Παρατήρησα με προσοχή την πρόσφατη συνάντηση του προέδρου της Βραζιλίας Λούλα με τον Αμερικανό ομόλογό του Τζο Μπάιντεν.
Σε μία επικαιρότητα που κατακλύζεται από εύρος πληροφοριών για εξελίξεις σε πολλούς τομείς σε όλη τη Γη (αλλά πλέον και στο «αναβαπτισμένο» εσχάτως από τις μεγάλες δυνάμεις διάστημα…), συχνά λαμβάνουν χώρα και οι διακρατικές επαφές σε επίπεδο αξιωματούχων που βρίσκονται ψηλά στην ιεραρχία.
Κώστας Μαρούντας
Οι συναντήσεις μεταξύ των ηγετικών προσωπικοτήτων των κρατών έχουν πάντα τη σημασία τους. Κάποιες φορές επιβεβαιώνουν αυτά που γνωρίζαμε από πριν. Είτε σύναψη συμμαχιών (και κυρίως των όρων των έμπρακτων εφαρμογών τους), είτε ρήξεις. Άλλες φορές προκύπτουν και ουδετερότητες μέσω της υιοθέτησης μιας τακτικής που δεν γέρνει την πλάστιγγα προς μία συγκεκριμένη κατεύθυνση, αλλά διατηρεί τα ήδη διαμορφωμένα δεδομένα «αποστασιοποίησης».
Όμως, οτιδήποτε και αν ισχύει κάθε φορά, η στάση του σώματος μπροστά στις κάμερες, οι λέξεις που επιλέγονται να χρησιμοποιηθούν στις επίσημες δηλώσεις, οι διαρροές, τα non paper και οι σοβαρές αρθρογραφίες, μας δίνουν να καταλάβουμε πολλά πράγματα. Αυτά σε γενικό πλαίσιο, γιατί η κάθε ειδική περίπτωση διέπεται από τα δικά της χαρακτηριστικά γνωρίσματα.
Τις περισσότερες φορές στις διεθνείς σχέσεις τα πράγματα ίσως να είναι πιο απλά από αυτό που θέλουν να μας παρουσιάσουν ορισμένες περισπούδαστες αναλύσεις. Όποιοι σέβονται τον εαυτό τους και τους άλλους, άρα και το ρόλο τους στη «συλλογική ανθρωπότητα», επιχειρούν μεν να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους χωρίς όμως να δημιουργούν προβλήματα στους άλλους. Για να επιτευχθεί αυτό χρειάζονται κατά την προσωπική μου άποψη δύο βασικές παράμετροι. Να μπορείς να μπαίνεις στη θέση του άλλου, να καταλαβαίνεις τις αιτιάσεις του και κυρίως τα γιατί. Και το δεύτερο να διεκδικείς αυτά που σου αναλογούν μέχρι του σημείου που δεν θίγεις τον άλλον.
Σε κάθε διαφορετική περίπτωση, δημιουργούνται μέτωπα και όποιος πιστεύει πως οι εκβιαστικές λογικές της επιβολής δια της ισχύος θα τον ωφελήσουν σε μάκρος χρόνου, αναλαμβάνει μεγάλα ρίσκα. Που σπανίως δικαιώνονται στο 100% των στοχεύσεων και των επιθυμιών… Ακόμα και για τους πιο δυνατούς. Η ιστορία είναι γεμάτη από τέτοια παραδείγματα.
Παρατήρησα με προσοχή την πρόσφατη συνάντηση του προέδρου της Βραζιλίας Λούλα με τον Αμερικανό ομόλογό του Τζο Μπάιντεν. Ο πρόεδρος Λούλα εκφράζει (τουλάχιστον σε επίπεδο φραστικών διατυπώσεων) μία σύγχρονα αναπτυσσόμενη αντίληψη που είναι συμβατή με την κοινή λογική. Αρνείται να συμμετάσχει στον πόλεμο, δηλαδή να στείλει βοήθεια υπέρ του ΝΑΤΟ ή της Ρωσίας και κάνει λόγο για την αναγκαιότητα ανάληψης ουσιαστικών πρωτοβουλιών ειρήνευσης από δυνάμεις όπως η χώρα του (που παρά τις παρενέργειες του μπολσοναρισμού παραμένει σημαντική…), η Γαλλία και η Γερμανία. Που πραγματικά, και πέρα από κάθε προπαγάνδα, ο σχετικός ρόλος της Γαλλίας και της Γερμανίας στον καθορισμό των εξελίξεων θα ήταν πιο ενεργός, καθοριστικός και σημαντικός αν καταλάβαιναν έγκαιρα πως έπρεπε να γίνουν σεβαστές και οι ρωσικές αιτιάσεις πριν τον πόλεμο. Δεν το έκαναν, όμως, διάλεξαν τη συστράτευση με τις ΗΠΑ, το «να κερδίσει η συλλογική Δύση χρόνο…», έστω και για το χρονικό διάστημα που κρίνεται αναγκαίο από τις κυρίαρχες αστικές τάξεις της κάθε αντίστοιχης χώρας, οξύνοντας τις αντιθέσεις μεταξύ Ρωσίας και Δύσης. Μην υπολογίζοντας καλά καλά και τις συνέπειες για τις ίδιες…
Zούμε σε μία εποχή που η δαιμονοποίηση της Κίνας και της Ρωσίας όσον αφορά στον εν γένει βασικότατο γεωπολιτικό ρόλο τους (και όχι σε επιμέρους τακτικές, που για αυτές ο καθένας δικαιούται να έχει ενστάσεις και διαφωνίες) δεν λύνει προβλήματα, αλλά δημιουργεί καινούργια. Σε μια εποχή που -για να το θέσω κάπως σχηματικά- κάθε χώρα πρέπει να συνεργάζεται εν δυνάμει και με την Κίνα, και με τις ΗΠΑ, και με την Ε.Ε., κοκ. Γιατί να διαλέξει π.χ. η Βραζιλία μονόπλευρα; Γιατί να μην έχει επικερδείς εμπορικές συναλλαγές με «όλα τα μπλοκ εξουσίας»; Υπάρχει κάποιος λόγος να διαλέξει το ένα και να στραφεί ενάντια στο άλλο; Μέχρι στιγμής φαίνεται πως οι ΗΠΑ ζητούν διαρκώς και συχνά επιτακτικά τη συστράτευση με τις ίδιες και την εναντίωση με τους άλλους. Η Ρωσία, από την πλευρά της, αρκείται στο να ζητάει επιμόνως να σκεφτεί η κάθε χώρα το τι γίνεται και τι τη συμφέρει πραγματικά και σε μάκρος χρόνου, δίνοντας εναλλακτικές διεξόδους. Που παλιότερα δεν υπήρχαν, γιατί η μονοκρατορία της Ουάσιγκτον δεν ήταν φαινομενική…
Χρειάζεται έφεση προς την αλήθεια. Πολλές φορές οι κυρίαρχες τάσεις είναι μονόπλευρες. Οι εκφραστές τους δίνουν έμφαση στην προπαγάνδα και όχι στην αναζήτηση λύσεων. Γιατί λύση με εξώθηση στα άκρα δεν υπήρξε ποτέ… Βλέπεις, για παράδειγμα, από τη μία να κατηγορείται η Ρωσία για «παράδοση στον πουτινισμό» (ως υποτιθέμενη ενοποιητική εσωτερικής κοπής ιδεολογία), δηλαδή στην αυταρχικότητα που «δεν αφήνει τίποτα να πέσει κάτω» και την ίδια ώρα να εμφανίζονται στα δυτικά αστικά μέσα πολύ συχνά δημοσιεύματα για «αδυναμία αυτού του αυταρχισμού να ελέγξει το εσωτερικό μέτωπο και τις συνέπειες της ήττας»… Ακόμα και στην ίδια σελίδα μπορείς να δεις ετερόκλητα και αντιφατικά επιχειρήματα που δεν ευθυγραμμίζονται και τόσο πολύ με όσα συμβαίνουν στην πράξη…To ζήτημα είναι να μπορεί κάποιος να βρίσκει και να καταγράφει τα υπέρ και τα κατά, χωρίς να μετατρέπει ακόμα και τα υπέρ σε «κατά»…
Οι ΗΠΑ, όπως έχω ξαναγράψει κάποιους μήνες νωρίτερα, βρίσκονται μπροστά σε ένα δικό τους κομβικό δίλημμα: ή θα συνεχίσουν να «πατάνε το γκάζι» με σκοπό να αποκομίσουν όσα περισσότερα μπορούν προκαλώντας παράλληλα όσο το δυνατόν μεγαλύτερες ζημιές στους αντιπάλους τους ή θα επιλέξουν να πουν (έστω και σε παρασκηνιακές διεργασίες) τι θέλουν επ΄ακριβώς. Να ξέρουν όλοι και να τοποθετηθούν ανάλογα. Γιατί κάποια στιγμή ο πόλεμος στην Ουκρανία θα τελειώσει και όλοι θα κληθούν να τοποθετηθούν για το είδος του μέλλοντος. Και ο υπό διαμόρφωση συσχετισμός περιλαμβάνει μεγαλύτερο μερίδιο στην παγκόσμια πίτα για τους θιασώτες του κρατισμού…
ΥΓ. Στις 20 Φεβρουαρίου έρχεται στην Αθήνα ο Άντονι Μπλίνκεν, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ. Κάποιοι που εναντιώνονται συνειδητά και ένθερμα στην πολιτική του κράτους των ΗΠΑ προετοιμάζονται για να τον «υποδεχτούν» με το δικό τους (πατροπαράδοτο σε παρεμφερείς περιστάσεις…) τρόπο, ενώ οι εγχώριοι θιασώτες των ΗΠΑ (δεν είναι και λίγοι…) θα τον τιμήσουν όπως κρίνουν πως αρμόζει. Επί της ουσίας, όμως, οι πιο σοβαροί εμβαθυντές στα ζητήματα αυτά θα περιμένουν να δουν το είδος της ατζέντας που αυτός θα θέσει στους Έλληνες επισήμους, τι θα προτείνει, τι θα ζητήσει, τι θα είναι πρόθυμος να παραχωρήσει στη σύμμαχο των ΗΠΑ Ελλάδα και σε ποιες ποσότητες…
ΥΓ1. Βεβαίως, αυτά είναι λίγο δύσκολο να τα μάθουμε όλοι εμείς στην ολότητα που αντιστοιχεί, όμως μπορούμε οι περισσότεροι να καταλάβουμε ένα πράγμα. Πως ο κύριος Μπλίνκεν διαλέγει να επισκεφτεί την Ελλάδα στο συγκεκριμένο timing γιατί το κράτος που εκπροσωπεί επιθυμεί να επικαιροποιήσει τη γραμμή και τα θέλω του. Και μόνο που έρχεται εδώ, δείχνει πως κάτι κομβικό μεθοδεύεται. Σε ποιον ή σε ποιους τομείς; Αυτά, πάντα, φαίνονται τους επόμενους μήνες…
YΓ2. (προσωπικό και για μένα άκρως ξεχωριστό) Το χθεσινό βράδυ ένας πολύ καλός (τετράποδος) φίλος, ο γατούλης που αγαπήθηκε όσο κανένας άλλος από μένα και τους οικείους μου, «σάλπαρε» και αυτός (όπως το αδερφάκι του περίπου δύο χρόνια πριν) για το τελευταίο του ταξίδι στο πιο ιδιαίτερο μέρος. Εκεί που είναι θα έχει πάντα τη σκέψη μας, δεν ξέρω αν θα τη χρειάζεται, όταν ήταν εδώ πάντως την είχε διαρκώς. Ελπίζω να το ήξερε και να επωφελήθηκε όσο περισσότερο γινόταν… Αντίο Μ. μας. Αντίο σε ένα από τα πιο γλυκά ημι-αδεσποτάκια που έγινε καθ΄ ολοκληρία οικόσιτο όταν η ζημιά είχε αρχίσει να κερδίζει έδαφος…
efsyn.gr
