Κυβέρνηση έτοιμη να υπογράψει τα πάντα

Πάνος Κοσμάς*

Δύο πολιτικά όρια ευθύνονται για το αργόσυρτο και επί μήνες ατελέσφορο των διαπραγματεύσεων για το ελληνικό μνημονιακό πρόγραμμα.

Το ένα αφορά την κυ­βέρ­νη­ση, η οποία δια­πραγ­μα­τεύ­ε­ται όχι τα ίδια αλλά το χρόνο από τον οποίο θα ισχύ­σει η κα­τάρ­γη­ση της προ­σω­πι­κής δια­φο­ράς στις συ­ντά­ξεις – με μόνο κρι­τή­ριο την πο­λι­τι­κή της επι­βί­ω­ση. Το δεύ­τε­ρο όριο τί­θε­ται από το ΔΝΤ, που όχι μόνο απαι­τεί την υλο­ποί­η­ση του μέ­τρου για τις συ­ντά­ξεις από το 2019, αλλά επι­πλέ­ον απαι­τεί να εν­σω­μα­τω­θούν στο συ­νο­λι­κό «πα­κέ­το» της συμ­φω­νί­ας τα με­σο­πρό­θε­σμα μέτρα ελά­φρυν­σης του χρέ­ους. Το ζή­τη­μα είναι ότι ενώ η κυ­βέρ­νη­ση είναι πρό­θυ­μη να με­τα­θέ­σει το δικό της όριο, ελ­πί­ζο­ντας ότι θα σωθεί από ένα θαύμα, το ΔΝΤ δεν φαί­νε­ται δια­τε­θει­μέ­νο να με­τα­θέ­σει ούτε χι­λιο­στό το δικό του όριο. Και όπως θα δούμε πα­ρα­κά­τω, υπάρ­χουν ου­σια­στι­κοί λόγοι γι’ αυτό, τέ­τοιοι που δεν μπο­ρούν να πα­ρα­καμ­φθούν με τον… ανύ­παρ­κτο στις διε­θνείς σχέ­σεις κα­νό­να της… καλής θέ­λη­σης.

 

Αν επρό­κει­το μόνο για το γε­γο­νός ότι το ΔΝΤ με τις «πα­ρά­λο­γες» απαι­τή­σεις του σπρώ­χνει την κυ­βέρ­νη­ση ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ – ΑΝΕΛ πέρα από τα όρια των αντο­χών της, το πράγ­μα θα είχε ήδη τε­λειώ­σει: η κυ­βέρ­νη­ση έχει απο­δεί­ξει και με το πα­ρα­πά­νω ότι είναι πρό­θυ­μη να θυ­σιά­σει όλες τις υπο­τι­θέ­με­νες «κόκ­κι­νες γραμ­μές». Το έπρα­ξε για δεύ­τε­ρη φορά σε αυτή την αξιο­λό­γη­ση σκη­νο­θε­τώ­ντας βήμα το βήμα «αντι­στά­σεις» που κα­τέρ­ρε­αν και «κόκ­κι­νες γραμ­μές» που πα­ρα­βιά­ζο­νταν, με οδηγό την επι­κοι­νω­νια­κή γραμ­μή «αντι­στε­κό­μα­στε, αλλά δεν μπο­ρού­με να ρί­ξου­με τη χώρα στα βρά­χια».

 

Έχουν ήδη απο­δε­χθεί σκλη­ρά μέτρα…

 

Επέ­δει­ξε με­γά­λη «πλα­στι­κό­τη­τα» και «ρε­α­λι­σμό», δη­λα­δή πο­λι­τι­κό αμο­ρα­λι­σμό και κυ­νι­σμό, στα ζη­τή­μα­τα ου­σί­ας, αυτά δη­λα­δή που αφο­ρούν με λι­γό­τε­ρο ή πε­ρισ­σό­τε­ρο άμεσο τρόπο τις ζωές εκα­τομ­μυ­ρί­ων ερ­γα­ζο­μέ­νων, συ­ντα­ξιού­χων, ανέρ­γων, φτω­χών:

Απο­δέ­χτη­κε δρα­μα­τι­κή μεί­ω­ση του αφο­ρο­λό­γη­του κάτω από τα 6.500 ευρώ, μέτρο που ρί­χνει στα δί­χτυα της εφο­ρί­ας φο­ρο­λο­γού­με­νους με συ­νο­λι­κό μη­νιαίο ει­σό­δη­μα λίγο πάνω από το επί­δο­μα ανερ­γί­ας!

Απο­δέ­χτη­κε νέα δρα­μα­τι­κή πε­ρι­κο­πή συ­ντά­ξε­ων σε πο­σο­στά πάνω από 30%, η οποία έρ­χε­ται να προ­στε­θεί στις πε­ρι­κο­πές του νόμου Κα­τρού­γκα­λου – που στη διάρ­κεια της εφαρ­μο­γής του απο­δει­κνύ­ε­ται ότι ήταν μια «επι­στη­μο­νι­κά» ορ­γα­νω­μέ­νη λη­στεία. Όταν οι συ­ντά­ξεις έχουν ανα­δει­χθεί σε μη­χα­νι­σμό επι­βί­ω­σης όχι μόνο για τους συ­ντα­ξιού­χους αλλά και για νοι­κο­κυ­ριά όπου άνερ­γα ή φτωχά μέλη επι­βιώ­νουν με τη σύ­ντα­ξη του παπ­πού και της για­γιάς…

Απο­δέ­χθη­κε την πλήρη διά­λυ­ση των ερ­γα­σια­κών σχέ­σε­ων (ομα­δι­κές απο­λύ­σεις χωρίς κυ­βερ­νη­τι­κή προ­έ­γκρι­ση, δρα­μα­τι­κοί πε­ριο­ρι­σμοί στο δι­καί­ω­μα στην απερ­γία και πα­ρο­χή δι­καιώ­μα­τος ερ­γο­δο­τι­κού λο­κά­ουτ, ανά­δει­ξη των επι­χει­ρη­σια­κών συμ­βά­σε­ων σε υπέρ­τε­ρες των κλα­δι­κών), δί­νο­ντας επι­κοι­νω­νια­κές μάχες οπι­σθο­φυ­λα­κών με το ξε­σκι­σμέ­νο φλά­μπου­ρο του «ελά­χι­στου ευ­ρω­παϊ­κού κε­κτη­μέ­νου». Διεκ­δι­κεί έτσι να είναι η κυ­βέρ­νη­ση που θα έχει την «τιμή» να υπο­γρά­ψει τα πλέον οδυ­νη­ρά αντερ­γα­τι­κά μέτρα, τα οποία εμπε­δώ­νουν το ακραίο κα­θε­στώς πλή­ρους ερ­γο­δο­τι­κής ασυ­δο­σί­ας και εκ­με­τάλ­λευ­σης της ερ­γα­σί­ας που οι­κο­δο­μεί­ται με τα μνη­μό­νια.

Απο­δέ­χθη­κε το ξε­πού­λη­μα της ΔΕΗ, αλλά και των ενα­πο­με­νου­σών δη­μό­σιων ή με ισχυ­ρή δη­μό­σια πα­ρου­σία υπο­δο­μών ενέρ­γειας. Ει­δι­κά ο κα­νι­βα­λι­σμός και το ξε­πού­λη­μα της ΔΕΗ και του ΔΕΔ­ΔΗΕ καθώς και του φυ­σι­κού αε­ρί­ου (Δια­χει­ρι­στής του Ελ­λη­νι­κού Δι­κτύ­ου Δια­νο­μής Ηλε­κτρι­κής Ενέρ­γειας) θα φέ­ρουν ανα­πό­φευ­κτα όχι μόνο πιο σκλη­ρές ει­σπρα­κτι­κές πο­λι­τι­κές αλλά και αύ­ξη­ση των τιμών του ρεύ­μα­τος και του φυ­σι­κού αε­ρί­ου, επε­κτεί­νο­ντας ση­μα­ντι­κά τον αριθ­μό των νοι­κο­κυ­ριών που δυ­σκο­λεύ­ο­νται να έχουν ή έχουν ήδη απο­κλει­στεί από την πρό­σβα­ση σε αυτές τις μορ­φές ενέρ­γειας (ενερ­γεια­κή φτώ­χεια).

 

…στη συ­σκευα­σία δύο μνη­μο­νί­ων

 

Και όχι μόνον αυτό: απο­δέ­χθη­κε την επέ­κτα­ση των μνη­μο­νί­ων για σειρά ετών, μέσα από το δρα­κό­ντειο μη­χα­νι­σμό επι­τή­ρη­σης των υψη­λών πρω­το­γε­νών πλε­ο­να­σμά­των 3,5%. Για όσο διά­στη­μα ισχύ­ουν τέ­τοια θη­ριώ­δη πλε­ο­νά­σμα­τα (αδια­νό­η­τα για μακρά σειρά ετών στη διε­θνή οι­κο­νο­μι­κή ιστο­ρία), η πει­θαρ­χία στη σκλη­ρή λι­τό­τη­τα είναι εξα­σφα­λι­σμέ­νη.

Ο ισχυ­ρι­σμός ότι από το 2019 η Ελ­λά­δα βγαί­νει από το μνη­μό­νιο είναι σε κάθε πε­ρί­πτω­ση πα­ρα­πλα­νη­τι­κός, για δύο επι­πλέ­ον λό­γους:

Πρώτο, διότι είναι χώρα υπό διε­θνή-ιμπε­ρια­λι­στι­κό οι­κο­νο­μι­κό έλεγ­χο μιας ντε­φά­κτο χρε­ο­κο­πί­ας. Αυτός είναι ο δεύ­τε­ρος μη­χα­νι­σμός πει­θάρ­χη­σης στη σκλη­ρή λι­τό­τη­τα, «κλει­δω­μέ­νος» με­τα­ξύ άλλων στην πρό­βλε­ψη του ευ­ρω­παϊ­κού Δη­μο­σιο­νο­μι­κού Συμ­φώ­νου για πα­ρα­μο­νή σε κα­θε­στώς επι­τή­ρη­σης μέχρι να απο­πλη­ρω­θεί το 75% του υπερ­βάλ­λο­ντος χρέ­ους σε σχέση με το στόχο του Μά­α­στρι­χτ (που είναι 60% του ΑΕΠ!). Και αν όλοι κά­νουν ή είναι δια­τε­θει­μέ­νοι να κά­νουν τα «στρα­βά μάτια» ακόμη και για το χρέος της Ιτα­λί­ας που είναι 132% του ΑΕΠ, για την Ελ­λά­δα όπου οι εκ­θέ­σεις του ΔΝΤ μι­λούν για μεί­ω­ση του χρέ­ους κάτω από 140% το… 2060 υπό ευ­νοϊ­κές προ­ϋ­πο­θέ­σεις (!!!) οι πε­ρι­βό­η­τες «αγο­ρές» δεν πρό­κει­ται να κά­νουν τα «στρα­βά μάτια».

Δεύ­τε­ρο, η έξο­δος στις αγο­ρές ση­μαί­νει απλά ότι το ελ­λη­νι­κό Δη­μό­σιο θα δα­νεί­ζε­ται πιο ακρι­βά, δη­λα­δή ότι το κό­στος ανα­χρη­μα­το­δό­τη­σης του χρέ­ους θα αυ­ξη­θεί. Το επι­τό­κιο που θα δώ­σουν οι αγο­ρές θα είναι στην κα­λύ­τε­ρη πε­ρί­πτω­ση 5%, όταν τα ση­με­ρι­νά δά­νεια από τους δα­νει­στές έχουν μέσο επι­τό­κιο περί το 2,5%. Για να μην αυ­ξη­θούν απα­γο­ρευ­τι­κά τα επι­τό­κια με τα οποία οι αγο­ρές θα δα­νεί­ζουν το ελ­λη­νι­κό Δη­μό­σιο, θα πρέ­πει να υπάρ­χει «οι­κειο­θε­λής» πο­λι­τι­κή σκλη­ρής λι­τό­τη­τας – αλ­λιώς, ξανά έξο­δος από τις αγο­ρές και επι­στρο­φή στο «κλα­σι­κό» μνη­μό­νιο.

Ακόμη και με μια τέ­τοια έξοδο από τα μνη­μό­νια» όμως, όχι μόνον οι αγο­ρές αλλά και οι δα­νει­στές στο σύ­νο­λό τους, ως έχο­ντες «έν­νο­μο συμ­φέ­ρον», θα ελέγ­χουν την υλο­ποί­η­ση των στό­χων για τα θη­ριώ­δη πρω­το­γε­νή πλε­ο­νά­σμα­τα του 3,5%.

Όμως, η εί­δη­ση είναι πως δεν εί­μα­στε καν κοντά σε μια έστω τέ­τοια, δρα­κό­ντεια και «αι­μα­τη­ρή» έξοδο από τα μνη­μό­νια. Αντί­θε­τα, εί­μα­στε στα πρό­θυ­ρα της υπο­γρα­φής… δύο νέων μνη­μο­νί­ων!

Το ένα εξ αυτών θα είναι με την ευ­ρω­παϊ­κή τρόι­κα και θα ονο­μά­ζε­ται SMoU και το δεύ­τε­ρο με το ΔΝΤ και θα ονο­μά­ζε­ται MEFP. Διότι απλού­στα­τα συ­γκε­κρι­με­νο­ποιού­νται και επε­κτεί­νο­νται χρο­νι­κά πέραν του 2018 οι στό­χοι για τα πρω­το­γε­νή πλε­ο­νά­σμα­τα, διότι θα πρέ­πει να πε­ρι­λαμ­βά­νο­νται κά­ποια μέτρα για το χρέος και διότι το ΔΝΤ τώρα θα συμ­με­τά­σχει (αν τε­λι­κά συμ­με­τά­σχει) στο πρό­γραμ­μα.

Η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα είναι πράγ­μα­τι πολύ βά­ναυ­ση με τις κυ­βερ­νη­τι­κές αφη­γή­σεις περί εξό­δου από τα μνη­μό­νια: αν τε­λι­κά πέ­σουν οι υπο­γρα­φές, αυτό που θα συμ­βεί είναι πως η Ελ­λά­δα θα απο­τε­λέ­σει ευ­ρω­παϊ­κό και πα­γκό­σμιο φαι­νό­με­νο χώρας όπου η έξο­δος στις αγο­ρές μπο­ρεί να συν­δυα­στεί με δύο εν ισχύι μνη­μό­νια και με δρα­κό­ντειο έλεγ­χο για την υλο­ποί­η­ση θη­ριω­δών πρω­το­γε­νών πλε­ο­να­σμά­των, όταν οι άλλες ευ­ρω­παϊ­κές χώρες που βγή­καν από τα μνη­μό­νια υπό­κει­νται στον «τα­κτι­κό έλεγ­χο» για το έλ­λειμ­μα 3% και για τη γε­νι­κή τάση μεί­ω­σης του χρέ­ους τους.

 

Και παρ’ όλα αυτά, η συμ­φω­νία είναι δύ­σκο­λη

 

Γιατί όμως, παρ’ όλα αυτά, η συμ­φω­νία είναι δύ­σκο­λη; Διότι εί­μα­στε σε μια πολύ ευαί­σθη­τη και με­τα­βα­τι­κή διε­θνή συ­γκυ­ρία, όπου η διε­θνής πο­λι­τι­κή των ΗΠΑ είναι σε τρο­χιά ση­μα­ντι­κών αλ­λα­γών που δεν έχουν ακόμη συ­γκε­κρι­με­νο­ποι­η­θεί, αλλά και διότι η ίδια η Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση και η Ευ­ρω­ζώ­νη υφί­στα­νται τους κλυ­δω­νι­σμούς είτε της με­τά­βα­σης στην Ευ­ρώ­πη των πολ­λών τα­χυ­τή­των είτε της αρ­γό­συρ­της απο­σύν­θε­σης. Για να το πούμε απλά: Ύστε­ρα από τη χρη­μα­το­πι­στω­τι­κή κρίση του 2008, τα μνη­μό­νια ήταν απαί­τη­ση των αγο­ρών, η εγ­γύ­η­ση που ζη­τού­σαν από τις κυ­ρί­αρ­χες ιμπε­ρια­λι­στι­κές δυ­νά­μεις για να απο­φύ­γουν το κό­στος από τις απο­τυ­χη­μέ­νες επεν­δύ­σεις τους και να συ­νε­χί­σουν να χρη­μα­το­δο­τούν το χρέος. Το μπλοκ των δα­νει­στών επι­βάλ­λο­ντας τα μνη­μό­νια, πα­ρέ­σχε αυτές τις εγ­γυ­ή­σεις στις αγο­ρές, απο­κο­μί­ζο­ντας ταυ­τό­χρο­να πολ­λα­πλά οι­κο­νο­μι­κά και πο­λι­τι­κά οφέλη. Τώρα, εμ­φα­νί­ζε­ται ένα άλλο πρό­βλη­μα: το στρα­τη­γι­κό αδιέ­ξο­δο στη δια­χεί­ρι­ση της κρί­σης, η στρο­φή των ΗΠΑ στις εθνι­κές προ­τε­ραιό­τη­τες και η πο­λι­τι­κή αστά­θεια στην Ευ­ρώ­πη απαι­τούν ένα «μνη­μό­νιο» εκα­τέ­ρω­θεν εγ­γυ­ή­σε­ων ανά­με­σα στους δα­νει­στές. Δεν πρό­κει­ται απλώς για το ποια στάση θέλει ο Τραμπ να επι­βά­λει στο ΔΝΤ όσον αφορά το ελ­λη­νι­κό πρό­βλη­μα, αλλά για ένα νέο στοι­χείο της διε­θνούς συ­γκυ­ρί­ας. Γι’ αυτό, με τόσα ρίσκα ανοι­χτά όσον αφορά την εξέ­λι­ξη των διε­θνών σχέ­σε­ων, το ΔΝΤ επι­μέ­νει και στην απαί­τη­ση για θη­ριώ­δη πλε­ο­νά­σμα­τα (χωρίς στα­τι­στι­κά τρικ και με πολύ αυ­στη­ρό και ρε­α­λι­στι­κό υπο­λο­γι­σμό των στα­τι­στι­κών στοι­χεί­ων και προ­βλέ­ψε­ων) και πολύ σκλη­ρά μέτρα, αλλά και σε ελά­φρυν­ση του χρέ­ους. Η ηγε­σία Μέρ­κελ – Σόι­μπλε δεν το συ­ζη­τά αυτό πριν τις γερ­μα­νι­κές εκλο­γές, η δε ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση και ελ­λη­νι­κή οι­κο­νο­μία δεν αντέ­χουν το σύρ­σι­μο της αξιο­λό­γη­σης μέχρι και τον Οκτώ­βριο, χωρίς να δη­μιουρ­γη­θούν συν­θή­κες ανοι­χτής οι­κο­νο­μι­κής και πο­λι­τι­κής κρί­σης.

Είναι γι’ αυτό που «μυ­ρί­ζει μπα­ρού­τι» είτε κλεί­σει άμεσα η συμ­φω­νία είτε όχι… Τα δε­δο­μέ­να τα γνω­ρί­ζουν όλοι – δεν θα τα μά­θουν στη διάρ­κεια της συ­νό­δου του ΔΝΤ στις 21-23 Απρι­λί­ου. Αρ­χί­ζο­ντας από τις 23 Απρι­λί­ου (πρώ­τος γύρος) και ορι­στι­κά στις 7 Μαΐου θα γνω­ρί­ζουν όλοι και ένα άλλο ση­μα­ντι­κό δε­δο­μέ­νο: το νέο οι­κο­δε­σπό­τη του γαλ­λι­κού Με­γά­ρου των Ηλυ­σί­ων. Κάπου εκεί θα λη­φθούν οι τε­λι­κές απο­φά­σεις.

Παρ’ όλα αυτά, όλοι συμ­φω­νούν σε μια «προ­κα­τα­βο­λή» μέ­τρων για τις συ­ντά­ξεις, το αφο­ρο­λό­γη­το και την ενέρ­γεια, που μπο­ρεί να έρ­θουν με τη μορφή εφαρ­μο­στι­κών ακόμη και μέσα στις γιορ­τές του Πάσχα. Είναι αυτό για το οποίο θα πρέ­πει να προ­ε­τοι­μά­ζο­νται σε κάθε πε­ρί­πτω­ση η Αρι­στε­ρά και το κί­νη­μα αντί­στα­σης, ετοι­μά­ζο­ντας μια κι­νη­μα­τι­κή και πο­λι­τι­κή απά­ντη­ση αντί­στοι­χη με τις με­γά­λες δια­κυ­βεύ­σεις των επερ­χό­με­νων δύο μνη­μο­νί­ων.

rproject.gr