Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Νιάρχου: Ακτινογραφώντας τη «μεγάλη δωρεά»

Γιάννης Νικολόπουλος

Το ίδρυμα Νιάρχου, το ελληνικό κράτος και μια λεόντειος σύμβαση εκποίησης του πολιτισμού και του δημόσιου, κοινωνικού συμφέροντος.

Τις τε­λευ­ταί­ες ημέ­ρες, στα μέσα κοι­νω­νι­κής δι­κτύ­ω­σης και σε με­ρί­δα του Τύπου, ηλε­κτρο­νι­κού και πα­ρα­δο­σια­κού, άνοι­ξε η συ­ζή­τη­ση για τη λε­γό­με­νη «επι­στρο­φή του Ιδρύ­μα­τος Νιάρ­χου στο ελ­λη­νι­κό δη­μό­σιο», την ανά­λη­ψη εκ μέ­ρους του ελ­λη­νι­κού κρά­τους της διοί­κη­σης στο τι­τλο­φο­ρού­με­νο «Κέ­ντρο Πο­λι­τι­σμού Ιδρύ­μα­τος Σταύ­ρος Νιάρ­χος», στο Φα­λη­ρι­κό Δέλτα, εκεί όπου υπήρ­χε ο πα­λιός Ιπ­πό­δρο­μος. Η πο­λε­μι­κή που έχει ανα­πτυ­χθεί από διά­φο­ρους «ανή­συ­χους» και «προ­βλη­μα­τι­σμέ­νους», οι οποί­οι δύ­σκο­λα κρύ­βουν την πο­λι­τι­κή τους ταύ­τι­ση με τον νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμό «από όπου και αν προ­έρ­χε­ται» και ακόμη πιο δύ­σκο­λα συ­γκα­λύ­πτουν την απέ­χθεια τους για κα­θε­τί δη­μό­σιο, ανοι­κτό, κοι­νω­νι­κά δί­καιο και επω­φε­λές, αφορά ακρι­βώς αυτή τη λε­γό­με­νη «επι­στρο­φή». Θα μπο­ρέ­σει, λένε, το ελ­λη­νι­κό δη­μό­σιο, το ελ­λη­νι­κό κρά­τος να αντα­πε­ξέλ­θει στις… υψη­λές(!;) απαι­τή­σεις της λει­τουρ­γί­ας και δια­χεί­ρι­σης ενός… κο­σμή­μα­τος της Αθή­νας και όλης της Ελ­λά­δας, το οποίο απο­τε­λεί το κο­ρυ­φαίο αρ­χι­τε­κτο­νι­κό δη­μιούρ­γη­μα στη χώρα, εδώ και πολλά – πολλά χρό­νια, συ­γκρι­νό­με­νο μόνο με τον… Παρ­θε­νώ­να (!!!) του Πε­ρι­κλή (μην γε­λά­τε, υπάρ­χει και τέ­τοιο επι­χεί­ρη­μα στην σφαί­ρα του δια­δι­κτύ­ου και του Τύπου…)!;

Συ­νή­θως, στα κεί­με­να του Rproject.gr  προη­γού­νται τα επι­χει­ρή­μα­τα και το ιστο­ρι­κό δια­φό­ρων τέ­τοιων θε­μά­των και ακο­λου­θούν τα συ­μπε­ρά­σμα­τα – θα αντι­στρέ­ψου­με τους όρους, κα­θα­ρά για λό­γους οι­κο­νο­μί­ας και πι­θα­νού, δια­θέ­σι­μου χρό­νου των ανα­γνω­στών. Και αυτό γιατί η υπό­θε­ση «ίδρυ­μα Σταύ­ρος Νιάρ­χος, Κέ­ντρο Πο­λι­τι­σμού και ελ­λη­νι­κό κρά­τος» θα έπρε­πε (κα­νο­νι­κά) να μας αφορά όλους και όχι μόνο τους δω­ρη­τές, τους συν­δρο­μη­τές ή για πα­ρά­δειγ­μα, όσους στή­θη­καν επί ώρες σε ατε­λεί­ω­τες ουρές για να πα­ρα­κο­λου­θή­σουν τον Μπά­ρακ Ομπά­μα στην εκ­φώ­νη­ση – αντι­γρα­φή του «Επι­τά­φιου του Πε­ρι­κλή», που απο­τέ­λε­σε το επι­στέ­γα­σμα – προ­πέ­τα­σμα κα­πνού της πα­ρου­σί­ας του στην Ελ­λά­δα, προ­κει­μέ­νου κατά τα άλλα και σο­βα­ρά, να πω­λη­θούν νέα οπλι­κά συ­στή­μα­τα, να ιδρυ­θούν νέες βά­σεις θα­νά­του σε ελ­λη­νι­κό έδα­φος και να δρο­μο­λο­γη­θούν συ­γκε­κρι­μέ­νες, δυ­σμε­νείς για τους λαούς, εξε­λί­ξεις στην Κύπρο και την ευ­ρύ­τε­ρη Νο­τια­να­το­λι­κή Με­σό­γειο.

Με αυτό το σκε­πτι­κό, συ­μπε­ραί­νου­με κα­ταρ­χάς ότι το θέμα «Κέ­ντρο Πο­λι­τι­σμού Ιδρύ­μα­τος Σταύ­ρος Νιάρ­χος, Ελ­λη­νι­κό Κρά­τος και αυ­ρια­νές τύχες της Εθνι­κής Βι­βλιο­θή­κης και της Εθνι­κής Λυ­ρι­κής Σκη­νής» απο­τε­λεί κα­ρα­μπι­νά­τη πε­ρί­πτω­ση εκ­ποί­η­σης ανε­κτί­μη­του κοι­νω­νι­κού και δη­μό­σιου πλού­του, όπως αυτός βρί­σκε­ται το­πο­θε­τη­μέ­νος στους τί­τλους, την ιστο­ρία, τις προ­θή­κες, τα αρ­χεία και το έργο των δύο πο­λι­τι­στι­κών θε­σμών της Βι­βλιο­θή­κης και της Σκη­νής. Κα­ρα­μπι­νά­τη πε­ρί­πτω­ση εξό­φθαλ­μης και προ­κλη­τι­κής με­τα­χεί­ρι­σης (με σω­ρεία φο­ρο­α­παλ­λα­γών και ασυ­λιών) για το ΔΣ του Ιδρύ­μα­τος και του «Κέ­ντρου Πο­λι­τι­σμού Ιδρύ­μα­τος Σταύ­ρος Νιάρ­χος (εφε­ξής και για συ­ντο­μία ΚΠΙΣΝ)», κα­ρα­μπι­νά­τη πε­ρί­πτω­ση συ­νέρ­γειας και συ­μπαι­γνί­ας του ελ­λη­νι­κού κρά­τους (και των κυ­βερ­νή­σε­ων του) με συ­γκε­κρι­μέ­να, ιδιω­τι­κο­οι­κο­νο­μι­κά συμ­φέ­ρο­ντα, κάτω από την ομπρέ­λα μιας δήθεν αμοι­βαία επω­φε­λούς ΣΔΙΤ, προ­κει­μέ­νου τα δεύ­τε­ρα να πο­δη­γε­τή­σουν, να ελέγ­ξουν και να εκ­με­ταλ­λευ­θούν εμπο­ρι­κά, κερ­δο­σκο­πι­κά, οι­κο­νο­μι­κά και πλου­το­πα­ρα­γω­γι­κά, ανε­κτί­μη­τες πηγές δη­μό­σιας, πο­λι­τι­στι­κής, πε­ριου­σί­ας (και αυτή δεν αφορά μόνο μια δια­φι­λο­νι­κού­με­νη έκτα­ση γης, όπως στην πε­ρί­πτω­ση του Ελ­λη­νι­κού).

Έτσι, ο… διά­λο­γος που έχει ανοί­ξει για την επό­με­νη μέρα του ΚΠΙΣΝ, όταν, σε λίγες εβδο­μά­δες, η σκυ­τά­λη δια­χεί­ρι­σης, λει­τουρ­γί­ας και διοί­κη­σης και η μο­να­δι­κή με­το­χή του Ορ­γα­νι­σμού του Κέ­ντρου – Ανώ­νυ­μη Εται­ρεία πε­ρά­σει, τυ­πι­κά, στα χέρια του ελ­λη­νι­κού δη­μο­σί­ου μόνο έναν σκοπό φαί­νε­ται να εξυ­πη­ρε­τεί: Την σαφή πρό­θε­ση ελέγ­χου και των διο­ρι­σμών στα νέα διοι­κη­τι­κά συμ­βού­λια του ΚΠΙΣΝ, της Λυ­ρι­κής Σκη­νής και της Εθνι­κής Βι­βλιο­θή­κης, όπου προ­φα­νώς και οι κλη­ρο­νό­μοι και οι δια­χει­ρι­στές της πε­ριου­σί­ας του Σταύ­ρου Νιάρ­χου επι­διώ­κουν την το­πο­θέ­τη­ση αρε­στών σε αυ­τούς μελών, έτσι ώστε να συ­νε­χι­στεί η αδια­τά­ρα­κτη και «ανέ­λεγ­κτη» (σαφής όρος της σχε­τι­κής σύμ­βα­σης – νόμου) εκ­με­τάλ­λευ­ση (εμπο­ρι­κή, κα­τα­να­λω­τι­κή, του­ρι­στι­κή, πα­ρα­γω­γής θε­α­μά­των κτλ) αυτού του τμή­μα­τος του Φα­λη­ρι­κού Δέλτα, από το Ίδρυ­μα Νιάρ­χου. Με αυτόν τον σκοπό, τα προει­δο­ποι­η­τι­κά πυρά από πλευ­ράς εν­δια­φε­ρο­μέ­νων της οι­κο­γέ­νειας – κλη­ρο­νό­μων – δια­χει­ρι­στών του ονό­μα­τος Νιάρ­χου έχουν πέσει πολύ νωρίς, νω­ρί­τε­ρα από την τυ­πι­κά προ­α­παι­τού­με­νη πρό­σκλη­ση προς το ελ­λη­νι­κό κρά­τος να ανα­λά­βει τη λει­τουρ­γία και τη δια­χεί­ρι­ση του ΚΠΙΣΝ, και έχουν λάβει τον χα­ρα­κτή­ρα ακόμη και συ­γκα­λυμ­μέ­νων, αλλά πρό­δη­λων προει­δο­ποι­ή­σε­ων, για να μην γρά­ψου­με, εκ­βια­σμών με άμεσο και κο­λοσ­σιαίο, χρη­μα­τι­κό και κε­φα­λαια­κό αντί­κτυ­πο για τα κρα­τι­κά τα­μεία, σε πε­ρί­πτω­ση που το ελ­λη­νι­κό κρά­τος δεν συμ­μορ­φω­θεί «προς τας υπο­δεί­ξεις» του Ιδρύ­μα­τος.

Οι ρίζες αυτής της τα­κτι­κής από πλευ­ράς ΚΠΙΣΝ, που τυ­πι­κά απο­τε­λεί δια­φο­ρε­τι­κό, νο­μι­κό πρό­σω­πο από το κα­θαυ­τό Ίδρυ­μα Νιάρ­χου, δεν παύει όμως να είναι σια­μαίο αδερ­φά­κι του, βρί­σκο­νται ακρι­βώς στη σύμ­βα­ση με­τα­ξύ Ιδρύ­μα­τος και Ελ­λη­νι­κού Δη­μο­σί­ου την οποία κύ­ρω­σε η Βουλή, το κα­λο­καί­ρι του 2009 (νόμος 3785/2009). Και όπως κα­τα­λα­βαί­νε­τε, πρέ­πει να κά­νου­με κα­ταρ­χάς ένα τα­ξι­δά­κι στον χρόνο, πολύ δι­δα­κτι­κό και καί­ριο για όσα δια­δρα­μα­τί­ζο­νται τις τε­λευ­ταί­ες μέρες.

Όταν η κλει­στή ελέω Κώστα Κα­ρα­μαν­λή Βουλή ανοί­γει για να πε­ρά­σει άρον – άρον η λε­ό­ντειος σύμ­βα­ση με το Ίδρυ­μα Νιάρ­χου.

Το κα­λο­καί­ρι του 2009 μοιά­ζει συ­νά­μα τόσο μα­κρι­νό όσο και κο­ντι­νό με τον χει­μώ­να του 2017. Κοντά οκτώ χρό­νια πριν, η ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νία μπο­ρεί να μην είχε μπει ακόμη στην στε­νω­πό των δια­δο­χι­κών μνη­μο­νί­ων και της βί­αι­ης, δη­μο­σιο­νο­μι­κής ανα­διάρ­θρω­σης σε βάρος των ερ­γα­ζο­μέ­νων και προς όφε­λος της ντό­πιας και ξένης κε­φα­λαιου­χι­κής πλου­το­κρα­τί­ας, όμως προει­δο­ποι­η­τι­κές βολές για το που πή­γαι­νε το πράγ­μα είχαν πέσει σπο­ρα­δι­κά – μια από αυτές μπο­ρεί κάλ­λι­στα να θε­ω­ρη­θεί η φα­νε­ρά σε βάρος του δη­μο­σί­ου συμ­φέ­ρο­ντος σύμ­βα­ση με το Ίδρυ­μα Νιάρ­χου για το Φα­λη­ρι­κό Δέλτα και την ίδρυ­ση, την κα­τα­σκευή και τη μελ­λο­ντι­κή εμπο­ρι­κή εκ­με­τάλ­λευ­ση του ΚΠΙΣΝ.

Στις 8 Μαΐου 2009, ημέρα Πα­ρα­σκευή, ο πρό­ε­δρος της Βου­λής Δη­μή­τρης Σιού­φας ανα­κοι­νώ­νει αιφ­νι­δια­στι­κά την λήξη της τότε κοι­νο­βου­λευ­τι­κής Συ­νό­δου, την ανα­στο­λή ερ­γα­σιών και το κλεί­σι­μο του Κοι­νο­βου­λί­ου για πέντε μήνες, έπει­τα από εντο­λή του πρω­θυ­πουρ­γού Κώστα Κα­ρα­μαν­λή και με πρό­σχη­μα την… ομαλή (!) διε­ξα­γω­γή των ευ­ρω­ε­κλο­γών. Η κί­νη­ση προ­κα­λεί πο­λι­τι­κό σει­σμό και χιο­νο­στι­βά­δα αντι­δρά­σε­ων, καθώς, με­τα­ξύ άλλων, επι­φέ­ρει την πα­ρα­γρα­φή αδι­κη­μά­των για υπουρ­γούς των κυ­βερ­νή­σε­ων της ΝΔ ή άλλα πο­λι­τι­κά πρό­σω­πα, σε μια σειρά εκ­κρε­μών υπο­θέ­σε­ων. Θυ­μη­θεί­τε και με­τρή­στε: Βα­το­παί­δι, δο­μη­μέ­να ομό­λο­γα υφαρ­πα­γής των απο­θε­μα­τι­κών των ασφα­λι­στι­κών τα­μεί­ων, μαύρα τα­μεία της Ζή­μενς, υπό­θε­ση εξα­γο­ράς του δι­κτύ­ου της «Γερ­μα­νός» από τον ΟΤΕ.

Πα­ρό­λα αυτά, η κλει­στή κατά τα άλλα Βουλή, που συ­νέρ­χε­ται σε τμή­μα­τα δια­κο­πών, ανοί­γει (σχε­δόν εξί­σου αιφ­νι­δια­στι­κά και άρον – άρον) στις 23 Ιου­λί­ου, προ­κει­μέ­νου να κυ­ρω­θεί η σύμ­βα­ση με­τα­ξύ του Ιδρύ­μα­τος Νιάρ­χου και του Ελ­λη­νι­κού Δη­μο­σί­ου, σύμ­βα­ση που είχε κα­ταρ­τι­στεί και υπο­γρα­φεί στις 23 Μαρ­τί­ου του ίδιου έτους και είχε προσ­διο­ρι­σμέ­νη, κα­τα­λη­κτι­κή ημε­ρο­μη­νία κύ­ρω­σης της από τη Βουλή την 31η Ιου­λί­ου 2009.

Και εδώ προ­κύ­πτει το πρώτο με­γά­λο ερώ­τη­μα: Γιατί μια σύμ­βα­ση με­τα­ξύ του Ελ­λη­νι­κού Δη­μο­σί­ου και του Ιδρύ­μα­τος η οποία μπο­ρού­σε να πα­ρά­γει έν­νο­μα απο­τε­λέ­σμα­τα και αλ­λη­λο­δε­σμεύ­σεις με την υπο­γρα­φή αμ­φο­τέ­ρων των νό­μι­μων εκ­προ­σώ­πων κάθε πλευ­ράς, έπρε­πε να τύχει της κύ­ρω­σης της από τη Βουλή; Η απά­ντη­ση είναι πολύ απλή και η με­θό­δευ­ση έχει ακο­λου­θη­θεί πολ­λά­κις και για τους ίδιους λό­γους. Η Βουλή λει­τούρ­γη­σε σαν κο­λυμ­βή­θρα του Σι­λω­άμ, σαν το Κα­θαρ­τή­ριο ανα­ζή­τη­σης μελ­λο­ντι­κών ποι­νι­κών ευ­θυ­νών και κυ­ρώ­σε­ων κυ­ρί­ως για τα πο­λι­τι­κά πρό­σω­πα και τους υπουρ­γούς, οι οποί­οι ζη­μί­ω­ναν το δη­μό­σιο συμ­φέ­ρον μέσω μιας απί­στευ­της, λε­ό­ντειας σύμ­βα­σης υπέρ των συμ­φε­ρό­ντων, τότε και σή­με­ρα, του Ιδρύ­μα­τος Νιάρ­χου.

Τη σύμ­βα­ση υπέ­γρα­φαν από πλευ­ράς κυ­βέρ­νη­σης, οι υπουρ­γοί Οι­κο­νο­μί­ας και Οι­κο­νο­μι­κών, Γιάν­νης Πα­πα­θα­να­σί­ου, Πε­ρι­βάλ­λο­ντος, Χω­ρο­τα­ξί­ας και Δη­μο­σί­ων Έργων, Γε­ώρ­γιος Σου­φλιάς, Εθνι­κής Παι­δεί­ας και Θρη­σκευ­μά­των, Άρης Σπη­λιω­τό­που­λος, και Πο­λι­τι­σμού, Αντώ­νης Σα­μα­ράς. Για την Εθνι­κή Βι­βλιο­θή­κη, υπέ­γρα­ψε ο Αθα­νά­σιος Φωκάς, για την Εθνι­κή Λυ­ρι­κή Σκηνή, ο και τότε πρό­ε­δρος του ΣΕΒ, Οδυσ­σέ­ας Κυ­ρια­κό­που­λος. Για την Κτη­μα­τι­κή Υπη­ρε­σία του Δη­μο­σί­ου και τα Ολυ­μπια­κά Ακί­νη­τα, που πα­ρα­χω­ρού­σαν προς δό­μη­ση και εκ­με­τάλ­λευ­ση και όχι κατά κυ­ριό­τη­τα, την έκτα­ση του Ιπ­πο­δρό­μου, οι Κων­στα­ντί­νος Φω­τό­που­λος και Διο­νύ­σιος Στα­με­νί­της, αντί­στοι­χα.

Εκ μέ­ρους του Ιδρύ­μα­τος Νιάρ­χου υπέ­γρα­ψαν οι κλη­ρο­νό­μοι και δια­χει­ρι­στές της πε­ριου­σί­ας του εφο­πλι­στή, οι γιοι του, Φί­λιπ­πος και Σπύ­ρος και ο πα­ντα­χού παρών στην όλη υπό­θε­ση, πρώ­τος με­τα­ξύ ίσων συ­μπρό­ε­δρος του Ιδρύ­μα­τος, ανι­ψιός του, Αν­δρέ­ας Δρα­κό­που­λος.

[Απα­ραί­τη­τη, ιστο­ρι­κή πα­ρέκ­βα­ση: Πότε άλ­λο­τε κρί­σι­μες συμ­βά­σεις θε­ω­ρού­με­νες «ΣΔΙΤ» ή υπουρ­γι­κές απο­φά­σεις έτυ­χαν κύ­ρω­σης από τη Βουλή, με γνώ­μο­να την απά­λει­ψη πι­θα­νών ποι­νι­κών ευ­θυ­νών υπουρ­γών μπρο­στά σε με­γά­λες ζη­μί­ες του ελ­λη­νι­κού δη­μο­σί­ου και των κρα­τι­κών τα­μεί­ων; Εν­δει­κτι­κή ανα­φο­ρά, Α. Στη σύμ­βα­ση πα­ρα­χώ­ρη­σης της κα­τα­σκευ­ής και εκ­με­τάλ­λευ­σης της ΑΤ­ΤΙ­ΚΗΣ ΟΔΟΥ (Δε­κέμ­βριος 1996, υπουρ­γός ΠΕ­ΧΩ­ΔΕ Κώ­στας Λα­λιώ­της) Β. Στη σύμ­βα­ση υπο­κα­τά­στα­σης της γερ­μα­νι­κής Φέ­ρο­σταλ από την υπερ­γο­λά­βο εται­ρεία Άμπου­Ντά­μπι­Μαρ στα ναυ­πη­γεία Σκα­ρα­μα­γκά και τα «αμαρ­τω­λά» υπο­βρύ­χια 214 (Σε­πτέμ­βριος 2010, υπουρ­γός Άμυ­νας, Ευάγ­γε­λος Βε­νι­ζέ­λος), Γ. Σε μια από τις πολ­λές τρο­πο­λο­γί­ες (Φε­βρουά­ριος 2016) του Νίκου Παππά στον νόμο 4339/2015 όπου κα­θο­ρι­ζό­ταν ο αριθ­μός των τη­λε­ο­πτι­κών αδειών, κατά πα­ρά­βα­ση του Συ­ντάγ­μα­τος, όπως απο­φά­σι­σε και το ΣτΕ).

Τι συ­νέ­βη μέσα και έξω από τη Βουλή και η στάση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ το κα­λο­καί­ρι του 2009.

Στο βα­σι­κό όσο και δη­λω­τι­κό πε­ριε­χό­με­νο της σύμ­βα­σης (δη­λα­δή του ν.3785/2009), που διέ­πει ακόμη και απο­κλει­στι­κά τις σχέ­σεις αφε­νός του ΚΠΙΣΝ και του κα­θαυ­τό Ιδρύ­μα­τος Νιάρ­χου και αφε­τέ­ρου του ελ­λη­νι­κού κρά­τους, θα ανα­φερ­θού­με αμέ­σως μετά. Τώρα αξί­ζει να υπεν­θυ­μί­σου­με τη στάση των τότε κοι­νο­βου­λευ­τι­κών κομ­μά­των, και κυ­ρί­ως του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ο οποί­ος, έπει­τα από πα­λι­νω­δί­ες και εσω­τε­ρι­κή διέ­νε­ξη, κα­τα­ψή­φι­σε τη σύμ­βα­ση, που σή­με­ρα, ως κυ­βέρ­νη­ση από κοι­νού με τους ΑΝΕΛ κα­λεί­ται να εφαρ­μό­σει κατά γράμ­μα και χωρίς πα­ρεκ­κλί­σεις ή με­τα­τρο­πές, οι οποί­ες ούτως ή άλλως απα­γο­ρεύ­ο­νται και απορ­ρί­πτο­νται από το κεί­με­νο της σύμ­βα­σης – και αυτό όπως θα δούμε έχει συ­γκε­κρι­μέ­νες συ­νέ­πειες σε βάρος του δη­μο­σί­ου.

Η ΝΔ όπως είναι φυ­σι­κό υπερ­ψή­φι­σε με χέρια και με πόδια. Την ακο­λού­θη­σε κατά πόδας ο ΛΑΟΣ του Γιώρ­γου Κα­ρα­τζα­φέ­ρη, κόμμα το οποίο, μέσω του ει­ση­γη­τή του, Αστέ­ριου Ρο­ντού­λη και του κοι­νο­βου­λευ­τι­κού του εκ­προ­σώ­που, Μάκη Βο­ρί­δη, έδωσε ένα ρε­σι­τάλ ευ­πεί­θειας στο Ίδρυ­μα Νιάρ­χου και την… «με­γά­λη, πα­τριω­τι­κή πράξη ευ­ερ­γε­σί­ας»(!), στην οποία προ­έ­βαι­νε. Το ΠΑΣΟΚ υπερ­ψή­φι­σε επί της αρχής και κα­τα­ψή­φι­σε στα άρθρα, επει­δή… δεν είχε εγ­γυ­ή­σεις πως η κυ­βέρ­νη­ση της ΝΔ θα δια­φύ­λατ­τε το δη­μό­σιο συμ­φέ­ρον! Το ΚΚΕ κα­τα­ψή­φι­σε στο σύ­νο­λο.

Και ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ άλ­λα­ξε τη στάση του την τε­λευ­ταία στιγ­μή πριν τη συ­ζή­τη­ση… Η αρ­χι­κή στάση του σχη­μα­τι­σμού, όπως αυτή εκ­φρά­στη­κε από την αγο­ρή­τρια του, Άννα Φι­λί­νη ήταν να δώσει θε­τι­κή ψήφο στη σύμ­βα­ση – νόμο, εκ­φρά­ζο­ντας ορι­σμέ­νες επι­φυ­λά­ξεις ως προς την υλο­ποί­η­ση της, αλλά δη­λώ­νο­ντας ότι «αυτή απο­τε­λεί βήμα δη­μιουρ­γί­ας μιας σύγ­χρο­νης Εθνι­κής Βι­βλιο­θή­κης και μιας σύγ­χρο­νης Λυ­ρι­κής Σκη­νής και ση­μα­ντι­κό έργο πο­λι­τι­σμού».

Σύμ­φω­να με το κοι­νο­βου­λευ­τι­κό ρε­πορ­τάζ της επο­χής, ακο­λού­θη­σε μια θυ­ελ­λώ­δης συ­νε­δρί­α­ση της ΚΟ, καθώς τα σχή­μα­τα της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς στην το­πι­κή αυ­το­διοί­κη­ση του δήμου Καλ­λι­θέ­ας και των όμο­ρων με το Φα­λη­ρι­κό Δέλτα δήμων όπως επί­σης και αντι­προ­σω­πεί­ες ερ­γα­ζο­μέ­νων στη Λυ­ρι­κή Σκηνή και την Εθνι­κή Βι­βλιο­θή­κη ζη­τού­σαν την κα­τα­ψή­φι­ση εξαι­τί­ας των νέων, δυ­σμε­νών όρων που δια­μορ­φώ­νο­νταν τόσο σε το­πι­κό όσο και σε ερ­γα­σια­κό επί­πε­δο (θα τα δούμε πα­ρα­κά­τω).

Έγινε ψη­φο­φο­ρία με­τα­ξύ των πα­ρό­ντων μελών της Κοι­νο­βου­λευ­τι­κής Ομά­δας. Αλα­βά­νος, Λα­φα­ζά­νης, Δρα­γα­σά­κης, Σοφία Αν­δρε­ο­πού­λου, Μπα­νιάς, Δρί­τσας και ο Γρη­γό­ρης Ψα­ρια­νός τά­χθη­καν με την αλ­λα­γή στά­σης και την κα­τα­ψή­φι­ση της σύμ­βα­σης. Άννα Φι­λί­νη (η αγο­ρή­τρια του σχη­μα­τι­σμού), Φώτης Κου­βέ­λης και Θα­νά­σης Λε­βέ­ντης υπε­ρα­μύν­θη­καν της αρ­χι­κής στά­σης για το ΝΑΙ στη σύμ­βα­ση. Ακο­λού­θη­σε η αντι­κα­τά­στα­ση της Άννας Φι­λί­νη από τη θέση του αγο­ρη­τή την οποία ανέ­λα­βε ο Γρη­γό­ρης Ψα­ρια­νός. Ο τε­λευ­ταί­ος υπήρ­ξε εξαι­ρε­τι­κά επι­θε­τι­κός και εύ­λο­γα οξύς στην το­πο­θέ­τη­ση του, εκ­φρά­ζο­ντας πια τη (επι­και­ρο­ποι­η­μέ­νη και νέα) θέση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ κατά της σύμ­βα­σης: Η όλη δια­δι­κα­σία κα­τάρ­τι­σης της σύμ­βα­σης είχε γίνει χωρίς δια­βού­λευ­ση, πίσω από κλει­στές πόρ­τες, με αδια­φα­νείς δια­δι­κα­σί­ες, προ­βλη­μα­τι­κούς όρους, με­γά­λες φο­ρο­α­παλ­λα­γές για ένα Ίδρυ­μα με έδρα τον φο­ρο­λο­γι­κό πα­ρά­δει­σο στις Βερ­μού­δες, όπου κατά κα­νό­να εδρεύ­ουν σκο­τει­νές οφ-σορ εται­ρεί­ες, και με επι­δεί­νω­ση των όρων απα­σχό­λη­σης στη Λυ­ρι­κή Σκηνή και την Εθνι­κή Βι­βλιο­θή­κη. «Εμείς στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δεν θα γί­νου­με εξω­φυ­λα­ρού­χες της κυ­βέρ­νη­σης», κα­τέ­λη­γε ο Ψα­ρια­νός, ενώ ο δι­χα­σμός του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ πέ­ρα­σε και στην αί­θου­σα της Ολο­μέ­λειας, καθώς η Φι­λί­νη πήρε τον λόγο και επα­νέ­λα­βε τη θέση της υπέρ της σύμ­βα­σης προ­βάλ­λο­ντας την πια ως «προ­σω­πι­κή». Πά­ντως δεν ακο­λού­θη­σε ονο­μα­στι­κή ψη­φο­φο­ρία ώστε να απο­τυ­πω­θεί και εμπρά­κτως η εσω­τε­ρι­κή διέ­νε­ξη του σχη­μα­τι­σμού και των βου­λευ­τών του και κα­τα­γρά­φη­κε απο­κλει­στι­κά το συ­νο­λι­κό ΚΑΤΑ και το ΟΧΙ στη σύμ­βα­ση – νόμο.

Την ίδια ώρα και έξω από τη Βουλή, πραγ­μα­το­ποιού­νταν συ­γκε­ντρώ­σεις δια­μαρ­τυ­ρί­ας από τους ερ­γα­ζό­με­νους στη Λυ­ρι­κή Σκηνή και δη­μό­τες της Καλ­λι­θέ­ας, που έβλε­παν οι μεν να ανοί­γει ένας νέος κύ­κλος ερ­γα­σια­κής τους εκ­με­τάλ­λευ­σης ή και μα­ζι­κών τους απο­λύ­σε­ων δια­μέ­σου του Ιδρύ­μα­τος, οι δε να σβή­νει το όραμα ενός ενιαί­ου, δη­μό­σιου, ελεύ­θε­ρου σε κάθε πε­ρι­πα­τη­τή, πε­ρι­η­γη­τή και πε­ρα­στι­κό, θα­λάσ­σιου με­τώ­που, από τις Τζι­τζι­φιές έως τον παλιό Ιπ­πό­δρο­μο.

Τι θα κάνει η κυ­βέρ­νη­ση ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ – ΑΝΕΛ με το ΚΠΙΣΝ;

Από το κα­λο­καί­ρι του 2009 έχει κυ­λή­σει πολύ νερό στο αυ­λά­κι – ο ρι­ζο­σπα­στι­κός, αντι­πο­λι­τευό­με­νος ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ έγινε μνη­μο­νια­κός και κυ­βερ­νη­τι­κός. Πι­θα­νό­τα­τα και ο Γρη­γό­ρης Ψα­ρια­νός (σή­με­ρα βου­λευ­τής του Πο­τα­μιού) να έχει αλ­λά­ξει άποψη για τα έργα και τις ημέ­ρες του ΚΠΙΣΝ, όπως αυτά ξε­δι­πλώ­νο­νταν στο ν. 3785/2009. Στο ση­μείο αυτό, όμως, εξε­τά­ζου­με μόνο τις κυ­βερ­νη­τι­κές αυ­ρια­νές ευ­θύ­νες, οι οποί­ες αφο­ρούν, ας το επα­να­λά­βου­με, την ανά­λη­ψη της δια­χεί­ρι­σης και της λει­τουρ­γί­ας του ΚΠΙΣΝ, με κρί­σι­μο και κομ­βι­κό ση­μείο, τον διο­ρι­σμό νέου ΔΣ τόσο στον Ορ­γα­νι­σμό του ΚΠΙΣΝ όσο και στα τυ­πι­κά «επι­μέ­ρους» και ακόμη «ανε­ξάρ­τη­τα», σε σχέση με τον Ορ­γα­νι­σμό, ΔΣ της Εθνι­κής Βι­βλιο­θή­κης και της Λυ­ρι­κής Σκη­νής. Για να το θέ­σου­με ανοι­κτά, και προ­τού πε­ρά­σου­με στις βα­σι­κές, δυ­σμε­νείς για το δη­μό­σιο συμ­φέ­ρον και την κοι­νω­νία, προ­βλέ­ψεις του ν.3785/2009, θε­ω­ρού­με ότι όλος ο ντό­ρος και ο κουρ­νια­χτός που έχουν ση­κω­θεί τις τε­λευ­ταί­ες μέρες στο δια­δί­κτυο και σε με­ρί­δα του Τύπου απο­τε­λούν προ­α­να­κρού­σμα­τα των δια­θέ­σε­ων των κλη­ρο­νό­μων Νιάρ­χου για το πως και από ποιους θα στε­λε­χω­θούν τα πα­ρα­πά­νω ΔΣ από τους συ­ναρ­μό­διους υπουρ­γούς, Οι­κο­νο­μι­κών, Παι­δεί­ας και Πο­λι­τι­σμού (Τσα­κα­λώ­τος, Γα­βρό­γλου, Κο­νιόρ­δου) υπό την επο­πτεία του Γρα­φεί­ου Πρω­θυ­πουρ­γού. Με άλλα λόγια, το Ίδρυ­μα Νιάρ­χου, οι κλη­ρο­νό­μοι του εφο­πλι­στή, οι σύμ­βου­λοι των δικών τους ΔΣ, εν­δε­χο­μέ­νως να επι­διώ­κουν τον πλήρη έλεγ­χο και της επό­με­νης («δη­μό­σιας») ημέ­ρας στο ΚΠΙΣΝ μέσω του διο­ρι­σμού εκλε­κτών και αρε­στών τους μελών. Εν­δε­χο­μέ­νως, γρά­ψα­με κρα­τώ­ντας μικρή, πολύ μικρή επι­φύ­λα­ξη. Γιατί το θέμα δεν είναι τι εν­δε­χο­μέ­νως θέ­λουν, αλλά τι μπο­ρούν να κά­νουν ή και να επι­βά­λουν. Και οι απα­ντή­σεις βρί­σκο­νται στον ν.3785/2009.

Τα βα­σι­κά ση­μεία του ν.3785/2009 κα­τα­δι­κά­ζουν το ελ­λη­νι­κό δη­μό­σιο σε ρόλο απλού πα­ρα­τη­ρη­τή και υπη­ρέ­τη – Λυ­ρι­κή Σκηνή και Εθνι­κή Βι­βλιο­θή­κη, χρη­μα­τι­κοί αι­μο­δό­τες του ΚΠΙΣΝ.

Ήδη στο προ­οί­μιο της σύμ­βα­σης – νόμου έχου­με δύο εν­δια­φέ­ρο­ντα ση­μεία: 1ον Το προ­ϋ­πο­λο­γι­σθέν κε­φά­λαιο για την ανέ­γερ­ση και τη δια­μόρ­φω­ση του ΚΠΙΣΝ υπο­λο­γί­ζε­ται σε 450 εκα­τομ­μύ­ρια ευρώ και 2ον Κα­νέ­να από τα συμ­βαλ­λό­με­να μέρη (δη­λα­δή το ελ­λη­νι­κό δη­μό­σιο και το Ίδρυ­μα Σταύ­ρος Νιάρ­χος) δεν μπο­ρεί να στρα­φεί νο­μι­κά κατά οποιου­δή­πο­τε μέ­λους του ΔΣ του δεύ­τε­ρου για οποια­δή­πο­τε ενέρ­γεια ή ζή­τη­μα σχε­τί­ζε­ται με την υλο­ποί­η­ση του ΚΠΙΣΝ – με απλά λόγια, το ΔΣ του Ιδρύ­μα­τος απο­λαμ­βά­νει μια ιδιό­μορ­φη ασυ­λία για όλες τις ενέρ­γειες του σχε­τι­κά με το ΚΠΙΣΝ, την ανέ­γερ­ση, την κα­τα­σκευή, την… υλο­ποί­η­ση του, εν γένει. Και εδώ έχου­με ένα… ζη­τη­μα­τά­κι με­γά­λο και για την ακρί­βεια ένα… ζη­τη­μα­τά­κι 167 εκα­τομ­μυ­ρί­ων ευρώ – τόσο έπεσε έξω ο αρ­χι­κός προ­ϋ­πο­λο­γι­σμός καθώς το ΚΠΙΣΝ σύμ­φω­να με ανα­κοι­νώ­σεις του Γρα­φεί­ου Τύπου του, τε­λι­κά στοί­χι­σε 617 εκα­τομ­μύ­ρια ευρώ, γε­γο­νός που το Ίδρυ­μα προ­πα­γαν­δί­ζει ως τη «με­γα­λύ­τε­ρη, με­μο­νω­μέ­νη δωρεά στην Ελ­λά­δα».

Αν μια τέ­τοια υπέρ­βα­ση είχε συμ­βεί σε οποιο­δή­πο­τε άλλο έργο του δη­μο­σί­ου τομέα, θα είχαν βγει ορι­σμέ­νοι κή­ρυ­κες της δια­φά­νειας και της δι­καιο­σύ­νης και θα ζη­τού­σαν, εύ­λο­γα, εξη­γή­σεις, ονό­μα­τα, φα­κέ­λους και λο­γα­ρια­σμούς – τώρα λει­τουρ­γεί εν πρώ­τοις η κατά νόμο… ασυ­λία υπέρ των μελών του ΔΣ του Ιδρύ­μα­τος Νιάρ­χου. Και όχι μόνο η ασυ­λία.

Σύμ­φω­να με το άρθρο 6, πα­ρά­γρα­φος 2, «αν για την υλο­ποί­η­ση του Κέ­ντρου Πο­λι­τι­σμού απαι­τη­θεί υπέρ­βα­ση του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού (σ.σ. δη­λα­δή των 450 εκα­τομ­μυ­ρί­ων ευρώ) όπως αυτός θα ορι­στι­κο­ποι­η­θεί από το Ίδρυ­μα, εξαι­τί­ας γε­γο­νό­των, που ανή­κουν στη σφαί­ρα επιρ­ρο­ής του Ελ­λη­νι­κού Δη­μο­σί­ου, η σχε­τι­κή πρό­σθε­τη δα­πά­νη θα κα­λυ­φθεί από το Ελ­λη­νι­κό Δη­μό­σιο». Η δια­τύ­πω­ση «σφαί­ρα επιρ­ρο­ής του Ελ­λη­νι­κού Δη­μο­σί­ου» είναι εξαι­ρε­τι­κά ανοι­κτή σε προ­σεγ­γί­σεις και ερ­μη­νεί­ες. Τι ανή­κει και τι όχι στη… σφαί­ρα επιρ­ρο­ής του Ελ­λη­νι­κού Δη­μο­σί­ου που θα το οδη­γή­σει εν­δε­χο­μέ­νως στην κά­λυ­ψη, σε πρώτη φάση των 167 εκα­τομ­μυ­ρί­ων ευρώ, υπέρ­βα­σης του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού; Σε κάθε πε­ρί­πτω­ση, στη «σφαί­ρα επιρ­ρο­ής του Ελ­λη­νι­κού Δη­μο­σί­ου» δεν ανή­κουν η ασυ­λία των μελών του ΔΣ του Ιδρύ­μα­τος Νιάρ­χου και η δια­τρέ­χου­σα σαν έν­νοια ολό­κλη­ρη τη σύμ­βα­ση φράση της «ανέ­λεγ­κτης κρί­σης» του Ιδρύ­μα­τος για το πως, με ποιους και με ποιο κό­στος θα υλο­ποιού­σε το ΚΠΙΣΝ (άρθρο 2, παρ.2).

Ακόμη πιο εύ­γλωτ­τος στο ση­μείο αυτό, υπήρ­ξε ο πρό­ε­δρος του Ορ­γα­νι­σμού του ΚΠΙΣΝ, δι­κη­γό­ρος Γιώρ­γος Αγου­ρί­δης, νο­μι­κός σύμ­βου­λος της οι­κο­γέ­νειας Νιάρ­χου, ήδη από την εποχή των Ελ­λη­νι­κών Ναυ­πη­γεί­ων. Σε συ­νέ­ντευ­ξη του στο ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥ­ΡΙΑ­ΚΗΣ το πε­ρα­σμέ­νο κα­λο­καί­ρι και σε σχε­τι­κή ερώ­τη­ση περί «κακών σε­να­ρί­ων» στη λει­τουρ­γία του ΚΠΙΣΝ, σε­να­ρί­ων που τυ­χαί­νουν ρύθ­μι­σης ή έμ­με­σης πρό­βλε­ψης στις ετε­ρο­βα­ρείς ρή­τρες και τις ασφα­λι­στι­κές δι­κλεί­δες που διέ­πουν τη σύμ­βα­ση, καθώς και τις υπο­χρε­ώ­σεις που έχει ανα­λά­βει το Ελ­λη­νι­κό Δη­μό­σιο προ­τού καν με­τα­βι­βα­στεί σε αυτό η λει­τουρ­γία και η δια­χεί­ρι­ση του χώρου, ο Αγου­ρί­δης λέει επί λέξει: «Αν δούμε ότι λει­τουρ­γεί σχε­τι­κά ικα­νο­ποι­η­τι­κά (σ.σ. το ΚΠΙΣΝ) αλλά όχι με τις προ­δια­γρα­φές που εμείς έχου­με θέσει και ονει­ρευ­τεί, αυτό που μπο­ρού­με να κά­νου­με – και εδώ ασκού­με πο­λι­τι­κή πίεση και προ­στα­τεύ­ου­με τον εαυτό μας – είναι να απα­γο­ρεύ­σου­με στο Κέ­ντρο Πο­λι­τι­σμού να χρη­σι­μο­ποιεί τις λέ­ξεις Ίδρυ­μα Σταύ­ρος Νιάρ­χος. Σε πε­ρί­πτω­ση που τα πράγ­μα­τα πάνε ακόμη χει­ρό­τε­ρα, έχου­με το δι­καί­ω­μα να προ­σφύ­γου­με στη Δι­καιο­σύ­νη και να ζη­τή­σου­με να μας επι­στρα­φεί ολό­κλη­ρο το ποσό που δα­πα­νή­θη­κε για την ανέ­γερ­ση και τον εξο­πλι­σμό – σχε­δόν 600 εκα­τομ­μύ­ρια ευρώ -, υπό τον όρο ότι τα χρή­μα­τα που θα ει­σπρά­ξου­με θα διο­χε­τευ­θούν σε φι­λαν­θρω­πι­κές δρά­σεις στην Ελ­λά­δα».

Ας αντι­πα­ρέλ­θου­με το επι­κοι­νω­νια­κό πα­σπά­λι­σμα για τις «φι­λαν­θρω­πι­κές δρά­σεις» με τα 600 εκα­τομ­μύ­ρια ευρώ που το Ίδρυ­μα δη­λώ­νει ωμά ότι μπο­ρεί να απαι­τή­σει ανά πάσα στιγ­μή από το δη­μό­σιο, οι εκ­φρά­σεις «σχε­τι­κά ικα­νο­ποι­η­τι­κά», «προ­δια­γρα­φές», «άσκη­ση πο­λι­τι­κής πί­ε­σης»(;) απαι­τούν πε­ρισ­σό­τε­ρες διευ­κρι­νί­σεις από πλευ­ράς του Ιδρύ­μα­τος χωρίς μι­σό­λο­γα και υπο­νο­ού­με­να. Και αυτό γιατί οι… προ­δια­γρα­φές για πα­ρά­δειγ­μα στέ­γα­σης της Σκη­νής και της Βι­βλιο­θή­κης προ­βλέ­πουν εξαι­ρε­τι­κά υψηλά ενοί­κια με το Γε­νι­κό Λο­γι­στή­ριο του Κρά­τους να θε­ω­ρεί ότι θα απαι­τη­θεί επι­πλέ­ον δη­μό­σια χρη­μα­το­δό­τη­ση 15 εκα­τομ­μυ­ρί­ων ευρώ προς τη Σκηνή και τη Βι­βλιο­θή­κη μόνο για τα ενοί­κια που θα πρέ­πει να κα­τα­βά­λουν προς τον Ορ­γα­νι­σμό – Ανώ­νυ­μη Εται­ρεία του ΚΠΙΣΝ. Σε αντί­θε­τη πε­ρί­πτω­ση, οι δύο θε­σμοί απει­λού­νται με τα­χεία έξωση, έπει­τα από σχε­τι­κή κα­ταγ­γε­λία της σύμ­βα­σης – νόμου από το Ίδρυ­μα Νιάρ­χου.

Πα­ράλ­λη­λα, το ελ­λη­νι­κό δη­μό­σιο και κατ΄επέ­κτα­ση τα αυ­ρια­νά ΔΣ τόσο στον Ορ­γα­νι­σμό του ΚΠΙΣΝ, όσο και στη Λυ­ρι­κή Σκηνή και την Εθνι­κή Βι­βλιο­θή­κη, είναι δε­μέ­να χει­ρο­πό­δα­ρα σε μια ιδιό­τυ­πη ομη­ρία από το Ίδρυ­μα Σταύ­ρος Νιάρ­χος. Για πα­ρά­δειγ­μα, σχε­δόν τί­πο­τα δεν μπο­ρεί να σχε­δια­στεί, να προ­γραμ­μα­τι­στεί, να πραγ­μα­το­ποι­η­θεί ως εκ­δή­λω­ση στο χώρο του ΚΠ, χωρίς την προη­γού­με­νη, έγ­γρα­φη συ­ναί­νε­ση του Ιδρύ­μα­τος. Το ίδιο ισχύ­ει για τις πι­θα­νές συ­νερ­γα­σί­ες ή χο­ρη­γί­ες ή δω­ρε­ές από τρί­τους, τις οποί­ες θα επι­διώ­ξουν ή θα προ­γραμ­μα­τί­σουν τα ΔΣ της Βι­βλιο­θή­κης και της Σκη­νής. Αντί­θε­τα, το ίδιο το Ίδρυ­μα μπο­ρεί να χρη­σι­μο­ποιεί κατά την «ανέ­λεγ­κτη κρίση» και εντε­λώς «άνευ ανταλ­λάγ­μα­τος», οποιον­δή­πο­τε χώρο του ΚΠ και οπο­τε­δή­πο­τε αυτό κρί­νει σκό­πι­μο, λαμ­βά­νο­ντας υπόψη μόνο τον πι­θα­νό προ­γραμ­μα­τι­σμό της Σκη­νής και της Βι­βλιο­θή­κης, τον οποίο κατά τα άλλα θα έχει προ­ε­γκρί­νει (άρθρα 14 και 20,παρ.3).

Στο άρθρο 14, προ­κύ­πτει και μια ιλα­ρο­τρα­γι­κή δέ­σμευ­ση της Βι­βλιο­θή­κης και Σκη­νής – η υπο­χρε­ω­τι­κή ονο­μα­σία των δύο, κε­ντρι­κών αι­θου­σών τους με το όνομα του εφο­πλι­στή (αί­θου­σες Σταύ­ρος Νιάρ­χος), με την ίδια προ­το­μή εκτός των αι­θου­σών και χωρίς οποια­δή­πο­τε άλλη διευ­κρι­νι­στι­κή ή δια­κρι­τι­κή πι­να­κί­δα – το… άγχος των κλη­ρο­νό­μων για την υστε­ρο­φη­μία και την ονο­μα­το­θε­σία του εφο­πλι­στή δεν τους επέ­τρε­ψε να δουν την εύ­λο­γη σύγ­χυ­ση που θα προ­κα­λούν στους επι­σκέ­πτες, οι οποί­οι, σύμ­φω­να με τον Αγου­ρί­δη στην ίδια συ­νέ­ντευ­ξη του στο ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥ­ΡΙΑ­ΚΗΣ, «θα χρε­ώ­νο­νται όχι μόνο για τα ει­σι­τή­ρια της ΕΛΣ, αλλά και από τις δρά­σεις της Βι­βλιο­θή­κης  – γιατί οι πα­ρα­δο­σια­κές υπη­ρε­σί­ες της ΕΒΕ πα­ρέ­χο­νται δω­ρε­άν». Με άλλα λόγια, Σκηνή και Βι­βλιο­θή­κη θα πρέ­πει να επι­δο­θούν σε ένα κυ­νή­γι «πε­λα­τών» – χρη­στών προ­κει­μέ­νου να αντα­πε­ξέλ­θουν και στα νέα, υψηλά κόστη εγκα­τά­στα­σης τους στο ΚΠΙΣΝ.

Για οποια­δή­πο­τε δια­φο­ρά ανα­κύ­πτει με­τα­ξύ κρά­τους και Ιδρύ­μα­τος, αρ­μό­δια προς επί­λυ­ση και εκ­δί­κα­ση δεν είναι τα ελ­λη­νι­κά δι­κα­στή­ρια, αλλά ένα ad hoc διαι­τη­τι­κό, δι­κα­στι­κό όρ­γα­νο με έδρα το Λον­δί­νο (άρθρο 30). Τέλος, και σε σχέση με το σκέ­λος των πι­θα­νών αξιώ­σε­ων και απαι­τή­σε­ων που μπο­ρεί να εγεί­ρει το Ίδρυ­μα ανά πάσα στιγ­μή και κατά την κρίση του, η σύμ­βα­ση αφιέ­ρω­σε το μα­κρο­σκε­λέ­στε­ρο άρθρο της (άρθρο 3 και επό­με­να) στις ορι­στι­κές και πλή­ρεις φο­ρο­α­παλ­λα­γές του ΚΠΙΣΝ, σχε­δόν από κάθε εν­δε­χό­με­νη επι­βά­ρυν­ση, τέλος ή φόρο (ακόμη και ει­σο­δη­μά­των…) τόσο για το διά­στη­μα «υλο­ποί­η­σης» όσο και λει­τουρ­γί­ας του, με την εξαί­ρε­ση του ΦΠΑ – με απλά λόγια, το ΚΠΙΣΝ δεν έχει κα­τα­βά­λει όλο αυτό το διά­στη­μα, ούτε ένα ευρώ φόρο ή τέλος, πλην ΦΠΑ και των αντα­πο­δο­τι­κών – και θα συ­νε­χί­σει να το κάνει «εις το δι­η­νε­κές». Αξί­ζει μά­λι­στα να ση­μειω­θεί ότι ακόμη και ο ΦΠΑ που έχει έως σή­με­ρα κα­τα­βλη­θεί, μπο­ρεί να ανα­ζη­τη­θεί και να επι­στρα­φεί, μέσα σε ανε­λα­στι­κές, για το δη­μό­σιο, προ­θε­σμί­ες.

Το κρά­τος χά­ρι­σε τον πλού­το της Βι­βλιο­θή­κης και της Λυ­ρι­κής Σκη­νής, όχι το Ίδρυ­μα Νιάρ­χου το ΚΠΙΣΝ.

Με αυτά τα δε­δο­μέ­να, βρι­σκό­μα­στε όντως μπρο­στά σε μια δωρεά, όχι όμως εκεί­νη που προ­πα­γαν­δί­ζει το ίδιο το Ίδρυ­μα Νιάρ­χου σαν «με­γα­λύ­τε­ρη με­μο­νω­μέ­νη». Βρι­σκό­μα­στε μπρο­στά σε μια δωρεά του ελ­λη­νι­κού κρά­τους προς μια ιδιω­τι­κή εται­ρεία, μια ανώ­νυ­μη εται­ρεία που θα συ­νε­χί­σει να δια­τη­ρεί «στο δι­η­νε­κές» προ­νο­μια­κές σχέ­σεις, εκλε­κτι­κές συγ­γέ­νειες και ομ­φά­λιους λώ­ρους και πο­λύ­πλευ­ρες, οι­κο­νο­μι­κές και διοι­κη­τι­κές δε­σμεύ­σεις με τους κλη­ρο­νό­μους και τους δια­χει­ρι­στές του Ιδρύ­μα­τος Νιάρ­χου, με ένα ΔΣ που θα κλη­θεί να διο­ρί­σει το δη­μό­σιο κάτω από ένα εξαι­ρε­τι­κό και ανε­λα­στι­κό, νο­μι­κό κα­θε­στώς και μια δα­μό­κλειο σπάθη συ­νε­χό­με­νων κυ­ρώ­σε­ων, υπα­να­χω­ρή­σε­ων ή αι­ρέ­σε­ων, που το Ίδρυ­μα μπο­ρεί να επι­βά­λει κατά την κρίση του και με ζη­μί­ες για τα κρα­τι­κά τα­μεία, ισό­πο­σες ή και πολ­λα­πλά­σιες με την κατά τα άλλα «δωρεά» των 617 εκα­τομ­μυ­ρί­ων ευρώ «υλο­ποί­η­σης». Τα οφέλη για το Ίδρυ­μα Νιάρ­χου είναι εμ­φα­νή: Κερ­δί­ζει σε «υστε­ρο­φη­μία», κερ­δί­ζει σε δια­φή­μι­ση, κερ­δί­ζει από την οι­κειο­ποί­η­ση του ανε­κτί­μη­του ιστο­ρι­κού, πο­λι­τι­στι­κού και αρ­χεια­κού πλού­του της Εθνι­κής Βι­βλιο­θή­κης και της Λυ­ρι­κής Σκη­νής, εν­δε­χο­μέ­νως θα κερ­δί­σει και από τον διο­ρι­σμό των «σω­στών» αν­θρώ­πων στις κα­τάλ­λη­λες θέ­σεις των αυ­ρια­νών ΔΣ, κερ­δί­ζει από την «άνευ ανταλ­λάγ­μα­τος» μελ­λο­ντι­κή και ανέ­λεγ­κτη χρήση όλων των χώρων του ΚΠ.

Ας ση­μειω­θεί εδώ ότι πα­ρα­μέ­νει θολή και συ­γκε­χυ­μέ­νη η κα­τά­στα­ση σχε­τι­κά με τις κάθε λογής συμ­βά­σεις πα­ρο­χής υπη­ρε­σιών, έργου και εξω­τε­ρι­κών ανα­θέ­σε­ων για τη φύ­λα­ξη, την κα­θα­ριό­τη­τα και τη συ­ντή­ρη­ση των χώρων του ΚΠ, που έχει ήδη συ­νά­ψει το ΔΣ του ΚΠΙΣΝ, συμ­βά­σεις που δε­σμεύ­ουν προ­κα­τα­βο­λι­κά το ελ­λη­νι­κό δη­μό­σιο και τα επό­με­να ΔΣ τόσο του ΚΠΙΣΝ, όσο και της Βι­βλιο­θή­κης ή της Σκη­νής για τα επό­με­να, πέντε χρό­νια, του­λά­χι­στον. Θα πρέ­πει να δο­θούν δη­μό­σιες, σα­φείς και πλή­ρεις απα­ντή­σεις για το ύψος και το κό­στος αυτών των συμ­βά­σε­ων, που δεν μπο­ρεί το ελ­λη­νι­κό δη­μό­σιο να αλ­λά­ξει ή να τρο­πο­ποι­ή­σει  τα επό­με­να χρό­νια.

Με όλα τα πα­ρα­πά­νω, για το ευρύ κοινό, κα­θί­στα­ται ολο­φά­νε­ρη η ει­σβο­λή ιδιω­τι­κο­οι­κο­νο­μι­κών κρι­τη­ρί­ων και εμπο­ρευ­μα­το­ποί­η­σης, για πα­ρά­δειγ­μα, ακόμη και έως τις πρό­τι­νος «δω­ρε­άν» υπη­ρε­σί­ες και πα­ρο­χές της Εθνι­κής Βι­βλιο­θή­κης – και ας μην ξε­γε­λα­στούν ορι­σμέ­νοι από τις πρό­σφα­τες «δω­ρε­άν» εκ­δη­λώ­σεις «γνω­ρι­μί­ας», που πραγ­μα­το­ποί­η­σε το ΚΠ στους χώ­ρους του, οι χρε­ώ­σεις, τα αντί­τι­μα, οι συν­δρο­μές, τα ει­σι­τή­ρια, τα κρυφά και φα­νε­ρά μικρά χα­ρά­τσια έρ­χο­νται καλ­πά­ζο­ντας και ου­σια­στι­κά έχουν ήδη προ­α­ναγ­γελ­θεί. Το ελ­λη­νι­κό κρά­τος εκ­πί­πτει σε πρό­θυ­μο και δέ­σμιο επ’ αό­ρι­στον υπη­ρέ­τη ιδιω­τι­κών συμ­φε­ρό­ντων, ακόμη και σε πε­ρι­πτώ­σεις δήθεν «δω­ρε­ών», ανα­λαμ­βά­νο­ντας εξαι­ρε­τι­κά δυ­σα­νά­λο­γα βάρη σε σχέση με τα υπο­τι­θέ­με­να ωφε­λή­μα­τα, το Ίδρυ­μα Νιάρ­χου απο­σπά τη με­ρί­δα του λέ­ο­ντος είτε με οι­κο­νο­μι­κά, είτε με επι­κοι­νω­νια­κά, είτε με εμπο­ρι­κά, είτε με δια­χει­ρι­στι­κά κρι­τή­ρια προ­σεγ­γί­σει κα­νείς την κα­τά­στα­ση των πραγ­μά­των στο νέο Ελ­ντο­ρά­ντο της πα­ρα­λια­κής ζώνης, από το Φα­λη­ρι­κό Δέλτα έως την πε­ριο­χή του Ελ­λη­νι­κού, το επό­με­νο «οι­κο­νο­μι­κό θαύμα» του Λε­κα­νο­πε­δί­ου.

rproject.gr