Η ιδεολογία του νέου ΣΥΡΙΖΑ

Μέρες που είναι, μου μπαίνει η ιδέα να σκεφτώ τι θα συνέβαινε άραγε αν στις 11 Σεπτεμβρίου του 1973, στο μέγαρο Μονέδα του Σαντιάγκο, βρισκόταν αντί για την Unidad Popular ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ. Οπως είναι γνωστό, τη μέρα εκείνη ο Σαλβαδόρ Αλιέντε, κυριολεκτικά «με το όπλο στο χέρι», έμεινε στο προεδρικό μέγαρο προκειμένου να αντισταθεί και σωματικά απέναντι στις φασιστοφιλελεύθερες ορδές του Πινοσέτ. Και σκοτώθηκε εκεί.

Χρήστος Λάσκος

Το πα­ρά­δειγ­μα της Χιλής απέ­κτη­σε έναν μο­να­δι­κό συμ­βο­λι­σμό στη συ­νέ­χεια και έγινε η αφορ­μή για μια με­γά­λη στρα­τη­γι­κή συ­ζή­τη­ση στο πλαί­σιο της πα­γκό­σμιας Αρι­στε­ράς. Πράγ­μα που προ­φα­νώς δεν θα συ­νέ­βαι­νε αν ο Αλιέ­ντε, μετά από μια «πο­λύ­ω­ρη δια­πραγ­μά­τευ­ση» με την ΙΤΤ, τον Νίξον, τον Μίλ­τον Φρί­ντμαν και τον Πι­νο­σέτ αυ­το­προ­σώ­πως, «μπρο­στά στην κα­τα­στρο­φή της χώρας», επέ­λε­γε να συμ­φω­νή­σει στην υλο­ποί­η­ση του προ­γράμ­μα­τος των «εταί­ρων-συ­νο­μι­λη­τών» μέχρι κε­ραί­ας. Εστω με την υπό­σχε­ση πως θα βάλει σε κί­νη­ση κι ένα πα­ράλ­λη­λο πρό­γραμ­μα που θα επου­λώ­νει κά­ποιες από τις πλη­γές που ο εφαρ­μο­σμέ­νος -από τον ίδιο τον Αλιέ­ντε- πι­νο­σε­τι­σμός/νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμός θα άνοι­γε.

Οσο κι αν φαί­νε­ται πα­ρά­δο­ξη σε κά­ποιους η χρήση της πα­ρα­πά­νω «υπό­θε­σης», οι κοι­νω­νι­κοί θε­ω­ρη­τι­κοί -και όχι μόνον αυ­τοί- ξέ­ρουν πολύ καλά πόσο ένα ορι­σμέ­νο είδος απο­στα­σιο­ποί­η­σης, ακόμη κι αν φαί­νε­ται γκρο­τέ­σκο -που δεν είναι η πε­ρί­πτω­σή μας- απο­τε­λεί θε­με­λιώ­δη προ­ϋ­πό­θε­ση για να κα­τα­νο­ή­σου­με αυτό που μας συμ­βαί­νει. Ο Μπρε­χτ δεν ήταν που μι­λού­σε για τα καλά της ανοι­κεί­ω­σης;

Θεωρώ, λοι­πόν, πως έχει αξία ακόμη και για όσους βρί­σκο­νται εντός της κυ­βέρ­νη­σης να ανα­με­τριού­νται με ανα­λο­γί­ες σαν τις πα­ρα­πά­νω και να μη βιά­ζο­νται να πουν πως τα δύο, εκεί­νο τότε, στη Χιλή, και αυτό τώρα, στην Ελ­λά­δα, δεν έχουν καμιά σχέση. Αν το κά­νουν, θα δια­πι­στώ­σουν πως έχουν και πα­ρα­έ­χουν σχέση.

Πράγ­μα που εύ­κο­λα τεκ­μη­ριώ­νε­ται μέσω μιας δεύ­τε­ρης ανα­λο­γί­ας-ερώ­τη­σης, λι­γό­τε­ρο ηρω­ι­κής:

Τι θα συ­νέ­βαι­νε, άραγε, αν στην Ισλαν­δία, με το ξέ­σπα­σμα της πα­γκό­σμιας κρί­σης, βρί­σκο­νταν στην εξου­σία ο νέος ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και η πα­ρού­σα κυ­βέρ­νη­ση;

Πολύ φο­βά­μαι πως, «μπρο­στά στην κα­τα­στρο­φή της χώρας», θα βρι­σκό­ταν μια ρε­α­λι­στι­κή λύση απο­πλη­ρω­μής των απαι­τή­σε­ων των αγ­γλι­κών και των ολ­λαν­δι­κών τρα­πε­ζών, οι οποί­ες ανέρ­χο­νταν σε πολ­λές φορές το ΑΕΠ της Ισλαν­δί­ας.

Η Ισλαν­δία, λοι­πόν, απο­φά­σι­σε πως δεν θα πλη­ρώ­σει τί­πο­τε, βρέ­θη­κε αντι­μέ­τω­πη με έναν ασύλ­λη­πτο εις βάρος της «συ­σχε­τι­σμό δυ­νά­με­ων» και, πα­ρα­δό­ξως από τη «ρε­α­λι­στι­κή σκο­πιά» των πραγ­μά­των, δεν κα­τα­στρά­φη­κε. Και, μά­λι­στα, το έκανε χωρίς να χρεια­στεί καμιά «ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά», «με πο­λύ­χρο­νη πα­ρά­δο­ση αγώ­νων», ούτε γεν­ναί­ες δια­βε­βαιώ­σεις περί ζουρ­νά­δων, σκι­σι­μά­των, ρή­ξε­ων και Βlitzkrieg δρά­σε­ων «με έναν νόμο κι ένα άρθρο».

Απλώς, το απο­φά­σι­σε και έντι­μα το τή­ρη­σε: δεν πλη­ρώ­νου­με τα άθλια κο­ρά­κια, δεν κα­τα­στρέ­φου­με τα παι­διά μας και δυο γε­νιές ακόμη του­λά­χι­στον.

Και ας επα­να­λη­φθεί για να αφο­μοιω­θεί κα­λύ­τε­ρα: δεν κα­τα­στρά­φη­κε. Οσοι δεν επέ­λε­ξαν τη «ρήξη» πριν από δύο χρό­νια έχει μια ση­μα­σία να ανα­λο­γι­στούν γιατί η Ισλαν­δία δεν κα­τα­στρά­φη­κε. Οχι μόνο ιστο­ρι­κή ή ηθική, αλλά και στρα­τη­γι­κή ση­μα­σία.

Επι­πλέ­ον, μ’ αυτά και μ’ αυτά, μας δί­νε­ται η δυ­να­τό­τη­τα να προ­βλη­μα­τι­στού­με γε­νι­κό­τε­ρα ανα­φο­ρι­κά με την απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα του «ρε­α­λι­σμού».

Η ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά, στις κα­λύ­τε­ρες στιγ­μές της, ελά­χι­στα τον υπο­λη­πτό­ταν. Οχι γιατί ήταν η ίδια αι­θε­ρο­βά­μων ηλι­θία, αλλά γιατί είχε πά­ντο­τε ως δε­δο­μέ­νο πως η ακρι­βής απο­τί­μη­ση του υπάρ­χο­ντος συ­σχε­τι­σμού των δυ­νά­με­ων μας χρειά­ζε­ται για να τον ανα­τρέ­ψου­με – όχι για να τον εν­δυ­να­μώ­σου­με και να τον στα­θε­ρο­ποι­ή­σου­με, νο­μι­μο­ποιώ­ντας τον στο δι­η­νε­κές.

Αν θε­ω­ρού­με πως η συ­νει­σφο­ρά μας συ­νί­στα­ται στο να εφαρ­μό­ζου­με το πρό­γραμ­μα του εχθρού γιατί οι «άλλοι» θα το εφάρ­μο­ζαν χει­ρό­τε­ρα (!), είναι προ­φα­νές πως γρή­γο­ρα ο «ρε­α­λι­σμός» γί­νε­ται κυ­νι­σμός.

Οπως έχει γρά­ψει πα­λιό­τε­ρα ο Ζίζεκ, «το κυ­νι­κό υπο­κεί­με­νο έχει σαφή επί­γνω­ση της από­στα­σης ανά­με­σα στο ιδε­ο­λο­γι­κό προ­σω­πείο και την κοι­νω­νι­κή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, εξα­κο­λου­θεί μο­λα­ταύ­τα να επι­μέ­νει στο προ­σω­πείο. […] Ο κυ­νι­κός λόγος δεν είναι πλέον αφε­λής, αλλά ένα πα­ρά­δο­ξο πε­φω­τι­σμέ­νης ψευ­δούς συ­νεί­δη­σης».

Δείγ­μα­τα κυ­νι­σμού έχου­με από καιρό. Τι κορ­δέ­λες κό­βο­νται, τι «επεν­δύ­σεις» επευ­φη­μού­νται, τι «νε­ο­φυ­είς» χει­ρο­κρο­τού­νται, τι πο­λυ­ε­θνι­κές θαυ­μά­ζο­νται!

Πόσα εγκώ­μια εκ­φω­νού­νται προς την υγιή επι­χει­ρη­μα­τι­κό­τη­τα! Η οποία είναι υγιής μόνο όταν η κερ­δο­φο­ρία της είναι επαρ­κής, που ση­μαί­νει όταν, με­τα­ξύ άλλων, ο βαθ­μός εκ­με­τάλ­λευ­σης είναι όσο με­γά­λος απαι­τεί­ται. Στοι­χειώ­δη του μαρ­ξι­σμού, που λένε.

Για να το πούμε αλ­λιώς, δεν χρειά­ζε­ται να εγκω­μιά­ζεις τους κα­πι­τα­λι­στές ακόμη κι αν δεν είσαι σε θέση να τους «εκ­θρο­νί­σεις» κοι­νω­νι­κά. Δεν σου το ζη­τά­ει, άλ­λω­στε, κα­νείς. Από την «κυ­βερ­νώ­σα Αρι­στε­ρά» αυτοί άλλα θέ­λουν και τα παίρ­νουν στο ακέ­ραιο.

Βάσει του Ζίζεκ -ακό­μη κα­λύ­τε­ρα, του Αλ­του­σέρ- η κυ­βέρ­νη­ση, θέ­λει-δεν θέλει, είναι νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη.

Γιατί δεν είσαι αυτό που λες. Είσαι αυτό που κά­νεις, παρ’ όλα όσα λες.

project.gr