, έχει υπο­στή­ρι­ξη από ευ­ρύ­τα­τα στρώ­μα­τα της κοι­νω­νί­ας. Ορι­σμέ­νοι επι­χει­ρη­μα­τι­κοί το­μείς επω­φε­λού­νται, αλλά, ταυ­τό­χρο­να, μια στενή και εγω­ι­στι­κή αντί­λη­ψη της κα­τα­να­λω­τι­κής «ελευ­θε­ρί­ας» έχει κερ­δί­σει έδα­φος με­τα­ξύ των με­σαί­ων τά­ξε­ων. Και ακόμη πιο σο­βα­ρά, πολ­λοί ερ­γα­ζό­με­νοι με πολύ επι­σφα­λείς θέ­σεις ερ­γα­σί­ας και ει­σο­δή­μα­τα που κιν­δυ­νεύ­ουν, αντι­με­τώ­πι­σαν το δί­λημ­μα της επι­λο­γής με­τα­ξύ δύο κιν­δύ­νων: της υγεί­ας ή της πεί­νας.

Ήταν απί­στευ­το το γε­γο­νός ότι η Αγιού­σο ξε­κί­νη­σε την προ­ε­κλο­γι­κή εκ­στρα­τεία της με το σύν­θη­μα «Σο­σια­λι­σμός ή Ελευ­θε­ρία», το οποίο αρ­γό­τε­ρα έγινε «Κομ­μου­νι­σμός ή Αγιού­σο». Ήταν απί­στευ­το το γε­γο­νός ότι χι­λιά­δες άν­θρω­ποι φώ­να­ζαν τη λέξη «Ελευ­θε­ρία» μπρο­στά από τα κε­ντρι­κά γρα­φεία του ΡΡ τη νύχτα των εκλο­γών. Πρό­κει­ται για μια πο­λι­τι­κά κενή έκ­φρα­ση, αλλά εκ­δη­λώ­νει ένα ατο­μι­κι­στι­κό συ­ναί­σθη­μα που ταυ­τί­ζει την «ελευ­θε­ρία» με τις ιδιω­τι­κές επι­χει­ρή­σεις και τον ελεύ­θε­ρο χρόνο. Όπως και στην πε­ρί­πτω­ση Τραμπ, για τον οποίο τα πραγ­μα­τι­κά οι­κο­νο­μι­κά και υγειο­νο­μι­κά στοι­χεία δεν είχαν ση­μα­σία, η Αγιού­σο πα­ρου­σί­α­ζε μια πα­ράλ­λη­λη πραγ­μα­τι­κό­τη­τα που διείσ­δυ­σε σε λαϊκά στρώ­μα­τα. Παρά το γε­γο­νός ότι είχε ένα πολύ αρ­νη­τι­κό απο­λο­γι­σμό στη δια­χεί­ρι­ση της παν­δη­μί­ας και της οι­κο­νο­μί­ας, η Αγιού­σο πέ­τυ­χε τρεις στό­χους με τη βο­ή­θεια των ΜΜΕ και ενός πολύ ορ­γα­νω­μέ­νου κόμ­μα­τος, συ­ντο­νι­σμέ­νου με τις κοι­νω­νι­κές του βά­σεις: την Κα­θο­λι­κή Εκ­κλη­σία, τα ιδιω­τι­κά σχο­λεία που επι­δο­τού­νται με δη­μό­σιο χρήμα και τις εται­ρεί­ες που επω­φε­λού­νται από την ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση της υγειο­νο­μι­κής πε­ρί­θαλ­ψης. Πρώ­τον, επέ­βα­λε τις δικές της «αλή­θειες» με ψέ­μα­τα και χωρίς την ελά­χι­στη επί­φα­ση αλη­θο­φά­νειας. Δεύ­τε­ρον, δη­μιούρ­γη­σε τον μύθο της ύπαρ­ξης ενός «μα­δρι­λέ­νι­κου τρό­που ζωής» (όσο γκρο­τέ­σκο κι αν φαί­νε­ται), του οποί­ου η ταυ­τό­τη­τα απει­λεί­ται από την ισπα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση. Τρί­τον, και το ση­μα­ντι­κό­τε­ρο, κα­θό­ρι­σε το πλαί­σιο μέσα στο οποίο εκτυ­λί­χθη­καν η πο­λι­τι­κή συ­ζή­τη­ση, οι προ­ε­κλο­γι­κές κα­μπά­νιες και τα βα­σι­κά ζη­τή­μα­τα, εξα­σφα­λί­ζο­ντας ότι δεν αυτά δεν ενε­γρά­φη­σαν ως ζη­τή­μα­τα πε­ρι­φε­ρεια­κής, αλλά ισπα­νι­κής κλί­μα­κας. Πράγ­μα­τι, αυτό συ­γκα­λύ­πτει την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα μιας πε­ριο­χής στην οποία οι κα­τα­σκευα­στι­κές εται­ρεί­ες (τόσο στα δη­μό­σια έργα όσο και στην αγορά ακι­νή­των) έχουν λάβει ση­μα­ντι­κά προ­νό­μια και ενέ­σεις χρη­μά­των από την κυ­βέρ­νη­ση και έχει δη­μιουρ­γη­θεί ένας ιστός συμ­φε­ρό­ντων γύρω από την ιδιω­τι­κή εκ­παί­δευ­ση και υγεία, που υπο­στη­ρί­ζε­ται σθε­να­ρά σε βάρος των αντί­στοι­χων υπη­ρε­σιών του δη­μό­σιου τομέα που πα­ρακ­μά­ζουν.

Συ­μπλη­ρω­μα­τι­κά στη νίκη του PP λει­τουρ­γεί η ισχυ­ρή πα­ρου­σία του ακρο­δε­ξιού Vox με επι­κε­φα­λής ένα πα­ρά­σι­το των δη­μο­σί­ων επι­χο­ρη­γή­σε­ων, τον Σα­ντιά­γκο Αμπα­σκάλ -ο οποί­ος είναι γνω­στό ότι ποτέ μέχρι σή­με­ρα δεν έχει δου­λε­ψει- και τη Ρό­τσιο Μο­να­στέ­ριο, μια επι­χει­ρη­μα­τία με ιστο­ρι­κό σκαν­δά­λων απά­της στην επαγ­γελ­μα­τι­κή της στα­διο­δρο­μία. Το Vox εμ­φα­νί­ζε­ται ως καλός μα­θη­τής του (πρώην συμ­βού­λου του Τραμπ) Στιβ Μπά­νον και συ­γκρο­τεί­ται από έναν εκρη­κτι­κό συν­δυα­σμό αυ­ταρ­χι­κών νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων, νο­σταλ­γών του φραν­κι­σμού, πα­ρα­σι­τι­κών ει­σο­δη­μα­τιών, μελών της αστυ­νο­μί­ας και του στρα­τού και μπρα­τσω­μέ­νων ντα­ή­δων των γυ­μνα­στη­ρί­ων.

Τόσο το Vox όσο και το PP έχουν εκ­φρά­σει την πρό­θε­σή τους να συ­νερ­γα­στούν. Με την εξα­φά­νι­ση από το κοι­νο­βού­λιο της Μα­δρί­της των Ciudadanos (το Κόμμα των Πο­λι­τών -ένα νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο κόμμα που καυ­χιό­ταν ότι ήταν κε­ντρώο, αλλά του οποί­ου οι υπο­στη­ρι­κτές με­τα­κι­νή­θη­καν προς το PP), η ισπα­νι­κή εθνι­κι­στι­κή δεξιά έχει ανα­δια­μορ­φω­θεί. Αυτό θα επη­ρε­ά­σει και άλλες πε­ριο­χές, όπως είναι η πε­ρί­πτω­ση της Αν­δα­λου­σί­ας, όπου το PP και οι Ciudadanos συ­γκυ­βερ­νούν. Αλλά δεν υπάρ­χει αμ­φι­βο­λία ότι, ενώ το Vox αντι­προ­σω­πεύ­ει έναν δυ­νη­τι­κό κίν­δυ­νο που ήδη δια­μορ­φώ­νει τις πο­λι­τι­σμι­κές συ­ζη­τή­σεις και πο­λι­τι­κές σε ορι­σμέ­να ζη­τή­μα­τα, ο πραγ­μα­τι­κός εκρη­κτι­κός και το­ξι­κός κίν­δυ­νος τί­θε­ται ήδη στο εδώ και τώρα από τον αυ­ταρ­χι­κό («ελευ­θε­ρια­κό») νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμό του ΡΡ της Μα­δρί­της. Όπως σε μια κυ­νη­γε­τι­κή αγέλη, υπάρ­χουν αυτοί που γα­βγί­ζουν και αυτοί που δα­γκώ­νουν: Η Μο­να­στέ­ριο  πα­ρα­λη­ρεί και η Αγιού­σο, ανά­με­σα σε ανό­η­τες και χαζές φρά­σεις, προ­ω­θεί πραγ­μα­τι­κές  αντι­δρα­στι­κές πο­λι­τι­κές, τόσο υλι­κές όσο και ιδε­ο­λο­γι­κές.

Αξί­ζει ιδιαί­τε­ρης μνεί­ας ότι εδώ και χρό­νια όλο το φάσμα της ισπα­νι­κής Δε­ξιάς στις διά­φο­ρες εκ­δο­χές της, καθώς και τα προ­σκεί­με­να σε αυτήν ΜΜΕ έχουν επι­κε­ντρώ­σει όλο τους το μίσος -ως άρ­χου­σα τάξη εμ­φυ­λιο­πο­λε­μι­κής προ­έ­λευ­σης- στο πρό­σω­πο του ηγέτη των Podemos Πά­μπλο Ιγκλέ­σιας, υπο­βάλ­λο­ντάς τον σε προ­σω­πι­κή, οι­κο­γε­νεια­κή, δη­μο­σιο­γρα­φι­κή και δι­κα­στι­κή πα­ρε­νό­χλη­ση. Πα­ρε­νο­χλή­σεις που, κατά τη διάρ­κεια της προ­ε­κλο­γι­κής εκ­στρα­τεί­ας, έφτα­σαν στο ση­μείο μα­φιό­ζι­κων απει­λών θα­νά­του, οι οποί­ες εξα­πλώ­θη­καν και σε άλλα μέλη της ισπα­νι­κής κυ­βέρ­νη­σης. Πρό­κει­ται για μια εκ­στρα­τεία που μόνο ως απο­τρό­παια και επι­κίν­δυ­νη μπο­ρεί να χα­ρα­κτη­ρι­στεί.

Επα­να­διά­τα­ξη στον αρι­στε­ρό χώρο

Το Σο­σια­λι­στι­κό Κόμμα ση­μεί­ω­σε τα χει­ρό­τε­ρα εκλο­γι­κά απο­τε­λέ­σμα­τα στη Μα­δρί­τη από το 1977. Χωρίς πο­λι­τι­κό πρό­γραμ­μα, ο υπο­ψή­φιός του, Άνχελ Γκα­μπι­λό­ντο, έδωσε αυ­το­κτο­νι­κές υπο­σχέ­σεις, όπως ότι δεν πρό­κει­ται να αυ­ξή­σει τους φό­ρους, σε μια πε­ρι­φε­ρεια­κή κυ­βέρ­νη­ση της οποί­ας τα έσοδα έχουν μειω­θεί κατά δε­κά­δες δι­σε­κα­τομ­μύ­ρια ευρώ λόγω των ετών δια­κυ­βέρ­νη­σης του PP, ή ότι στην κα­τα­πο­λέ­μη­ση της παν­δη­μί­ας δεν θα υιο­θε­τού­σε προ­λη­πτι­κά μέτρα όπως το κλεί­σι­μο της ξε­νο­δο­χεια­κής βιο­μη­χα­νί­ας, δια­φο­ρε­τι­κά από αυτά που υιο­θέ­τη­σε η  Αγιού­σο. Με αυτά, ο Γκα­μπι­λό­ντο και ο αρ­χη­γός του, Πέδρο Σάν­τσεζ, προ­σπα­θού­σαν να κερ­δί­σουν το «κε­ντρώο» εκλο­γι­κό σώμα, προ­σπά­θεια που απέ­τυ­χε.

Το Más Madrid, μια διά­σπα­ση του πα­λιού Podemos που αυ­το­προσ­διο­ρί­ζε­ται ως πρά­σι­νο και φε­μι­νι­στι­κό, αλλά που ήταν πρό­θυ­μο να συ­γκυ­βερ­νή­σει ακόμη και με ένα κόμμα όπως οι Ciudadanos, έχει την εμπει­ρία τεσ­σά­ρων χρό­νων δου­λειάς σε δη­μο­τι­κό επί­πε­δο. Κα­τά­φε­ρε να ξε­πε­ρά­σει το Σο­σια­λι­στι­κό Κόμμα κατά 4.000 ψή­φους, γε­γο­νός που το κα­θι­στά το κύριο κόμμα της «συμ­βα­τι­κής» Αρι­στε­ράς. Διε­ξή­γα­γε μια έξυ­πνη εκ­στρα­τεία, με επι­κε­φα­λής τη Μό­νι­κα Γκαρ­σία, μια για­τρό που συ­νε­χί­ζει να ερ­γά­ζε­ται στο νο­σο­κο­μείο της και η οποία ήταν σχε­δόν η μόνη φωνή αντι­πο­λί­τευ­σης στις υγειο­νο­μι­κές πο­λι­τι­κές του PP στο νο­μο­θε­τι­κό σώμα της Μα­δρί­της. Το σαφές μή­νυ­μά της για συ­γκε­κρι­μέ­να ζη­τή­μα­τα γύρω από την υγεία και τη δη­μό­σια πε­ρί­θαλ­ψη είχε διείσ­δυ­ση στο αρι­στε­ρό εκλο­γι­κό σώμα. Αλλά ο πο­λι­τι­κός και προ­γραμ­μα­τι­κός προ­σα­να­το­λι­σμός του ίδιου του Más Madrid -ένα φι­λε­λεύ­θε­ρο σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κό πρά­σι­νο κόμμα που βλέ­πει τον εαυτό του κατ’ ει­κό­να των Γερ­μα­νών Πρα­σί­νων- δεί­χνει επί­σης τα όριά του ως εναλ­λα­κτι­κή πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κή και σο­σια­λι­στι­κή Αρι­στε­ρά ικανή να αλ­λά­ξει την τρέ­χου­σα πο­λι­τι­κή κα­τά­στα­ση.

Η πε­ρί­πτω­ση του Unidas Podemos είναι ιδιαί­τε­ρα ση­μα­ντι­κή, διότι αντι­προ­σω­πεύ­ει ό,τι έχει απο­μεί­νει από την ανα­νε­ω­τι­κή και εν­θου­σιώ­δη ανάσα που συ­νι­στού­σε το αρ­χι­κό Podemos το  2015. Οι Anticapitalistas συ­νέ­βα­λαν απο­φα­σι­στι­κά στη δη­μιουρ­γία εκεί­νου του Podemos και ερ­γά­στη­καν μέσα σε αυτό μέχρι που το αντι­δη­μο­κρα­τι­κό εσω­τε­ρι­κό του κα­θε­στώς μας ανά­γκα­σε να φύ­γου­με. Η συμ­μα­χία UP αύ­ξη­σε την εκ­προ­σώ­πη­σή της από επτά έδρες το 2019 σε 10 το 2021. Αλλά από πο­λι­τι­κή άποψη, αυτή η μέ­τρια βελ­τί­ω­ση απο­τε­λεί μια ακόμη απο­τυ­χία. Το απο­τέ­λε­σμα ανά­γκα­σε τον ηγέτη της, Πά­μπλο Ιγκλέ­σιας, να πα­ραι­τη­θεί από όλες τις εσω­κομ­μα­τι­κός και θε­σμι­κές του θέ­σεις. Ο Ιγκλέ­σιας ήταν η νέα συ­ναρ­πα­στι­κή πο­λι­τι­κή προ­σω­πι­κό­τη­τα που εμ­φα­νί­στη­κε στο προ­σκή­νιο το 2015. Αλλά στη δύ­να­μή του βρι­σκό­ταν και η αδυ­να­μία του. Μην έχο­ντας ένα πο­λι­τι­κό σχέ­διο με στρα­τη­γι­κό ορί­ζο­ντα, έχτι­σε ένα κόμμα, το Podemos, στο οποίο είχε τον πρώτο και τον τε­λευ­ταίο λόγο. Αυτό σή­μαι­νε ότι πραγ­μα­το­ποί­η­σε έναν συ­στη­μα­τι­κό απο­κλει­σμό οποιασ­δή­πο­τε άλλης πο­λι­τι­κής άπο­ψης, κα­θι­στώ­ντας αδύ­να­τη τη δη­μιουρ­γία μιας δη­μο­κρα­τι­κής και συμ­με­το­χι­κής κομ­μα­τι­κής δομής που θα είχε στα­θε­ρή ορ­γα­νι­κή σύν­δε­ση με την ερ­γα­τι­κή τάξη. Πό­ντα­ρε τα πάντα στην εί­σο­δο στην κυ­βέρ­νη­ση Σάν­τσεζ. Αλλά μα­κριά από το να ενι­σχύ­σει τη θέση του, το Podemos υπο­τά­χθη­κε στις σο­σιαλ­φι­λε­λεύ­θε­ρες πο­λι­τι­κές. Και αντί να αμ­φι­σβη­τή­σει το δι­κομ­μα­τι­κό πο­λι­τι­κό κα­θε­στώς που δη­μιουρ­γή­θη­κε το 1978, όπως πρό­τει­νε να κάνει κατά την ίδρυ­σή του, κα­τέ­λη­ξε να υπε­ρα­σπί­ζε­ται το ισπα­νι­κό Σύ­νταγ­μα και να πε­ριο­ρί­ζει την κρι­τι­κή του στη μο­ναρ­χία σε κά­ποιες  δη­λώ­σεις και ομι­λί­ες.

Μετά την απο­τυ­χία του στην κυ­βέρ­νη­ση, ο Ιγκλέ­σιας, φο­βού­με­νος ότι το κόμμα του δεν θα ξε­περ­νού­σε το όριο του 5% για την εί­σο­δο στο κοι­νο­βού­λιο της Μα­δρί­της, πα­ραι­τή­θη­κε από υπουρ­γός της ισπα­νι­κής κυ­βέρ­νη­σης και αντι­πρό­ε­δρος του Σάν­τσεζ και ηγή­θη­κε της υπο­ψη­φιό­τη­τας των Unidas Podemos στις πε­ρι­φε­ρεια­κές εκλο­γές. Προ­σπά­θη­σε να ενι­σχύ­σει τις τύχες του κόμ­μα­τός του, το οποίο ση­μεί­ω­νε χα­μη­λά πο­σο­στά στις δη­μο­σκο­πή­σεις. Επε­δί­ω­κε να βρε­θεί σε θέση να κα­θο­ρί­ζει την πο­λι­τι­κή της Αρι­στε­ράς στη Μα­δρί­τη ως μέλος της πε­ρι­φε­ρεια­κής κυ­βέρ­νη­σης.

Κατά τη διάρ­κεια της προ­ε­κλο­γι­κής εκ­στρα­τεί­ας εστί­α­σε τις προ­σπά­θειές του στην πό­λω­ση της αντι­πα­ρά­θε­σης με την Αγιού­σο και τοVox, προ­βά­λο­ντας την επι­λο­γή «φα­σι­σμός ή δη­μο­κρα­τία». Αυτή ήταν η παλιά προ­σέγ­γι­ση του Λαϊ­κού Με­τώ­που, που έκρυ­βε έναν ευ­ρω­κομ­μου­νι­στι­κό προ­σα­να­το­λι­σμό «πε­ρι­τυ­λιγ­μέ­νο» με την επί­κλη­ση της πα­λιάς στα­λι­νι­κής ταυ­τό­τη­τας της επο­χής του ισπα­νι­κού εμ­φύ­λιου πό­λε­μου. Αυτή η έκ­κλη­ση δεν είχε καμία σχέση με τις ανη­συ­χί­ες της μάζας του πλη­θυ­σμού ούτε με τη ση­με­ρι­νή πραγ­μα­τι­κή κα­τά­στα­ση (που δεν έχει σχέση με την Ευ­ρώ­πη της δε­κα­ε­τί­ας του 1930). Ακόμη πιο γε­λοίο όμως ήταν το ότι το UP στή­ρι­ξε την αντι­φα­σι­στι­κή του έκ­κλη­ση στο Σύ­νταγ­μα του 1978, το οποίο ήταν προ­ϊ­όν της συμ­φω­νί­ας με­τα­ξύ φραν­κι­στών και ρε­φορ­μι­στών. Αυτό το σύ­νταγ­μα εγ­γυά­ται ότι ένας βα­σι­λιάς (Φί­λιπ­πος ο 4ος), διά­δο­χος εκεί­νου που διό­ρι­σε ο Φράν­κο (Χουάν Κάρ­λος), είναι ο αρ­χη­γός του κρά­τους. Δια­τη­ρεί την οι­κο­νο­μία της αγο­ράς, διευ­κο­λύ­νει τα εκ­παι­δευ­τι­κά και οι­κο­νο­μι­κά προ­νό­μια της Κα­θο­λι­κής Εκ­κλη­σί­ας, εμπο­δί­ζει το δι­καί­ω­μα στην αυ­το­διά­θε­ση και την κυ­ριαρ­χία των εθνών μέσα στο Ισπα­νι­κό Κρά­τος και ανα­θέ­τει στο στρα­τό το ρόλο του εγ­γυ­η­τή της ενό­τη­τας της Ισπα­νί­ας.

Οι Podemos, η Izquierda Unida (Ενω­μέ­νη Αρι­στε­ρά) και το Κομ­μου­νι­στι­κό Κόμμα (PCE) σχη­μα­τί­ζουν σή­με­ρα ένα συ­γκε­χυ­μέ­νο με­τα­κομ­μου­νι­στι­κό αμάλ­γα­μα υπό την επω­νυ­μία UP με από­λυ­το ηγέτη τον Ιγκλέ­σιας, χωρίς κα­νέ­να ακτι­βι­στι­κό βάρος να το στη­ρί­ζει και χωρίς ένα πο­λι­τι­κό πρό­γραμ­μα δια­κρι­τό από τους Σο­σια­λι­στές. Το τε­λευ­ταίο επει­σό­διο της πα­ραί­τη­σης του Ιγκλέ­σιας από όλες τις θέ­σεις του αφή­νει το κόμμα του, το Podemos, σε μια βαθιά εσω­τε­ρι­κή κρίση που προ­μη­νύ­ει έναν άγριο αγώνα εξου­σί­ας. Είναι μια κρίση που αναμ­φί­βο­λα θα προ­ε­κτα­θεί στο σύ­νο­λο του  UP. Αλλά η πα­ραί­τη­σή του είναι, πε­ρισ­σό­τε­ρο από οτι­δή­πο­τε άλλο, μια έκ­φρα­ση της απο­τυ­χί­ας ενός λαϊ­κι­στι­κού προ­σα­να­το­λι­σμού χωρίς πρό­γραμ­μα ούτε πρό­τα­ση για την κοι­νω­νία, μιας πο­λι­τι­κής δρά­σης βα­σι­σμέ­νης στην μο­νο­πρό­σω­πη ηγε­σία και σε ένα μο­ντέ­λο αντι­δη­μο­κρα­τι­κού κόμ­μα­τος. Και πάνω απ’ όλα, δεί­χνει την απο­τυ­χία του κυ­βερ­νη­τι­σμού, αυτής της πα­λαιάς εμ­μο­νής του ευ­ρω­κομ­μου­νι­σμού να συμ­με­τέ­χει σε κυ­βερ­νή­σεις ή να ανα­λαμ­βά­νει υπουρ­γι­κές θέ­σεις ως απο­λύ­τως απα­ραί­τη­της (sine qua non, ««εκ των ων ουκ άνευ»»)  προ­ϋ­πό­θε­σης επι­βί­ω­σης.

Μια τε­λευ­ταία σκέψη. Η επα­να­στα­τι­κή μαρ­ξι­στι­κή αρι­στε­ρά έχει επί­σης ση­μα­ντι­κά προ­βλή­μα­τα να λύσει. Το πρώτο και όχι το λι­γό­τε­ρο από αυτά είναι η λι­γο­στή κοι­νω­νι­κή, πο­λι­τι­κή και εκλο­γι­κή επιρ­ροή της. Έχει την υπο­χρέ­ω­ση να επα­νε­φεύ­ρει τον εαυτό της. Ένας πο­λι­τι­κός κύ­κλος έχει κλεί­σει, αλλά τα κα­θή­κο­ντα που έχει μπρο­στά της είναι πιο πο­λύ­πλο­κα απ’ ό,τι ήταν στην αρχή του. Πρέ­πει να συν­δυά­σου­με το υπο­μο­νε­τι­κό έργο της ανα­συ­γκρό­τη­σης των λαϊ­κών ορ­γα­νώ­σε­ων και της κοι­νω­νι­κής αντί­στα­σης, την επε­ξερ­γα­σία ενός νέου οι­κο­σο­σια­λι­στι­κού προ­γράμ­μα­τος, την οι­κο­δό­μη­ση ενός συ­νε­κτι­κού αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κού πο­λι­τι­κού πόλου έλξης και νέων κοι­νω­νι­κών και πο­λι­τι­κών συμ­μα­χιών. Πρέ­πει να συ­ζη­τή­σου­με τις εκλο­γι­κές εμπει­ρί­ες που θα επι­τρέ­ψουν στην επα­να­στα­τι­κή αρι­στε­ρά να δια­δρα­μα­τί­σει ενερ­γό ρόλο στην ανα­σύν­θε­ση του κι­νή­μα­τος και να απο­τρέ­ψει την κα­τά­πτω­σή της στην αση­μα­ντό­τη­τα. Αλλά μπο­ρού­με να αφή­σου­με αυτό το ζή­τη­μα για ένα άλλο άρθρο προ­βλη­μα­τι­σμού στο μέλ­λον.

//rproject.gr