Αναμφίβολα, το γεγονός της εκλογικής νίκης του Μακρόν έναντι της Λεπέν, ένα αποτέλεσμα είχε, αποφεύχθηκε πέραν των άλλων -προσωρινά- να δοθεί η χαριστική βολή στο μεγάλο εγχείρημα του ευρωπαϊκού κεφαλαίου, το ευρώ και την «Ενωμένη Ευρώπη».
Πέραν όμως των σημαντικών αναλύσεων που αναμφίβολα θα ακολουθήσουν τις γαλλικές εκλογές και θα φέρουν στην επιφάνεια τις βαθύτερες κινήσεις στην ταξική πάλη της γηραιάς ηπείρου, έχει μεγάλη σημασία να παρακολουθήσουμε ένα άλλο γεγονός που σχεδόν ταυτόχρονα, την εβδομάδα πριν τον δεύτερο γύρο των γαλλικών εκλογών, φωτίζει από την δική του πλευρά, την ευρύτερη εικόνα του αποτελέσματος των γαλλικών εκλογών, πέραν του πολέμου στην Ουκρανία.
του Γιάννη Αγγέλη
Πρόκειται για ένα διεθνές γεγονός που συνήθως αφήνει αδιάφορο το μεγάλο κοινό, την εαρινή Σύνοδο του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Ενδεχομένως η πλέον συμπυκνωμένη δήλωση των όσων συζητήθηκαν και αποφασίσθηκαν στην Σύνοδο αυτή αποτυπώνονται στην έκφραση που χρησιμοποίησε ο Κεντρικός Τραπεζίτης του Καναδά, Macklem. Συνόψισε το αποτέλεσμα της Συνόδου με την ακόλουθη φράση: «Υπάρχει μια αυξανόμενη αίσθηση… οι κεντρικοί τραπεζίτες πρέπει να διασφαλίσουν ότι ο έλεγχος (on) του πληθωρισμού θα πραγματοποιηθεί…».
Η δήλωση αυτή σε απλά ελληνικά «μεταφράζεται» σε μία κουβέντα: οι Κεντρικές Τράπεζες μαζί με τις Κυβερνήσεις τους κηρύσσουν τον πόλεμο στους εργαζόμενους διεθνώς.
Γιατί τον πόλεμο στους εργαζόμενους διεθνώς; Γιατί όπως οι ίδιοι οι κεντρικοί τραπεζίτες συμφώνησαν μαζί με τους παρόντες ΥΠΟΙΚ, ο πληθωρισμός από «παρωδικό» φαινόμενο, έχει αναδειχθεί σε κεντρικό οικονομικό πρόβλημα του συστήματος και πρέπει να ελεγχθεί με το μοναδικό διαθέσιμο εργαλείο που διαθέτουν οι κεντρικές τράπεζες, δηλαδή την αύξηση των επιτοκίων.
Αυτό όμως «μεταφράζεται» σε μία γιγάντια επιχείρηση ελεγχόμενης(;) ύφεσης. Γιατί ο πληθωρισμός από το σύστημα «ελέγχεται» μόνο με την ισχυρή αύξηση των επιτοκίων και αυτό επιτυγχάνεται μόνο αφού μεσολαβήσει ανάλογης κλίμακας ύφεση…
Γι’ αυτό ας ετοιμαστούμε να ακούσουμε τους απανταχού πολιτικούς της άρχουσας τάξης, είτε είναι στην κυβέρνηση είτε στην αντιπολίτευση, να ανακηρύσσουν τον πληθωρισμό στον «κύριο εχθρό»…
Δεν φταίνε αυτοί, δεν φταίει το σύστημα, προς το παρόν θα φταίνε οι «Ρώσοι» που αυξάνουν τις τιμές στην ενέργεια και έτσι τον πληθωρισμό και σε λίγο θα φταίνε οι εργάτες απανταχού που θα ζητάνε αυξήσεις στους μισθούς και στις συντάξεις για να ζήσουν…
Προφανώς δεν θα δούμε πουθενά να γράφεται ή να αναφέρεται ότι οι «Ρώσοι» πουλάνε το πετρέλαιο στους Ινδούς –και σε όποιον άλλον το ζητήσει- προς 35 δολάρια το βαρέλι, όταν οι χρηματιστηριακές τιμές μετά τις κυρώσεις στην Ρωσία από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ το τιμολογούν και το πληρώνουμε 107 δολάρια το βαρέλι, όπως άλλωστε συμβαίνει με το φυσικό αέριο και το ηλεκτρικό ρεύμα που τα «χρηματιστήρια» της ελεύθερης αγοράς έχουν εκτινάξει σε πρωτοφανή ληστρικά επίπεδα τιμών.
Η αλήθεια σε τέτοιες καταστάσεις ποτέ δεν έχει προτεραιότητα…
Η προτεραιότητα για το σύστημα και το χρηματιστικό κεφάλαιο στο οποίο υποτάσσονται οι ανάγκες του συστήματος είναι αυτό που με τόση σαφήνεια δήλωσε ο κ. Macklem: οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να βεβαιωθούν ότι θα ελεγχθεί ο πληθωρισμός, ο κύριος εχθρός.
Η αλήθεια βέβαια είναι απολύτως αντίστροφη.
Η επανάσταση της… αξίας
Η «αξία» τόσο του πετρελαίου, όσο και του φυσικού αερίου, του σιταριού, των λιπασμάτων και κάθε εμπορεύματος που παράγεται στον καπιταλισμό δεν έχει αλλάξει.
Αυτό που έχει αλλάξει είναι η «τιμή» του, δηλαδή η έκφραση της «αξίας» του σε νόμισμα και συγκεκριμένα σε δολάρια, το νόμισμα που από τον Β’ Παγκόσμιο Ιμπεριαλιστικό Πόλεμο και μετά έχει υποκαταστήσει κάθε άλλο νόμισμα. Και πρώτα απ’ όλα την στερλίνα που ήταν μέχρι τότε το διεθνές αποθεματικό και συναλλακτικό νόμισμα.
Και γιατί έχει αλλάξει η «τιμή» του σε δολάρια;
Γιατί έχει αλλάξει η «αξία» του νομίσματος με το οποίο τιμολογείται, δηλαδή του δολαρίου.
Με άλλα λόγια έχει «χάσει» αξία το δολάριο με το οποίο «μετριέται» η «αξία» του προϊόντος, γι’ αυτό –κατά κύριο λόγο– έχει εκτιναχθεί η τιμή των προϊόντων.
Και αυτό πέρα και ξέχωρα από τις πολύ σημαντικές επιπτώσεις που έχει επιφέρει στη διεθνή προσφορά και ζήτηση ο κατακερματισμός στις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές στις τιμές, λόγω της πανδημία με τα lockdown και στη συνέχεια οι περιβόητες κυρώσεις στην Ρωσία.
Αυτό που βρίσκεται σε εξέλιξη ήδη από το 2008 παρά, ή μάλλον λόγω, των πολιτικών που εφάρμοσαν οι Κεντρικές Τράπεζες για να αναχαιτίσουν την κατάρρευση του διεθνούς τραπεζικού συστήματος, είναι ένας δεύτερος, ποιοτικά διαφορετικός κατακερματισμός του Διεθνούς Νομισματικού Συστήματος, μετά από εκείνον του 1971 με την κατάρρευση του Μπρέτον Γουντς.
Αυτός ο κατακερματισμός του Διεθνούς Νομισματικού Συστήματος έχει τροφοδοτήσει και έχει τροφοδοτηθεί από την πραγματική υποτίμηση του δολαρίου.
Θα ήταν χρήσιμο εδώ να θυμίσουμε ότι η απόφαση του Νίξον να ακυρώσει τον Αύγουστο του 1971 την Συμφωνία του Μπρέτον Γουντς, ήτοι την σταθερή ανταλλαξιμότητα του δολαρίου με τον χρυσό (35 δολάρια = 1 ουγγιά χρυσού), ήταν κατά βάση αποτέλεσμα της αιμορραγίας που είχε προκαλέσει στις ΗΠΑ ο πόλεμος στο Βιετ-Νάμ.
Που αλληλοτροφοδοτήθηκε με τους αλλεπάλληλους δημοσιονομικούς σπασμούς που συγκλόνισαν την αμερικάνικη οικονομία –μαζί και οι δαπάνες του προγράμματος Τζόνσον– για να οδηγήσουν στην απόφαση του 1971 – 73.
Η συνέχεια είναι γνωστή.
Για πρώτη φορά κατακερματίσθηκε σε τέτοιο βαθμό -από τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο- το διεθνές νομισματικό σύστημα καθώς η δραματική «υποτίμηση» του δολαρίου έναντι του χρυσού συμπαρέσυρε όλα τα ισχυρά νομίσματα.
Χρειάστηκαν αλλεπάλληλες διεθνείς προσπάθειες για να ελεγχθεί η νομισματική αστάθεια προκειμένου να βρει διέξοδο η τάση επέκτασης του κεφαλαίου. Και μόνο μετά την Συμφωνία στο Plaza το 1985 και την γενικευμένη καμπάνια της Ρηγκανόμικς και της Θάτσερ για την απελευθέρωση της κίνησης κεφαλαίων διεθνώς, έγινε και πάλι δυνατή, η «αποκατάσταση» και η κυριαρχία του ρόλου του δολαρίου σαν διεθνές αποθεματικό. Τόσο περισσότερο μάλιστα όσο η επέκταση και η κυριαρχία του χρηματιστικού κεφαλαίου «κάλυπτε» τις διεθνείς αγορές ενσωματώνοντας ακόμα και πρώην «απαγορευμένες» περιοχές όπως η τέως ΕΣΣΔ και στη συνέχεια η προσπάθεια «εισόδου» στην Κίνα.
Ο κατακερματισμός του διεθνούς νομισματικού συστήματος
Αυτό που διαπιστώνουμε σήμερα, είναι μια νέα «στιγμή» κατακερματισμού του διεθνούς νομισματικού συστήματος στο περιβάλλον που είχε ήδη διαμορφώσει η πανδημία, με αφορμή τις συνέπειες των κυρώσεων στην Ρωσία και το εγχείρημα εξοστρακισμού των συναλλαγών της από το SWIFT, που είναι ένα από τα βασικά εργαλεία «λειτουργίας» του δολαρίου στις διεθνείς χρηματαγορές υπό τον έλεγχο της Γουόλ Στριτ.
Για να γίνει κατανοητό το πόσο σημαντικό είναι το Swift για τον ρόλο του δολαρίου, θυμίζουμε ότι και η Ευρωζώνη μετά την «έκδοση» του ευρώ επιχείρησε (2015) να φτιάξει το δικό της swift, που λέγεται Instex -το επιχείρησαν οι τράπεζες της Γαλλίας και της Γερμανίας– αλλά εγκαταλείφθηκε γρήγορα, καθώς η Ευρωζώνη δεν έχει ακόμα καταφέρει να στήσει την δική αγορά κεφαλαίων μετά το Brexit.
Όμως με την Ρωσία η κατάσταση είναι αρκετά διαφορετική καθώς οι συναλλαγές δεν αφορούν γενικά το εμπόριο, αλλά το βασικό προϊόν από το οποίο εξαρτάται θεμελιακά η οικονομία του ευρωπαϊκού καπιταλισμού, την ενέργεια και τα τρόφιμα (σιτηρά).
Και επιπλέον, στο μεταξύ, έχει αναδυθεί η Κίνα σαν βασικός εταίρος της Ρωσίας. Μέσω της Κίνας και άλλων χωρών (Ινδία) ανακατευθύνεται η παραγωγή φυσικού αερίου και πετρελαίου σε τρίτες χώρες, ενόσω η Ευρώπη είναι υποχρεωμένη να εξακολουθεί να αγοράζει το φυσικό αέριο –τουλάχιστον για τα επόμενα 2 – 3 χρόνια– με την Ρωσία να εισπράττει το αντίτιμό του σε ρούβλια μέσω των εκτός κυρώσεων ρωσικών τραπεζών. Η Κίνα έχει ήδη ενεργοποιήσει το δικό της swift (CIPS) που το χρησιμοποιεί στις συναλλαγές της με την Ρωσία και –τώρα– με την Ινδία ενώ προωθείται σταδιακά η χρήση του και στις συναλλαγές της με την Σαουδική Αραβία και τις οικονομίες της Λατινικής Αμερικής.
Το δολάριο σαν διεθνές νόμισμα εξακολουθεί βέβαια και παραμένει κυρίαρχο, καθώς πέραν των χωρών που το χρησιμοποιούν σαν αυτό που είναι –διεθνές αποθεματικό– εξακολουθεί να είναι το «νόμισμα» μέσα από το οποίο κινείται το χρηματιστικό κεφάλαιο στις διεθνείς χρηματαγορές.
Κινείται μέσα από «προϊόντα» χρέους και παράγωγα αυτών, όπως τα αμερικανικά ομόλογα χρέους, που έχουν στο μεταξύ εκδοθεί και μετριούνται σε δεκάδες τρισεκατομμύρια δολάρια… Ο όγκος των συναλλαγών αυτών υπερβαίνει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις συναλλαγές που αφορούν το διεθνές εμπόριο κ.λπ.
Παρ’ όλα αυτά, ακόμα και η αγορά χρυσού με το δολάριο, που εγνωσμένα παραμορφώνεται, μέσα από την ενεργό διαχείριση των αποθεμάτων των κεντρικών τραπεζών και της αγοράς παραγώγων χρυσού, έχει αρχίσει να κινείται ανοδικά με τον χρυσό δύσκολα να συγκρατείται πλέον μεταξύ 1900 και 2000δολαρίων η ουγγιά.
Να θυμίσουμε εδώ ότι η αρχική σχέση χρυσού δολαρίου ήταν μέχρι και το 1971 σταθερά 35 δολάρια η ουγγιά…
Αυτό που έχει ήδη αρχίσει να συμβαίνει και εκφράζεται με βίαιο τρόπο στον ανεξέλεγκτα αυξανόμενο πληθωρισμό, είναι ότι η αξία αυτού του μυθικών διαστάσεων δολαριακού χρέους υποτιμάται έναντι των πραγματικών αξιών σε όλα τα επίπεδα.
Δεν είναι πλέον μόνο η παραμόρφωση των τιμών από την ασυμμετρία προσφοράς και ζήτησης λόγω των lockdown και της πανδημίας, δεν είναι οι συνέπειες των κυρώσεων στις τιμές ενέργειας ή τα σιτηρά.
Είναι ένα δεύτερο μετά το 1971 κύμα κατακερματισμού του διεθνούς νομισματικού συστήματος που μέσα από τα όσα έχουν συμβεί την τελευταία διετία, αποκαλύπτει με βίαιο τρόπο την πραγματική απαξίωση των νομισμάτων και κυρίως του δολαρίου. Μια απαξίωση που έχει συμβεί και… κρυφτεί, πίσω από τα νεφελώματα της νομισματικής πολιτικής των κεντρικών τραπεζών ιδιαίτερα από το 2008 μέχρι σήμερα.
Αυτή την αλήθεια επιχειρούν να κρύψουν κεντρικοί τραπεζίτες και πολιτικοί με τα όσα συμφώνησαν στη Σύνοδο του ΔΝΤ την περασμένη εβδομάδα.
Αλλά αυτές οι αποφάσεις ισοδυναμούν με κήρυξη γενικευμένου πολέμου, ενάντια στη διεθνή εργατική τάξη, σε μία κλίμακα που δεν έχουν γνωρίσει οι γενιές που κλήθηκαν να ψηφίσουν στο εκβιαστικό δίλημμα της περασμένης Κυριακής στην Γαλλία.
