Σκέψεις σε ζητήματα στρατηγικής

Θα ήθελα πρω­τ’α­πό­λα να χαι­ρε­τή­σω την πρω­το­βου­λία των συ­ντρό­φων του Κόκ­κι­νου Δι­κτύ­ου και του RProject να ορ­γα­νώ­σουν αυτό το 3η­με­ρο. Χρεια­ζό­ταν πράγ­μα­τι μια διε­θνής συ­νά­ντη­ση για να συ­ζη­τη­θούν σε με­γα­λύ­τε­ρο βάθος τα δι­δάγ­μα­τα από την ελ­λη­νι­κή εμπει­ρία των τε­λευ­ταί­ων ετών. Οσοι ζή­σα­με ως συμ­με­τέ­χο­ντες αυτά τα γε­γο­νό­τα και, ακόμη πε­ρισ­σό­τε­ρο, ας μου επι­τρα­πεί εδώ μια πιο προ­σω­πι­κή ανα­φο­ρά, όσοι ανή­κου­με στον Ελ­λη­νι­σμό της Δια­σπο­ράς, έχου­με συ­νεί­δη­ση ότι η ση­μα­σία και ο αντί­κτυ­πός τους εκτεί­νε­ται πολύ πιο πέρα από τα σύ­νο­ρα της μι­κρής μας χώρας. Από την αρχή της κρί­σης και μέχρι το κα­λο­καί­ρι του 2015, η Ελ­λά­δα βρέ­θη­κε για πρώτη φορά από την πτώση της δι­κτα­το­ρί­ας στο επί­κε­ντρο της διε­θνούς προ­σο­χής. Για εκα­το­μύ­ρια αν­θρώ­πους, οι ει­κό­νες των με­γά­λων λαϊ­κών κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων, και, κα­τό­πιν, η ορ­μη­τι­κή άνο­δος ενός μέχρι πρό­τι­νος μι­κρού σχη­μα­τι­σμού της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς, την  κα­τέ­στη­σαν συ­νώ­νυ­μο ελ­πί­δας. Η νίκη του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ τον Γε­νά­ρη του 2015 φά­νη­κε να υλο­ποιεί­μια πρω­το­φα­νή για τα δε­δο­μέ­να της με­τα­πο­λε­μι­κής Ευ­ρώ­πης δυ­να­τό­τη­τα. Στα ερεί­πια ενός χρε­ο­κο­πη­μέ­νου πα­ρα­δο­σια­κού πο­λι­τι­κού κό­σμου και στη δίνη της με­γα­λύ­τε­ρης οι­κο­νο­μι­κής και κοι­νω­νι­κής κρί­σης που γνώ­ρι­σε δυ­τι­κο­ευ­ρω­παϊ­κή χώρα από τη δε­κα­ε­τία του 1930, μια αρι­στε­ρή δύ­να­μη, προ­ερ­χό­με­νη από την μήτρα του κομ­μου­νι­στι­κού κι­νή­μα­τος, κα­τά­φε­ρε να κα­τα­κτή­σει αυ­τό­νο­μα την κυ­βερ­νη­τι­κή εξου­σία με ένα ρι­ζο­σπα­στι­κό πρό­γραμ­μα ρήξης με τις πο­λι­τι­κής λι­τό­τη­τας και την κη­δε­μο­νία της Τρόϊ­κας.

Η δυ­να­τό­τη­τα αυτή ήταν ευθύς εξ’αρ­χής αστα­θής, γε­μά­τη εσω­τε­ρι­κές αντι­φά­σεις, εν μέρει δια­βρω­μέ­νη από την πο­ρεία του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στο διά­στη­μα που προη­γή­θη­κε της ανό­δου του στην κυ­βερ­νη­τι­κή εξου­σία. Οσοι εί­μα­στε εντός του κόμ­μα­τος, και ει­δι­κό­τε­ρα στην αρι­στε­ρή του τάση, το ξέ­ρα­με αυτό από την αρχή. Πα­ρ’ό­λα αυτά η δυ­να­τό­τη­τα υπήρ­ξε. Είναι κάτι που πρέ­πει να το­νι­στεί γιατί σή­με­ρα, στην πε­ρί­ο­δο αντί­δρα­σης και ήττας που δια­νύ­ου­με, το κυ­ρί­αρ­χο αφή­γη­μα στο­χεύ­ει να κα­τα­στή­σει ακα­τα­νό­η­τη την προη­γού­με­νη φάση, να την πα­ρου­σιά­σει ως πα­θο­λο­γι­κή, να γε­λοιο­ποι­ή­σειό­σους από τους πρω­τα­γω­νι­στές της αρ­νή­θη­καν την τε­λι­κή πα­ρά­δο­ση. Βα­σι­κή επι­δί­ω­ξη εί­ναι­να σβη­στού­να­πό την συλ­λο­γι­κή μνήμη τα γε­γο­νό­τα αυτής της πε­ριό­δου, και πρω­τ’α­π’ό­λα το με­γά­λο ΟΧΙ του ελ­λη­νι­κού λαού στο δη­μο­ψή­φι­σμα της 5ης Ιου­λί­ου του 2015, που απο­τε­λεί και την κο­ρυ­φαία στιγ­μή αυτής της ιστο­ρι­κής δυ­να­τό­τη­τας. Κο­ρυ­φαία αλλά και ταυ­τό­χρο­να ύστα­τη διότι μόλις μια βδο­μά­δα μετά ακο­λού­θη­σε η ατι­μω­τι­κή συν­θη­κο­λό­γη­ση του Αλέξη Τσί­πρα και της κοι­νο­βου­λευ­τι­κής πλειο­ψη­φί­ας που τον στή­ρι­ξε.

Ο Βρε­τα­νός ιστο­ρι­κός Πέρυ Αντερ­σον συ­νέ­κρι­νε αυτήν την συν­θη­κο­λό­γη­ση με εκεί­νη του Αύ­γου­στου του 1914, όταν όλα σχε­δόν τα κόμ­μα­τα του διε­θνούς σο­σια­λι­στι­κού κι­νή­μα­τος συ­ναί­νε­σαν στον ιμπε­ρια­λι­στι­κό πα­γκό­σμιο πό­λε­μο και προ­σχώ­ρη­σαν σε κυ­βερ­νή­σεις εθνι­κής ενό­τη­τας. Ισως να είναι υπερ­βο­λι­κή αυτή η σύ­γκρι­ση. Το σί­γου­ρο είναι όμως ότι αυτή τη στιγ­μή, η Ελ­λά­δα ορί­ζει το με­γα­λύ­τε­ρο τραύ­μα της ευ­ρω­παϊ­κής και ίσως της διε­θνούς Αρι­στε­ράς των τε­λευ­ταί­ων δε­κα­ε­τιών. Από συ­νώ­νυ­μο ελ­πί­δας οι λέ­ξεις «ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ» και «Τσί­πρας» έχουν γίνει κάτι το ακα­τα­νό­μα­στο, κάτι που πρέ­πει να κρυ­φτεί κάτω από το χαλί, ακόμη και από­α­πό όσους επι­μέ­νουν να τους βρί­σκουν δι­καιο­λο­γί­ες και ελα­φρυ­ντι­κά. Οι Ισπα­νοί σύ­ντρο­φοι των Αντι­κα­πι­τα­λί­στας μπο­ρούν να το επι­βε­βαιώ­σουν από τη δική εμπει­ρία.

Για να ξε­πε­ρα­στεί αυτό το τραύ­μα ένας μόνος τρό­πος υπάρ­χει: να ανοί­ξει μια συ­ζή­τη­ση σε βάθος για τα αίτια της συ­ντρι­βής έτσι ώστε να εξα­χθούν τα ανα­γκαία συ­μπε­ρά­σμα­τα και να αντι­κρου­στεί με αξιο­πι­στία και απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα το κυ­ρί­αρ­χο αφή­γη­μα. Μια τέ­τοια συ­ζή­τη­ση απο­τε­λεί φυ­σι­κά κα­θή­κον των δυ­νά­με­ων της μα­χό­με­νης Αρι­στε­ράς στην Ελ­λά­δα. Αλλά όχι μόνο. Αφορά όλους τους αγω­νι­στές του που μοι­ρά­στη­καν την ελ­πί­δα και που έχουν συ­νεί­δη­ση ότι η ελ­λη­νι­κή εμπει­ρία τους αφορά άμεσα, και όχι μόνο για λό­γους διε­θνι­στι­κής αλ­λη­λεγ­γύ­ης, όσο ανα­γκαία και πο­λύ­τι­μη κι αν είναι αυτή. Για να το πω δια­φο­ρε­τι­κά, όποια πο­λι­τι­κή δύ­να­μη δια­κη­ρύσ­σει σή­με­ρα ότι θέλει να ανα­τρέ­ψει τις πο­λι­τι­κές κοι­νω­νι­κής διά­λυ­σης και εντει­νό­με­νου αυ­ταρ­χι­σμού και δεν εξη­γεί γιατί και πως δεν θα έχει την κα­τά­λη­ξη του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και του Τσί­πρα στε­ρεί­ται οποιασ­δή­πο­τε αξιο­πι­στί­ας και θα έλεγα οποιασ­δή­πο­τε σο­βα­ρό­τη­τας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μοιά­ζει ρε­α­λι­στι­κή η εκτί­μη­ση σύμ­φω­να με την οποία η ίδια η ύπαρ­ξη μιας Αρι­στε­ράς άξιας αυτού του όρου εξαρ­τά­ται σε ση­μα­ντι­κό, ίσως σε απο­φα­σι­στι­κό βαθμό από την έκ­βα­ση αυτής της συ­ζή­τη­σης.

Από την πλευ­ρά μου θα ήθελα δια­τυ­πώ­σω ως προ­σπά­θεια συμ­βο­λής ορι­σμέ­νες σκέ­ψεις πάνω σε τρία ση­μεία:

• Την χρε­ο­κο­πία του αρι­στε­ρού ευ­ρω­παϊ­σμού ως κα­θο­ρι­στι­κή αιτία για την απο­τυ­χία του εγ­χει­ρή­μα­τος του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και τις συ­νέ­πειες που επι­φέ­ρει στον τρόπο που σκε­φτό­μα­στε τη σχέση με­τα­ξύ εθνι­κού και ευ­ρω­παϊ­κού και διε­θνούς επι­πέ­δου για την αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή στρα­τη­γι­κή.
• Τα θέ­μα­τα της αρι­στε­ρής κυ­βέρ­νη­σης και του­με­τα­βα­τι­κού προ­γράμ­μα­τος στο φως της εγ­χει­ρή­μα­τος της κυ­βέρ­νη­σης ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ.
• Και τέλος τις συ­νέ­πειες όλων αυτών σε ότι αφορά τη «μορφή κόμμα» επι­κε­ντρώ­νο­ντας σε ένα ση­μείο. Σε ποιό βαθμό μπο­ρού­με να πούμε ότι απέ­τυ­χαν τα «πλα­τιά κόμ­μα­τα» τύπου ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και ει­δι­κό­τε­ρα­ποιοί είναι οι λόγοι της απο­τυ­χί­ας του εγ­χει­ρή­μα­το­ςτης εντός ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ Αρι­στε­ρής Πλατ­φόρ­μας;

Η χρε­ο­κο­πία του αρι­στε­ρού ευ­ρω­παϊ­σμού

Αρ­χί­ζω από το θέμα του αρι­στε­ρού ευ­ρω­παϊ­σμού. Τι εννοώ με αυτόν τον όρο; Ο αρι­στε­ρός ευ­ρω­παϊ­σμός ήταν και πα­ρα­μέ­νει η κυ­ρί­αρ­χη στρα­τη­γι­κή της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς στην Ευ­ρώ­πη και βα­σί­ζε­ται στην ιδέα ότι είναι αδύ­να­τη μια ρήξη, ή του­λά­χι­στον μια ποιο­τι­κή με­τα­στρο­φή των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων πο­λι­τι­κών προς όφε­λος της ερ­γα­σί­ας χωρίς μο­νο­με­ρείς ρή­ξεις με το πλαί­σιο της ευ­ρω­ζώ­νης και της ΕΕ. Στη θε­τι­κή του εκ­δο­χή, ο αρι­στε­ρός ευ­ρω­παϊ­σμός υπο­στη­ρί­ζειό­τι, ξε­κι­νώ­ντας από μια συ­γκε­κρι­μέ­νη χώρα, ένα τέ­τοιο εγ­χεί­ρη­μα οδη­γεί σε μια στα­δια­κή με­τα­στρο­φή του συ­σχε­τι­σμού δύ­να­μης, την οποία υπο­βοη­θεί η κρίση των ακο­λου­θού­με­νων νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων πο­λι­τι­κών και οι αντι­θέ­σεις που αυτές δη­μιουρ­γούν στο εσω­τε­ρι­κό του ευ­ρω­παϊ­κού οι­κο­δο­μή­μα­τος. Σε τε­λευ­ταία ανά­λυ­ση το σκε­πτι­κό προ­ϋ­πο­θέ­τει τη δυ­να­τό­τη­τα με­ταρ­ρύθ­μι­σης σε προ­ο­δευ­τι­κή κα­τεύ­θυν­ση της ΕΕ. Στην αρ­νη­τι­κή του εκ­δο­χή εκ­δο­χή, ο αρι­στε­ρός ευ­ρω­παϊ­σμός θε­ω­ρεί ότι οι μο­νο­με­ρείς ρή­ξεις, όπως η έξο­δος από το ευρώ, οδη­γούν σε εθνι­κές ανα­δι­πλώ­σεις, που υπο­θάλ­πουν εθνι­κι­στι­κά αντα­να­κλα­στι­κά και δη­μιουρ­γούν ανυ­πέρ­βλη­τα προ­βλή­μα­τα στην χώρα που θα το απο­τολ­μού­σε και ει­δι­κό­τε­ρα στις ερ­γα­ζό­με­νες τά­ξεις αυτής της χώρας.

Υπάρ­χει όμως και μια πα­ραλ­λα­γή του αρι­στε­ρού ευ­ρω­παϊ­σμού, που δεν πα­ρου­σιά­ζε­ται ως τέ­τοια στο βαθμό που θέλει ή μάλ­λον ήθελε να εμ­φα­νί­ζε­ται από ρι­ζο­σπα­στι­κή έως και επα­να­στα­τι­κή. Η λο­γι­κή της πα­ρου­σιά­ζε­ται ως κι­νη­μα­τι­κή και το λε­ξι­λό­γιό της τα­ξι­κό. Η ουσία της θα μπο­ρού­σε να συ­νο­ψι­στεί ως εξής : το πρό­βλη­μα δεν είναι η ΕΕ και ακόμη πε­ρισ­σό­τε­ρο το ευρώ. Η σύ­γκρου­ση είναι κα­θα­ρά τα­ξι­κή και πρέ­πει να απα­ντη­θεί πρω­τί­στως σ’αυ­τό το έδα­φος, τόσο εσω­τε­ρι­κά, με μέτρα υπέρ του κό­σμου της ερ­γα­σί­ας, όσο και σε ευ­ρω­παϊ­κό επί­πε­δο, με όρους ανά­πτυ­ξης διε­θνούς κι­νή­μα­τος.

Η ση­μα­σία της ελ­λη­νι­κής εμπει­ρί­ας έγκει­ται στο ότι όλες αυτές οι εκ­δο­χές ευ­ρω­παϊ­σμού τέ­θη­καν σε δο­κι­μα­σία με πραγ­μα­τι­κούς όρους και όχι απλά θε­ω­ρη­τι­κά. Δο­κι­μά­στη­καν και απο­δεί­χθη­καν λα­θε­μέ­νες στον πυ­ρή­να τους και κα­τα­στρο­φι­κές στις συ­νέ­πειές τους. Η εξά­μη­νη εμπει­ρία της δήθεν «δια­πραγ­μά­τευ­σης», στην ουσία του ασύ­με­τρου οι­κο­νο­μι­κού πο­λέ­μου που κύ­ρη­ξαν οι θε­σμοί της ΕΕ ενα­ντί­ον της ελ­λη­νι­κής κυ­βέρ­νη­σης, έδει­ξαν ότι δεν υπάρ­χει πε­ρί­πτω­ση να ανε­χθούν οποια­δή­πο­τε προ­σπά­θεια δια­φυ­γής από τις πο­λι­τι­κές λι­τό­τη­τας και άγριας εσω­τε­ρι­κής υπο­τί­μη­σης. Εδει­ξαν επί­σης ποιό είναι το απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τε­ρο όπλο που δια­θέ­τουν, και δεν είναι άλλο από το νό­μι­σμα. Η από­φα­ση με την οποία η ΕΚΤ υπο­δέ­χθη­κε το σχη­μα­τι­σμό αρι­στε­ρής κυ­βέρ­νη­σης στην Αθήνα, στις 4 Φε­βρουα­ρί­ου 2015, ήταν κα­τα­λυ­τι­κής ση­μα­σί­ας για την πο­ρεία των εξε­λί­ξε­ων. Το πρώτο της – και κα­θο­ρι­στι­κό όπως απο­δεί­χθη­κε – απο­τέ­λε­σμα ήταν η ονο­μα­ζό­με­νη συμ­φω­νία του Eurogroup της 20ης Φε­βρουα­ρί­ου, που απο­τέ­λε­σε στην ουσία την πρώτη συν­θη­κο­λό­γη­ση της κυ­βέρ­νη­σης ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, που προ­α­νήγ­γει­λε την δεύ­τε­ρη και τε­λειω­τι­κή.

Ολα αυτά έδει­ξαν κάτι που ήταν απο­λύ­τως προ­φα­νές σε όσους, ανε­ξαρ­τή­τως το­πο­θέ­τη­σης, είχαν με­λε­τή­σει με κά­ποια σο­βα­ρό­τη­τα τη δομή της ΕΕ και της ευ­ρω­ζώ­νης. Αυ­τοί­εί­χαν συ­νεί­δη­ση ότι το ευ­ρω­παϊ­κό οι­κο­δό­μη­μα έχει σχε­δια­σθεί ακρι­βώς για να κα­τα­στή­σει αδύ­να­τη οποια­δή­πο­τε πρω­το­βου­λία εθνι­κής κυ­βέρ­νη­σης απο­τολ­μή­σει να έρθει σε ρήξη με τον συ­νταγ­μα­το­ποι­η­μέ­νο νε­ο­φι­λευ­θε­ρι­σμό των ευ­ρω­παϊ­κών συν­θη­κών και των πρό­σφα­των συμ­φώ­νων, που αυ­στη­ρο­ποιούν ακόμη πε­ρισ­σό­τε­ρο τους όρους της εφαρ­μο­γής τους. Η ιδέα μια «με­ταρ­ρυθ­μί­σι­μης» ΕΕ, τη στιγ­μή που για να αλ­λά­ξει ένα κόμμα από τος συν­θή­κες και τα σύμ­φω­να απαι­τεί­ται ομω­φο­νία των κρα­τών-με­λών, και δεν μιλάω καν για την εκτός κάθε πο­λι­τι­κού ελέγ­χουν ΕΚΤ, είναι απλά κω­μι­κή. Η ΕΕ απο­τε­λεί το «σι­δε­ρέ­νιο κλου­βί» του νε­ο­φει­λε­λευ­θε­ρι­σμού ακρι­βώς γιατί με­τα­θέ­τει το πλαί­σιο άσκη­σης της δη­μο­σιο­νο­μι­κής και νο­μι­σμα­τι­κής πο­λι­τι­κής σε ένα επί­πε­δο που ξε­φεύ­γει από κάθε πο­λι­τι­κό έλεγ­χο, έστω και αυτόν τον πε­ριο­ρι­σμέ­νο που μπο­ρούν να ασκή­σουν αντι­προ­σω­πευ­τι­κοί θε­σμοί βα­σι­σμέ­νοι στην αρχή της λαϊ­κής κυ­ριαρ­χί­ας.

Η εμπει­ρία του πρώ­του εξα­μή­νου έδει­ξε επί­σης της αφλο­γι­στία της ρι­ζο­σπα­στι­κής εκ­δο­χής του ευ­ρω­παϊ­σμού, που στην ουσία απο­σκο­πεί στο να πα­ρα­κάμ­ψει το σκό­πε­λο με­τα­θέ­το­ντας τα επί­δι­κα σε ένα φα­ντα­σια­κό επί­πε­δο όπου υπάρ­χουν μόνο κα­θα­ρές τα­ξι­κές συ­γκρού­σεις. Και τούτο γιατί πα­ρα­γνω­ρί­ζει ότι τα Μνη­μό­νια δεν απο­τε­λούν μια συ­νη­θι­σμέ­νη τα­ξι­κή νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη πο­λι­τι­κή αλλά ένα κα­θε­στώς που επι­βάλ­λει μό­νι­μη επι­τρο­πεία και σχέ­σεις εξάρ­τη­σης με­τα­ξύ μιας χώρας, δη­λα­δή του εθνι­κού της κρά­τους και της βα­σι­κής οι­κο­νο­μι­κής της λει­τουρ­γί­ας, και των δα­νει­στών της. Πα­ρα­βλέ­πει την ση­μα­σία της κα­τά­λυ­ση­ςβα­σι­κών όψεων της κυ­ριαρ­χί­ας του εθνι­κού κρά­του­ςα­πό τους  μνη­μο­νια­κούς μη­χα­νι­σμούς και το ρόλο του χρέ­ους ως μη­χα­νι­σμού στυ­γνής πο­λι­τι­κής και οι­κο­μο­μι­κής επι­βο­λής. Η εδραί­ω­ση του μνη­μο­νια­κού κα­θε­στώ­τος κα­τα­δει­κνύ­ει ότι, για μια ακόμη φορά, όταν η ελ­λη­νι­κή αστι­κή τάξη αι­σθά­νε­ται να κλο­νί­ζε­ται, ανα­ζη­τά την σω­τη­ρία της στη στή­ρι­ξη των κυ­ρί­αρ­χων τά­ξε­ων της Δύσης, ακόμη κι αν αυτή με­τα­φρά­ζε­ται σε δρα­μα­τι­κή υπο­βάθ­μι­ση της θέσης της χώρας στο διε­θνές σύ­στη­μα και σε εξευ­τε­λι­σμό της κυ­ριαρ­χί­ας του εθνι­κού της κρά­τους.

Αυτό δεν ση­μαί­νει βε­βαί­ως ότι η ανα­τρο­πή των μνη­μο­νί­ων και η απε­λευ­θέ­ρω­ση από τα δεσμά του χρέ­ους δεν απο­τε­λούν τα­ξι­κές επι­λο­γές. Για την ακρί­βεια είναι ακρι­βώς αυτές οι επι­λο­γές που ορί­ζουν τα κε­ντρι­κά επί­δι­κα της τα­ξι­κής ανα­μέ­τρη­σης στην συ­γκε­κρι­μέ­νη συ­γκυ­ρία. Και δεν ση­μαί­νει βε­βαί­ως ότι η λαϊκή κι­νη­το­ποί­η­ση δεν απο­τε­λεί κα­θο­ρι­στι­κής ση­μα­σί­ας πα­ρά­γο­ντα. Αλλά για να γί­νουν πραγ­μα­τι­κό­τη­τα αυτά δεν αρκεί η τα­ξι­κή κα­θα­ρό­τη­τα επι­μέ­ρους στό­χων ή του λόγου που τους εκ­φέ­ρει. Προ­ϋ­πό­θε­ση ενός τέ­τοιου σχε­δί­ου είναι μια γε­νι­κό­τε­ρη επι­λο­γή σύ­γκρου­σης με την ΕΕ και την εγ­χώ­ρια ολι­γαρ­χία. Σ’αυ­τή τη σύ­γκρου­ση δεν μπο­ρεί να δια­χω­ρι­στεί το εσω­τε­ρι­κό από το εξω­τε­ρι­κό μέ­τω­πο, στα βαθμό που το μνη­μο­νια­κό κα­θε­στώς έχει πλέον απο­λύ­τως «εσω­τε­ρι­κευ­θεί» και με­τα­τρα­πεί­σε βα­σι­κό πυ­λώ­να των σχέ­σε­ων κυ­ριαρ­χί­ας τόσο στο εσω­τε­ρι­κό όσο και με­τα­ξύ των εθνι­κού σχη­μα­τι­σμού και των κυ­ριάρ­χων τά­ξε­ων της ΕΕ.

Οι κι­νη­το­ποι­ή­σεις που ξε­κί­νη­σαν αυ­θόρ­μη­τα τον Φε­βρουά­ριο του 2015, όταν το κλίμα ήταν ακόμη συ­γκρου­σια­κό, και που διε­κό­ψε από­το­μα η πρώτη συν­θη­κο­λό­γη­ση της 20ης Φε­βρουα­ρί­ου, έδει­ξαν ότι η ενερ­γο­ποί­η­ση του λαϊ­κού πα­ρά­γο­ντα σε συν­θή­κες αρι­στε­ρής κυ­βέρ­νη­σης προ­ϋ­πο­θέ­τει ότι την υιο­θέ­τη­ση­μιας συ­γκρου­σια­κής γραμ­μής από τη ίδια την κυ­βέρ­νη­ση. Αυτό έδει­ξε σε ακόμη με­γα­λύ­τε­ρη κλί­μα­κα­το­λαϊ­κό κύμα που πυ­ρο­δό­τη­σε η αναγ­γε­λία του δη­μο­ψη­φί­σμα­τος και οδή­γη­σε στο θρί­αμ­βο του ΟΧΙ. Αυτή η νίκη, ακόμη κι αν προ­δό­θη­κε πά­ραυ­τα, απο­τε­λεί αναμ­φί­βο­λα την κα­λύ­τε­ρη επι­βε­βαί­ω­ση της δυ­να­μι­κής από τα κάτω που μπο­ρεί να απε­λευ­θε­ρώ­σει μια αρι­στε­ρή κυ­βέρ­νη­ση όταν δεί­χνει δια­τε­θει­μέ­νη να συ­γκρου­στεί με την Ιερή Συμ­μα­χία όλων των κυ­ρί­αρ­χων δυ­νά­με­ων εντός και εκτός της χώρας. Και φυ­σι­κά αυ­τό­ςεί­ναι και ο μο­να­δι­κός δρό­μο­ςγια την διε­θνή επέ­κτα­ση της ανα­τρε­πτι­κής δυ­να­μι­κής.

Η μνη­μο­νια­κή υπο­τα­γή της πρώ­της κυ­βέρ­νη­σης ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δεί­χνει ολο­κά­θα­ρα ότι η πα­ρα­μο­νή στης ευ­ρω­ζώ­νη δεν έχει να κάνει οτι­δή­πο­τε με τον διε­θνι­σμό, ή του­λά­χι­στον με τον δικό μας διε­θνι­σμό, διότι υπάρ­χει βε­βαί­ως ο διε­θνι­σμός του κε­φα­λαί­ου, ασύ­γκρι­τα πιο ανε­πτυ­μέ­νος και εδραιω­μέ­νος από τον δικό μας.

Πρέ­πει επί­σης να μπει φραγ­μός στην κα­τα­στρο­φι­κή λο­γι­κή σύμ­φω­να με την οποία τί­πο­τε δεν γί­νε­ται αν δεν ξε­ση­κω­θούν πε­ρί­που ταυ­τό­χρο­να οι λαοί ή οι ερ­γα­ζό­με­νες τά­ξεις σε πολ­λές ευ­ρω­παϊ­κές χώρες. Οταν δεν απο­τε­λεί απλή δι­καιο­λο­γία για την συν­θη­κο­λό­γη­ση του Τσί­πρα στο όνομα του «Δεν υπήρ­χε εναλ­λα­κτι­κή», πρό­κει­ται για μια πλήρη αντι­στρο­φή της διε­θνι­στι­κής λο­γι­κής. Αυτό που χρεια­ζό­ταν και χρειά­ζε­ται και σή­με­ρα, από την­σκο­πιά του διε­θνι­σμού των υπο­τε­λών τά­ξε­ων, είναι να ανα­λά­βει μια αρι­στε­ρή κυ­βέρ­νη­ση την ευ­θύ­νη ενός Grexit έτσι ώστε να διε­ξα­χθεί ως Lexit, ενταγ­μέ­νο σε μια προ­ο­πτι­κή ανα­τρο­πής των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων πο­λι­τι­κών. Αυτή είναι η κί­νη­ση που μπο­ρεί να απε­λευ­θε­ρώ­σει­μια απρό­βλε­πτων δια­στά­σε­ων δυ­να­μι­κή σε ευ­ρω­παϊ­κό και διε­θνές επί­πε­δο, και να ανοί­ξει τον δρόμο σε ντό­μι­νο ανα­τρο­πών.

Ενα τε­λευ­ταίο συ­μπε­ρα­σμα­τι­κό ση­μείο πάνω στο θέμα της Ευ­ρώ­πης: ο τρό­πος με τον οποίο αντι­με­τω­πί­στη­κε μια κυ­βέρ­νη­ση που προ­σπά­θη­σε αρ­χι­κά να τη­ρή­σει την λαϊκή εντο­λή ρήξης με τις πο­λι­τι­κές λι­τό­τη­τας υπήρ­ξε απο­κα­λυ­πτι­κός για την φύση της ΕΕ όχι μόνο στα μάτια της ελ­λη­νι­κής αλλά και της ευ­ρω­παϊ­κής κοι­νής γνώ­μης. Με αυτήν την έν­νοια συ­νέ­βαλ­λε σε μια συ­ντε­λού­με­νη εδώ και καιρό δια­δι­κα­σία απο­στα­σιο­ποί­η­σης και απόρ­ρι­ψης της ΕΕ από ολό­ε­να και ευ­ρύ­τε­ρα τμή­μα­τα των ευ­ρω­παϊ­κών κοι­νω­νιών. Οπως έδει­ξε και το Brexit, αυτή η δια­δι­κα­σία οδη­γεί σε τε­κτο­νι­κές αλ­λα­γές στην ευ­ρω­παϊ­κή πο­λι­τι­κή. Το ερώ­τη­μα που τί­θε­ται είναι τι εί­δους πο­λι­τι­κό πρό­ταγ­μα θα ηγε­μο­νεύ­ει σ’αυ­τή τη δια­δι­κα­σία. Και εδώ πρέ­πει να επι­ση­μά­νου­με ότι η τρέ­χου­σα συ­γκυ­ρία είναι εξαι­ρε­τι­κά επι­κίν­δυ­νη. Σ’αυ­τήν την κούρ­σα, όπως και πάλι δεί­χνει το Brexit, η ρα­τσι­στι­κή και εθνι­κι­στι­κή Δεξιά προ­πο­ρεύ­ε­ται αι­σθη­τά, βοη­θού­με­νη από την έκ­δη­λη πλέον ανυ­πο­λη­ψία και ανη­μπό­ρια του αρι­στε­ρού ευ­ρω­παϊ­σμού οποιασ­δή­πο­τε από­χρω­σης. Η άρ­θρω­ση μιας αρι­στε­ρής πρό­τα­σης ρήξης με την ΕΕ και τους μη­χα­νι­σμούς της, καρ­διά των οποί­ων  είναι το ενιαίο νό­μι­σμα, απο­τε­λεί όρο για την ίδια την επι­βί­ω­ση της Αρι­στε­ράς στην Ευ­ρώ­πη. Αν γίνει αυτό κοινή συ­νεί­δη­ση τότε η ελ­λη­νι­κή τρα­γω­δία θα έχει χρη­σι­μεύ­σει σε κάτι.

Το με­τα­βα­τι­κό πρό­γραμ­μα σή­με­ρα

Ρήξη λοι­πόν με την ΕΕ και το ευρώ ως ανα­γκαίο στοι­χείο ενός πο­λι­τι­κού σχε­δί­ου ρήξης με τις νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες πο­λι­τι­κές. Ανα­γκαίο αλλά προ­φα­νώς όχι επαρ­κές. Δεν είναι δυ­να­τό για λό­γους χρό­νου και όχι μόνο να ανα­φερ­θώ σε όλες τις δια­στά­σεις ενός τέ­τοιου σχε­δί­ου. Θα αρ­κε­στώ σε τρεις πα­ρα­τη­ρή­σεις

1. Ποτέ δεν πα­ρου­σιά­στη­κε από την αρι­στε­ρά του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και ει­δι­κό­τε­ρα από την Αρι­στε­ρή Πλατ­φόρ­μα το θέμα της εξό­δου από το ευρώ με­μο­νω­μέ­νο αλλά πάντα ως μέρος μιας βα­σι­κής δέ­σμης μέ­τρων άμε­σης εφαρ­μο­γής που όρι­ζαν τις προ­ϋ­πο­θέ­σεις της υλο­ποί­η­σης του προ­γράμ­μα­τος βάση του οποί­ου είχε κα­τα­κτη­θεί η λαϊκή εντο­λή. Αυτά τα μέτρα πε­ριε­λάμ­βα­ναν την άμεση δια­κο­πή της απο­πλη­ρω­μής του χρέ­ους, με στόχο την δια­γρα­φή του με­γα­λύ­τε­ρου μέ­ρους του, την εθνι­κο­ποί­η­ση των τρα­πε­ζών, και τον έλεγ­χο της κί­νη­σης των κε­φα­λαί­ων. Ολα αυτά θα έπρε­πε να συ­νο­δεύ­ο­νται με μέτρα μο­νο­με­ρούς εφαρ­μο­γής δε­σμεύ­σε­ων όπως η επα­να­φο­ρά των συλ­λο­γι­κών συμ­βά­σε­ων και η απο­κα­τά­στα­ση κα­τώ­τε­ρου μι­σθού και σύ­ντα­ξης. Αυτό ήταν ο πυ­ρή­νας ένος με­τα­βα­τι­κού πρό­γραμ­μα­τος, με στόχο την αντι­στρο­φή του τα­ξι­κού συ­σχε­τι­σμού δύ­να­μης και την ενερ­γο­ποί­η­ση της κοι­νω­νι­κής πλειο­ψη­φί­ας.

2. Ενα με­τα­βα­τι­κό πρό­γραμ­μα δεν μπο­ρεί να πε­ριο­ρί­ζε­ται όμως σ’αυ­τό, ει­δι­κά όταν αρ­θρώ­νε­ται με την προ­ο­πτι­κή μιας αρι­στε­ρής κυ­βέρ­νη­σης. Δεν εννοώ μ’αυ­τό ένα είδος πλειο­δο­σί­ας στους στό­χους, όπως προ­τεί­νει κατά κα­νό­να η εξω­κοι­νο­βου­λευ­τι­κή Αρι­στε­ρά. Ενας τέ­τοιος αντι­κα­πι­τα­λι­σμός είναι κα­τα­δι­κα­σμέ­νος να πα­ρα­μεί­νει άσφαι­ρος στο βαθμό που αφε­νός απο­φεύ­γει να το­πο­θε­τη­θεί στα πραγ­μα­τι­κά επί­δι­κα της συ­γκυ­ρί­ας και αφε­τέ­ρου υπο­δη­λώ­νει έναν απε­ριό­ρι­στο βο­λο­ντα­ρι­σμό, που θέτει στό­χους απο­κομ­μέ­νους από την συ­νεί­δη­ση των μαζών και το επί­πε­δο των αγώ­νων και των μορ­φών ορ­γά­νω­σής τους. Τι νόημα έχει για πα­ρά­δειγ­μα η διεκ­δί­κη­ση εδώ και τώρα της κοι­νω­νι­κο­ποί­η­σης των μέσων πα­ρα­γω­γής όταν το ερ­γα­τι­κό συν­δι­κα­λι­στι­κό κί­νη­μα βρί­σκε­ται στην ση­με­ρι­νή δρα­μα­τι­κή κα­τά­στα­ση και η ιδέα μιας σο­σια­λι­στι­κής οι­κο­νο­μί­ας φα­ντά­ζει εντε­λώς εξω­πραγ­μα­τι­κή για την συ­ντρι­πτι­κή πλειο­ψη­φία της κοι­νω­νί­ας;

Αυτό φυ­σι­κά δεν ση­μαί­νει ότι το με­τα­βα­τι­κό πρό­γραμ­μα δεν πρέ­πει να πε­ρι­λαμ­βά­νει μέτρα που ανοί­γουν πεδίο για την ανα­συ­γκρό­τη­ση των δυ­νά­με­ων της ερ­γα­σί­ας και επι­βάλ­λουν μορ­φές κοι­νω­νι­κού ελέγ­χου στην οι­κο­νο­μία, με κα­τεύ­θυν­ση το σο­σια­λι­σμό. Ας το ξε­κα­θα­ρί­σου­με όμως: η σο­σια­λι­στι­κή κα­τεύ­θυν­ση ση­μαί­νει ότι το με­τα­βα­τι­κό­πρό­γραμ­μα δεν μπο­ρεί να είναι ένας κα­τά­λο­γος άμε­σων, συν­δι­κα­λι­στι­κού τύπου διεκ­δι­κή­σε­ων με στόχο την κα­τάρ­γη­ση της λι­τό­τη­τας. Είναι ένα πρό­γραμ­μα με στόχο την ανά­δει­ξη των ερ­γα­ζό­με­νων τά­ξε­ων σε ηγε­τι­κή δύ­να­μη της κοι­νω­νί­ας, ικανή να ασκή­σει εξου­σία και να οδη­γή­σει τον κοι­νω­νι­κό σχη­μα­τι­σμό σε μια ρι­ζι­κά δια­φο­ρε­τι­κή κα­τεύ­θυν­ση.

3. Αυτό ση­μαί­νει ότι πέρα από τα άμεσα μέτρα ρήξης με το Μνη­μο­νια­κό πλαί­σιο το με­τα­βα­τι­κό πρό­γραμ­μα πρέ­πει να πε­ριέ­χει στοι­χεία ενός δια­φο­ρε­τι­κού οι­κο­νο­μι­κού μο­ντέ­λου, που να δίνει συ­γκε­κρι­μέ­νες απα­ντή­σεις στα θέ­μα­τα που ανοί­γου­νται με την προ­ο­πτι­κή ρήξης με την ΕΕ και το ευρώ και να χα­ρά­ζει μια κα­τεύ­θυν­ση αλ­λα­γής των πα­ρα­γω­γι­κών δομών και ταυ­τό­χρο­να των κοι­νω­νι­κών σχέ­σε­ων.

Η Ελ­λά­δα είναι σή­με­ρα μια κα­τε­στραμ­μέ­νη χώρα, ιστο­ρι­κό κα­θή­κον των των δυ­νά­με­ων της ερ­γα­σί­ας, του πο­λι­τι­σμού και της επι­στή­μης είναι να την ανοι­κο­δο­μή­σουν σε νέες βά­σεις. Το νέο μο­ντέ­λο ανοί­γει λοι­πόν θέ­μα­τα όπως η πα­ρα­γω­γι­κή ανα­συ­γκρό­τη­ση, η πε­ρι­φε­ρεια­κή ανι­σό­τη­τα, το πε­ρι­βάλ­λον, ο ρόλος της συμ­με­το­χής της κοι­νω­νί­ας στη  λήψη των απο­φά­σε­ων. Ανοί­γει επί­σης θέ­μα­τα που αφο­ρούν την παι­δεία και τον πο­λι­τι­σμό, που απο­τε­λού­σαν κά­πο­τε προ­νο­μια­κό πεδίο για την Αρι­στε­ρά και που σή­με­ρα μαρ­τυ­ρούν την πο­ρεία απο­πτώ­χευ­σής της.

Να το­νί­σω σ’αυ­τό το ση­μείο το εξής: σε μια με­γά­λη σύ­γκρου­ση, που ση­μα­το­δο­τεί μια ιστο­ρι­κή τομή στην πο­ρεία μιας χώρας, κερ­δί­ζει τε­λι­κά αυτός που την κα­τα­νο­εί ως ευ­και­ρία για να εφαρ­μο­στεί ένα και­νο­τό­μο σχέ­διο και όχι αυτός που κι­νεί­ται αμυ­ντι­κά, καλ­λιερ­γώ­ντας την αυ­τα­πά­τη μιας επι­στρο­φής στην προη­γού­με­νη κα­τά­στα­ση. Και εδώ πρέ­πει να πούμε ότι το μνη­μο­νια­κό στρα­τό­πε­δο προ­πο­ρεύ­ε­ται σαφώς, και από την αρχή της πε­ριό­δου. Είναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό των ορίων του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ότι, ακόμη και στις καλές του στιγ­μές, έλει­ψε ακρι­βώς αυτό το στοι­χείο, το ορα­μα­τι­κό και ταυ­τό­χρο­να συ­γκε­κρι­μέ­νο, που θα έδινε σάρκα και οστά στην υπό­θε­ση της κοι­νω­νι­κής αλ­λα­γής. Για να το πούμε δια­φο­ρε­τι­κά, ο προ-Ιου­λί­ου 2015 ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δεν κα­τά­φε­ρε να θέσει στις κοι­νω­νι­κές δυ­νά­μεις που τέ­θη­καν σε κί­νη­ση από το 2010 και μετά ένα σχέ­διο που να υπερ­βαί­νει την υπε­ρά­σπι­ση κα­τα­κτή­σε­ων που κα­τε­δα­φί­στη­καν από τα Μνη­μό­νια. Στην ουσία δεν επι­χεί­ρη­σε καν­κά­τι τέ­τοιο, δεν έδρα­σε ποτέ ως κόμμα ικανό να συμ­βάλ­λει στο με­τα­σχη­μα­τι­σμό της συ­νεί­δη­σης των υπο­τε­λών τά­ξε­ων, να τους δώσει αυ­το­πε­ποί­θη­ση στην ικα­νό­τη­τά τους να αλ­λά­ξουν σε βάθος την ζωή τους και την κοι­νω­νία. Και ξέ­ρου­με τώρα, είναι μέρος της εμπει­ρί­ας που έχου­με απο­κτή­σει, ότι αν λεί­πει αυτή η διά­στα­ση, τότε λεί­πει και η υπο­κει­με­νι­κή συ­γκρό­τη­ση που είναι σε θέση να ση­κώ­σει μια ανα­μέ­τρη­ση σκλη­ρής, με­γά­λης έκτα­σης και διάρ­κειας.

«Πλα­τιά κόμ­μα­τα» και στρα­τη­γι­κή απο­σα­φή­νι­ση

Το τε­λευ­ταίο ση­μείο που θέλω να ανα­πτύ­ξω είναι ακρι­βώς το θέμα της πο­λι­τι­κής συ­γκρό­τη­σης, με άλλα λόγια του κόμ­μα­τος. Μια από τις ανα­με­νό­με­νες αρ­νη­τι­κές επι­πτώ­σεις της συν­θη­κο­λό­γη­σης του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ είναι η απο­στρο­φή από την πο­λι­τι­κή ενός ολό­κλη­ρου κό­σμου που μετά από μια μα­κρό­χρο­νη πε­ρί­ο­δο υπο­χώ­ρη­σης είχε αρ­χί­σει να ανα­κτά την ελ­πί­δα. Οψη αυτού του φαι­νο­μέ­νου απο­τε­λεί η έξαρ­ση αντι­πο­λι­τι­κών στά­σε­ων στον κόσμο του κι­νή­μα­τος, η απο­λυ­το­ποί­η­ση λο­γι­κών άμε­σης δρά­σης, η ανα­δί­πλω­ση σε επι­μέ­ρους ακτι­βι­σμούς ή η αυ­τα­πά­τη της από­δρα­σης σε χώ­ρους που υπο­τί­θε­ται ότι κα­τα­λύ­ουν εδώ και τώρα τις εξου­σια­στι­κές λο­γι­κές. Η κυ­ριαρ­χία τέ­τοιων λο­γι­κών θα απο­τε­λού­σε σο­βα­ρό­τα­τη οπι­σθο­δρό­μη­ση σε σχέση με τα όσα είχε κο­μί­σει η ελ­λη­νι­κή εμπει­ρία του 2010-2012 αλλά και η αντί­στοι­χη της Ισπα­νί­ας και άλλων χωρών, ει­δι­κά στην Λα­τι­νι­κή Αμε­ρι­κή. Θα σή­μαι­νε ότι αγνο­εί­ται η ανά­γκη συ­γκρό­τη­σης πο­λι­τι­κών δυ­νά­με­ων που να επι­κοι­νω­νούν με τις κι­νη­μα­τι­κές πρα­κτι­κές και, σε συν­θή­κες οξυ­μέ­νης πο­λι­τι­κής κρί­σης, να μπο­ρούν να­θέ­σουν ζή­τη­μα εξου­σί­ας.

Το εν­δε­χό­με­νο ενός τέ­τοιου πι­σω­γυ­ρί­σμα­τος απο­τε­λεί βε­βαί­ως σύμ­πτω­μα και συ­νέ­πεια της ήττας, στην οποία τεί­νει να δώσει μό­νι­μα χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά. Γι αυτό και η αντι­με­τώ­πι­σή του προ­ϋ­πο­θέ­τει μια σε βάθος ανά­λυ­ση των αι­τιών της ήττας. Μια τέ­τοια ανά­λυ­ση δεν μπο­ρεί παρά να πε­ρι­λαμ­βά­νει και την δική μας απο­τυ­χία, την απο­τυ­χία όσων προ­σπα­θή­σα­με εντός του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ να πά­ρουν δια­φο­ρε­τι­κή πο­ρεία τα πράγ­μα­τα. Γιατί λοι­πόν δεν κα­τά­φε­ρε η Αρι­στε­ρή Πλατ­φόρ­μα (ΑΠ), η βα­σι­κή και πιο συ­γκρο­τη­μέ­νη από κάθε άποψη συ­νι­στώ­σα της αρι­στε­ράς του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, στην οποία συμ­με­τεί­χα και προ­σω­πι­κά, να απο­τρέ­ψει την κα­τα­στρο­φή;

Θα συ­νο­ψί­σω τις σκέ­ψεις μου άνω σ’αυ­τό το ένα ερώ­τη­μα που με τα­λά­νι­σε ιδιαί­τε­ρα τον τε­λευ­ταίο χρόνο ως εξής. Η πρώτη και κα­θο­ρι­στι­κή κατά τη γνώμη μου ήττα της ΑΠ ήταν η αδυ­να­μία της να αντι­στρέ­ψει την πο­ρεία με­τάλ­λα­ξης του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ πριν ακόμη ανέλ­θει στην κυ­βερ­νη­τι­κή εξου­σία. Η πο­ρεία αυτή άρ­χι­σε το κα­λο­καί­ρι του 2012, μετά τις εκλο­γές που ανέ­δει­ξαν τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ σε αξιω­μα­τι­κή αντι­πο­λί­τευ­ση και ου­σια­στι­κά σε κυ­βέρ­νη­ση σε ανα­μο­νή. Τα βα­σι­κά της χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά της ήταν η ενιο­ποί­η­ση και η σχε­τι­κή μα­ζι­κο­ποί­η­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ με όρους όμως δη­μιουρ­γί­ας μιας κατά βάση εκλο­γι­κής μη­χα­νής, με αδυ­να­τι­σμέ­νες τις εσω­τε­ρι­κές πο­λι­τι­κές λει­τουρ­γί­ες, με την επι­κρά­τη­ση ενός συ­γκε­ντρω­τι­κού και γρα­φειο­κρα­τι­κού μο­ντέ­λου ορ­γά­νω­σης. Ενα τέ­τοιο κόμμα απο­κτού­σε εντει­νό­με­να αρ­χη­γι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά και μπο­ρού­σε εύ­κο­λα να χει­ρα­γω­γη­θεί από πλή­ρως αυ­το­νο­μη­μέ­να από τα μέλη και τα όρ­γα­να κέ­ντρα λήψης των απο­φά­σε­ων, που απο­κρυ­σταλ­λώ­θη­καν σε άτυ­πους κλει­στούς κύ­κλους πε­ρι­στρε­φό­με­νους γύρω από τον αρ­χη­γό. Η πο­ρεία «κρα­τι­κο­ποί­η­σης» του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, με άλλα λόγια η προ­λη­πτι­κή του προ­σαρ­μο­γή στο κα­λού­πι της δια­χεί­ρι­σης του αστι­κού κρά­τους και η απο­στα­σιο­ποί­η­σή του από μα­ζι­κές πρα­κτι­κές, είχε αρ­χί­σει πολύ πριν την κα­τά­λη­ψη υπουρ­γι­κών θώκων, η οποία απλά την επι­σφρά­γι­σε.

Μια τέ­τοιο με­τάλ­λα­ξη αφαι­ρού­σε ου­σια­στι­κά το έδα­φος κάτω από τα πόδια της αρι­στε­ρής μειο­ψη­φί­ας. Η μάχη εντός των τει­χών και ει­δι­κό­τε­ρα εντός των ορ­γά­νων δεν μπο­ρού­σε παρά να δώσει πε­ριο­ρι­σμέ­να και μά­λι­στα διαρ­κώς μειού­με­να απο­τε­λέ­σμα­τα στο βαθμό που το ίδιο το κόμμα είχε ως τέ­τοιο υπο­βαθ­μι­στεί ως χώρος πα­ρα­γω­γής πο­λι­τι­κής. Αν λοι­πόν με τον όρο «πλατύ κόμμα» εν­νο­ού­με αυτήν την δια­δι­κα­σία, είναι προ­φα­νές ότι η εμπει­ρία του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δεί­χνει ότι το μο­ντέ­λο έχει απο­τύ­χει. Εάν όμως με τον όρο «πλατύ κόμμα» εν­νο­ού­με την δύ­σκο­λη, βα­σα­νι­στι­κή πο­ρεία ανα­σύν­θε­σης δια­φο­ρε­τι­κών ρευ­μά­των και πα­ρα­δό­σε­ων της Αρι­στε­ράς και του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος, θα έλεγα ότι η ελ­λη­νι­κή εμπει­ρία δεί­χνει επί­σης ότι ένας τέ­τοιος σχη­μα­τι­σμός είναι σε θέση να πα­ρέμ­βει σε μια συ­γκυ­ρία με­γά­λων ανα­τρο­πών, σε αντί­θε­ση με την πε­ρι­χα­ρα­κω­μέ­νη μορφή πο­λι­τι­κής και ορ­γα­νω­τι­κής συ­γκρό­τη­σης που συ­νε­χί­ζουν να κο­μί­ζουν οι πα­ρα­δο­σια­κές ορ­γα­νώ­σεις της εξω­κοι­νο­βου­λευ­τι­κής Αρι­στε­ράς ή τα ενα­πο­μεί­να­ντα κομ­μου­νι­στι­κά κόμ­μα­τα.

Το ερώ­τη­μα που τί­θε­ται σή­με­ρα δεν συ­νί­στα­ται νο­μί­ζω στην εφεύ­ρε­ση μιας ρι­ζι­κά νέας μορ­φής-κόμ­μα, η εμπει­ρία του Πο­δέ­μος δεί­χνει εξ’άλ­λου ότι ακόμη και νέοι σχη­μα­τι­σμοί χωρίς ορ­γα­νι­κούς δε­σμούς με την ιστο­ρι­κή Αρι­στε­ρά τεί­νουν πολύ γρή­γο­ρα να ανα­πα­ρά­γουν τις πα­θο­γέ­νειες για τις οποί­ες έγινε προη­γου­μέ­νως λόγος. Το ερώ­τη­μα θα έλεγα είναι να βγούν τα ανα­γκαία συ­μπε­ρά­σμα­τα από την πρό­σφα­τη εμπει­ρία έτσι ωστε να χα­ρα­χθούν εκ νέου οι δια­χω­ρι­στι­κές γραμ­μές μέσα στην Αρι­στε­ρά και το ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα. Να χα­ρα­χθούν εκεί που πραγ­μα­τι­κά επι­βάλ­λε­ται, στο έδα­φος της σύγ­χρο­νης στρα­τη­γι­κής για την κοι­νω­νι­κή ανα­τρο­πή και την κα­τά­κτη­ση της ηγε­μο­μί­ας των υπο­τε­λών.

Ας χρη­σι­μεύ­σει του­λά­χι­στον σ’αυ­τό η ελ­λη­νι­κή τρα­γω­δία: ήρθε η ώρα να χω­ρί­σει η ήρα από το στάρι.

/rproject.gr