«Να ξεπεράσουμε τις ιστορικές ήττες του κινήματός μας»

Στην ιστο­ρι­κή δια­δρο­μή που εκτεί­νε­ται από την με­τα­πο­λί­τευ­ση μέχρι σή­με­ρα, έχουν κα­τα­γρα­φεί τρία ση­μα­ντι­κά γε­γο­νό­τα των οποί­ων οι συ­νέ­πειες δεν έχουν κατά κα­νέ­ναν τρόπο ξε­πε­ρα­στεί. Πρό­κει­ται για : Την κα­τάρ­ρευ­ση των ανα­το­λι­κών κα­θε­στώ­των του «υπαρ­κτού σο­σια­λι­σμού» με τον οποίο είχε συν­δε­θεί ορ­γα­νι­κά το ελ­λη­νι­κό κομ­μου­νι­στι­κό κί­νη­μα στο κύριο και κυ­ρί­αρ­χο μέρος του. – Τον εκ­φυ­λι­σμό του ρι­ζο­σπα­στι­κού ερ­γα­τι­κού συν­δι­κα­λι­στι­κού κι­νή­μα­τος που ση­μα­το­δο­τή­θη­κε από την εί­σο­δο στο προ­σκή­νιο των ερ­γο­στα­σια­κών σω­μα­τεί­ων και των ομο­σπον­διών της κοι­νής ωφέ­λειας, εξ αι­τί­ας της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης με­τάλ­λα­ξης της ελ­λη­νι­κής σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας. – Τέλος την χρε­ο­κο­πία του κι­νή­μα­τος της Ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς (και κατά μία έν­νοια της Αρι­στε­ράς εν γένει) που εν­σαρ­κώ­θη­κε από τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, και ο οποί­ος αφού κα­τέ­λα­βε την κυ­βερ­νη­τι­κή εξου­σία απο­ποι­ή­θη­κε το ίδιο του το πρό­γραμ­μα, πέ­τα­ξε σαν κου­ρε­λό­χαρ­το τις ίδιες του τις λαϊ­κές δε­σμεύ­σεις.

Οι τρεις αυτές πα­ρά­με­τροι επι­δρούν συν­δυα­στι­κά στο ση­με­ρι­νό κί­νη­μα και ορί­ζουν τα πε­ριο­ρι­σμέ­να πλαί­σια της επιρ­ρο­ής και της απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τάς του: Το κί­νη­μα της κα­θο­λι­κής λαϊ­κής χει­ρα­φέ­τη­σης ενός ρη­ξι­κέ­λευ­θου αντι­κα­πι­τα­λι­σμού δεν μπο­ρεί να έχει αξιό­λο­γη προ­ο­πτι­κή, παρά ξε­περ­νώ­ντας τις συ­νέ­πειες αυτών των τριών ηττών. Το πρώτο ζή­τη­μα έχει να κάνει με το ίδιο το σο­σια­λι­στι­κό όραμα που δια­δρα­μα­τί­ζει καί­ριο ρόλο στην δια­μόρ­φω­ση των λαϊ­κών συ­νει­δή­σε­ων αλλά και στην εμ­βέ­λεια του αρι­στε­ρού κι­νή­μα­τος. – Το δεύ­τε­ρο έχει να κάνει με την κα­τα­γρα­φό­με­νη σή­με­ρα ολο­σχε­ρή απο­ψί­λω­ση και πα­θη­τι­κο­ποί­η­ση του ερ­γα­τι­κού συν­δι­κα­λι­στι­κού κι­νή­μα­τος, πρω­τί­στως στην πλειο­ψη­φι­κή ιδιω­τι­κή κα­πι­τα­λι­στι­κή πα­ρα­γω­γή, πράγ­μα που επι­τεί­νε­ται τα μέ­γι­στα από την υψηλή ανερ­γία και την πίεση που ασκεί ο εφε­δρι­κός στρα­τός στην ενερ­γό ερ­γα­σία. – Το τρίτο τέλος αφορά το πρό­σφα­το φαι­νό­με­νο της μνη­μο­νια­κής με­τάλ­λα­ξης του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ που έχει αδρα­νο­ποι­ή­σει ένα με­γά­λο μέρος του ερ­γα­ζό­με­νου κό­σμου, και έχει να κάνει με τις μορ­φές υπό­στα­σης της ίδιας της Αρι­στε­ράς.

Η κα­κο­ποί­η­ση της σο­σια­λι­στι­κής επαγ­γε­λί­ας

          Ξε­κι­νώ­ντας από την πρώτη μορφή ήττας του αρι­στε­ρού κι­νή­μα­τος, δεν μπο­ρεί κα­νείς παρά να δια­πι­στώ­σει ότι η ολο­σχε­ρής κα­τάρ­ρευ­ση των κα­θε­στώ­των του «υπαρ­κτού σο­σια­λι­σμού» είχε καί­ριες συ­νέ­πειες στην επιρ­ροή των κομ­μου­νι­στι­κών κομ­μά­των, οδη­γώ­ντας τα είτε στην πε­ρι­θω­ριο­ποί­η­ση, είτε στον ρι­ζι­κό πε­ριο­ρι­σμό τους, πλήτ­το­ντας κα­θο­ρι­στι­κά το κύρος και την αξιο­πι­στία τους. Το ζή­τη­μα βέ­βαια δεν ήταν η «κα­τάρ­ρευ­ση» αυτή καθ’ εαυτή, που υπήρ­ξε ένα από τα σπου­δαιό­τε­ρα γε­γο­νό­τα του 20ου αιώνα και δεν μπο­ρεί να αμ­φι­σβη­τη­θεί. Το θέμα είναι ότι η ελ­λη­νι­κή Αρι­στε­ρά στις δύο κύ­ριες εκ­φρά­σεις της, το ΚΚΕ από τη μια πλευ­ρά και τον ΣΥΝ (και τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ) από την άλλη πλευ­ρά, ούτε μπό­ρε­σε να ερ­μη­νεύ­σει το χα­ρα­κτή­ρα και την φύση αυτών των κα­θε­στώ­των, ούτε να λει­τουρ­γή­σει δια­λε­κτι­κά και δια­φω­τι­στι­κά για τον ερ­γα­ζό­με­νο λαό, ούτε και να προ­χω­ρή­σει σε νέες μορ­φές συν­θέ­σε­ων και ανα­φο­ρών που να απο­κα­θι­στούν τον ίδιο τον σο­σια­λι­σμό, ο οποί­ος και βά­ναυ­σα δει­νο­πά­θη­σε στη διάρ­κεια πολ­λών δε­κα­ε­τιών του προη­γού­με­νου αιώνα στις ανα­το­λι­κές χώρες.

Το απο­τέ­λε­σμα ήταν ότι στα μάτια της με­γά­λης πλειο­νό­τη­τας των ερ­γα­ζο­μέ­νων τά­ξε­ων στις χώρες της δυ­τι­κής Ευ­ρώ­πης, ο σο­σια­λι­σμός ταυ­τί­στη­κε με ένα κα­θε­στώς απε­χθές, βα­σι­σμέ­νο στην κυ­ριαρ­χία της τε­χνο­κρα­τι­κής γρα­φειο­κρα­τί­ας, στον πο­λι­τι­κό δε­σπο­τι­σμό, στην εκ­με­τάλ­λευ­ση και υπο­τέ­λεια της ερ­γα­τι­κής τάξης, στην απου­σία των πο­λι­τι­κών ελευ­θε­ριών και δη­μο­κρα­τι­κών δι­καιω­μά­των. Μ’ αυτή την έν­νοια τα όρια επιρ­ρο­ής της Αρι­στε­ράς ήταν πλέον εξαι­ρε­τι­κά πε­ριο­ρι­σμέ­να, αδυ­να­τώ­ντας να αγκα­λιά­ζουν ευ­ρύ­τε­ρα ερ­γα­ζό­με­να στρώ­μα­τα. Το δυ­στύ­χη­μα είναι ότι και σή­με­ρα, ένα τέ­ταρ­το και πλέον του αιώνα μετά το με­ταίχ­μιο του 1989, το ΚΚΕ συ­νε­χί­ζει να θε­ω­ρεί αυτά τα κα­θε­στώ­τα ως μορ­φές σο­σια­λι­στι­κής κοι­νω­νι­κής ορ­γά­νω­σης, να υπε­ρα­μύ­νε­ται της φυ­σιο­γνω­μί­ας τους (πα­ρό­λο που οι ερ­γα­τι­κές τά­ξεις της ανα­το­λής δεν κού­νη­σαν καν το δα­χτυ­λά­κι τους για να τα υπε­ρα­σπι­σθούν), πράγ­μα που εξ αντι­κει­μέ­νου λει­τουρ­γεί απω­θη­τι­κά για τις λαϊ­κές τά­ξεις. Από την άλλη πλευ­ρά ο ΣΥΝ (και ο με­τέ­πει­τα ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ) έκανε λόγο για σο­σια­λι­σμό με «δη­μο­κρα­τία και ελευ­θε­ρία», υπο­νο­ώ­ντας προ­φα­νώς ότι στα κα­θε­στώ­τα αυτά λει­τουρ­γού­σε μια ορι­σμέ­νη σο­σια­λι­στι­κή οι­κο­νο­μι­κή υπό­βα­ση, και εκεί­νο που κλω­τσού­σε ήταν η λει­τουρ­γία του εποι­κο­δο­μή­μα­τος, όπου απου­σί­α­ζαν οι δη­μο­κρα­τι­κές ελευ­θε­ρί­ες.

Και στις δύο αυτές πε­ρι­πτώ­σεις (και με την εξαί­ρε­ση ορι­σμέ­νων μι­κρό­τε­ρων αρι­στε­ρών σχη­μά­των όπως π.χ. το ΝΑΡ στη διάρ­κεια της δε­κα­ε­τί­ας του 1990), κα­τα­γρά­φε­ται ακόμη και σή­με­ρα μια άνευ προη­γου­μέ­νου ανε­πάρ­κεια μαρ­ξι­στι­κής προ­σέγ­γι­σης αυτών των κοι­νω­νιών, ανοι­χτής εξή­γη­σης στον λαϊκό κόσμο περί τίνος επρό­κει­το, και δια­χω­ρι­σμού της έν­νοιας του σο­σια­λι­σμού από αυτό που τε­λι­κά υπήρ­ξε το αντί­στρο­φό του. Κι’ αυτό δεν ήταν άλλο από το γε­γο­νός ότι ο «υπαρ­κτός σο­σια­λι­σμός», μετά τον εκ­φυ­λι­σμό της πρώ­της πε­ριό­δου της οκτω­βρια­νής επα­νά­στα­σης, υπήρ­ξε ένα κα­θε­στώς δε­σπο­τι­κού κρα­τι­κού κα­πι­τα­λι­σμού, ο οποί­ος και έδωσε ιστο­ρι­κά την θέση του στον νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο ιδιω­τι­κό κα­πι­τα­λι­σμό. Ένα κα­θε­στώς στε­ρη­μέ­νο της κοι­νω­νι­κής ιδιο­κτη­σί­ας των μέσων πα­ρα­γω­γής, με μια ερ­γα­τι­κή τάξη ακρω­τη­ρια­σμέ­νη από τα πο­λι­τι­κά και κοι­νω­νι­κά της δι­καιώ­μα­τα, ένα σύ­στη­μα ιε­ραρ­χι­κού κα­τα­με­ρι­σμού της γνώ­σης και της ερ­γα­σί­ας (ακόμη ισχυ­ρό­τε­ρο από ό,τι στον δυ­τι­κό κα­πι­τα­λι­σμό), με κα­τα­πιε­στι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά της κυ­ρί­αρ­χης τα­ξι­κά τε­χνο­κρα­τι­κής γρα­φειο­κρα­τί­ας στο σύ­νο­λο της κοι­νω­νί­ας και των εκ­φρά­σε­ών της κλπ. Δεν ήταν το εποι­κο­δό­μη­μα αυ­ταρ­χι­κό και αντι­δη­μο­κρα­τι­κό, αλλά ήταν και η υπο­δο­μή χα­ραγ­μέ­νη με τα γνω­ρί­σμα­τα του κα­πι­τα­λι­στι­κού τρό­που πα­ρα­γω­γής.

Μ’ αυτή την έν­νοια η Αρι­στε­ρά δεν λει­τούρ­γη­σε επί μια σχε­δόν τρια­κο­ντα­ε­τία ως φο­ρέ­ας της κοι­νω­νι­κής απε­λευ­θέ­ρω­σης των ερ­γα­ζο­μέ­νων, ως υπο­κεί­με­νο κα­θο­λι­κής χει­ρα­φέ­τη­σης των πο­λι­τών, ως ορ­γα­νω­τής μιας σο­σια­λι­στι­κής κοι­νω­νι­κής προ­ο­πτι­κής. Αυτό είναι από τους θε­με­λιώ­δεις λό­γους που το ελ­λη­νι­κό αρι­στε­ρό κί­νη­μα πα­ρα­γκω­νί­σθη­κε από την κυ­ριαρ­χία του αστι­κού πο­λι­τι­κού δι­πό­λου συ­ντη­ρη­τι­σμού και σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας (ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, ΝΔ και ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ). Οποια­δή­πο­τε πο­λι­τι­κή πα­ρέμ­βα­ση στο επί­πε­δο της συ­γκυ­ρί­ας, με οποια­δή­πο­τε τα­ξι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά, και με οποια­δή­πο­τε αντι­μνη­μο­νια­κή ση­μα­το­δό­τη­ση, δεν μπο­ρεί να επι­τύ­χει την διεύ­ρυν­σή του εφό­σον το ορα­μα­τι­κό του πεδίο κα­λύ­πτε­ται από πρό­τυ­πα «υπαρ­κτού σο­σια­λι­σμού», ή του τρα­γε­λα­φι­κού σο­σια­λι­σμού «με ελευ­θε­ρία και δη­μο­κρα­τία», κι’ αυτό τα λαϊκά στρώ­μα­τα το γνω­ρί­ζουν κα­λύ­τε­ρα από οποιον­δή­πο­τε.

Από την ερ­γα­τι­κή τα­ξι­κό­τη­τα  στον ερ­γο­δο­τι­κό συν­δι­κα­λι­σμό

          Σ’ ένα δεύ­τε­ρο επί­πε­δο, εκεί­νο που έχει κα­τα­γρα­φεί στη διάρ­κεια των δε­κα­ε­τιών της με­τα­πο­λί­τευ­σης είναι η προ­βο­λή στο προ­σκή­νιο του ερ­γο­στα­σια­κού και κοι­νω­φε­λούς συν­δι­κα­λι­στι­κού κι­νή­μα­τος (1974 – 1990) και η πα­ρα­φθο­ρά και με­τάλ­λα­ξή του που επήλ­θε από την με­τα­τό­πι­ση του ΠΑΣΟΚ στο πεδίο του ακραί­ου νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού (1990 – 2012) : Η ήττα της ελ­λη­νι­κής σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας επό­με­νο ήταν να συ­μπα­ρα­σύ­ρει και το ρι­ζο­σπα­στι­κό ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα που είχε ιστο­ρι­κά συν­δε­θεί μαζί της. Κι’ αυτό γιατί από την άλλη πλευ­ρά το ελ­λη­νι­κό κομ­μου­νι­στι­κό κί­νη­μα είτε είχε στα­θεί εχθρι­κά προς τον ερ­γο­στα­σια­κό συν­δι­κα­λι­σμό (ΚΚΕ), είτε λει­τουρ­γού­σε απω­θη­τι­κά (συμ­μα­χία με την δη­μο­κρα­τι­κή αντι­δι­κτα­το­ρι­κή δεξιά του ΚΚΕ εσ.). Αυτό το κί­νη­μα, που ήταν πλειο­ψη­φι­κό στον ερ­γα­τι­κό συν­δι­κα­λι­σμό, είχε φτά­σει στο επί­πε­δο της διεκ­δί­κη­σης της κοι­νω­νι­κο­ποί­η­σης και του ερ­γα­τι­κού ελέγ­χου (ΓΕΝΟΠ /ΔΕΗ, ΟΒΕΣ, ΟΜΕ / ΟΤΕ, ΟΤΟΕ κλπ.), επι­χει­ρώ­ντας να συν­δέ­σει την κί­νη­ση της ερ­γα­τι­κής τάξης με την σο­σια­λι­στι­κή επαγ­γε­λία.

Η με­γά­λη του δο­κι­μα­σία έγινε στο δεύ­τε­ρο μισό της δε­κα­ε­τί­ας του 1980, όταν βρέ­θη­κε αντι­μέ­τω­πο με τον αρ­χό­με­νο κυ­βερ­νη­τι­κό μο­νε­τα­ρι­σμό, όπου αυ­το­νο­μή­θη­κε από την επιρ­ροή του ΠΑΣΟΚ, και επι­χεί­ρη­σε να απο­κτή­σει μια αυ­το­τε­λή συν­δι­κα­λι­στι­κή και πο­λι­τι­κή υπό­στα­ση (ΣΣΕΚ). Ωστό­σο αυτό το εγ­χεί­ρη­μα είχε πε­ριο­ρι­σμέ­νη διάρ­κεια, και δεν είχε την δυ­να­μι­κή και επάρ­κεια εκεί­νη να δια­δρα­μα­τί­σει το ρόλο του ερ­γα­τι­κού, κοι­νω­νι­κού και πο­λι­τι­κού, υπο­κει­μέ­νου και οδη­γή­θη­κε στην επα­νεν­σω­μά­τω­σή του στους μη­χα­νι­σμούς της σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας. Τε­λευ­ταία του ανα­λα­μπή οι με­γά­λες κι­νη­το­ποι­ή­σεις στην τριε­τία της δε­ξιάς δια­κυ­βέρ­νη­σης (1990 – 93) για την απο­τρο­πή της ιδιω­τι­κο­ποί­η­σης των αστι­κών συ­γκοι­νω­νιών της Αθή­νας (ΕΑΣ).

Από εκεί και πέρα και σ’ όλα τα επό­με­να χρό­νια στα­δια­κά με­τα­σχη­μα­τι­ζό­ταν μέχρι σή­με­ρα σε μη­χα­νι­σμό του κυ­βερ­νη­τι­κού και ερ­γο­δο­τι­κού συν­δι­κα­λι­σμού, υπο­κλι­νό­με­νο στις κα­τευ­θύν­σεις της κα­πι­τα­λι­στι­κής ανά­πτυ­ξης, μια πο­ρεία πα­ράλ­λη­λη με τη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη με­τάλ­λα­ξη του ΠΑΣΟΚ. Απο­δέ­χθη­κε τη δια­δι­κα­σία ελα­στι­κο­ποί­η­σης των ερ­γα­σια­κών σχέ­σε­ων, το μα­κρο­χρό­νιο πά­γω­μα των ερ­γα­τι­κών μι­σθών, τη λο­γι­κή της υιο­θέ­τη­σης της δε­κά­ω­ρης ερ­γα­σί­ας, τη στα­δια­κή εφαρ­μο­γή του προ­γράμ­μα­τος ιδιω­τι­κο­ποί­η­σης των δη­μό­σιων επι­χει­ρή­σε­ων κλπ. Η τε­λευ­ταία πράξη γε­νι­κής του ανά­τα­ξης στά­θη­κε η μα­ζι­κή πα­νερ­γα­τι­κή απερ­γία του Απρι­λί­ου 2001 για την προ­στα­σία της Κοι­νω­νι­κής Ασφά­λι­σης. Το ερ­γα­τι­κό απερ­για­κό κί­νη­μα απέ­να­ντι στο πρώτο μνη­μό­νιο του 2010 – 12, ενώ είχε επι­δεί­ξει ση­μα­ντι­κή ζω­τιό­τη­τα, εντού­τοις πο­δη­γε­τή­θη­κε από τον θε­σμι­κό συν­δι­κα­λι­σμό της συ­ναί­νε­σης στην ερ­γο­δο­σία και την κυ­βέρ­νη­ση, οδη­γώ­ντας στην ήττα των απερ­για­κών κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων. Εντού­τοις η ερ­γα­τι­κή πλειο­νό­τη­τα της κοι­νω­νι­κής βάσης της σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας με­τα­κι­νή­θη­κε πλέον προς τα «αρι­στε­ρά», ανα­ζη­τώ­ντας μια αντι­μνη­μο­νια­κή πο­λι­τι­κή διέ­ξο­δο, την οποία ευαγ­γε­λί­ζο­νταν η Ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά.

Η πα­ρα­φθο­ρά και ο με­τα­σχη­μα­τι­σμός αυτού του με­τα­πο­λι­τευ­τι­κού ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος (από τον λαϊκό ρι­ζο­σπα­στι­σμό στον ερ­γο­δο­τι­κό συν­δι­κα­λι­σμό), οδή­γη­σε στην στα­δια­κή «από­συρ­ση» της ερ­γα­τι­κής τάξης από το πο­λι­τι­κό προ­σκή­νιο, τη στιγ­μή που το ΚΚΕ και το ΠΑΜΕ από την άλλη πλευ­ρά, βα­σι­ζό­με­να σε έναν απο­ψι­λω­μέ­νο κλα­δι­κό συν­δι­κα­λι­σμό, αδυ­να­τού­σαν να εκ­φρά­σουν και να κι­νη­το­ποι­ή­σουν την ερ­γα­ζό­με­νη πλειο­ψη­φία. Η μα­ζι­κή ανερ­γία η οποία εκλύ­θη­κε από την κρίση κα­πι­τα­λι­στι­κής υπερ­συσ­σώ­ρευ­σης στα προη­γού­με­να χρό­νια ήρθε κυ­ριο­λε­κτι­κά να επι­φέ­ρει  το τε­λειω­τι­κό χτύ­πη­μα στο πάλαι ποτέ ρι­ζο­σπα­στι­κό ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα. Το γε­γο­νός αυτό δη­μιούρ­γη­σε το έδα­φος για την εμπέ­δω­ση της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης ιδε­ο­λο­γί­ας στις ίδιες τις λαϊ­κές συ­νει­δή­σεις, αλλά και στην ιδιαί­τε­ρη ισχυ­ρο­ποί­η­ση των μι­κρο­α­στι­κών στρω­μά­των της δια­νοη­τι­κής ερ­γα­σί­ας και την εξά­πλω­ση του εκ­συγ­χρο­νι­σμού.

Μι­κρο­α­στι­κός εκ­συγ­χρο­νι­σμός και λαϊ­κός ρι­ζο­σπα­στι­σμός

          Η τρίτη μορφή της ήττας του ελ­λη­νι­κού κι­νή­μα­τος στά­θη­κε η ση­με­ρι­νή χρε­ο­κο­πία της κυ­βερ­νη­τι­κής δια­χεί­ρι­σης του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, με την έν­νοια ότι ενώ ο σχη­μα­τι­σμός της Ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς είχε κα­τα­γρα­φεί ως φο­ρέ­ας λαϊ­κών με­ταρ­ρυθ­μι­στι­κών επι­διώ­ξε­ων (κα­τάρ­γη­ση των μνη­μο­νί­ων και των εφαρ­μο­στι­κών τους νόμων, απο­κα­τά­στα­ση των μι­σθών και των συ­ντά­ξε­ων, απαλ­λα­γή των λαϊ­κών στρω­μά­των από την υπέρ­με­τρη φο­ρο­λό­γη­ση, μα­ταί­ω­ση της απο­κρα­τι­κο­ποί­η­σης κοι­νω­φε­λών επι­χει­ρή­σε­ων κλπ.), απο­ποι­ή­θη­κε τις προ­γραμ­μα­τι­κές του δε­σμεύ­σεις και τέ­θη­κε στην υπη­ρε­σία της αστι­κής πο­λι­τι­κής, σε ελ­λη­νι­κό και ευ­ρω­παϊ­κό επί­πε­δο. Εκεί­νο που είχε να κάνει η Αρι­στε­ρά ήταν να πραγ­μα­τώ­σει τον εαυτό της, να επι­ζη­τή­σει την επι­κύ­ρω­ση των λαϊ­κών τά­ξε­ων (και αυτό το απέ­δει­ξε το αντι­μνη­μο­νια­κό δη­μο­ψή­φι­σμα της 5ης Ιου­λί­ου 2015), και να αντι­πα­ρα­τε­θεί στο σύ­νο­λο των δυ­νά­με­ων, της ελ­λη­νι­κής αστι­κής τάξης και των ορ­γά­νων της ευ­ρω­παϊ­κής ολο­κλή­ρω­σης, που στέ­κο­νταν εμπό­διο στην υλο­ποί­η­ση του στοι­χειώ­δους ρι­ζο­σπα­στι­κού της προ­γράμ­μα­τος. Αντί­στοι­χα με ό,τι είχε συμ­βεί στα μέσα της δε­κα­ε­τί­ας του 1940, όπου το πλειο­ψη­φι­κό εα­μι­κό κί­νη­μα στά­θη­κε ανε­παρ­κές να πραγ­μα­τώ­σει τον εαυτό του, να υλο­ποι­ή­σει τους στό­χους του ΕΑΜ, απο­ποι­ή­θη­κε τις επι­διώ­ξεις της λα­ο­κρα­τί­ας, της δη­μο­κρα­τί­ας κλπ., και τέ­θη­κε υπό την ηγε­μο­νία και κυ­ριαρ­χία της αστι­κής πο­λι­τι­κής, ελ­λη­νι­κής και βρε­τα­νι­κής.

Το να λει­τουρ­γή­σει η ελ­λη­νι­κή Αρι­στε­ρά στη διάρ­κεια των τε­λευ­ταί­ων επτά δε­κα­ε­τιών δύο φορές κατά τον ίδιο τρόπο αναί­ρε­σης του εαυ­τού της, αυτό ση­μαί­νει ότι οι επι­πτώ­σεις από εδώ και πέρα θα είναι εξαι­ρε­τι­κά επώ­δυ­νες. Το να επι­βά­λεις δύο συ­νε­χή μνη­μό­νια μέσα σε μία μόνο χρο­νιά, από εκεί που ευαγ­γε­λι­ζό­σουν την ακύ­ρω­ση των μνη­μο­νί­ων, αυτό είναι ένα απύθ­με­νου θρά­σους πο­λι­τι­κό γε­γο­νός που θα βα­ρύ­νει καί­ρια στην εξέ­λι­ξη του ελ­λη­νι­κού αρι­στε­ρού κι­νή­μα­τος. Κι’ αυτό ακρι­βώς γιατί επρό­κει­το για την ιστο­ρι­κή Αρι­στε­ρά που ανα­λάμ­βα­νε την δια­κυ­βέρ­νη­ση της χώρας, σε μια εξαι­ρε­τι­κά κρί­σι­μη πε­ρί­ο­δο, για πρώτη φορά, και όχι για οποιον­δή­πο­τε άλλο σχη­μα­τι­σμό, και επι­πλέ­ον οι συ­νέ­πειές του βα­ρύ­νουν το σύ­νο­λο των αρι­στε­ρών κομ­μά­των (ΚΚΕ, Ανταρ­σύα και Λαϊκή Ενό­τη­τα). Δεν πρό­κει­ται μόνον για την ήττα του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, αλλά και ολό­κλη­ρης της ελ­λη­νι­κής Αρι­στε­ράς.

Στη διάρ­κεια της πρώ­της μνη­μο­νια­κής διε­τί­ας (2010 – 12) κα­τα­γρά­φο­νταν μια ολο­κλη­ρω­τι­κή μα­ζι­κή με­τα­κί­νη­ση ερ­γα­ζο­μέ­νων δυ­νά­με­ων της ιστο­ρι­κής επιρ­ρο­ής της σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας «προς τα αρι­στε­ρά». Ολό­κλη­ρη αυτή η με­τα­στρο­φή κα­τευ­θύν­θη­κε στη Ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά γιατί επι­δεί­κνυε μια λαϊκή συ­σπει­ρω­τι­κή δυ­να­μι­κή, τη στιγ­μή που το ΚΚΕ και η Ανταρ­σύα δεν κα­τόρ­θω­σαν να συ­σπει­ρώ­σουν πο­λι­τι­κά ούτε ένα μικρό μέρος αυτών των με­τα­κι­νού­με­νων κοι­νω­νι­κών δυ­νά­με­ων. Κατά συ­νέ­πεια η ευ­θύ­νη για τις με­τέ­πει­τα εξε­λί­ξεις δεν αφο­ρούν μόνον την με­τάλ­λα­ξη του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, αλλά και τους ίδιους τους κομ­μου­νι­στι­κούς σχη­μα­τι­σμούς της ελ­λη­νι­κής Αρι­στε­ράς, που επέ­δει­ξαν μια πρω­το­φα­νών δια­στά­σε­ων ανι­κα­νό­τη­τα να επι­κοι­νω­νή­σουν και να συν­δε­θούν μ’ αυτές τις λαϊ­κές δυ­νά­μεις. Απο­δει­κνύ­ε­ται δυ­στυ­χώς ότι μετά από αυτό, μια τέ­τοια μο­να­δι­κή για την Αρι­στε­ρά ευ­και­ρία, φαί­νε­ται ότι αυτοί οι δύο σχη­μα­τι­σμοί δεν θα κα­τορ­θώ­σουν σχε­δόν ποτέ να διευ­ρυν­θούν και να επη­ρε­ά­σουν τις εξε­λί­ξεις. Συ­νε­πώς η ευ­θύ­νη βα­ρύ­νει όχι μόνον τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, αλλά και το ΚΚΕ και την Ανταρ­σύα, που έλαμ­ψαν δια της απου­σί­ας τους στο κα­θο­ρι­στι­κό με­ταίχ­μιο του κα­λο­και­ριού του 2012, προ­τι­μώ­ντας να κλει­δα­μπα­ρω­θούν στα κά­στρα τους και στον απο­μο­νω­τι­σμό τους.

Η με­τάλ­λα­ξη του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δεν υπήρ­ξε προ­ϊ­όν μιας από­το­μης βο­λο­ντα­ρι­στι­κής «προ­δο­σί­ας – κω­λο­τού­μπας», αλλά απε­να­ντί­ας προ­έ­κυ­ψε ως απο­τέ­λε­σμα του γε­γο­νό­τος της υπό­κλι­σής του στην ελ­λη­νι­κή αστι­κή τάξη στην πε­ρί­ο­δο που ήταν ήδη αξιω­μα­τι­κή αντι­πο­λί­τευ­ση (Ιού­νιος 2012 – Ια­νουά­ριος 2015). Στην πρώτη φάση ανά­πτυ­ξής του το κόμμα της Ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς, από την ίδρυ­σή του μέχρι το κα­λο­καί­ρι του 2012, λει­τουρ­γού­σε ως εκ­φρα­στής μιας λαϊ­κής, αντι­νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης, ρι­ζο­σπα­στι­κής πο­λι­τι­κής, που είχε στο επί­κε­ντρό της την κα­τάρ­γη­ση των μνη­μο­νί­ων. Μετά το 27% και την ανά­δει­ξή του στην θέση του διεκ­δι­κη­τή της πο­λι­τι­κής δια­κυ­βέρ­νη­σης της χώρας, εντά­χθη­καν μα­ζι­κά οι μι­κρο­α­στι­κές δυ­νά­μεις της δια­νοη­τι­κής ερ­γα­σί­ας του ΣΥΝ, οι οποί­ες μέχρι τότε τον αντι­με­τώ­πι­ζαν με αδια­φο­ρία, αν όχι με εχθρό­τη­τα (πα­νε­πι­στη­μια­κοί, μη­χα­νι­κοί, δι­κη­γό­ροι, οι­κο­νο­μο­λό­γοι κλπ.), οι οποί­ες διέ­πο­νταν από την πλειο­ψη­φι­κή πο­λι­τι­κή του μι­κρο­α­στι­κού εκ­συγ­χρο­νι­σμού της ανα­νε­ω­τι­κής Αρι­στε­ράς του ΣΥΝ. Η ερ­γα­τι­κή τάξη, ενώ πλειο­ψη­φι­κά στή­ρι­ξε στο εκλο­γι­κό επί­πε­δο τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, προσ­δο­κώ­ντας την ακύ­ρω­ση των μνη­μο­νί­ων, ήταν ο «με­γά­λος απών» στη συ­γκρό­τη­ση και τη λει­τουρ­γία αυτού του κόμ­μα­τος.

Επήλ­θαν έτσι δύο με­τα­σχη­μα­τι­σμοί, αλ­λη­λέν­δε­τοι με­τα­ξύ τους: Στο μεν επί­πε­δο της πο­λι­τι­κής υπό­στα­σης επι­βλή­θη­κε η πο­λι­τι­κή του μι­κρο­α­στι­κού εκ­συγ­χρο­νι­σμού (φι­λο­ευ­ρω­παϊ­σμός, ανα­πτυ­ξιο­λο­γία κλπ.) επί των δυ­νά­με­ων που δια­τη­ρού­σαν μια στάση λαϊ­κού ρι­ζο­σπα­στι­σμού. Στο επί­πε­δο δε της τα­κτι­κής, υιο­θε­τή­θη­κε πλή­ρως η πο­λι­τι­κή του κυ­βερ­νη­τι­σμού και του εκλο­γι­κι­σμού, με την πα­ράλ­λη­λη υπα­γω­γή των επι­διώ­ξε­ων του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στις κα­τευ­θύν­σεις της κα­πι­τα­λι­στι­κής οι­κο­νο­μι­κής ανά­πτυ­ξης (πα­ρα­γω­γι­κή ανα­συ­γκρό­τη­ση, εκ­συγ­χρο­νι­σμός του κρά­τους κλπ.). Ήταν έτσι αυτό το τε­τε­λε­σμέ­νο γε­γο­νός που επέ­βα­λε στη συ­νέ­χεια την υπό­κλι­ση στους θε­σμούς της ευ­ρω­παϊ­κής κα­πι­τα­λι­στι­κής ολο­κλή­ρω­σης, την απο­δο­χή της μνη­μο­νια­κής πο­λι­τι­κής, της πι­στής εξυ­πη­ρέ­τη­σης των δα­νει­στών, της δη­μο­σιο­νο­μι­κής ασφυ­ξί­ας, της πάση θυσία πα­ρα­μο­νής στην ευ­ρω­ζώ­νη κλπ. Ήδη ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ διέ­θε­τε μια κοι­νο­βου­λευ­τι­κή ομάδα με τους μι­σούς βου­λευ­τές της ελ­λη­νι­κής βου­λής, που στην συ­ντρι­πτι­κή τους πλειο­ψη­φία αντι­προ­σώ­πευαν επί­λε­κτους εκ­προ­σώ­πους του μι­κρο­α­στι­κού εκ­συγ­χρο­νι­σμού, που έκα­ναν απο­δε­κτή χωρίς αντιρ­ρή­σεις αυτή τη με­τάλ­λα­ξη, τη στιγ­μή που οι ορ­γα­νω­μέ­νες πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις δεν δια­δρα­μά­τι­σαν κα­νέ­ναν ρόλο.

Ένα σύγ­χρο­νο εγ­χεί­ρη­μα της Αρι­στε­ράς και του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος, που το­πο­θε­τεί­ται στο πεδίο της αντι­μνη­μο­νια­κής πο­λι­τι­κής και διέ­πε­ται από μια αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή φυ­σιο­γνω­μία, στην ανά­πτυ­ξη της πα­ρέμ­βα­σής του, έχει να ξε­πε­ρά­σει αυτές τις τρεις ζω­τι­κού χα­ρα­κτή­ρα ήττες του κι­νή­μα­τος, των οποί­ων τα απο­τε­λέ­σμα­τα είναι πα­ρό­ντα στη ση­με­ρι­νή συ­γκυ­ρία: Πλή­ρης σύγ­χυ­ση για το χει­ρα­φε­τη­τι­κό πε­ριε­χό­με­νο του σο­σια­λι­στι­κού ορά­μα­τος, ισχυ­ρή απο­ψί­λω­ση και κα­θή­λω­ση του ερ­γα­τι­κού συν­δι­κα­λι­στι­κού κι­νή­μα­τος, ανα­ξιο­πι­στία και αφε­ρεγ­γυό­τη­τα της αρι­στε­ρής πο­λι­τι­κής, εφό­σον ήταν ο κύ­ριος φο­ρέ­ας της που την έριξε στα τάρ­τα­ρα και την έβαλε με το κε­φά­λι κάτω και τα πόδια επάνω. Έχου­με την επάρ­κεια, το σθέ­νος και την αντο­χή να στή­σου­με εκ νέου τα πράγ­μα­τα στα πόδια τους, απο­κα­θι­στώ­ντας το νόημα του σο­σια­λι­σμού, ανα­τάσ­σο­ντας το ερ­γα­τι­κό λαϊκό κί­νη­μα, ξε­περ­νώ­ντας την χρε­ο­κο­πη­μέ­νη εμπει­ρία της δια­κυ­βέρ­νη­σης του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ;

rproject.gr