Τεχνοκρατική εξουσία και κοινωνική δημοκρατία Του Ανέστη Ταρπάγκου

Τεχνοκρατική εξουσία και κοινωνική δημοκρατία Του Ανέστη Ταρπάγκου

  • |

Για ολόκληρες δεκαετίες, μέχρι και σήμερα, στο αριστερό κίνημα κυριαρχεί μια αντιμονοπωλιακή αντίληψη των πραγμάτων, όπου ως κύρια μορφή της αστικής κυριαρχίας εμφανίζονται τα «μονοπώλια», η «ολιγαρχία», ενώ στην αντίπερα όχθη βρίσκεται αδιακρίτως όλος ο «λαός» (μη – μονοπωλιακή αστική τάξη, όλα τα τμήματα των μικροαστικών τάξεων και η εργατική τάξη), του οποίου επιζητείται η συσπείρωση απέναντι στην εξουσία της «χούφτας των μονοπωλίων».

Ακόμη και το κί­νη­μα «Κα­τά­λη­ψη της Γουώλ­Στρήτ» θε­ω­ρού­σε  ότι είναι το 1% του πλη­θυ­σμού που νέ­με­ται τα κέρδη της οι­κο­νο­μι­κής ανά­καμ­ψης, σε αντί­θε­ση με όλους τους άλ­λους, προ­νο­μιού­χους και προ­λε­τά­ριους, που βρί­σκο­νταν απέ­να­ντι σ’ αυτή την χρη­μα­τι­στι­κή, βιο­μη­χα­νι­κή κλπ. ολι­γαρ­χία. Εντού­τοις, όπως εύ­στο­χα επι­ση­μαί­νε­ται από τον SergeHalimi, διευ­θυ­ντή της MondeDiplomatique, στο τεύ­χος του Αυ­γού­στου 2017 (“Leleurredes 99%”), «στο 99% ανα­μι­γνύ­ο­νται αδια­κρί­τως οι κο­λα­σμέ­νοι της γης και ένα με­σαίο ανώ­τε­ρο στρώ­μα, αρ­κε­τά ευρύ, για­τρών, πα­νε­πι­στη­μια­κών, δη­μο­σιο­γρά­φων, στρα­τιω­τι­κών, ανώ­τε­ρων στε­λε­χών, ανώ­τε­ρων δη­μο­σί­ων υπαλ­λή­λων κλπ. χωρίς το οποίο η κυ­ριαρ­χία του 1% δεν θα μπο­ρού­σε να αντέ­ξει ούτε σα­ρά­ντα οκτώ ώρες».

Αντι­πα­λό­τη­τα στην «ολι­γαρ­χία» ή στις αστι­κές σχέ­σεις πα­ρα­γω­γής ;

Πραγ­μα­τι­κά η σύγ­χρο­νη κα­πι­τα­λι­στι­κή πα­ρα­γω­γή και ανα­πα­ρα­γω­γή, όπως δια­μορ­φώ­θη­κε τον τε­λευ­ταίο ενά­μι­ση αιώνα δεν κυ­ριαρ­χεί­ται απλά από τους με­γά­λους κα­πι­τα­λι­στές των μο­νο­πω­λί­ων, αλλά από μια κοι­νω­νι­κή μι­κρο­α­στι­κή δια­στρω­μά­τω­ση, που δια­με­σο­λα­βεί την αστι­κή εξου­σία, ανα­λαμ­βά­νει την ορ­γά­νω­ση και την λει­τουρ­γία της πα­ρα­γω­γι­κής δια­δι­κα­σί­ας, την λει­τουρ­γία των ανα­πα­ρα­γω­γι­κών μη­χα­νι­σμών και δια­σφά­λι­σης της αστι­κής τάξης πραγ­μά­των. Πρό­κει­ται για ένα σύγ­χρο­νο στρώ­μα «μαν­δα­ρί­νων» (αξιω­μα­τι­κών και υπα­ξιω­μα­τι­κών του κε­φα­λαί­ου με βάση την μαρ­ξι­στι­κή ανά­λυ­ση) που στε­λε­χώ­νει όλους τους νευ­ραλ­γι­κούς μη­χα­νι­σμούς του κα­πι­τα­λι­στι­κού κοι­νω­νι­κού συ­στή­μα­τος (μη­χα­νι­κούς, δι­κη­γό­ρους, ανώ­τε­ρα στε­λέ­χη του δη­μό­σιου και ιδιω­τι­κού τομέα, για­τρούς, οι­κο­νο­μο­λό­γους κ.ά.), με έναν διττό στόχο : Από τη μια πλευ­ρά να πραγ­μα­τώ­σει τους όρους της κα­πι­τα­λι­στι­κής πα­ρα­γω­γι­κής δρα­στη­ριό­τη­τας, και από την άλλη πλευ­ρά να λει­τουρ­γή­σει ως μη­χα­νι­σμός νο­μι­μο­ποί­η­σης της αστι­κής εξου­σί­ας.

Η Αρι­στε­ρά στην πλειο­νό­τη­τα των εκ­φρά­σε­ών της πα­ρα­κάμ­πτει αυτή την τα­ξι­κή κοι­νω­νι­κή δια­στρω­μά­τω­ση,  γιατί την θε­ω­ρεί μια «ου­δέ­τε­ρη» τα­ξι­κά πα­ρά­με­τρο τε­χνι­κής φύσης, ισχυ­ρι­ζό­με­νη ότι ο ιε­ραρ­χι­κός κα­τα­με­ρι­σμός της ερ­γα­σί­ας είναι «φυ­σι­κός», προ­έρ­χε­ται από τις εγ­γε­νείς δια­νοη­τι­κές ανι­σό­τη­τες των ατό­μων, και άρα θα μπο­ρού­σε να ισχύ­ει εξί­σου και σε ένα σο­σια­λι­στι­κό κοι­νω­νι­κό κα­θε­στώς. Γι’ αυτό και μένει στην επι­ζή­τη­ση μιας κά­ποιας «συμ­με­το­χής» των ερ­γα­ζο­μέ­νων στην διοί­κη­ση των πα­ρα­γω­γι­κών δρα­στη­ριο­τή­των, των δη­μό­σιων κοι­νω­φε­λών υπη­ρε­σιών, με πε­ρι­θω­ρια­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά ένα­ντι των διευ­θυ­νό­ντων εκ­προ­σώ­πων της ιδιω­τι­κής ή κρα­τι­κής κα­πι­τα­λι­στι­κής εξου­σί­ας. Άλ­λω­στε και στην ση­με­ρι­νή πε­ρί­ο­δο που χα­ρα­κτη­ρί­ζε­ται από την μνη­μο­νια­κή με­τάλ­λα­ξη του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, οι διο­ρι­σμοί των διευ­θυ­ντών, προ­έ­δρων κλπ. ιθυ­νό­ντων των δη­μό­σιων ορ­γα­νι­σμών και επι­χει­ρή­σε­ων, γί­νο­νται με όρους γρα­φειο­κρα­τι­κής ιε­ραρ­χι­κής εξου­σί­ας, πράγ­μα που εν πολ­λοίς θε­ω­ρεί­ται αυ­το­νό­η­το (πα­νε­πι­στη­μια­κοί, μη­χα­νι­κοί, οι­κο­νο­μο­λό­γοι, για­τροί κ.ά.), και η συ­ζή­τη­ση συ­νή­θως γί­νε­ται γύρω από την «κα­ταλ­λη­λό­τη­τα» ή την «ικα­νό­τη­τα» των διευ­θυ­ντι­κών στε­λε­χών.

Ωστό­σο δεν πρό­κει­ται μόνον  για τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ που έχο­ντας απο­ποι­η­θεί τον εαυτό του, λει­τουρ­γεί με την λο­γι­κή του συ­στη­μα­τι­κού διο­ρι­σμού μι­κρο­α­στών τε­χνο­κρα­τών, και ιδιαί­τε­ρα πα­νε­πι­στη­μια­κών, στην διεύ­θυν­ση των δη­μό­σιων υπη­ρε­σιών, ορ­γα­νι­σμών και επι­χει­ρή­σε­ων (αυτός υπήρ­ξε ο κα­νό­νας στην ΕΥΑΘ, στην Εγνα­τία, στον ΟΑΣΘ, στον ΟΛΘ κλπ.). Πέραν αυτού, και άλλες εκ­φρά­σεις του αρι­στε­ρού κι­νή­μα­τος, που πα­ρα­μέ­νουν στο πεδίο του αντι­μνη­μο­νια­κού προ­σα­να­το­λι­σμού,δεν δια­φο­ρο­ποιού­νται από αυτή τη λο­γι­κή της ανά­θε­σης της δη­μό­σιας δια­χεί­ρι­σης σε «ει­δή­μο­νες μαν­δα­ρί­νους», θε­ω­ρώ­ντας ότι η μι­κρο­α­στι­κή τε­χνο­κρα­τία είναι η κα­τάλ­λη­λη για την διεκ­πε­ραί­ω­ση των δη­μό­σιων υπο­θέ­σε­ων, εφό­σον είναι κά­το­χος της εξει­δι­κευ­μέ­νης γνώ­σης και εμπει­ρί­ας. Μια τέ­τοια οπτι­κή οδη­γεί ανα­γκα­στι­κά στην ανα­πα­ρα­γω­γή μιας ιε­ραρ­χι­κής (και άρα εκ των πραγ­μά­των αυ­ταρ­χι­κής) εξου­σί­ας, με απο­τέ­λε­σμα ακόμη και σε πε­ρι­πτώ­σεις επι­χει­ρή­σε­ων και ορ­γα­νι­σμών που βρί­σκο­νται υπό δη­μό­σιο έλεγ­χο και κρα­τι­κή ιδιο­κτη­σία, να μην ση­μα­το­δο­τεί­ται κα­νε­νός είδος κοι­νω­νι­κός με­τα­σχη­μα­τι­σμός.

Από στρα­τη­γι­κή άποψη η Αρι­στε­ρά δεν μπο­ρεί να υπάρ­χει παρά επι­διώ­κο­ντας την αλ­λα­γή των σχέ­σε­ων πα­ρα­γω­γής, πράγ­μα που πρω­ταρ­χι­κά ση­μαί­νει την επι­δί­ω­ξη κοι­νω­νι­κο­ποί­η­σης της κα­πι­τα­λι­στι­κής ιδιο­κτη­σί­ας για την κα­τάρ­γη­ση της λει­τουρ­γί­ας των εκ­με­ταλ­λευ­τι­κών πα­ρα­γω­γι­κών σχέ­σε­ων. Υπό αυτή την έν­νοια πο­λι­τι­κές που υπο­στη­ρί­ζουν την στή­ρι­ξη των μι­κρο­με­σαί­ων επι­χει­ρή­σε­ων και την συμ­μα­χία με τις δυ­νά­μεις της αντί­στοι­χης ερ­γο­δο­σί­ας (που ανή­κουν στο στρα­τό­πε­δο του «Μέ­νου­με Ευ­ρώ­πη» του 38% του δη­μο­ψη­φί­σμα­τος του Ιου­λί­ου 2015) απο­ρεί κα­νείς πώς επι­διώ­κουν στρα­τη­γι­κά την κοι­νω­νι­κο­ποί­η­ση της κα­πι­τα­λι­στι­κής πα­ρα­γω­γής.  Αυτή η στό­χευ­ση όμως από μόνη της δεν οδη­γεί στον σο­σια­λι­στι­κό με­τα­σχη­μα­τι­σμό των πα­ρα­γω­γι­κών σχέ­σε­ων, εφό­σον και ιστο­ρι­κά είναι απο­δε­δειγ­μέ­νο (πε­ρι­πτώ­σεις εκ­φυ­λι­σμού της ρω­σι­κής και της κι­νε­ζι­κής επα­νά­στα­σης), ότι στη θέση του ιδιώ­τη κε­φα­λαιο­κρά­τη επι­χει­ρη­μα­τία που κα­ταρ­γεί­ται το­πο­θε­τεί­ται αυ­το­μά­τως η τε­χνο­κρα­τι­κή ιε­ραρ­χία που γί­νε­ται η κυ­ρί­αρ­χη πο­λι­τι­κά και κοι­νω­νι­κά τάξη. Χωρίς την ταυ­τό­χρο­νη κα­τάρ­γη­ση του ιε­ραρ­χι­κού κα­τα­με­ρι­σμού της ερ­γα­σί­ας, της αντί­θε­σης δια­νοη­τι­κής / εκτε­λε­στι­κής ερ­γα­σί­ας, δεν μπο­ρεί να νοη­θεί ερ­γα­τι­κή δη­μο­κρα­τία και χει­ρα­φέ­τη­ση.

Μ’ αυτά τα δε­δο­μέ­να τα κρι­τή­ρια απο­τί­μη­σης της στε­λέ­χω­σης δη­μό­σιων ορ­γα­νι­σμών, είτε προ­ο­ρί­ζο­νται για ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση, είτε πα­ρα­μέ­νουν στον κρα­τι­κό έλεγ­χο, δεν μπο­ρεί να είναι η «κα­ταλ­λη­λό­τη­τα» και η «επάρ­κεια» των διευ­θυ­νό­ντων που διο­ρί­ζο­νται από την κε­ντρι­κή εξου­σία. Απε­να­ντί­ας σε κάθε πε­ρί­πτω­ση ενός κοι­νω­νι­κού με­τα­σχη­μα­τι­σμού που πε­ρι­λαμ­βά­νει κρα­τι­κές επι­χει­ρή­σεις και ιδιω­τι­κές πα­ρα­γω­γι­κές μο­νά­δες, των οποί­ων επι­διώ­κε­ται η κοι­νω­νι­κο­ποί­η­ση, πέραν της κα­τάρ­γη­σης της ατο­μι­κής ή κρα­τι­κής ιδιο­κτη­σί­ας των μέσων πα­ρα­γω­γής, είναι αφε­τη­ρια­κά ανα­γκαία η κα­τάρ­γη­ση της μο­νο­πρό­σω­πης διοί­κη­σης και της ιε­ραρ­χι­κής δό­μη­σης της πα­ρα­γω­γι­κής δια­δι­κα­σί­ας, σε σχέση με την δια­τή­ρη­ση της ερ­γα­τι­κής πλειο­νό­τη­τας στο πλαί­σιο της εκτε­λε­στι­κής ερ­γα­σί­ας, όπως θέλει ο κα­πι­τα­λι­στι­κός τρό­πος πα­ρα­γω­γής.

Ορι­ζό­ντιος κα­τα­με­ρι­σμός ερ­γα­σί­ας όρος της ερ­γα­τι­κής χει­ρα­φέ­τη­σης

          Ένα ζή­τη­μα σ’ αυτές τις πε­ρι­πτώ­σεις είναι η δια­μόρ­φω­ση μιας δια­χεί­ρι­σης από ένα ευ­ρύ­τε­ρο ερ­γα­τι­κό και κοι­νω­νι­κό συμ­βού­λιο με την κα­θο­ρι­στι­κή συμ­με­το­χή των ερ­γα­ζο­μέ­νων, αλλά και των εκ­προ­σώ­πων της αι­ρε­τής λαϊ­κής κε­ντρι­κής κυ­βέρ­νη­σης, των το­πι­κών κοι­νω­νιών, καθώς και των χρη­στών των υπη­ρε­σιών και προ­ϊ­ό­ντων που πα­ρά­γο­νται από τις αντί­στοι­χες επι­χει­ρή­σεις. Και ένα δεύ­τε­ρο ζή­τη­μα είναι η λήψη ρι­ζο­σπα­στι­κών μέ­τρων για την κα­θιέ­ρω­ση του ορι­ζό­ντιου κα­τα­με­ρι­σμού της ερ­γα­σί­ας, της γνώ­σης και της εξου­σί­ας. Μ’ αυτή την έν­νοια η κα­τά­κτη­ση πα­νε­πι­στη­μια­κών γνώ­σε­ων της πιο πλα­τειάς ευ­ρύ­τη­τας, οι­κο­νο­μι­κών, τε­χνι­κών και θε­ω­ρη­τι­κών είναι η απα­ραί­τη­τη προ­ϋ­πό­θε­ση για την στρα­τη­γι­κή της κα­θαί­ρε­σης του δια­χω­ρι­σμού δια­νοη­τι­κής / εκτε­λε­στι­κής ερ­γα­σί­ας. Δεν είναι οι «ικα­νοί» διευ­θυ­ντές, ακόμη και αν διέ­πο­νται από «επα­να­στα­τι­κούς» προ­σα­να­το­λι­σμούς, που μπο­ρούν να απα­ντή­σουν στο ζή­τη­μα της κοι­νω­νι­κο­ποί­η­σης.  Αυτό δεν μπο­ρεί να απα­ντη­θεί παρά από τις κυ­ρί­αρ­χες συλ­λο­γι­κό­τη­τες των ερ­γα­τι­κών συμ­βου­λί­ων, από την απο­δό­μη­ση του ιε­ραρ­χι­κού κα­τα­με­ρι­σμού της ερ­γα­σί­ας, από την γε­νί­κευ­ση της πιο πλα­τειάς πα­νε­πι­στη­μια­κής εκ­παί­δευ­σης για το σύ­νο­λο της ερ­γα­τι­κής τάξης.

Από αυτή την άποψη είναι πέραν πάσης αμ­φι­βο­λί­α­ςκα­τη­γο­ρη­μα­τι­κές οι επι­τα­γές της ίδιας της μαρ­ξι­στι­κής αντί­λη­ψης των πραγ­μά­των : «Αφε­τη­ρια­κά κάθε πο­λι­τι­κή εξου­σία θε­με­λιώ­νε­ται σε μια οι­κο­νο­μι­κή κοι­νω­νι­κή λει­τουρ­γία. Είναι συ­νε­πώς ο νόμος του κα­τα­με­ρι­σμού της ερ­γα­σί­ας που βρί­σκε­ται στη βάση του δια­χω­ρι­σμού σε τά­ξεις», ση­μειώ­νει ο Φ. Έν­γκελς στον «Αντί Ντύ­ρινγκ». «Ο κα­τα­με­ρι­σμός της ερ­γα­σί­ας κα­θι­στά δυ­να­τό, και μά­λι­στα είναι η αιτία, που η δια­νοη­τι­κή και χει­ρω­να­κτι­κή δρα­στη­ριό­τη­τα, που η ευ­χα­ρί­στη­ση και η ερ­γα­σία, η πα­ρα­γω­γή και η κα­τα­νά­λω­ση, αντι­στοι­χούν σε δια­φο­ρε­τι­κά άτομα, και έτσι η πι­θα­νό­τη­τα να μην έρ­θουν σε σύ­γκρου­ση δεν μπο­ρεί να προ­κύ­ψει παρά από την κα­τάρ­γη­ση του κα­τα­με­ρι­σμού της ερ­γα­σί­ας», ση­μειώ­νουν οι Κ. Μαρξ και Φ. Έν­γκελς στην «Γερ­μα­νι­κή Ιδε­ο­λο­γία».

Οι διο­ρι­σμέ­νες και όχι εκλεγ­μέ­νες διοι­κή­σεις δη­μό­σιων ή κοι­νω­νι­κο­ποι­η­μέ­νων επι­χει­ρή­σε­ων στην στρα­τη­γι­κή της Αρι­στε­ράς δεν μπο­ρούν να βα­σί­ζο­νται παρά σε μια αυ­στη­ρή ιε­ραρ­χι­κή κα­τα­νο­μή των αρ­μο­διο­τή­των, των γνώ­σε­ων και των πα­ρα­γω­γι­κών κα­θη­κό­ντων, με απο­τέ­λε­σμα να λει­τουρ­γούν ως κρα­τι­κές κα­πι­τα­λι­στι­κές επι­χει­ρή­σεις και όχι ως πα­ρα­γω­γι­κές μο­νά­δες κοι­νω­νι­κής δη­μο­κρα­τί­ας και ερ­γα­τι­κής χει­ρα­φέ­τη­σης. Μόνον ο συν­δυα­σμός κοι­νω­νι­κής ιδιο­κτη­σί­ας των μέσων πα­ρα­γω­γής με την κα­τάρ­γη­ση του δι­χα­σμού δια­νοη­τι­κής / εκτε­λε­στι­κής ερ­γα­σί­ας, μπο­ρούν να εξα­σφα­λί­σουν την απρό­σκο­πτη ανά­πτυ­ξη της προ­σω­πι­κό­τη­τας των ερ­γα­ζο­μέ­νων, ως φο­ρέ­ων δια­νοη­τι­κών ικα­νο­τή­των και πα­ρα­γω­γι­κών δε­ξιο­τή­των, στην ανά­πτυ­ξη της κοι­νω­νι­κής πα­ρα­γω­γής.

Συ­μπε­ρα­σμα­τι­κά, η αστι­κή τα­ξι­κή κυ­ριαρ­χία στην πα­ρα­γω­γή και στην ευ­ρύ­τε­ρη κοι­νω­νία, δεν μπο­ρεί να πραγ­μα­τω­θεί παρά με την δια­με­σο­λά­βη­ση του στρώ­μα­τος των νέων μι­κρο­α­στι­κών τά­ξε­ων της δια­νοη­τι­κής ερ­γα­σί­ας, την άσκη­ση μιας τε­χνο­κρα­τι­κής εξου­σί­ας στο όνομα των κα­πι­τα­λι­στι­κών συμ­φε­ρό­ντων. Αυτό επι­τυγ­χά­νε­ται με την επι­βο­λή του ιε­ραρ­χι­κού κα­τα­με­ρι­σμού της ερ­γα­σί­ας, που ανα­πα­ρά­γε­ται από τον αστι­κό σχο­λι­κό μη­χα­νι­σμό. Πρό­κει­ται δια τον δια­χω­ρι­σμό διευ­θυ­ντι­κής / εκτε­λε­στι­κής ερ­γα­σί­ας, στη βάση του οποί­ου ορ­γα­νώ­νε­ται όλη η κα­πι­τα­λι­στι­κή πα­ρα­γω­γή με βάση τον κα­τα­με­ρι­σμό της γνώ­σης και των αρ­μο­διο­τή­των : Μη­χα­νι­κοί – οι­κο­νο­μο­λό­γοι κλπ. στην  κο­ρυ­φή της πυ­ρα­μί­δας της διευ­θυ­ντι­κής εξου­σί­ας, τε­χνο­λό­γοι και ερ­γο­δη­γοί στα εν­διά­με­σα κα­θο­δη­γη­τι­κά κλι­μά­κια, χει­ρι­στές και τε­χνί­τες στο επό­με­νο επί­πε­δο και ερ­γά­τες, κα­θα­ρι­στές κ.ά. στον πυθ­μέ­να της πα­ρα­γω­γι­κής ιε­ραρ­χί­ας.  Χωρίς αυτή την δό­μη­ση των πα­ρα­γω­γι­κών δυ­νά­με­ων δεν θα μπο­ρού­σε να διεκ­πε­ραιω­θεί η κοι­νω­νι­κή πα­ρα­γω­γή με όρους κα­πι­τα­λι­στι­κής κυ­ριαρ­χί­ας και υπε­ρα­ξί­ω­σης. Δεν πρό­κει­ται κατά κα­νέ­ναν τρόπο για έναν τε­χνι­κό κα­τα­με­ρι­σμό, αλλά για έναν πο­λι­τι­κό κα­τα­με­ρι­σμό της κοι­νω­νι­κής εξου­σί­ας.

Ωστό­σο αυτός ο ρόλος του ιε­ραρ­χι­κού κα­τα­με­ρι­σμού της ερ­γα­σί­ας στην άρ­θρω­ση της κα­πι­τα­λι­στι­κής πα­ρα­γω­γής συμ­βα­δί­ζει και με την δια­δι­κα­σία νο­μι­μο­ποί­η­σης της αστι­κής εξου­σί­ας την οποία φρο­ντί­ζει να ανα­πα­ρά­γει ο εκ­παι­δευ­τι­κός μη­χα­νι­σμός. Οι ερ­γα­ζό­με­νοι βρί­σκο­νται στις θέ­σεις αυτού του κα­τα­με­ρι­σμού, με ιε­ραρ­χι­κή υπα­γω­γή της μιας κα­τη­γο­ρί­ας στην άλλη, γιατί το εκ­παι­δευ­τι­κό σύ­στη­μα ανα­πα­ρά­γει την τα­ξι­κή δια­στρω­μά­τω­ση, η οποία δεν οφεί­λε­ται στις με­τα­ξύ των ατό­μων «φυ­σι­κές» δια­νοη­τι­κές ανι­σό­τη­τες, αλλά στη λει­τουρ­γία δια­δο­χι­κών φίλ­τρων – numerusclausus, που υλο­ποιούν αυτή την κα­τα­νο­μή στους ρό­λους της κα­πι­τα­λι­στι­κής πα­ρα­γω­γής και ανα­πα­ρα­γω­γής (αντί­στοι­χος ο ρόλος των για­τρών στο νο­ση­λευ­τι­κό σύ­στη­μα, των δι­κη­γό­ρων – δι­κα­στών στο σύ­στη­μα απο­νο­μής της δι­καιο­σύ­νης κλπ.).

Κατά συ­νέ­πεια μόνον η κα­θιέ­ρω­ση του ορι­ζό­ντιου κα­τα­με­ρι­σμού της ερ­γα­σί­ας, που αντι­προ­σω­πεύ­ει δο­μι­κή διά­στα­ση του με­τα­σχη­μα­τι­σμού των αστι­κών σχέ­σε­ων πα­ρα­γω­γής, είναι σε θέση να λει­τουρ­γή­σει υπο­στη­ρι­κτι­κά και να κα­τα­στή­σει δυ­να­τή την συλ­λο­γι­κή δη­μο­κρα­τι­κή δια­χεί­ρι­ση των ερ­γα­ζο­μέ­νων, πα­ρα­γκω­νί­ζο­ντας τις πρα­κτι­κές των διο­ρι­σμέ­νων διοι­κή­σε­ων που το­πο­θε­τού­νται στην κο­ρυ­φή της πα­ρα­γω­γι­κής και οι­κο­νο­μι­κής ιε­ραρ­χί­ας, σε δη­μό­σιες υπη­ρε­σί­ες και ορ­γα­νι­σμούς ή σε οποιασ­δή­πο­τε μορ­φής κοι­νω­νι­κο­ποι­η­μέ­νες επι­χει­ρή­σεις. Δεν μπο­ρεί η Αρι­στε­ρά να έχει ανα­φο­ρά σε «ικα­νούς» δια­χει­ρι­στές και διευ­θυ­ντές επι­χει­ρή­σε­ων και ορ­γα­νι­σμών, αλλά στην κοι­νω­νι­κή εξου­σία των ίδιων των ερ­γα­ζο­μέ­νων πα­ρα­γω­γών, στο βαθμό που κα­θί­στα­νται φο­ρείς της πιο γε­νι­κευ­μέ­νης πα­νε­πι­στη­μια­κής τε­χνι­κής, θε­ω­ρη­τι­κής, οι­κο­νο­μι­κής και κοι­νω­νι­κής γνώ­σης.

rproject.gr

Εκτρωφείο Λαγων Καρφής Ευαγγελος